Þjóðviljinn - 31.01.1968, Blaðsíða 2

2 SlÐA — í>JÓÐVILJINN — Miðvikudagur 31. jauúar 1968.
Dæmi um f réttaf iutning sjónvarpsins
í Þjóðviljanum var þaðgagn-
rýnt í síðustu viku, þegar tals-
verður hluti aí fréttatíma sjón-
varpsins var notaður til þess
að koma á framfæri bandarískri
kvikmynd, sem sýnilega var
sérstaklega sett saman til þess
að afsaka og fegra helsprengju-
flug Bandaríkjanna ffam og
aftur um norðurhvel jarðar.
En með þessu er ekki óll
sagan sögð af þætti sjónvarps-
ins í þessu máli. Daginn áður
var í fréttum þess sagt frá um-
ræðum þeim, sem urðu á AI-
þingi vegna vetnissprengju-
slyssins á Grænlandi. Sú frá-
sögn var svo einhliða, að furðu
sætti, hvort sem borið varsam-
an við fréttir útvarpsins eða
dagblaðanna í Reykjavík, og
-----------------------------S
ísing á rúðum
olli slysi
Það slys varð um áttaleytið í
gærmorgun á Miklubrautinni að
jeppa var ekið aftan á vörubif-
reið með þeim afleiðingum, að
stúlka, sem var farþegi í jepp-
anum skarst talsvert í andliti og
miklar skemmdir prðu á jeppan-
um.
Þetta gerðist í brekkunni upp
frá Grensásveginum og voru
báðir bílarnir á leið í bæinn.
Vörubíllinn var á hægri ferð, en
gizkað er á að orsök slyssins
hafi verið fsing á rúðum jeppans,
því ökumaður hans kvaðst ekki
hafa séð vörubílinn fyrr en um
seinan. Þegar áreksturinn varð
gekk vélarhúsþak jeppans upp
að aftan, rakst f framrúðuna og
mölbraut hana, en glerbrotin
þeyttust f andlit stúlkunni. öku-
mann sakaði ekki.
Or-
slitaskilyrði
Um síðustu helgi hélt
flokksstjóm Alþýðuflokksins
fund í Reykjavík og sam-
þykkti ályktun sem birt er á
forsíðu Aílþýöublaðsins í gæn
Alyktunin hefst á þessa leið:
„Flokksstjómarfundur Al-
þýðuflokksins, haldinn 27. og
28. janúar 1968, telur það nú
eiga að vera meginverkefni
stjórnarvalda að tryggja öfl-
ugan rekstur allra atvinnu-
vega þjóðarinnar og sjá svo
um, að allir eigi kost á stöð-
ugri vinnu. Fundurinn telur,
að erfiðleikar útflutningsat-
vinnuveganna vegna verðfalls
og aflatregðu megi með engu
móti valda samdrætti í at-
vinnurekstri og atvinnuleysi.'*
Því eru þessar setningar til-
færðar hér að það er mikið
ánægiuefni að geta af heil-
um hug tekið undir með
flokksstjórn Alþýðuflokksins.
En því miðuif er ekki hægt
að slást lengraJ í för með
flokksstjórninni; næsta setn-
ing er svohljóðandi: „Jafn-
framt þvf sem ríkisvald-
ið aðstoðar útflutningsfram-
leiðsluna, meðan hún á, í
sérstökum erfiðleikum, og
launþegar bera sinn hluta af
því áfalli, sem þjóðarbúið
hefur orðið fyrir, telur fund-
urinn að gera verði stórfellt
ofe samræmt átak til endúr-
skipulagningar og kostnaðar-
lækkunar í öllum atvinnu-
rekstri landsmanna, og enn-
fremur í ríkisbúskapnum.“
Þama eru sett mjög annarleg
Og órökvís skiíyrði; flokks-
eru þá stjómarblöðin ekki und-
anskilin. f sjónvarpinu var ekki
minnzt á ræðu Magnúsar Kjart-
anssonar, en hún var þó tiílefni
umræðnanna og var að sögn
Alþýðublaðsins róleg og mál-
efnaleg. Ekki var heldur getið
ræðu Þórarins Þórarinssonar.
