Þjóðviljinn - 20.03.1968, Blaðsíða 9

Miðvitoudaigux 20. irtaarz 1968 — ÞJÓÐVIUINN — SÍDA 0
Tékkóslóvakía
haÆa eiminiig sagt af sér.
ámæli fyxir að hafa ékfci íitæka
tíð kamið upp um Sejna, hiina
brobthlaiupna hershöföingj a sem
nú er. í Bandarikjunum, . og
For- hindrað að hann kaamásit úr
Framhald af 6- sáðu.
lengur að hafa hemil á hráun-
innd, segir í AP-sfceyti. Haft er
efitiir Em'il Riigo, sem sæti á í
farsæti flakksstjómarinnar, að
rnenn ættu að varast „að láta
nótbtæikiniina hlaiupa með sig í
göniuir“.
t>á er haft efibir Oddirich
Cemdk, áætlunarstjóra og nán-
um samsitanfsmanni Dubeeks,
að hin nýja filokksforysta hafi
gerit sér fiufei gredn fiyiir hví
hver áhrif brottvikndng Novotný
úr embæbtij aðalriitara myndi
hafa á almenning í landiwu.
Þriðjudagur 12. marz
Forseti alþýðusamb. Tékkó-
slóvakíu, Mirosilav Pastyrik,
hefiur sagt afi sér embætti vegna
hlutdeildár siinnar í þeim mis-
■tötoum og vanrækislhi sem stjóm
samibandsins befiur verið ásölkuð
fyrir og Pastyrik viðurkennir
að hafi átt sér stað, segir Cet-
'éka, hin opinbera firéttastofa
Tékkóslóvakíu. Tveir af fram-
fcvisemdastjórum sambandsins
sögu var víst hans verk að
miklu leyti, svo ekki sé minnzt
á leikstjóm og sviðsetningu;
þar var í ærið torvelt verkefni
ráðizt og frægur sigur unninn.
Og einmitt í „íslandsklukk-
unni“ skóp Lárus þá söguhetju
sem filesbum mun ríkust í minni
frá síðari árum, Jón Grindvík-
ing, óendanlega skoplega mann-
lega bg sorglega í senn, frum-
lega og næstum óviðjafnanlega
mannlýsingú.
Leikarinn látni var hug-
---------------------------pff
Vélskólinn vann
Óvænt úrsiit urðu á suwnu-
dagskvöldið í spumingakeppni
skólanna í útvarpinu er Vélskól-
ir.n vann Menntaskólarm í Rvik
með tveggja stiga mun.
í>rir skólar keppa nú til úrsiita
og keppa næst, 3. aiprii, Menhba-
skólinn i Reykjavik og Mennta-
skólinn á Laugarvatni, en sigur-
vegari úr þeirri keppni mætir
síðan Vélskódanum í lokaikeppni.
ystumenn aiþýðusambainjdsdns,
svo og einstakra ventólýðsfélaiga,
hafa undanfiarið sætt gagnrýni,
ekkd hvað sízt í má'lgagwi verk-
lýðshreyfiinigajriininar, „Prace“,
fyrir að gegna ekki eða illa
þedni skyldiu sinni að standa
vörð um hagtsmuni félagsmainn a,
sinna.
Bnn er ékkiert lát á árásum á
Navotný fonseta, segir Reuiber,
og bdöðin halda jafinfraimt uppi
harðri gagnrýnd á valdamenn
í landvama- og innanríkisráðu-
neytunum og einnig á þdng-
menn sem vitað er að styðja
Novobný. „Dagar Novotný og
klíku hans eru. taidir“, segir
Reuter eftár heimiildanmönnum
úr kommúnistafilokknum; No-
votný eiigi ékfci annars kost en
að segja af sér. Samkvæmt lög-
um er ekki hægt að setja hann
af, en kjörtímabili hans lýkur
efcfci íjtt en næsta ár.
Þeir Bohumir Lomsky land-
vamaráðherra og Josef Kudma
ininanrikdsráðherra liggja undir
menni að ég heyrði hann aldrei
hallmæla neinum manni. Hann
var vinmargur og vinsæll, glað-
ur á góðri stund og hrókur
alls fagnaðar hvar sem hann
kom; hljómnæmi hans og sér-
-stæð kímnigáfa birtist ekki að-
eins á sviðinu, heldur engu slð-
ur á vinafundum. Hann
var manna glaðværastur og
skemmtilegastur þótt við mikil
veikindi og erfiðleika ætti að
etja. '
List leifchússins er hverful,
sýningar verða efcki festar á
bækur eða léreft eða höggnar
í stein; gensemar hennar lifa
samt í brjóstum bkkar unz yf-
ir lýkur. Ómetanlegt starf
Láiusar Pálssonar mun þó ekki
í gleymsku fallai, sagan geymir
list hans skýra og hreina.
Ég votta ástvinum Lérusar
djúpa hluttekningu á sorgai>
stundu. og það gerir þjóðin 511;
hann hefur reist sér óbrot-
gjaman minnisvarða.
landi. Lomsky hefur bordð af
sér ailla sök á framferði Sejna
og hann þvertékur fyirdr að
herinn hafi ætiað að skerast í
ledkinn þegar miðstjóm komm-
únistafjlokiksins áfcvað að tafca
forustuna úr höndum Novotný.
