Þjóðviljinn - 09.02.1968, Blaðsíða 4

'4 SíÐA — ÞJOÐVXLJINN — Föstudagur 9. febrúar 1968.
Crtgefandi: Sameiningarflokkur aiþýðu - Sosiaiistaflokkurinn.
Ritstjórar: tvar H. Jónsson. (áb.). Magnús Kjartansson.
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Sigurður T. Sigurðsson
Framkvstj.: Eiður Bergmann
Ritstjórn. afgreiðsla. auglýsingar prentsmiðja: Skólavörðustig 19.
Simi 17500 (5 línur). — Áskriftarverð kr 120.00 á mánuði —
Lausasöluverð krónur 7.00.
Hindranahlaup
j^tjórnarvöldin eru í sííellu að skera störfum al-
þingis þrengri stakk og hafa aldrei gengið jafn
langt í þeirri iðju og á þessum vetri. 1 upphafi
þings lagði ríkisstjórnin fram frumvarp um efna-
hagsaðgerðir og hafði þá begar framkvæmt frum-
varp sitt að verulegu leyti að alþingi fomspurðu
með stórfelldri hækkun á hversdagslegustu mat-
vælum almennings. Tilgangur þessa frumvarps
átti að vera sá að koma í veg fyrir gengislækkun
að sögn stjórnarvalda. Skömmu síðar var gengið
samt lækkað mjög veruleaa, án þess að alþingi
væri gefin ákýrsla um málið fyrr en allt var um
garð gengið. Þrátt fyrir gengislækkunina hélt rík-
isstjómin einnig fast við bær ráðstafanir sem áttu
að koma í veg fyrir gengislækkunina! Þegar síðan
kom að því að afgreiða fjárlög fengu albingis-
menn ekkert að vita um tekiuáætlun ríkissjóðs
fyrr en við þriðju umræðu fjárlaga, í sömu andrá
og lögin voru sambykkt. Þá skýrði fjármálaráð-
herra svo frá að tekjuáætlunin væri svo rúm að
næí 300 miljónir króna yrðu afgangs og hét því
að sú upphæð skvldi endurareidd með lækkuðum
tollum þegar um miðian ianúar, og var tekiuáætl-
unin sambykkt í trausti þess að við þessi fvrir-
heit yrði staðið. Nokkrum vikum síðar var ríkis-
stjórnin komin á bólakaf í samninga utan þinas
við útvegsmenn og frvstihúsaeigendur, þá aðila
sem áttu að aeta rekið fvrirtæki sín án styrkia oa
uppbóta að bví er sérfræðinaar höfðu staðhæft
þegar gengið var lækkað. Frá því hefur verið
greint í blöðum oa ræðum forustumanna að sú hafi
orðið niðurstaða bessara samninga að rík*issjóður
sé skuldhundinn til bess að areiða í styrki oa upp-
bætur 330 miliónir króna á bessu ári — en albinai
hefur ekki einusinni verið skýrt frá bessum. skuld-
bindingum, hvað þá að leitað hafi verið sam-
bvkkis löaajafarsamkundunnar! Frumvarpið um
tollalækkanir sá loksins dagsins liós þremur vik-
um á eftir áætlun. oa reyndist tollalækkunin 100
miliónum króna lægri en lofað hafði verið, og
auk bess var ekki um neinar endurdreiðslur að
ræða, heldur atti að vega tollalækkunina upp með
100 mi.fióna króna sparnaði oa 100 miljóna króna
nýjum áföaum á almenning. Og nú er ætlazt til
hess að elbinai afareiði frumvarpið um tollalækk-
anirnar án bess að hafa feuoið nokkra vitneskju
um snamaðartillöaurnar eða nýju álögurnar, að
levti en hví að beaar er búið að h.ækka tobak
og áfengi í annað skiptið á nokkrum mánuðum.
ÍDannig hefur afgreiðslu efnahagsmála verið hátt-
að á albingi í vetur. Viðfangsefnin eru lögð fyr-
ir í smábútum án samhengis og heildarstefnu.
Háttvirtir alþingismenn eru eins og þátttakendur í
kynlegu hindranahlaupi; þeir eru eggjaðir á að
stökkva yfir hverja torfæru um sig, stundum bæði
afturábak og áfram, en þeir fá ekkert yfirlit yfir
hina pólitísku hlaupabraut og hafa ekki hugmynd
um hvar þeir muni lenda að lokum. — m.
Nokkrar athugasemdir
við greinina „Mannfræðileg rannsóknarstöð tekur til starfa í Reykja-
vík — Samtal við dr. Jens Pálsson mannfræðing".
