Þjóðviljinn - 19.04.1967, Page 4

4 SlÐA — ÞJÖÐVTLJINN — MiOvifeudagur 19. apríl 1987.
DIOOVIUINN
Otgefandi: Samemingarflokiíur alþýdt — Sósíalistaflokk-
urinn.
Ritstjórar: Ivai H- Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson-
Augiýsingastj.: Sigurður T. Sigurðsson
Framkvstj-: Eiður Bergmann
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja Skólavörðust 19.
Sími 17500 (5 iínur) — Áskriftarverð kr. 105.00 á mánuði. —
Lausasöluverð kr. 7.00-
Fjaðrafok og flaustursmál
jpjaðrafok og flaustursmál stjómarliðsins þessa síð-
ustu daga Alþingis vitna um óvenjulega kosn-
ingahræðslu Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins. Bent hefur verið á hvernig þingmenn stjórn-
arflokkanna hafa síðustu vikurnar fleygt inn í
þingið frumvörpum og tillögum um sjávarútvegs-
mál, enda mun gengi stjómarinnar hvergi lægra
en meðal sjómanna og annarra starfandi manna í
hinum íslenzku framleiðsluatvinnuvegum. Og
sjálf ríkisstjómin segist í ofboði ætla að fara að
endurnýja togaraflotann á síðustu átta vikunum
af átta ára valdaferli íhaldsins og Alþýðuflokksins!
JJíkisstjómin hefur hent inn á þingið stórum laga-
bálkum, nú síðast um æskulýðsmál í þessari
viku, en gert er ráð fyrir að þinginu ljúki í dag,
miðvikudag! Suma þessara lagabálka hyggst stjórn-
arliðið afgreiða í flaustri og athugaleysi svo stór-
tjón getur af hlotizt. Svo er t.d. um „orkulögin“
þar sem að verulegu leyti er horfið frá þeirri
stefnu að ríkið hafi forystu um orkumál lands-
ins, og sundrað einni hinni merkustu opinberri
stofnun, Raforkumálaskrifstofu ríkisins. Annað
daamið er frumvarp um skólakostnað, flókinn
lagabálkur, sem skellt er á borð þingmanna síð-
ustu daga þingsins í hinum mestu starfsönnum,
og heimtað að það sé gert að lögum án þess að
nokkurt tóm vinnist til að kynnast málinu til
fullnustu, hvað þá að tími sé til að leita álits
trúnaðarmanna fólksins sem búa á við löggjöfina
og fraimkvæma hana.
JJíkisstjóminni var þegar bent á mörg atriði þessa
skólakostnaðarfrumvarps sem ósanngjöm eru
og líkleg til að vekja almenna óánægju fólks víða
um land svo aem þau álkrvæði laganna að ieggja
auknar byrðar á sveitarfélög vegna héraðsskól-
anna, og heimasveitarfélög nemenda í þeim skól-
um. Virðast ráðherramir hafa haft þá einkenni-
legu skoðun, að það sé „forréttindafólk“ sem þarf
að senda böm sín í önnur héruð til fyrsta fram-
haldsnámsins, þó það kosti heimilin tugi þúsunda
á ári fyrir hvert barn. Breytingatillögur þing-
manna um að fella þessi atriði varðandi héraðs-
skólana niður felldu þingmenn stjórnarliðsins.
Þegar svo andstaðan magnaðist innan þings og ut-
an gegn þessu flaustursfrumvarpi ríkisstjórnar-
innar, varð stjómarþingmönnum ýmsum að hugsa
til nálægðar kosninganna, og var þá sjálfur aðal-
hvatamaður frumvarpsins, Gylfi Þ. Gíslason, knú-
inn til að flytja skriflega breytingatillögu um að
ákvæðin um héraðsskólana skuli samt tekin út! Og
um 20 aðrar breytingar töldu stjórnarmenn sjálfir
að gera yrði á þessu hrákasmíðafrumvarpi, og er
þó ærið eftir til óþurftar.
þannig er viðskilnaður ríkiss'tjórnar íhaldsins og
Alþýðuflokksins við Alþingi, engu líkara en
ráðherrar og stjómarþingmenn viti ekki sitt rjúk-
andi ráð. Það eru reyndar ráðvilltir menn og eitt-
hvað sinnulitlir orðnir af kosningaskjálfta. Væri
meira en gustuk að gefa þeim lausn frá stjórnar-
störfum. — s.
Björn Einarsson og Gyöa Thorsteinsson i hlutverkum smum.
LEIKFELAG KÖPAVOGS:
Lénharður fógeti
eftir EINAR H. KVARAN
Leikstjóri: Baldvin Halldórsson
Það var á skammvinnri en
minnisverðri gullöld íslenzkrar
leikritunar að „Lénharður fó-
geti“ varð til, Leikfélag Reykja-
víkur frumsýndi hinn vinsæla
og hugtæka sjónleik Einars H.
