Þjóðviljinn - 19.04.1967, Síða 5

Miðvikudagur 19. apríl 1967 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA g
★
ÆSKAN
OG SOSiALISMINN
Ritstjóri: Leiíur Jóelsson. Ritnefnd: Jón Sigurðsson, Sigurður Magnússon, Vernharður Linnet.
Hin leiðin' í hernámsmálunum
Um undan farin ár hefur ver-
ið allgóð samstaða og samstarf
með andstöðumönnum hersetu
hér á landi í Samtökum her-
námsandstaeðinga. 1 þessum
samtökum hafa þeir unnið að
íslenzkum þjóðernismálum,
enda þótt margt bæri á milli
um ýmis önnur þjóðfélags-
vandamál. Hafa samtök þessi
um skeið haft forystu fyrir
þjóðraeknismönnum, og þar
hafa þeir mætzt í einni stórri
fylkingu.
Ætla má, að í Samtökum
hemámsandstaeðinga hafi ís-
lenzkir landvarnarmenn hlotið
hinn æskilegasta vettvang t;l
ráða og starfa, þótt margt
standi til bóta þar sem og víð-
ar. Hafa skoðanir manna eðli-
lega tiðum verið skiptar í þess-
um samtökum um einstök at-
riði, viðbrögð og aðgerðir. En
eins og í öllu félagi var slíkur
munur ævinlega jafnaður á fé-
lagslegum grundvelli, enda
tengdi þjóðrækni menn föstum
böndum.
Hin þjóðrækna stefna Sam-
taka hemámsandstæðinga er
skýlaus og skýr. Má lesa hana
m.a. í samiþykktum síðasta
landsfundar þeirra að Bifröst
mi í sumar. Samtökin vinna að
tafariansri uppsögn „varnar-**
samningsins við Bandaríkja-
menn, úrsögn úr Atlantshafs-
bandalaginu og yfirlýsingu ævar-
anda hiutleysis íslands í stór-
veldaátökum. Þau beita sér
gegn hvers konar erlendri á-
sælni á íslenzkri grund, en fyr-
ir reisn íslenzks þjóðernis og
þroska íslenzkrar menningar.
Þau vinna að því, að Islend-
ingar verði friðflytjendur, en
ekki ófriðaraðiljar; sjálfstætt
fólk, en ekki Ieppar.
Og þannig hafa Samtök her-
námsandstæðinga unnið gott
starf, og er þó mestur httutur
þess óunninn enn.
„Hin leiðin"
kemur fram
Sem endranær í íslenzkri
sögu er nú vift ramman reip aft
draga um íslenzkt sjálfstæfti og
þjóðmenningu, Því hljóta þeir,
er þessu vilja vinna, aft skipa
sér í eina fylkingu. Slík fylk-
ing er Samtök hernámsandstæft-
inga. Það er illt verk og óvina-
fagnaður að gerast til að riftia
henni.
Samt sem áður hefur það nú
gerzt, sem æva skyldi.
Á þingi sínu síðast liðið haust
samþykktu ungir Framsóknar-
menn nýjar tillögur um þessi
mál. Stóðu að þeim margir þeir,
er gott starf hafa unnið í Sam-
tökum hemámsandstæðinga.
Hugðust þeir nú vinna að þess-
um máJlum með öðrum flokks-
bræðrum sínum, en utan sám-
taka þjóðræknismanna, cnda
voru ekki ráft við þau höfft.
Framsóknarmenn eru mál-
rófsmenn miklir, og hefur miik-
ils sundurþykkis gætt um þessi
mál í röðum þeirra. Nú skylrli
misklíð þessi iöfnuð' fyrir kosn-
ingar. og gerðu mcnn með sér
bræðralag um íslcnzk þjóftern-
ismál, enda bera þessar tillögur
þess vissulegan vott.
Nokkrar umræður hafa orðið
um tillögur þessar,. enda var til
þess ætlazt. Áttu ungir Fram-
sóknarmenn fund um þær við
ÆskuJýðsfylkinguna f vetur, oa
nú nýlega vörpuðu ungir Sjálf-
stæðisflokksmenn á þær skaerri
birtu sinni, að þeim finnst, og
af frábærri tölvísi, enda löig-
spekingar. Má segja, að aug-
lýsingagildi tillagnanna hafi
verið nýtt til þrautar.