Skiljanlega kom þá ekki fram
í þessari frétt, að það hefði
verið\gagnrýnt, að Bandaríkja-
stjóm skuli ekki. virða betur en
reynslan sýnir bau Joforð sin
að fljúga . ekki með kjarnorku-
vopn yfir danskt land. Og ekki
kom fram eitt orð um þann
voða, sem fslendingum kann að
stafa af þessu sprengjuflugi og
samningsrofum af hálfu Banda-
ríkjamanna.
Hins vegar sagði sjónvarpið
einhliða frá ræðum utanríkis-,
ráðherra, og megináherzflan var
lögð á þau ummæli,' að fullt
samkomulagf!) væri á milli
ríkisstjómar íslr.nds og Banda-
ríkjanna um það, að hér á
landi væru ekki geymd kjam-
orkuvopn. Síðan bætti sjónvarp-
ið því við, að þvf er virtist
frá eigin brjósti, að ekkert hefði
komið fram, sem benti til, að
þetta samkomulag hafi ekki
verið haldið. Þá var haft eftir
utanríkisráðherra, að „ekkert
væri á móti því“(!) að ítreka
þetta samkomulag við Banda-
ríkjastjórn og mundi þaðverða
gert. Loks var ráðherrannf!)
borinn fyrir því, að leiðirkönn-
unarflugvéla eins og þeirrar,
sem fórst við Grænland, lægju
ekki yfir, íslenzk landssvæði.
Þótt fréttin sé að mestu sönn
svo langt sem hún nær, er hún
öll sniðin til þess að dylja þann
merg málsins, að slysið við
Grænland sýnir, hvað lítið er
að treysta á samkomulag við
Bandaríkjastjórn um þessi efm.
Þannig er fréttin í fullu sam-
stjórn Alþýðuflokksins virð-
ist telja að því aðeins sé á-
stæða til að endurskipuleggja
atvinnurekstur og rfkisbúskap
og lækka kostnað í þeim
kerfum að launafólk sætti
sig við þau stórskertu kjör
sem nú eru hlutskipti flestra
verkamanna. Ef stjómin
hefði munað eftir fyrri hlut-
anum í nafni flokksins hefði
kenning hennar öllu heldur
átt að verða sú að taka þyrfti
efnáhagskerfið og ríkiskerfið
föstum tökum í þeim tilgangi "
að tryggja launafólki þaulífs-
kjör sem jafngilda þjóðar-
tekjunum.
Kröfum sínum um fulla
atvinnu lýkur flokksstjóm
Alþýðuflokksins með þessum
orðum: „Skorar fundurinn á
ráðherra Alþýðuflokksins pg
bingflokk hans að beita sér
fyrir ráðstöfunum í þessu
skyni“. Flokksstjómin er
æðsta stofnUn Aflþýðuflokks-
ins milli þinga; það er verk-
efni hennar að móta stefnu
flokksins. Ráðherrar ogþing-
menn eru aðeins trúnaðar-
menn flokksins og það er ó-,
brotin skylda þeirra aðfram-
kvæma stefnu hans — það
ætti að vera óþarfi að „skora
á” þá eins og þeir væru ein-
hverjir aðitar utan Alþýðu-
flokksins. Hins vegar hafa
ráðherrar og , þingmenn Al-
þýðuflokksins mikil völd um
þessar mundir; ef þeim er
krafan um fulla atvinnujafn
mikið alvörumál og ráða má
af samþykkt flokksstjómar-
innar, er þeim f lófa lagið að
gera hana að úrslitaskilyrði
fyrir frekara stjómarsam-
starfi. — Austrl.
ræmi við áróðurskvikmyndina,
sem sjónvarpið sýndi svonæsta
kvöld og áður var getið.
