Þjóðviljinn - 01.07.1967, Qupperneq 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 1. júli 1967.
Otgefan 11: Samelnlngarflokknr alþýdu — S6srfaHflta.fi ofck-
• urinn.
Ritstj'órar: Ivai H- Jónsson (áb). Magnús Kjartansaon,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. FriðþjófssDn.
Auglýsingastj.: Sigurður T. Sigurðsson.
Framkvstj-: Eiðux Bergmann.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja Skólavörðusfc 19.
Sími 17500 (5 Hnur) — Askriftarverð kr. 105.00 á mánuði. —■
Lausasöiuverð kr. 7.00-
Engar landvinningar
|jm það virðist naumast nokkur ágreiningur leng-
ur að ísraelsmenn hófu hernaðaraðgerðir í aust-
urlöndum nær og tryggðu málalok á örskömmum
tíma með því að gereyða flugflota arabaríkjanna,
mestmegnis á jörðu niðri, Um hitt deila menn
hvort þessi árásarstyrjöld hafi verið réttlætanleg
vegna atburða sem áður höfðu gerzt.
þær deilur munu eflaust halda áfraim, en það sem
máli skiptir nú er að leysa þann vanda sem upp
er kominn vegna styrjaldarinnar. Þar virðist það
sjónarmið vera sjálfsagt og óhjákvæmilegt að Sam-
einuðu þjóðirnar mega ekki þola það að ísrael leggi
Undir sig nein ný landsvæði til frambúðar. Þvílík-
ar landvinningar með vopnavaldi eru algerlega ó-
heimilar sarpkvæmt stofnskrá Saimeinuðu þjóð-
anna, og verði ísrael látin haldast uppi slík iðja
hafa Sameinuðu þjóðirnar sett. stórlega ofan og
munu eiga þeim mun erfiðara með að taka í taum-
ana næst þegar hliðstæðir atburðir kunna að ger-
ast. Það gefur einnig auga leið að horfumar á
bættri sambúð ísraels og arabaríkja yrðu ennþá
fjarlægari en hingað til ef nýjar landvinningar bætt-
ust við. Er þess að vænta að sendinefnd íslands á
þingi Sameinuðu þjóðanna haldi fast við þetta
sjónarmið, enda hefur verið lýst almennum stuðn-
ingi við það í Alþýðublaðinu, málgagni utanríkis-
ráðherra.
|£f ísraelsimenn fást til þess að kalla heri sína
heim og afsala. sér öllum nýfengnum yfirráð-
um kynni það smátt og smátt að stuðla að bættri
sambúð í þeim heimshluta. í því sambandi ber tvö
meginatriði hæst. Arabaríkin verða að sjálfsögðu
að viðurkenna Ísraelsríki sem staðreynd og fella
niður allan áróður um krossferð til þess að brjóta
það ríki á bak aftur. ísrael ber hins vegar að við-
urkenna þær búsifjar sem stofnun þess ríkis hef-
ur váldið aröbum, sem hafa verið hraktir frá heim-
kynnum sínum og eignum svo hundruðum þús-
unda skiptir og búið við ósæmilegustu eymdar-
kjör, fátækt og vonleysi. Það er augljós skylda
Ísraelsríkis að taka þátt í að leysa vandamál þessa
flóttafólks, og sú skylda hvílir einnig á þeim stór-
veldum sem hj,álpuðu til við að koma Ísraelsríki
á laggirnar. Jafnframt þurfa ráðamenn ísraels að
gera sér ljóst að því aðeins tekst friðsamlegt á-
stand í austurlöndum nær að þeir vinni mark-
visst að því að taka upp eðlileg samskipti við
grannríki sín í stað þess að einskorða viðskipta-
sambönd síri: og efnahagstengsl við Vestur-Evrópu
og Bandaríkin;- á meðan þeirri s’tefnu er fylgt líta
arabaríkin réttilega á Ísraelsríki sem einskonar
bryggjusporð heimsvaldasinna í austurlöndum
nær.
gf arabaríkin og ísrael fást til þess að viðurkenna
þannig í verki tilveru og réttindi hvers annars
og taka smátt og smátt að búa hlið við hlið setm
góðir grannar, munu deilumál eins og siglingar
um Akabaflóa og Súesskurð leysast af sjálfu sér
En forsenda þess er að ríkin öll komi fram sem
sjálfstæðir aðúa' beim =9mskiptum og láti ekV
nota sig sem peð i valdskák stórveldanna. — m.