Kvarans á jólum árið 1913.
Leikritið hlaut mikla aðsókn og
almannahylli þegar í stað, og
ástsældir þess hafa ekki blikn-
að á löngum árum, „Lénharð-
ur‘‘ hefur oft verið eýndur í
höfuðstaðnum o. við hann
mörg afrek bundin: Stefanía
Guðmundsdóttir lék Guðnýju á
frumsýningu og hlaut fyrír
mikið lof, Haraldur Bjömsson
fór með hið vandasama hlut-
verk Lénharðs iöngu síðar og
og ágæta vel að allra dómi;
Freysteini á Kotströnd hefur
verið vel borgið í höndum
snjallra skopleikara, Friðfinns
Guðjónssonar og Lárusar Páls-
sonar, og eru þá fáir einir
nefndir. Um efni leiksins,
mikla verðleika og nokkra
annmarka verður ekki rætt að
þessu sinni, enda er verkið
gagnkunnugt öllum sem ís-
lenzkum leikmenntum unna.
„Lénharður fógeti" er vel sam-
ið verk, þótt ekki sé verulega
stórt í sniðum, alþýðlegt, auð-
skilið og rammþjóðlegt sem
bezt má verða; í því logar
heitur og einlægur eldur sjálf-
stasðisbaráttu íslenzkrar þjóðar
á örlagatímum, boðskaipur þess
um ski.lyrðislausa og djarflega
andstöðu gegn erlendri ásælni
og kúgun er tímabær og lif-
andi enn í dag, holl hugvekja
hverjum manni á landi hér.
„Lénharður" á áreiðanlega
langt líf fyrir höndum, en eftir
fullgildri túlkun hans þurfum
við enn að bíða.
Hið góðkunna verk Einars H.
Kvarans hefur notið mikillar
hylli tómstundaleikara um
land allt, verkin sýna merkin.
Sú staðreynd er raunar auð-
skilin — áhugamönnum lætur
bezt að túlka íslenzka sjónleiki,
viðfangsefni sem þeir s'kynja
og skilja, en efnisval, atburð-
arás og fjölbreyttar, skýrar
og minnisverðar mannlýsingar
skáldsins þakklát verkefni at-
orkusömum leikendum, þó ekki
séu allir vigi vanir. Ég fæ etoki
betur séð en leikrit þetta sé
Leikfélagi Kópavogs mjög hæfi-
legt og heppilegt á tímamótum,
en félagið hefur starfað í tíu
ár og aldrei látið sitt eftir
liggja. Sýningunni er að vísu á-
fátt á ýmsa lund, en hún er
sómasamleg og heiðarleg þegar
miðað er við allar aðstæður,
en félagið á við marga og
stóra erfiðleika að etja og fóm-
fúst og ötult starf þess sannar-^
lega enginn dans á rósum.
Baldvin Halldórsson er leik-
stjóri og hefur ekki áður stýrt
sýningum í Kópavogi, en vinn-
ur verk sitt af alkunnri stjóm-
lagni, alúð og vandvirkni. En
við mikla örðugleika er að etjai,
og ber sýningin þess auðvitað
Ijós merki; sviðið er allt of
þröngt á alla vegu, leikendum-
ir flestir viðvaningar og ný-
liðar og svo mætti lengur telja.
Ég tek af heilum hug undir
þá ósk Axels Jónssonar í leik-
skránni að Leikfélag Kópa-
vogs megi sem fyrst öðlast nýtt
og betra húsnæði. Sviðsetning
Baldvine Hailldórssonar er
hefðbundin á flesta lund, og
tel ég það heppilegt og skyn-
samlegt eins og háttað er mál-
um; við hlið sér hefur hann
komungan og óþekktan sviðs-
málara, Hallgrím Helgason, vel
menntan mann í sinni grein.
Hann varpair fallegum ljós-
myndum á baktjaldið, og sýna
ýmist Ingólfsfjall eða Hekhr,
í eitt skipti voru þær ekki í
samræmi við textann, en úr
þvi er auðvelt að bæta. Bæjar-
hús Hallgríms og stofa em vel
unnin verk, þótt af þeim megi
raunar ekki kveða upp neinn
dóm um framtíð hins unga
listamanns, en ánægjulegt er
þegar nýr leikmyndateiknari
bætist í hópinn.