Með þessari frásögn af um-
ræðum er það að vísu augljóst,
að sjónvarpið brýtur starfs-
reglur sínar og beitir hlut-
drægni gagnvart deiluaðilum á
Alþingi. En hér er um meira
að tefla. '
Hér dregur sjónvarpið nefni-
lega taum erlends ríkis, sem
stofnar íslenzku þjóðinni í
háska með aðgerðum sínum. Má
segja, að þar heggur sá er hlífa
skyldi, og eftir þessi ósköp fer
að verða ofurlítið skiljanlegri
Sovézka vikuritið Ncvoje
vrémja skýrir frá því að
tékkóslóvakíska þjóðþingið hafi
samþykkt ný kosningalög í
landinu. Helztu atriði þessara
breytinga eru fólgin í því, að
nú verða frambjóðendur í
hverju kjördæmi fleiri enþeir
sem kjósa skal.
Fram til þessa hefur sá hátt-
ur verið hafður á í Tékkóslóv-
akíu að í flestum tilvikum hef-
ur verið aðeins um einn fram-
bjóðanda að ræða í hverju
kjördæmi. Samkvæmt hinu
nýja kerfi verða kjördæmin
stærri en áður var og í hverju
verða kjörnir fjórir til átta
menn í samræmi við mann-
fjölda í kjördæmunum. Gert
er ráð fyrir að frambjóðendur
verði' 30 — 56%"• fíieiri en þeir
sem kjósa skal.
Eins og áður munu allir
frambjóðenduc. tilheyra Þjóð-
fylkingunni, sem svo er nefnd,
en að henni eiga aðild þeir
flokkar sem til eru í landinu
og þar að auki verklýðssamtök
, og önnur fjöldasamtök.
Helzta breytingin er sem
sagt fólgin í því, að fleiri
eru í framboði en kjósa skal.
Þeir sem fá flest atkvæði eru
kjömir og þeir sem næstir
standa verða varamenn þeirra,
en í öllum tilvikum verða þeir
að fá meira en 50fl/0 atkvæða.
Þá er og sú nýbreytni tek-
in upp að kosningar til þings
og kosningar til borgar- og
sveitarráða eru fullkomflega
aðskildar, en fóru fram sam-
tímis áður — verður því auð-
veldara að beina athygli að
málum hvers staðar við síð-
amefndu kosningamar. Þetta
skiptir máli í sambandi við
Sjálfkjörið í
Félagi járn-
é
iðnaðarmanna
Kl. 18 í gær rann út fram-
boðsfrestur við kjör stjómar og
trúnaðarmannaráðs í Félagijárn-
iðnaðarmanna. — Aðeins einn
framboðslisti barst, borinn fram
af trúnaðarmannaráði félagsins
og eru þeir sem á honum voru
því sjálfkjö'mir í stjóm og
trúnaðarmannaráð félagsins fyr-
ir næsta starfsár.
Stjórnin er þannig skipuð;
Formaður: Guðjón Jónsson,
varaform.: Tryggvi Benedikts-
son. ritari: Óskar Valgarðsson,
Héðni, vararitari: Hafsteinn
Steinsson, Hamri, fjármálaritari:
Hinrik V. Jónsson, Vélsmiðju
Hafnarfjarðar, gjaldkeri: Ámi
Kristbjömsson, Landsmiðjunni,
meðstjómandi: Snorri Jónsson.
Auk þess voru kjömir 8 menn
í trúnaðarmannaráð ásamt
stjórn félagsins og 4 varamenn
þeirra.
afstaða sjónvarpsins gegn svo
fjarskyldri þjóð sem Víetnöm-
um.
Ekki er ástæða að áfellast
sérstaklega þá starfsmenn frétta-
stofu sjónvarpsins, sem hafa átt
þarna hlut að máfli, því að
sennilegast er, að þeir muni að-
eins hafa talið sig vera að gera
skyldu sína' með þessum frétta-
flutningi, vinna í beim anda,
sem yfir stcfnuninni svífur. Ef
þetta er rangt ályktað, væri
æskilegt að fá opinbera leið-
réttingu frá réttum aðilum.
það, að bæjar- og sveitastjórn-
ir hafa nú fengið aukin völd.