Grein í Mbl. þ. 28. þ.m. með
ofanritaðri fyrirsögn er eitt af
mörgum raupsamtölum, sem
Jens Pálsson (hér eftir skamm-
stafað J.P.) hefur átt við blað-
ið, en nú bregður svo við að
ekki er látið sitja við raupið
eitt, heldur fbrugðið á það ráð
að láta klepra lítilmennskunn-
ar falla á þau störf, sem ég hef
unnið i þágu mannfraeði ts-
lendinga. En nú mun mikið
þykja við liggja, þar sem um
heila rannsóknarstöð er að
ræða.
Áður en ég kem að því atriöi,
sem beinlínis mun beint að
mér, þætti mér fróðlegt að fá
upplýst, hvað eigi að felast í
þessari skilgreiningu á J.P. f
upphafi greinarinnar: „Dr. Jens
Pálsson, eini sérmenntaði mann-
fræðingur ísilands". Nú veit J.P.
eflaust eftir 18 ára maraþon-
hlaup að markinu dr. phil., að
enginn núlifandi mannfræðing-
ur mun telja sig sérmenntaðan
á öllum sviðum mannfræðinnar
og á sumum þeim sviðum eru
til íslenzkir mannfræðingar með
staðbetri menntun en J.P. hef-
ur. Það mun varla hafa farið
fram hjá J.P. að allir frammá-
menn í mannfræðinni hafa sér-
menntun einnig í einhverju
öðru fagi en mannfræði og fer
sérgrein þeirra innan hennar
eftir því.
Vegna uppbelgingsins í sam-
bandi við boð J.P. á alþjóöa-
ráðstefnu mannfræðinga í Jap-
an vil ég sannleikans vegna að
það komi skýrt fram, að ölilum
mannfræðingum er boðin þátt-
taka og að flytja erindi jafnt á
—-----------------------------<S
Skintust á sam-
úðarskeytum
I fyrradag barst Þjóðviljanum
eftirfarandi fréttatilkynning frá
forsætisráðuneytinu:
„1 gær sendi Bjarni Benedikts-
son, forsætisráðherra, Harold
Wilson, forsætisráðherra Breta,
svohljóðandi símskeyti vegna
hinna miklu sjósilysa á brezka
togaraflotanum ,að undanförnu:
„Fyrir mína hönd og rfkis-
stjórnar Islands tjái ég yður,
brezku þjóðinni og þá einkum
viðkomandi fjölskyidum dýpstu
samúð vegna hins átakanlega
manntjóns, sem orðið hefur á
brezka togaraflotanum í sjóslys-
unum miklu á norðurhöfum að
undanförnu“.
★ ★ ★
1 dag barst svohljóðandi svar-
skeyti frá Wilson forsætisráð-
herra:
„Ég er yður mjög þakklátur
fyrir vinsamlega samúðarkveðju
yðar í tilefni af hinu hörmulega
manntjóni, sem sjómannastétt
okkar hefur beðiðaðundanförnu.
Ég mun bera vandamönnum
hinna látnu kveðju yðar, og ég
er þess fuilviss, að samúðar-
kveðjur yðar munu verða hin-
um harmslegnu fjölskyldum til
huggunar, sérstaklega vegna þess,
að þær berast frá þjóð, sem þekk-
ir til hlýtar hættur og ógnir
norðurhafa. Ég leyfi mér að
þakka yður og islertzku þjóðinni
fyrir aðstoð, sem veitt hefurver-
ið svo fúslega við sérlega erfið-
ar og lífshættulegar aðstæður.
Sérstakar þakkir vil ég íæra
íslenzku landhelgisgæzlunni og
yfirmönnum og skipshöfn allri á
varðskipinu Óðni fyrir ósér-
hlífna framgöngu, sem bar svo
mikilvægan árangur.
Það hefur hryggt mig mjög,
að frétta að líkur séu til, að ís-
lenzkt fiskiskip hafi einnig far-
izt í sama óveðri. Gerið svo vel
að tjá vandamönnum sjómann-
anna, sem saknað er, dýpstu sam-
úð mína og landa minna“.
Harold Wilson“.
þessari sem á öllum undan-
gengnum ráðstefnum og enn-
fremur að undirbúningsnefnd
ráðstefnunnar býður engum
„að tala sem fulltrúi Islands"
eða nokkurs annars lands.