Frá aðalfundi Sambands ísl. samvinnufélaga:
Rekstursafkoma kaupfélag-
anna stórversnaði á sl. ári
Eins Qg getið var í fréttum
bllaðsins í gær hólfst aðalfundur
Sambands íslenzkra samvinnu-
félaga í fyrradag. Voru þar
samankomnir rúmlega hundrað
fulltrúar 56 kaupfélaga um lartrl
allt ásamt stjóm Sambandsins
og framtovæmdastjóra.
Formaður, Jakob Frímannss.,
(setti fundinn og minntist lát-
inna forvígismanna. Fundar-
stjóri var kosinn Kari Krist-
jánsson frá Húsavrfk og fundar-
ritarar Þráinn Þórisson og Ósk-
ar Jónsson.
Jakob Frímannss. flutti skýrslu
stjómarinnar. Ræddi hann um
þá erfiöleika sem samvinnúfé-
lögin eiga við að stríða og
hvatti til órofa samstöðu allra
sanwinnumanna um úrlausn
þeirra.
Óhagstætt
rekstursár
Siðan tók til máls Erlendur
Einarsson, forstjóri Sambands
íslenzkra samvinnufélaga og
flutti órsskýrsllu Sambandsins
fyrir 1966. 1 skýrslu forstjórans
kom ma. þetta fram:
Árið 1966 var mjög óhagstætt,
þegar litið er á rekstur Sam-
bandsins. Reksturskostnaður hélt
áfram að hækka fram eftir ári.
yaxtahækkunin frá 1. janúar
1966, sem nam 1% á ári. hækk-
aði rekstrargjöldin verulega.
Tekjuaukning varð mun minni
én hækfcúri r'ekstrarkostnaðá ”.
þess vegna varð rekstrarafkom-
an mjög óhagstæð. Umsetning-
-j»Bjfifcst.»in!un minnd ea. undan -
farin ár. Sala innflutnitigs-
véla- og iðnaðardeildar óx mjög
lítið og hafði það að sjálfsögðu
áhrif á reksturinn.
Eftirfarandi tölur sýna um-
setninguna á árinu 1966 og sam-
Sambandsþing Bindindisfé-
lags ökumanna, hið 5. í röðinni
var haldið 23. júní sl. í húsi
SVFÍ á Grandagarði. Á þing-
ið mættu 19 fulltrúar víðsvegar
að af landinu.
Þingið setti fcrseti sambands-
ins, Sigurgeir AHbertsson. Þing-
forsetar voru kjörnir Helgi
Hannesson, deildarstjóri, og Óð-
inn S. Geirdal, skrifstofustjóri.
Miklar umræður uröu á þing-
inu og voru ýmsar tillögur sam-
þykktar. Fara nokkrar hér á
eftir.
Tillaga til Alþingis um að
leyfilegt hámarks alkóhólmagn
í blóði ökumanns verði með
lögum lætokaö úr 0.5 af þús.
undi í 0.35 af þúsundi. Eifri
mörk, svo kölfluð einnig Iækik-
uð verulega.
Tillaga um áskonin á lög-
reglustjóra, bæjarfógeta og
sýslumenn að láta gera yfir-
litsskýrlu um bifreiðastjára með
fyrsta árs ökuskirteini, f því
skyni að kanna heefni og vand-
virkni ökukennara.
Tillaga um áskorun á rrfkis-
stjómina að hlutast ttl nm að
56. gr. laga nr 26/1958, um há-
marksfþunga ökutækja, snm og
tilheyrandi reglugerðarákvæði
vcrði haldin, og bettt verði
ströngum viðuriögnm gogn
brotum á þeim.
Tilllaga um áskorun tíl sam-
göngumálaráðberra að hlutast
til um.
anburð við árið 1965, í millj.
króna:
Aukn
1966 1965 ing
Búvörudeild 616.9 518.2 98.7
Sjávarafurðad. 865.7 808.1 57.6
Innflutningsd. 478.6 477.4 1.2
Véladeild 257,6 240,9 16,7
Skipadeild 110.1 110.1 0.0
Iðnaðardeild 241.4 224.2 17.2
2,570.3 2.378.9 191.4
i
Þegar umsetning ýmissa
smærri starfsgreina bætist við,
verður heildarumsetning Sam-
bandsins árið 1966 2.776,6 milj.
króna, en var 2.540.2 milljónir
1965. Aukningin á árinu er því
236.4 miljónir króna, eða 9.30%.