En enn er ófjallað um gildi
þeirra í öðru tilliti.
Sú ályktun 11. þings Sam-
bands ungra Framsóknarmanna,
er geymir þessara tillagna, hefst
á þeim orðum, að þingið telji
„aðild Islands að Atlantsihafs-
bandalaginu eðlilega að ó-
breyttum aðstæðum". Síðan eru
raknir fyrirvarar lslendinga, er
þeir gerðust oðilar þoss. E>á
ítekar þingið þann vilja sinn,
,,að herinn hverfi af landi brott
svo fljótt sem tiltækilegt os
skynsamilegt þykir“, en, „að Is-
lendingar eigi sjáilfir, við brott-
för hersins, að taka við rekstri
ratsjárstöðvanna og gæzlu
nauðsynlegra mannvirkja Atl-
antshafsbandallagsins hér á
landi“. Þessar breytingar æskir
þlngið, að fari svo fram, „að
þær valdt hvað minnstri rösk-
un á aðvörunarkerfi Atlants-
hafsbandalagsins". Þingið rök-
styður þá skoðun sína, að hið
erlenda herlið skuli hverfa a.f
landi brott, með væntanlegri
friðarhorfum, en enn fremur
með því, „að svo róttækar
breytingar hafa orðið á hern-
aðartæknd, að mikilvægi íslands
sem hersföðvar hefur stór-
minnkað“, en bætir við: „þótt
á hinn bóginn sé augljóst, að
hlutverk Islands í aðvörunar-
kerfi A tlantsh a f.sþandalagsi n s
i'— ratsjárkerfinu — muni verða
talið At.lantshafslxTndaftngi nu
nauðsynlegt enn um sinn“.
Hinir ungu Framsóknarmenn
vilja, „að þegar verði hafnar
viðræður við aðildarþjóðir Ati-
antshafsbandalagsins um gerð
fjögurra ára áætlunar um brott-
Pör bandaríska hersins af Is-
landi, og að þjálfaðir verði ís-
lenzkir sérfræðingar, sem tækju
við starfrækslu ratsjárstöð\’-
anna og gæzlu nauðsynlegra
mannvirkja Atlantshafsbanda-
lagsins stig af stigi.“ Kostnaö-
inn greiði aðildarríki banda-
lagsins sameiginlega eftir þvj’,
sem um semst.
Þá segir: „Komi til ófriðav,
sem vonandi verður aldrei,
hyrfi hið ísilenzka gæzlulið frá
gæzlustörfum og tæki þess í
stað við sérstöku hlutverki á
sviði almannavarna.“
Þrátt fyrir allar þessar breyt-
ingar fullyrðir þingið, „að ör-
yggi Isilands yrði tryggt“, „og
raunverulegt megingildi“ þess i
Atlantshafs'bandalaginu „myndi
ekki minnka'*. En hina beztu
tryggingu þessa öryggis tellur
þingið vera þá, „að aðild fs-
lands að Atlantshafsbandalag-
inu hefur það f för með sér,
að árás á Island þýðir það
sama og árás á öll aðildarriki
Atlantshafsbandalagsi ns.“ Og
þingið „telur enga ástæðu t.iil að
ætla annað en, að aðildnrríkin
myndu bregða skjótt og vel vlð,
ef á þennan meginþátt Aflants-
hafsbandalagsins reyndi."
Undir lokin segir: „Ungir
Framsóknarmenn telja, að ósk
fámennrar þjóðar um að búa
ein í landii sfnu án sambúðar
við erlent herlið sé svo aug-
Ijós, að þar þurfi ekki langan
rökstuðning“, enda treystir
þingið því fastlega, að þessum
ákvörðunum Islendinga myndu
aðildarþjóðir bandalagsins taka
með skilningi.
Svo mörg voru þau Fram-
sóknarorð, en öll ályktunin á
lélegu máli og með gnautar-
legum stfl.
Þegar af upphafi ályktunar
þessarar má sjá glögglega,
hversu mjög hún er andstæð
þjóðræknisstefnu ísttenzkra her-
námsandstæðinga. Og sem á
líður lesturinn, vorður æ skýr-
ara, hversu öll viðhorf eru met-
in af sjónarhóli hersetusinnans.