Nefndin hefur boðið ríkjum að
senda f ulltrúa á ráðstefnuna,
en stjómarvöld hvers ríkis á-
kveða hver fara skuli, ef þau
þekkjast boðið. Fulltrúi ákveð-
ur svo, hvort hann ætli að
flytja erindi á ráðstefnunni. eða
ekki.
Þá er komið að þeim ummæl-
um, sem sérstaklega er beint
að mér, en þau hljóða svo:
„Bein ein myndu fræða of lítið
þótt aðgangur að sumúm þeirra
fengist e.t.v. fyrir seinni tíma
vísindamenn.“ Hafi tilgangur
J.P. verið að særa mig þá hef-
ur honum tekizt það fullkom-
lega og veit ég ekki hvers ég
á að gjalda, því á marga lund <5,
hef ég þó greitt’ götu hans,
einkum framan af hinni tor-
sóttu leið hans. En það verður
ekki sagt að „eini sérmenntaði
mannfræðingur íslands" beri of
gott skyn á starfsemi annarra
mannfræðinga og skal nú at-
hugað nánar, hvað liggur að
baki þessum dylgjum í minn
garð. — Fyrir mörgum árum
fór J.P. fram á það við mig að
fá léð ennþá óbirt rannsóknar-
blöð mín yfir beinasafnið, eða
þá aðgang að því að gera
sömu rannsóknir og ég var að
vinna að. Þessum tilmælum
hafnaði ég auðvitað og taldi
þau þar að auki óþörf, þar sem
þegar höfðu verið birtar allar
helztu mælingar mínar á aðal-
hluta beinasafnsins.
Til þess að það kæmi skýrar
fram, hvað J.P. var að fara
fram á er rétt að gera grein
fyrir því, hvernig þetta þeina-
safn er til komið og hver þátt-
ur minn í því er. Frá því 1939,
að ég tók að mér rannsókn
beinanna úr kirk.iugarðinum á
Skeljastöðum í Þjórsárdal og til
þessa hef ég unnið að söfnun
og rannsókn á beinum Islend-
inga. Fyrst dittaði ég að og
rannsakaði þau bein, sem þegar
voru til á Þjóðminjasafni,
aðallega úr heiðni, og notaði ég
þau til samanburðar við beinin
úr Þjórsárdal. Síðan hef ég í
samstarfi við Þjóðminjasafnið
tekið að mér varðveizlu og
rannsókn á öllum beinurrt, sem
þar falla til, auk þess hef ég
æði mörg sumur unnið við upp-
gröft beinagrinda, bæði á veg-
um Þjóðminjasafnsins og á eig-
in spýtur. Þessi söfnun hefur
verið gerð með ákveðið verk-
efni í huga, sem krefst tals-
vert mikils beinasafns og frá
ákveðnum tímabilum og það er
ekki fyrr en nú á síðustu árum
að stærð safnsins frá vissum
tímabilum er orðin það mikil,
að hægt er að gerá sér vonir
um að sæmilega örugg svör
geti fen^izt við sumum þeim
spurningum, er ég hef í huga.
Þeir sem eitthvað þekkja til
þessara mála vita hve tafsamt
verk það oft getur verið að
hreinsa, greina sundur og lírna
saman beinabrot, sem komið
hafa í Ijós t.d. í jarðýturuðningi
og sem stundum reynast að
vera úr mörgum einstaklingum.
Þessi margra ára tómstunda-
og sumarfríavinna mfn hefur
öll verið unnin án annarrar
umbuhar en þeirrar, sem áhug-
inn fyrir starfið veitir. Það
mun víst enginn lá mér það þó
að ég á sínum tíma hafi kinok-
að mér við að leggja margra
ára vinnu að fótum J.P. segj-
andi „Gjörið svo vel herra, nú
skuluð þér taka við af yðar al-
kunnu snilld.“ Það hefur einn-
ig komið í Ijós að beinamæl-
ingar mínar voru fullkomlega
nægjanlegar til samanburðar
við mannamælingar J.P. og
honum jafnvel tekizt að gera
sér mat úr þeim, eins og meðal
annans kemur fram í samtal-
inu við hann, þar sem hann
segir: „Rannsóknir á beiná-
grindum forfeðra okkar og nú-
tímafólki geta t.d. brugðið mik-
ilsverðu ljósi á uppruna Islend-
inga,.“ Já, skyldi það ekki, en
varla getur það talizt fréttnæmt
á Islandi. En það mætti segja
um innihaldið í framhaldi setn-
ingarinnar, sem er á þessa
lund: „og tel ég mig hafa lagt
töluvert að mörkum í þessu
efni“ og dreg ég ekki í efa, að
J.P. telji svo vera.