% Rekstursikostnaður hæklcaði
miikið á árinu. Launagreiðslur í
rekstursreikningi urðu kr. 197.6
milljónir á móti 168.5 milj. árið
1965. Hækkunin er 20.1 milj.
eða 17.3%, Þess bera þó að
geta, að starfsmenn eru færri í
árslok 1956 en þeir voru í byrj-
un ársins.
Halli á rekstri
Rekstursreikningur Sambands-
fyrir árið 1966 sýnir halla, að
upphæð 406 þús. krónur, en þá
hafa samvinnufélögunum verið
greiddir vextir af stofnsjóði
rúmar 7 miljónir króna. Fasta-
fjármunir hafa verið afskrifaðir
22.6 milj. króna og færður hef-
ur verið til teikna hagnaður af
eignasölu 19.7 miljónir króna.
Reksturinn hefur því aðeins
skilað til félaganna og tii af-
skrifta 9.5 milj. króna, sem er
mun minna en um langt ára-
bil.
Stofnsjóður Sambandsins, aðr-
ir varasjóðir og höfuðstóll
hækkuðu á árinu um 9.2 milj.
króna, úr 193,4 miljónum í
203.6 milj. króna.
1) að þegar verði hafizt
handa um nauðsynlega leng-
ingu á vegarræsum og að þessu
verði lokið fyrir H-daginn.
2) að lagfærðar verði blind-
hæðir og blindbeygjur svo og
þröngar beygjur.
3) að aðeins þeir menn, sem
hafa sérþekkingu þar á, verði
látnir setja upp aðvörunar- og
leiðbeiningarmerki.
4) að aðeins verði notaður
harpaður ofaníburður á vegina,
allstaðar á landinu.
Ýmsar fleiri tillögur toomu
fram, svo sem tillögur um á-
skoranir til Albingis um bréyt-
ingar á umferðarlögunum, en
var vísað til stjórnar BFÖ til
nánari athugunar og fyrir-
greiðslu.
Þá ákvað þingið að beina því
til deilda og stærri hópa irmaai
BFÖ að komið yrði á almenn-
um samtöikum um undirbúning
að breytingu úr V-umferð í H-
umferð, svo sem með almenn-
um námskeiðum og annarri npp-
lýsingastarfseminni. Var R-
vrfkurdeild BFÖ falið að aðstoða
deildir utan Reykjavikur á
bessu sviði svo sem henni vseri
unnt, fyrst og fremst með wpp-
rifjunamámskeiðum varðandi
gildandi umferðarlög.
Mikill áhuci kom fram á
þinginu um ' 'riðarstörfin.
Tala félaga er nú 950. For-
seti BFÖ var kjörinn Heigi
Hjannesson, dedHdarBtöiárL
Jakob Frímannsson
formaður SÍS
Erlendur Einarsson
forstjóri SÍS
Heildarvelta sambandsfðlag-
anna nam á árinu 1966 4.263
milj. króna, sem er 20% meira
en árið áður, og er þá ekki tal-
in með velta útgerðar- og fisk-
vinnsluhlutafélaga, sem retoin
eru á vegum kaupfélaganna.
Af heildarumsetningu nam
vörusala 2.113 miljónum króna,
sem er 8,6% meira en árið_ áð-
ur-
' Reksturskostnaður kaupfélag-
anna stórversnaði yfirieitt á ár-
inu. Mikil verðbólga undanfar-
in ár hefur haft mjög óbag-
stæð áhrif á rekstur þeirra eins
og raunar flestra annarra fyr-
irtækja landsins. Vandinn, sem
við er glímt, er þvíþættur. Ann-
ars vegar stóraukinn reksturs--
kostnaður og hins vegar mikill
sfcortur á rekstursfé og stofn-
lánum.