Ég hlaut að sakna ýmissa
hinna þekktustu og reyndustu
leikenda Kópavogs, en þeir
munu bundnir öðru leikriti
sem sýnt verður áður en á
löngu líður. Bjöm Einarsson
leikur Lénhairð fógeta og er
vel til þess fallinn á ýmsa
lund: glæsilegur og gerviíegur
maður, öruggur í framkomu
og vel máli farinn. 1 annan
stað er túlkun hans ekki nógu
svipmikil eða rík að blæbrigð-
um, og hann er helzti góð-
mannlegur, þó að um það megi
reyndar vísa til skáldsins sjálfs
hins milda mannvinar sem allt
kunni að fyrirgefa. En hvað
um það — Lénharður er sá er-
lendi harðstjóri sem Ingólfur
bóndi lýsir svo skýrt og skor-
inort í fyrsta þætti:’ „En veiztu
þá ekki barn að Lénharður er
voðamaður? Að hann fer með
eignir manna eins og honum
sýnist?. Að engri konu er óhætt
fyrir honum? Að það er svi-
virðing Islands að hann skuli
vera settur yfir þessa þjóð?“
Þessa höfuðatriðis gætir óneit-
anlega ekki nægilega í geðfelld-
um og vönduðum leik Bjöms
Einarssonar.
Mikla athygli vakti Gyða
Thorsteinsson, en hún er Guð-
ný, mesta kvenhlutverkið í
lejknum. Gyða er nýliði að því
ég bezt veit, ung og fríð og
sköruleg stúlka og tekst furðu-
vel að túlka skaphita og örlaga-
ríka baráttu hinnar gjörvilegu
stúlku; söng hennar kunni ég
að vísu ekki að meta. Aðrir
nýliðar koma mjög við sögu,
þeir Bergsteinn Auðunsson sem
leikur Eys-tein úr Mörk, þann
s-kapstóra kappa, og Jón Bragi
Bjamason, en hann er Magn-
ús. hinn geðfelldi fóstursonur
biskupsins í Skálholti; báðir
biðlar hinnar gimilegu stúlku.
Bergsteinn er laglegur og geð-
felldur piltur, en viðvaningsleg-
ur og hikandi á flesta lund; um
Jón Braga er svipað að segja.
Ari Kárason hefur jafnan
reynzt félaginu hinn nýtasti
liðsmaður, þótt oftast hafi farið
með smá hlutverk; að þessu
sinni er hann sjálfur Torfi í
Klofa, hinn mikilhæfi og duli
höfðingi. Ari flytur orðræður
sínar skýrt og skilmerkilega,
en nær aldrei verulegum tök-
um á hinu stórbrotna hlutverki,
virðist til annars betur fall-
inn en standa í spomm hins
merka sýslumanns. Brynhildi
Ingjaldsdóttir hef ég ekki áður
séð á sviði, en hún sómir sér
mætavel sem Helga kona hans,
gervileg, aðsópsmikil og föst
fyrir. Loftur Ámundason fer
vel með hlutverk Ingólfs á
Selfossi, og hefur ekki á-ður
leikið jafnvel svo ég viti. Fram-
sögnin er nokkuð einhæf eins
og flestra hinna, og þó til-
þrifamikil og kröftug þegar svo
fber undir; hann er ósvikinn
íslenzkur bóndi, seigur og
traustur og mannska-psmaður í
—öllu, svik verða ekki fundin £
munni hans. Freysteinn á Kot-
strönd er falinn Gesti Gísla-
syni sem ef til vill er mestur
skopleikari í Kópavogi, en öll
túlkun hans er undarlega hóg-
vær og næsta hversdagsleg, og
er þó um athyglisverða mann-
lýsingu að ræða. Freysteinn á
að vera mjög skoplegur, en
leikstjórinn tekur sýnilega aðra
s-tefnu; og nýjungum er jafn-
an forvitnilegt að kynnast.
Aukahlutverk eru mörg, og
úr þeim má allmikið gera eins
og dæmi eru til; hér urðu þau
ekki minnisverð að ráði. Eirík-
ur Jóhannesson er Jón á Leiru-
bakka, Sveinn Halldórsson Ól-
afur í Vatnagarði, Guðlaugur
Eiríksson Bjarni á Hellum,
María Vilhjálmsdóttir Ingirí-ður
í Hvammi og Líney Bents-
dóttir Snjólaug á Galtalæk.
Við framkomu þeirra mátti
una-, en enginn vakti sérstaka
athygli núna nema Sveinn
Halldórsson, hinn aldni og
svipmikli leikari sem aldrei
bregzt skyldu sinni. Statistar
eru margir og fóru yfirleitt vel
með sín pund, reyndust engu
síðri starfsbræðrum sínum í
höfuðstaðnum; þar mátti kenna
vandvirkni leikstjórans.
Sýningunni var hlýlega og
hjartanlega tekið, eins og
vænta mátti. Ég óska „Lén-
harði fógeta“ langra lífdaga og
Leikfélagi Kópavogs allra heilla
á tímamótum A. Hj.
ATHUGIÐ
Getum bætt við okkur klæðningum og við-
gerðum á bólstruðum húsgögnum. — Góðir
og vanir fagmenn.
Húsgagnav. Þorsteins Sigurðss.
Grettisgötu 13. — Sími 14-0-99.