Það er svo annað mál, að þó
að ég hafi ekki viiljað láta J.P.
hnýsast í þann hluta rannsókna
minna, sem óunnið er úr, þá
hefur verið unnið úr öðrum
verkefnum en ég hef haft með
höndum á beinasafninu af öðr-
um abilum en mér, svo sem á
tönnum, og nýverið hef ég
heimilað Skota afnot af beina-
safninu til nokkurra sérathug-
ana.
Að endingu vil ég svo beina
þeim eindregnu tilmælum til
J.P. að hann láti nú verða af
því að skila Rannsóknarstofu
Háskólans í lífffræðafræði
frumgögnum próf. Guðmundar
Hannessonar að mannamæling-
um hans og augnalitastiga, sem
ég hvorutveggja lánaði J.P.
fyrir æði mörgum árum, en
mér hefur ekki tekizt að end-
urheimta þrátt fyrir ítrekaðar
tilrauriir til þess. Mundi mér
þykja miður að þurfa að beita
harðneskjulegum innheimtuað-
gerðum.
Reykjavík 31. jan. 1968.
Jón Steffensen
P.S. /
Þessar athugasemdir voru af-
hentar ritstjóm Morgunblaðsins
til birtingar þ. 31. jan. Eftir
margítrekaðar fyrirspurnir hef-
ur ekki tekizt að fá ritstjóm-
ina til að gefa ákveðið svar um
það hvort athugasemdimar
myndu birtar, en sagt af for-
svarsmahni ritstjómar að Sig-
urður Bjámason hefði þær til
athugunar.
Reykjavík 7. febrúar 1968.
Jón Steffensen
Ljóí Jóhannesar ár
Kötlum á nýnorsku
Út er komið á nýnorsku
myndarlegt úrval ljóða eftir Jó-
hanncs úr Kötlum, sem Ivar
Orgland hefur tekið saman og
þýtt. Ncfnist það Sjudogra.
Ivar Orgland skrifar ítarleg-
an formála um höfundinn og
skáldferil hans — inntaki þess
formála er allvel lýst á kápu
bókarinnar: „Frá því Jóhannes
úr Kötlum byljaði að yrkja,
ungur og rómantískur náttúm-
lýriker, hefur hann sýnt merki-
legan hæfileika til vaxtar og
endumýjunar; hann skrifar
bæði 'sveitasæluljóð og glóðheit
róttæk ádeiluljóð: hann syngur
um heimaland sitt en er heims-
borgari um leið; hann var ein-
hver ágætasti ljóðasmiður Is-
lands í hefðbundnu formi og
varð einn þeirra sem af mestri
dirfsku sleit fjötra formsins.
Jóhannes ilítur á sjálfan sigsem
sósíalistfskt alþýðuskáld og er
í fremstu röð íslenzkra Ijóð-
skálda samtíman&“.
Ivar Orgland segir ennfrem-
ur að það hefði verið óráð að
velja kvæði til bókarinnar úr
öllum Ijóðabókum Jóhannesar,
hafi sá kostur verið valinn að
taka langflest kvæðanna úr Sjö-
dægm, sem þýðandinn telur
beztu bók skáldsins. 1 fyrsta
fílokki kvæðanna (af sjö) eru
einnig kvæði úr Eilífðar smá-
blóm og Tregaslag og síðasti
flókkurinn er allur tekinn úr
Óljóðum. Það er því einkum
Jóhannes „eftir formbyltingu“
sem norekir lesendur kynnast
af þessari bók.
Jóhannes úr Kötlum
Ivar Orgland, lengi sendi-
kennari í norsku í Reykjavík,
hefur áður gefið út þýðingar
sínar á verkum fimm annarra
skálda íslenzkra. Hann þýddi og
á nýnorsku bók Snorra Hjart-
arsonar, Lauf og stjömur, sem
lögð var fram af Islands hálfu
fyrir bókmenntaverðlaunanefnd
Norðurlandaráðs núna síðast.
Sjudögra — Dikt í utval er
mjög þokkalega út gefin af
Fonna forlag. Bókin er 157 bls.
HJOLBARÐAR frá
RASNOIMPORT MOSKVA
VERÐLÆKKUN;
500x16 hjólbarðar kr. 625,— slöngur kr. 115,—-
650x20 kr. 1.900,- kr. 241,—
670x15 kr. 1.070,- kr. 148,—
750x20 kr. 3.047,- kr. 266,—
820x15 kr. 1.500.— kr. 150.—
EINKAUMBOt
llVIARS TRADING COl
I Laueaveei 105 SIMI 17373