Þjóðviljinn - 27.02.1968, Side 3

Þriðjudagur 27. febrúar 1068 — ÞJÓÐVILJHSTN — SÍÐA J
*Tn.— „ ■ ... ......................- ------ ---------------------------------------------- -------------------------
Viðurkenning bandarískra herforingja í Saigon
Bandaríkin gætu tapað á vígveilinum
Hugsanlegt að herforingjarnir muni krefjast þess að kjarnavopnum verði beitt
- Ú Þant ítrekar iíkur ó samningum - „N.Y. Times" gagnrýnir stefnu Johnsons

NEW YORK og SAIGON 26/2 — Á laugardaginn
ítrekaði Ú Þant, framkvæmdastjóri SÞ, enn þá
sannfæringu sína að samningaviðræður myndu
geta hafizt milli stjóma Norður-Vietnams og
Bandaríkjanna skömmu eftir að loftárásum á
Norður-Vietnam yrði hætt. Sama dag skýrði frétta-
ritari bandaríska útvarpsfélagsins NBC í Vietnafn
frá því að hugsanlegt væri að bandarísku herfor-
ingjamir myndu fara fram á að Bandaríkin beittu i
kjamavopnum í Vietnam, ef vígstaða þeirra í
Vietnam versnaði enn og hefðu bandarískir hers-'
höfðingjar í Saigon látið þá skoðun uppi að svo j
kynni að fara að Bandaríkin töpuðu stríðinu á víg-,
völlunum í Vietnam. í dag tilkynnti svo talsmað- i
ur bandarísku herstjórnarinnar í Saigon að hún
hefði ákveðið að setja ritskoðun á skeyti frétta-
manna um gang stríðsins.
í’réttamaður NBC í Viétnam,
Howard Tuchner, sagði á laugar-
daginn að þess væru greinileg
merki að herskipin úr sjöunda
flota Bandaríkjanna sem eru
við strönd Vietnams hefðu
kjamavopn um borð. Banda-
ríkjastjóm hefur neitað því að
nokkur kjarnavopn séu í Viet-
nam og einnig hinu að nokkrar
ráðagerðir hafi verið uppi um
Ú Þant framkvæmdastjóri
notkun þeirra þar. Earle Wheel-
er hershöfðingi, formaður banda-
ríska herforingjaráðsins, vildi þó
á fundi með bandarískri þing-
nefnd fyrir skömmu ekki þver-
taka fyrir að kjarnavopnum yrði
beitt í Vietnam.
Tuchner' sagðist hafa eftir á-
réiðanlegum heimildum að hægt
yfði að hefja kjamahernað í Vi-
etham fyrirvaralaust um leið og
ákvörðun hefði verið| tekin um
það. Hann korhst m.a. svo að
orði:
—r í samtali við bandarískan
hershöfðingj a sem ég tók upp
á segulband fyrir skömmu spurði
ég hann hve langan tíma það
myndi taka að hefja kjamaárás
gegn Norður-Vietnam. Hann hik-
aði andartak, en sagði síðan:
„Eftir að ég hefði fengið fyrir-
skipunina myndi það taka þrjár
mínútur eða svo“.
Tuchner staðfesti frásagnir
annarra bandarískra fréttamanna
af því að alveg á næstunni
myndu líklega þúsundir nýrra
bandarískra hermanna verða
sendar til Vietnams. Tuchner
sem er nýkominn heim til Banda-
rikjanna eftir langa dvöl í Viet-
nam var mjög svartsýnn á horf-
I urnar fyrif Baridaríkjaménn þar.
i Hann taldi að vígstaða þeirra
j hefði áldrei verið verri:
— Bandarískir hershöfðingjar
í Saigon telja nú í fyrsta sinn
að Bandaríkin geti beðið hern-
aðarósigur í stríðinu, sagði
Tuchner og bætti við að Norður-
Vietnamar og Þjóðfrelsisfylking-
in hefðu aldrei verið betur vopn-
um búin.
I skeyti sem birtist í „Was-1
hington Post“ á laugardaginn frá
fréttamanni blaðsins í Saigon,1
Peter Braestrup, var tekið und-
ir dóm Tuohners. Þar var sagt
að Bandaríkjamenn og banda-
menn þeirra ættu nú í vök að ,
verjast og gætu þeir aðeins beð-
ið eftir því hvar næsta árás yrði
gerð á þá.
ítrckun Ú Þants
Ú Þant sagði á laugardaginn
að stríðið í Vietnam væri 'til-
gangslaust og kominn tími tií
að bundinn yrði endi á það. Allt
mannkyn fylgdist með ógn og
skelfingu með fréttunum frá Vi-
etnam, hörkunni og grimmdinni,
sagði framkvæmdastjórinn og
bætti við:
— Viðurstyggð stríðsins í Viet-
nam verður aðeins jafnað við
tilgangsleysi þess. Enginn sigur
getur unnizt, enginn ósigur orð-
ið. heldur aðeins dauði og eyði-
legging. Það sem er í húfi er
Bandaríska þerstjórnin hefur nú bannað fréttaflutning frá Khe S anh, en myndin er tekin í herstöð Bandaríkjamanna þar. Sprengju-
flugvélar þeirra af B-52 gerð varpa sprengjum sínum svo nálægt herstöðinni sjálfri að reykinn af sprengingunum leggur yfir hana.