Þær geta t.a.m. notað and-
vjrði varnings sem framleidd-
ur er í iðnfyrirtækjum á hverj-
um stað umfram áætlun til að
efla iðnað á staðnum, svo og
til aukinna -Tjúðabygginga og
menn ingarstarf semi.
Hin nýja pólitíska forusta
landsins lýsir þessum breyt-
ingum sem upphafi nýs áfanga
í þróun sósíalistísks lýðræðis í
landinu. Breytingar þessar
munu að nokkru leyti hliðstæð-
ar þeim, sem gerðar voru í
Póllandi fyrir um það bil tíu
, árum.
Meistaraprófs-
fyrirlestrar
Fluttir verða tveir opinberir
fyrirlestrar í Háskóla Islands
við meistarapróf í íslenzkum
fræðum.
Tryggvi Gíslason stud. mag.
fjallar um Áhrif kristninnar á
íslcnzkan orðaforða að fornu og
Vésteinn Ólason stud. mag- svar-
ar spurningunni: Er Snorri höf-
undur Egils sögu?
Báðir fyrirlestrarnir - verða
fluttir laugardaginn 3. febrúar í
I. kennslustofu Háskólans. Hefst
hinm fyrri klukkan 2.15 e.h., en
hinn síðari klukkan 3.15 e.h.
Atvinnuleysið
Framhald af 1. síðu.
alt .spjald með nafninu hans og
kom þá í ljós þar, að Ihann hafði
ekki látið skrá sig atvinnulaus-
an hér í Reykjavík síðan á ár-
inu 1943 og kvað maðurinn það
rétt vera.
Hann var uggandi um atvinnu-
hbrfur framundan og kvaðst
raunar ekki hafa kynnzt svona
þrengingum í háa herrans tíð.
Hann var einn af þeim verka-
mönnum, sem hafði vinnu vetur-
inn 1951 og kvað ólíku saman að
jafna, hvað ástandið nú væri
rriiklu alvarlegra en þá.
Þessi atvinnuleysingi bað Þjóð-
viljann að koma á framfæri
gagnrýni frá sér og fleiri at-
vinnulausum verkamönnum yfir
því hvað Ráðningastofa Reykja-
víkur væri svifasein í skráningu
og kvað dæmi um það, að at-
vinnulaus verkamaður hefði ekki
verið búinn að fá nauðsynlega
stimpla á gögn sín á átjánda
degi frá því hann hefði skráð
sig atvinnulausan. Er það með
tilliti til útborgunar á atvinnu-
leysisbótum.
Þá kvað hann sjálfan sig ekki
hafa fengið öll gögn sín ennþá á
tólfta degi frá skráningu. Það
eru þung spor að láta skrá sig
atvinnulausan, sagði þessi at-
vinnulausi verkamaður. Það er
óþarfj að verða fyrir erfiðleik-
um í sambandi við skráningu og
við útborganir á bótunum.
Framhald af 1. síðu.
þykkja í grundvallaratriðum
frumvarp meiriihluta skipulags-
nefndarinnar.
|
Hermann Guðmundsson rakti £
aðal,dráttum skipulagsmálaum-
ræður og samþykktir undanfar-
ins áratugs, og minnti á hve
miklar breytingar hefðu orðið í
þjóðfélagi Islendinga síðustu
fimmtíu ár- Þegar af beim á-
stæðum væri Ijóst' að skipulags-
breyting í Alþýðusambandinu
væri orðin brýn nauðsyn. Ekki
væri um það deilt að grunnur
verkalýðshreyfingarinnar væru
verkalýðsfélögin sjálf. Hitt væri
ágreiningsatriði hvernig þau
gætu bezt unnið saman, skapað
sterk heildarsamtök.
Hermann kvaðst hafa álitið
um margra ára skeið að lands-
sambönd sérgreina væru nauð-
synleg bróun í skipulagsmálum,
og þau hefðu nú orðið til fyrir
þörf ogthefðu margt gert vel.