Atiantshafsbandalagið og stefna
þess er sá andi, sem þarna
svífur yfir vötnunum. Sá vilji
þingsins, að herinn hvcrfi af
landi brott, styðst ekkii víð
þann vilja, að Island vcrði
friftlýst Iand, heldur við mat
hcrnámsmanna á vænlegri
friðarhorfum og minna hernað-
argildi Iandsins. „Hcrnaðar-
þótt allt kapp hafi sýnilega
verið lagt á að sýna lesend-
um þeirra fram á kunnustu
og yfirsýn semjendanna. Þann-
ig hefur maður nokkur, sem
harla vel er inn undir hjá yf-
irmönnum hins erlenda setuliðs
sakir fylgispektar sinnar, bent
á torveldi þess, að Islcndingar
mcgi leggja til þann mannafla,
cr til hinna Framsóknarlegu
gæzlustarfa þarf. Eða hvaðan á
að taka þetta fóllc úr íslenzku
atvinnulífi?
Þá enu tillögurnar ekki síð-
ur varhugaverðar að því leyti,
að þær eru settar fram rétt
fyrir kosningar til Alþingis, en
þeirra, þrátt fyrir allar þær
breytingar, sem í aliþjóðamál-
um hafa orðið.
Islendingar hafa lönigum tal-
ið sér til ágætis, að þeir hafa
ekki her og hafa ekki haft um
aildur. Vígsgang undir gjallandi
herlúðrum l>ekkja þeir ekki
nema frá útlendingum. Nú vilja
ungir Framsóknarmenn cfna til
íslenzkra „sérfra:ðingasvcita“.
Eiga þær að bera einkennisbún-
ing? Hafa borða cg skraut? —
Áður er getið um óraunhæfi
þessa.
Mörgum orðum er í tillögun-
um eytt á ,,breytingar.“ En
hvað breytist? Vafasamt kosn-
ingaloforð cr gefið um brottför
hersins á ókomnum árum. Var
ætlunin að öðrum kosti að haía
hann hér til eilífðamóns? Að
þcssum tillögum skal „megin-
gildi“ Islands sem hlekks í
hernaðarkeðju Atlantsliafs-
bandalagsins hvergi skert. Is-
land verður því sama skot-
markið og áður, ef stórveldun-
um kynni að verða á ófriður.
En verði svo, skullu hinir ís-
lenzku „sérfræðingar" hverfa
frá hinum „nauðsynlegu mann-
virkjum“ Atlantsihafsbandalags-
ins. Hvað þá, á landið að vera
„varnarlaust" með öllu, einmitt
er á reynir? Tæplega er það
vilji þeirra Framsóknarmanna.
En hverjir skyldu þá ciga að
koma í stað hinna íslcnzku
„sérfræðinga“ utan erlendir
hermenn að nýju? — Eru allar
Samtök hernámsandstæðinga hafa unnið gott starf á undanförnuin árum.
gildi“ er viðmiðun hcrnáms-
manna; þetta orð lcikur ckki á
tungu þjóðræknismönnum, cr
þeir móta stefnu sína. Um alla
tíð hefur þaft og verift citt að-
arstefnumál hernámsandstöð-
unnar, aft hvorki hcr, aukin
heldur hernaðarmannvirki væru
á landi hér. Aft þcssum tillög-
um skulu þau eigi aðeins
standa, heldur skulu og ís-
lenzkir menn gerast til að
starfrækja þau og gæta þeirra.
Og ekki er fuglinn fagur á
stélið, eða þekkja menn ekki
leppunartóninn í hjalinu um
„ósk fámennrar þjóðar“ um að
FÁ að ráða sjálf fram úr mál-
um sínum og án íhHutunar ann-
arra eða beiðslukjökrið um
góðfúslegan skilning náðarsam-
legast?
Eða man nú enginn Þorska-
stríðið, ef íslendingar telja Atl-
antshafsbandalagið tryggingu
öryggi sínu?
Af þessum tillögum cr þann-
ig Ijóst, að þjóðræknismenn í
Framsóknarröðum hafa goldift
hið hrapallcgasta afhroð, og
þaft því fremur sem flokkur
þeirra tók þessar tillögur upp
í stefnuyfirlýsingu sína á móli
sínu nú í vetur. Er vissullega
illt til þess að vita, að menn,
sem umnið hafa gott starf og
drjúgt að íslenzkum þjóðemis-
málum í Samtökum hemáms-
andstæðinga, skuli láta leiðast
til að 'mæla fnam með slíkum
tillögum.