Kommúhistafíokkar 65 landa
hófu fund / Búdapest ígær
í rauninni hvort vietnamska
þjóðin á að fá að lifa áfram.
Ú Þant kvaðst sannfærðari um
það nú en nokkru sinni að ef
Bandaríkjamenn hættu loftárás-
um sínum á Norður-Vietnam
myndu viðræður milli stjórn-
anna í Hanoi' og Washington
geta hafizt innan mjög skamms
tíma, kannski aðeins nokkurra
daga, og hann bætti því við að
Bandaríkjamenn hefðu engu að
tapa við að hætta loftárásunum.
Áréttun „N. Ý. Times“
Bandaríska stórblaðið „New
York Times“ áréttaði enn í gær
í forystugrein sinni gagnrýni
sína á stefnu Bandaríkjastjórn-
ar í Vietnam og tók algerlega
undir ummæli Ú Þants. „Það er
kominn tími til þess fyrir
Bandaríkjamenn og jeiðtoga
þeirra að gera sér ljóst að sjálf
stefnan (í Vietnam) er óskyn-
samleg. Bandaríkin heyja stríð
án nokkurs sýnilegs takmarks,
hvað svo sem líður þeirri bjart-
sýni sem stjórnarvöld þeirra
lýsa. Eina skynsamlega stefnan
BUDAPEST 26/2 — I dag hófst
í Búdapest ráðstefna kommún-
ista- og verklýðsflokka og munu
fulltrúar fldkka í 65 löndum
vera á þinginu. Þessari róð-
stefnu er ætlað að vera til und-
irbúnings þingi allra slíkra
flokka þar sem reynt verði að
marka sameiginlega afstöðu og
stefnu þeirra í helztu málum.
Tveir flokkar neituðu að taka
við boði um að senda fulltrúa á
ráðstefnuna, flokkarnir í Kína
og Albaníu, aðrir flokkar höfn-
uðu boðinu og boðum var af
ýmsum ástæðum ekki hægt að
koma til enn annarra, svo sem
Kommúnistaflokks Indónesíu.
Flokkarnir í Júgóslavíu, Kúbu,
Norður-Kóreu og Norður-Viet-
nam eru meðal þeirra sem ekki
sendu fulltrúa. Hins vegar sendi
rúmenski flokkurinn fulltrúa á
ráðstefnuna, en mun hafa sett
það algera skilyrði fyrir þátttöku
í henni, að engar samþykktir
sem væru niðrandi í garð ein-
stakra flokka eða gagnrýndu
stefnu þeirra, yrðu gerðar á ráð-
stefnunni.
Rauði krossinn í Genf:
Stríðsfangar
myrtir í
S- Vietnam
GENF 26/2 — Alþjóða rauði
krossinn hefur sent Bandaríkja-
stjórn orðsendingu vegna þess að
stríðsfangar í Víetnam séu tekn-
ir af lífi án dóms og laga. Tals-
maður Rauða krossins i Genf
skýrði frá þessu í dag og kvað
hann Bandaríkjastjórn hafa bor-
ið á’móti því að hún hafi fallizt
á slík morð á stríðsföngum.
Morð og pyndingar á íöngum
í Suður-Víetnam hafa verið lengi
á allra vitorði, en tilofni orð-
sendingar Rauða krossins mun
vera morð sem lögreglustjóri
Saigonstjórnarinnar framdi sjálf-
ur á stríðsfanga þegar barizt var
í Saigon á dögunum og alræmt
varð af myndum þeim sem af
þvi voru birtsir á forsiðum blaða
um allan heim. \
er að hverfa burt af vígvöllun-
um og setjast að samningaborði
eins fljótt og auðið er. Leiðin
til samninga hlýtur að byrja með
stöðvun loftárásann*. Áhættan
sem fylgir slikri stöðvun virð-
ist miklu minni en sú óeridan-
lega mögnun stríðsins sem Was-
hington hefur lagt inn á“, sagði
blaðið.
Einkum væri þetta orðið aug-
ljóst eftir að Ú Þant hefði enn
einu sinni lýst þeirri sannfær-
ingu ‘ sinni að árangursríkar
samningaviðræður gæfu hafizt
,,ef til vill fáum dögum eftir
að bandarískar flugvélar hætta
árásum sínum á Norður-Viet-
nam“.
Engin Iausn i bráð
Wheeler hershöfðingi sagði í
gær að hann gæti ekki komið
auga á að stríðið í Vietnam
myndi taka enda innan skamms.