Skipulagsbreytingu nú taldi
Hermann óumflýjanlega nauðsyn
og benti á- að sjálfsagt væri að
ieita sem mestrar samstöðu um
hana og það hefði verið gert um
eitt atriði af öðru í milliþinga-
nefndinni. En hann teldi ekki
líklegt að skipulagsbrcyting yrði
nokkru sinnj gerð í Alþýðusam-
bandinu sem allir yrðu sammála
um, ákvæðið um tvo þriðju AI-
þýðusambandsþings sem þyrfti
til lagabreytinga yrði að teljast
næg trygging fyrir því að um
víðtæka samstöðu væri að ræða.
Myndi ekki hollt að hverfa af
þessu þingi án þess að gerð væri
rækileg breytins á skipulagi Al-
þýðusambandsins svo sem til
hefði verið ætlazt, breyting sem
miðaði að því að gera Alþýðu-
sambandið hæfara til baráttu.
Legði hann eindregið til að til-
lögurnar frumvarp milliþiflga-
nefndarinnar yrði satnþykkt.
Jón Snorri Þorleifsson lagði á-
herzlu á hve miklar breytingar
héfðú orðið í þjóðfélaginu á und-
anfömum áratugum, og þær
breytingar gerðu breytingu á
skipulagi verkalýðssamtakanna
knýjandi nauðsyn. Vegna nauð-
synjar hefðu landssamböndin
sprottið úpp en staða þeirra í
heildarsamtökunum væri næsta
óljós og ólík. Samböndin hefðu
ekki orðið til fyrir neitt vald-
boð eða þvingun, heldur af þeirri
þörf sameiginlegrar baráttu
stéttarbræðra um allt land.
Jón Snorri lýsti starfi lands-
sambandanna og taldi að nú
þegar hefði orðið verulegt gagn
að tilveru þeirra. Teldi hann
hiklaust að gera nú þá megin-
breytingu á skipulagi Alþýðu-
sambandsins að það verði sam-
band landssambanda. Milliþinga-
nefndin hefði haft að leiðsögn
einróma samþykkt fyrra hluta
þessa Alþýðusambandsþings um
að „Alþýðusambandið verði
heildarsamtök verkalýðsins byggt
upp af flandssamböndum stéttar-
félaga". Ef fulltrúar vildu snú-
ast gegn þeirri stefnu, hefði það
þurft að koma fram á fyrra
hluta þingsins.
Jón Snorri taldi mótbáruna um
þverrandl rétt litlu tfélaiganna
ekki réttmæta. Svo væri nú hins
vegar í fnamkvæmd, að réttur
litlu félaganna, t.d. í samninga-
málum væri ekki mikils virtur
af atvinnurekendum. Þeir neit-
uðu venjulega að semja fyrr en
Dagsbrún eða stóru iðnaðar-
mannafélögin eða verkakvenna-
félögin hefðu samið. Hitt myndi
sanni nær, að með þátttöku litlu
félaganna í landssamböndum
hvert í sinni grein ættu þau
greiðari leið en annars til að
hafa áhrif á ákvarðanir og fram-
kvæmd í kjarabaráttunmi.
Jón Snorri ræddi ýtarlega
gagnrýnina á frumvarp milli-
þinganefndar, og skoraði ein-
dregið á þingheim að samþykkja
það. Hætta væri á að færi þetta
þing heim án þess að taka á-
kvörðun um þcssa skipulags-
breytingu Alþýðusambandsins
yrði það mál ekki tckið til af-
greiðslu á næstu árum. Lands-
samböndin myndu að sjálfsögðu
halda áfram að starfa og móta
sina stöðu sjálf ef ekki næðist
samkomulag eins og hér væri
lagt tfl.
Eðvarð Sigurðsson hóf ræðu
sína á þvi að sízt væri það öf-
sagt að skipulagsmálin væru við-
kvæm mál. Það væri eðlilegt að
halda tryggð við það gamla og
eðlilegt og mannlegt að óttast
hið nýja og óþekkta. Þó myndi
hollt að hafa £ huga orð sem
forseti Alþýðusambands Vest-
fjarða hefði mælt í haust á þá
leið, að þegar tryggðin við hið
gamla og óttinn við hið nýja
leggðist á eina sveif, sé hætta á
ferðum. 1
Svaraði Eðvarð í ýtarlegri
ræðu helztu atriðunum í gagn-
rýni þingfulltrúa á frumvarp
milliþinganefndarinnar og hélt
áfram ræðu sinni á kvöldfundi.