Það hefur valdið félögunum
miklum erfiðleikum að rekst-
urslán til landbúnaðarins, sem
Seðlabankinn veitir á vorin til
kaupa á rekstursvörum til fram-
leiðslu sauðfjárafurða hausts-
ins, hafa verið óbreytt í krónu-
tölu undanfarin 8 ár, þó að
verðmæti þessarar framleiðslu
hafi meira en þrefaldazt; auk-
izt úr 267 milj. króna 1959 í
849 milj. króna 1966. Kaup' á
rekstursvörum hafa hins vegar
vaxið í svipuðu hllutfalli og
framleiðslan. Þannig hefur
notkun áfourðar og kjarnafóð-
urs vaxið úr 164 miij. króna
1959 í 450 milj. króna 1966.
Frairi til þessa hafa samvinnu-
félögin yfirieitt lánað bændum
út á vææntanlegt haustinnlegg,
en það er nú orðið þeim of-
viða af þessum sökum. Til þess
að reksturslánin næmu svipuðu
hlutfalli af afurðaverðmæti nú
og 1959 þyrftu þau nú að vera
um 250 miljónum króna hærri
en þau eru nú.
Fjárfestingarframkvæmdir voru
mjög litlar hjá Sambandinu á
árinu, hins vegar selldi það
nokkrar eignir. Ríkissjóður
keypti fasteignir þess í Kirkju-
stræti í Reyfcjavík og olíuskipið
„Hamrafell“ var selt á árinu,
þar sem ékfci voru lengur veríc-
efni fyrir það við flutning olíu
til Jandsins.
Ráðstafanir gegn
hallarekstrinum
Víötætoar ráðstafanir hafa nú
verið gerðar og fleiri ,eru í und-
inbúningi til að vinna bug á
holiarekstri í ýmsum starfs-
greinum Samibandsins, en við
ramman reip að draga vegna
óhagstæðæra rekstursskilyrða í
landinu. Þannig hefur afkoma
samvinnuiðnaðarins stórversnað
á undanfömum árum og var
reksturihaEi á verksmiðjum
Sambandsins á árinu 1966 7,6
milj. królfe. Aukning fram-
leiðslúkostnaðarins hefur verið
miklu meiri hér á landi en í
.. yiðskiptalöndum ofcka^^ýgj að
útflutni ngsmarkaöurinn ber
ekki lengur framleiðslukostnað-
inn og samkeppnisaðstaða á
innlendum mörkuðum fer‘ ^irm-
ig versnandi.
Verksmiðjur Sambandsins á
Akureyri hafa um árabil fJutt
út talsvert magn af ullarvörum.
Markaðsverð hefur lítið breytzt
í 5 ár en framfleiiðslukostnaður-
inn, að frótöldu hráefni, hefur
tvöfaldazt á sama tíma. 1 Vax-
andi dýrtfð hefur þessi útfllutn-
ingur þó ekki notiö neinna Upp-
bóta eins og sjávarútvegurinn
og er elcki lengur neinn hag-
kvæmur grundvöfllur fyrir þess-
um viðsfciptum. Nú hefur verið
ákveðið að loka þremiur af
minni verksmiðjum Sambands-
ins og það stendur nú frammi
fyrir þeim vanda, hvað gera
skuli í málum stærri verksmiðj-
anna, sem höffðu reksturshaHa
að upphææð 6,3 milj. króna
árið 1966, en hjá þeim starfa
nú um 500 manns.
Það kom einnig fram í
skýrslu forstjórans, að ætlunin
er að leysa húsnæðisvandræði
verzlananna í Kirkjustræti í
Reykja/vík með því að flytja
þær í Austurstræti, en leggja
niður kjörbúðina þar. Jafnframt
verður kjötverzlun Sambandsins
við Snorrabraut aukin.
Að lokum sagði Erlendur Ein-
arsson:
„Um leið og Sambandið og
sambandsfélögin leggja sig fram
um að vinna bug á erfiðleikun-
um, verða þau einnig að vænta
velviljaðrar fýrirgreiðslu stjóm-
arvalda til efflingar héilbrigðs
réksturs i landinu."
ATHUGiÐ!
Breytið verðlítilli krónu
í vandaða vöru
Búsgagnaverzlun Þorsteins Sigurðssonar,
Gretrffegöitu 13 (stofnuð 19181 siml 14099 leysir vandann
950 fél&gm í Bind-
indisféL ékumanm