Wheeler hefur verið á ferð í
Saigon og rætt þar við banda-
ríska hershöfðingja. Wheeler
sagði að ljóst væri að óvinirnir
hefðu enn mikið lið sem þeir
hefðu ekki teflt fram og búast
mætti við nýjum horðum bardög-
um.
Þegar Wheeler ræddi við
blaðamenn í Bangkok í Thai-
landi í dag kvað við nokkuð
annan tón. Hann kvað Banda-
ríkjamenn myndu „fylgja eftir
ósigri Vietcongs“ og sagði að
þeir væru staðráðnir í að halda
áfram stríðinu i Vietnam.
Johnson forseti myndi senda allt
það bð til Vietnams sem West-
moreland, yfirhersh. Bandarikja-
manna í Suður-Vietnam, færi
fram á að fá. Fullyrt er í Saigon
að þeir Wheeler og Westmore-
land hafi rætt um ósk banda-
risku herstjórnarinnar þar að
fjölgað verði í bandaríska hern-
um í Suður-Vietnam um 50.000
manns.
Sett ritskoðun
Það er enn eitt merki um að
bandaríska herstjórnin í Suður-
Vie/nam viðurkennir að hún hef-
ur farið halloka í viðureignunum
við þjóðfrelsisherinn að undan-
förnu og býst við hinu versta
á komandi vikum og mánuðum.
að hún hefur nú ákveðið að
taka upp ritskoðun á skeytum
fréttamanna fcá Suður-Vietnam
og verður þeim m.a. bannað að
skýra frá árásum þjóðfrélsis-
hersins á mikilvægar herstöðvar
Bandarikjanna, svo sem í Khe
Sanh og Tun Son Nhut flugvöll-
i Barizt í miðri !
| Guatemalaborg {
■
| TAPACHULA 24/2 — Að j
■ minnsta kosti sjö menn ■
: biðu bana og á annan tug j
: særðust í viðureign milli ■
j skæruliða og' vopnaðrar j
j lögreglu í miðbiki Guate- :
: malaborgar á föstudaginn. j
j Eldar komu upp víða í j
j borgin \ og einnig er sagt j
j að eldár hafi logað á stór- :
j jörðum í grennd við hana. j
j Frétt þessi barst frá Tapa- j
j chula sem er bær í Guate- j
j mala, rétt við landamæri :
I Mexikó. :
inn við Saigon, en þar eru aðal-
stöðvar bandarísku herstjómar-
innar í Suður-Vietnam. Þjóð-
frelsisherinn hefur haft sig mjög
í frammi í næsta námunda við
flugvöllinn síðustu daga.
M.a. vegna þessarar ritsjjpð-
unar hafa fréttir af bardögum
í Suður-Vietnam verið af mjög
skornum skammti síðustu daga,
en svo virðist ,sem þjóðfrelsis-
herinn léti nú einna mest til sín
taka í nágrenni við Saigon,
sprengdi m.a. upp tvær brýr
skammt frá borginni i gær.
„Mesti harmleikurinn“
Á fundi sem haldinn var í
New York á laugardaginn til að
mótmæla þeim ráðagerðum sem
spurzt hefur að uppi hafi ver-
ið á æðstu stöðum i Washington
um að beita kjamavopnum í
Vietnam sagði einn kunnasti
kjameðlisfræðingur Bandaríkj-
anna, dr. Phillip Morrison. að
beiting kjamavopna í Vietnam
myndi leiða til eins „mesta
harmleiks í sögu mannkynsins".
Makarios hlaut yfirgnæfandi
meiríhluta i forsetakiörínu
NIKOSÍU 26/2 — Makarios bisk- |
up og forseti Kýpur hlaut yfir- :
gnæfandi meirihluta atkvæða í
forsetakosningunum sem fram
fóru á eynni í gær, eða 95,45 j
prósent af greiddum atkvæðum. ,
Einungis grískættaðir Kýpurbú-!
ar tóku þátt í kosningunum, en i
samkvæmt stjómarskrá eyjar-
innar kjósa Tyrkir varaforseta.
Makarios efndj til forsetakjörs-
ins nú vegna þess að hann vildi
fá það staðfest að megnið af
Grikkjum á Kýpur styður stefnu
hans og treystir honum bezt að
íara með mál þeirra. Aðeins
einn maður var í framboði gegn
Makariosi, fulltrúi hægrisinn-
aðra öfgamanna, Evdokas að
nafni. Hann hlaut einpngis 8.577
atkvæði, en Makarios 220.911.
Evdokas var fulltrúi þeirra
grískættaðra Kýpurbúa sem vilja
sameinast Grikklandi nú þegar,
en stefna Makariosar er að Kýp-
ur skuli vera áfram sjálfstætt
Makarios forseti
ríki, þótt sameining við Grikk-
land kunni að vera lokatakmark-
ið. Kommúnistar og aðtir vinstri-
menn hafa stutt þessa stefnu.
eindregið.
I