Verður skýrt frá nokkrum at-
riðum rópðu hans í næsta blaði.
Björn Jónsson gagnrýndi
vinnubrögð milliþinganefndar-
innar og lagafrumvarpið sem
lagt var fyrir þingið, en taldi
sig einnig ósamþykkan áliti
minnihlutans (Sveins Gamalíels-
sonar Pg Pétuns Kristjónssonar).
Taldi hann það Höfuðgalla frum-
varpsins að mörg atriði væru þar
óljós. Deildi hann einkum á á-
kvæði frumvarpsins um kosn-
ingar á Alþýðusambandsþing og
það, að með fækkun fúlltrúa þar
fengju ekki öll félög Alþýðu-
sambandsins þingfulltrúa, sem
hann teldi nauðsynlegt: öll
sjónarmið, allar einingar Al-
þýðusambandsins ættu að eiga
fulltrúa á Alþýðusambandsþingi.
Landssamböndin taldi hannkalla
á þær breytipgar á vinnulöggjöf-
inni að þeim yrði fyrr eða síð-
ar falinn samningsréttur í stað
einstökum félögum. Núverandi
grundvallareiningar sambands-
ins, verkalýðsfélögin, yrði að
efla, fækka þeim og gera þau
stærri og starfshæfari. Tryggja
yrði starfsgrundvöll svæðasam-
banda. Taldi Bjöm vænlegast að
þær einar breytingar yrðn gerð-
ar á þessu þingi sem almennt
samkomulag yrði um, cn ekki
neinar stórbreytingar á skipu-
lagi Alþýðusambandsins.
Einnig gagnrýndi frumvarpið
Margrét Auðunsdóttir (Reykja-
vík), Pétur Pétursson (Isafirði),
Jón Bjarnason (Selfossi), og Her-
dís Ú'Iafsdóttir (Akranesi).
Björgvin Sigurðsson (Stokks-
eyri), mælti fyrir ■ frumvarpi til
lága Alþýðusambandsins sem
fulltrúaráð verkalýðsfélaganna í
Ámessýslu .hefur lagt fyrir þing-
ið og er i verulegum atriðum
frábmgðið fmmvarpi milliþinga-
nefndarinnar.
Umræðum var haldið áfram
á kvöldfundi Pg gert ráð fyrir
að ljúka' fyrri umræðu málsins í
gærkvöld.
M/S ESJA
fer vestur um land í hringferð-
5. febrúar. Vörumóttaka á mið-
vikud. og fimmtud. til Patreks-
fjarðar, Tálknafjarðar, Bíldu-
dals, Þingeyrar, Flateyrar, Súg-
andafjarðar, ísafjarðar, Siglu-
fjarðar, Akureyrar og Húsavík-
ur.
M/S BLIKUR
fer austur um land í hringferð
6. febrúar. — Vörumóttaka á
miðvikudag, fimmtudag og föstu-
dag til Homafjarðar, Djúpavogs,
Breiðdalsvíkur, Stöðvarfjarðar,
Fáskrúðsfjarðar, Reyðarfjarðar,
Eskifjarðar, Norðfjarðar, Mjóa-
fjarðar, Seyðisfjarðar. Borgar-
fjarðar. Vopnafjarðar. Bakka-
fjarðar, Þórshafnar, Raufar-
hafnar, Ólafsfjarðar, Norður-
fjarðar og Bolungarvíkur.
M/S BALDUR
fer í dag til Snæfellsness- og
Breiðafj arðarhafna.
SERVÍETTU-
PRENTUN
SÍMI 32-101.
Páll Bergþórsson.
Tékkar setja sér
rýmri kosningalötj
t