Hégómi og
slagorð?
Við þessar tillögur er og
margt að athuga um einstök
atriði. Verður hér fátt eitt tínt
til.
Tillögur þessar eru að mörgu
leyti mjög óraunhæfar, enda
framkvæmd þeirra mundi taka
rúmt kjörtímabil þess, er tillit
er tekið til samningstímans.
Alþjóð veit, að Framsókn er
ekki hvumpin við að breyta
stefnu sinni þcgar eftir kosn-
ingar hverjar. Og hvað ef ein-
hverjir „sérfræðingar" kvæðu
upp úr um, að friðarhorfur
hefðu stóversnað, eða að Atl-
antshafsbandalagið bara gæti
ekki vorið án hersetu á ís-
tenzkri grund til þess, að
„raunverulegt megingildi" Is-
lands minnkaöi ekki? Og hvað,
ef stefnubreytingin væri ein-
faldlega nefnd þessum nöfnum?
— Óskandi væri að menn hefðu
ekki astæðu til að spyrja svo.
Þcss er og aft geta, að tillög-
ur þessar eru undanhald frá
stefnu íslenzkra þjóðræknis-
manna. Krafa þcirra hefur ætíð
veriö tafarlaus uppsögn her-
setusamningsins. Eðli'lega mun
framkvæmd slíkrar uppsagnar
taka nokkurn tíma. Slíkt er
framkvæmdaratriði. En brottför
setuliðsins má framkvæma á
skemmri tírna, meira en holfn-
ingi skemmri tíma en tillilögur
Framsóknarmanna kveða á um.
Hví þenna drátt, og hví endi-
lega þá svo langan tíma, að
herinn yrði ekki íarinn fyrr en
eftir tvennar Alþingiskosningar
héðan í frá? Til þess að Fram-
sókn fái „umþóttunartíma"?
Tillögurnar eru og ekki að-
cins undanhald, heldur í beinni
andstöðu vift stefnu þjóftrækn-
ismanna að því, er Atlants-
hafsbandalagið varðar. Þjóð-
ræknismenn stefna að úrsögn
Islands úr bandalaginu. Ung-
ir Framsóknarmenn telja aðiid
landsins að því „eðlilega að ó-
breyttum aðstæðum“, en þessar
„óbreyttu aðstæður“ þekkir alil-
ur aimenningur úr ræðu og riti
hemámsmanna um árabil. Hef-
ur þetta verið stöðugt viðkvæði
þessar „breytingar" annað e.n
hégómi og slagorð?
Mönnum er Ijóst, hversu illa
þjóftin þolir hina erlendu her-
setu. Mönnum er ljóst, að al-
þýða manna vill herinn af
landi brott. Jafnvel ungum
Sjálfstæðisflokksmönnum er að
verða þetta ljóst, og hafa þeir
þó þykkar höfuðskeljar, sé til
þeirra talað um íslenzk þjóð-
emismál. Er öll þessi „breyi-
inga“-dýrft þcirra Framsóknar-
manna til þess cins komin aft
freista aft tæla og villa þjóð-
ræknismcnn, jafnvcl utan raða
Framsóknarflokksins, til að
glopra atkvæðum sinum á hann
í sumar?
Já, óskandi væri, að menn
hefðu ekki ástæðu til að spyrja
svo.
Peð í valdatafli
Með þessum tillögum hefur
Framsþkn ofið enn einn þráð-
inn í hinn stjómmálalega
blekkingavef hentistefnu sinnar.
Þess er freistað að ginna þjóð-
rækið fóllk til fylgis við her-
námsstefnu flokksforystunnar
með oröagjalfri. Og svo virðist
að þetta hafi í fyrstu tekið að
því, er varðar þá þjóðræknis-
menn, er til þessa hafa hneigzt
til fylgis við Framsóknarflokk-
inn.
Forysta Framsóknarflokksins
leggur nú allt kapp á valdatafl
sitt í komandi Alþingiskosning-
um. TillöguT þær, er hér um
ræftir, cru eitt pcðið í tafli
þessu. Og ástæfta er, því miftur,
til að ætla aft lies.su peði. verði
fórnaft til þcss, aft Framsókn
megi hljóta betri skákstöðu í
baktjaldamakkinu um ríkis-
stjóm, sem fram mun væntan-
lega fara að kosningum lokn-
um.
Meginstefna Framsóknarfor-
ystunnar er ekki þjóðrækin,
ekki einu sinni „hin leiðin“,
livað svo sem hún merkdr, held-
til að öðlast þetta vald skal
ur um fram allt annað vald. Og
skrumi beitt. Til þess skulu
stundaðar hausaveiðar at-
kvæðasmalans. O'g því skal enn
fómað áralöngu samstarfi og
samvinnu íslenzkra þjóðræknis-
manna.
Og enn er ekki aíls getið.
Slíkur metnaður og valdafýsn
ræður gjörðum þeirra Fram-
sóknarmanna, að gerður er
bræðingur um málefni sem ís-
lenzk þjóðernismál. Um slík
mál er samið, selt og keypt, svo
að sæmilegur heimilisfriður
megi rfkja í hestaati og liana-
slag borgaraflokkanna um sæt-
in á Alþingi. Er þess aft vænta
að menn láti sér lynda hrossa-
kaup um slík mál?
Tiil þess er vissulega illt að
vita, að svo margir glöggir og
reyndir þjóðræknismenn skuli
láta blekkjast af þessum skolla-
leik og hafa látið blekkjast um
árabil. En skortur slíkra manna
þjáir Framsóknarflokkinn
vissulega ekki.
„Baggi skoplítill"
Fyrir sakir þessara tillagna
verftur það hlutverk þeirra, sem
ekki hafa látið yfirboft þessi
og gyllinyrði slá móftu um vit
sér, að vera menn við þessu
frumhlaupi og benda þeim á,
hvílíkt óþurftarverk hernáms-
menn hér hafa unnið. En við-
urtökur hernámsmanna við
þessum tillögum sýna Ijóslega,
hve vel þær falla þeim í geð.
Ýmsir kunnir fylgismenn her-
setu hér á landi hafa eindreg-
ið fagnað þeim og flutt þær
fram. Jafnvel ungir Sjálfstæð-
isflokksmenn, styðjendur hins
rammasta hernámsflokks, hafa
taiið þær mjög koma til álita,
enda þótt þeir hafi bent á á-
róðrareðli þeirra og sýnt fram
á óraunhæfi þeirra að ýmsu
leyti. Virðist hemámsflokkun-
um þrem hafa þokað fremur
saman með þessum tillögum en
sundur.
Þannig eru þessar tillögur
Framsóknarmanna af sauftar-
húsi hersetusinna.
Nú má öllum vera ljóst, að
Framsóknarflokkurinn er éinn
þriggja hemámsflokka í ís-
lenzkum stjómmálum. Fram-
sóknarfflokkurinn getur ekki
lengur höfðað tii íslenzkrar
þjóðemistilfinningar. Þjóð-
ræknismenn þessa flokks hafa
beðið algjöran ósigur fyrir
hernámsmönnum og hermöng-
Þetta frumhlaup Framsóknar-
manna mun torvelda mjög alla
samvinnu hinna þjóðræknu afla
á landi hér. Þetta er hernáms-
mönnum Ijóst, og því fagna
þeir. Það mun og mjög hamla
samstarfi vinstri flokkanna að
kosningum af stöftnum, svo ekki
sé minnzt á þann sennileika, aft
Framsóknarfiokkurinn Ieiki hift
sígilda bolabragð sitt við kjós-
endur sína, aft snúa fyrirvara-
laust vift blaðinu — og fórna
peðinu. En hver hlutur þá kem-
ur upp, veit engi. Hinum glögg-
ustu mönnum hefur jafnvel
ekki tekizt að uppgötva
hið stuggvænlega andlega þró-
unarferli valdabraskarans.
En víst er, hver er hlutur
hjóðræknismanna. Þeir munu
halda á að berjast gegn af-
sali landsréttinda og Iepptin vift
erlent vald, en fyrir reisn ís-
Ienzks þjófternis, vernd ís-
lenzkra erfða og blóma £s-
Ienzkrar menningar. Og á veg-
leið þeirra er hinn Framsókn-
arlegi bræðingur „baggi skon-
lítiir.