Lomsky sagðd í gærkvöld að
ekki mætti dæma allan herdnnj
efibir „einum svörtum sauð“.
Fimmtudagur 14. marz
Vladimir Janko, varaiand-
vamaráðherra Tékkóslóvakíu,
skaut sig tii hana í Prag í dag,
segir í frétt firá Ceteka. I fyrri
frétt hafði aðeins verið sagt að
hann hefðd beðið bana með
„hönmulegum -hætti“. Reuter
segir það almannaróm í Prag
að sjálfsmorð Janko gefi til
kyrnna að hann hafii ge-rzt sek-
ur um alvarlegri afbrot en
Sejna hinn brotthlaupni. Það
þykir nær víst að það hafi ver-
ið Jenko sem gaf fyirirmælin
um að hafa til reiðu sifcrið-
drekaherdedid í janúar sl. No-
votný tii liðveizlu, en líkilegt að
Sejna hafi þar einnig átt hlut
að máli. Eftir brotthlaup Sejna
og sjáifsmorð Janko má telja
víst að „hreimsað verði til“ í
hemum og ailir þedr herfor-
in.gjar látndr vfkja sem misnot-
að hafa aðs'töðu síina til ótil-
hlýðdlegra afskipta af stjóm-
málum, sagir í Reuters-skeyti.
Urðu að víkja
Eiinn helzti fræðdmaður tékkó-
slóvaskra kommúnista, Zdenek
Mlynar, segir í grein sem í dag
birtist í „Rude Pravo“, mál-
gagni kommúnistafilcfcksms, að
hin gaimia íhaldssama forystu-
sveit flokífcsins hafi orðið að
víkja úr ábyrgðarsitöðuim vegna
þess að hún hafi verið ógnun
við „pólitískan stöðugleika“ í
landinu. Og þeir sem efitir séu
í embættum verði að fara sömu
i leið.
Mlynar, sem er fiorstjóri rik-
isréttarstofnunarinnar í Prag,
gagnrýnir einndg þing Tékfcó-
slóvakíu fyrir varfaami og at-
hafnaleysi og ýms pólitísk ötfl í
landinu fyrir að tvínóna við að
lýsa fullum' stuðninigi við þær
umbætur til aukins frjálsræðis,
sem hin nýja filokksforysta
beitir sér fyrir.
Mlynar krafðist þess 1 að
starfsáætlun flokksins um firam-
kvæmd á þessum umbótum
yrði birt án tafiar.
Aðstaða Ncvotný forseta
versnaði enn í dag þegar það
fréttist að einn hélzti áhang-
andi hans, Slóvaikinn Michal
Chudik, hefðd sagt sig úr for-
sæti miðstjómar kommúnista-
fllofcksins.
y
Föstudagur 15. marz <
Innanríkisráðherra Tékkósló-
vakíu, Josef Kudrna, og ríkis-
saksóknaranum, Jan Bartuska,
hefur verið vikið úr embætt-
um. Þetta var áfcveðdð eftir að
forsæti þjóðþingsins hafðd lýst
yfir að það bæri ekkd lengur
traust til þeirra, Tilikynningin
um brottvikndngu þeiirra barst
frá skrifstofiu Novotný fonseta,
en hanin umdirritaði haina ékki
sjálfur. Forsæti þjóðþdngsins
hiefur einnig krafizt þess að Bo-
humdr Lomsky lamdvamaráð-
herra verði vikið úr embætti.
Forsæti þingsins segist ekki
geta féllt sdg vdð vinnubrögð
þeirra Kudma og Batuska og
efcld treysta þeim til þess að
fjalla um endurskoðun mála
þeirra manna sem dæmdir voru
að ósekju.
Skýrt var frá því í Prag í dag
að miðstjóm Kommúndstafilokks
Tékkósilóvakíu myndi koma
saiman til fiundar á næstunnL og
myndi hún fjalla um nauðsym-
leg mannaskipti í trúnaðarstöð-
um og starfeáætlun filokksins um
fraimfcvæmdir á þedm umbótum
í lýðræðisátt sem boðaðar hafa
verið.
A. Hj.
Barnavagn og göngugrind
til sölu. Upplýsingar í síma 10854 milli kl.
5 og 7 í dag.
,....... . ' \ ~ ■■ ' ' ■
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vinarhug við and-
lát og jarðarför mannsihs mins, föður, tengdaföður og
afia
STEFÁNS jóhanns olsén.
---------------------------®
Lárus Pálsson — minning
Framhald af 4. síðu.
Shaw, Sean CyCasey, Jean-
Paul Sartre og Arthur Miller,
að ógleymdum, góðskáldum
eins og Stefan Zweig, Kaj
Munk, Ionesoo og Jóhn Stein-
beck, og eru þá fáir nefindir.
Hann lék meðal annars Hamlet
sjálfan og síðar Polonius, Pétur
Gaut, Argan hinn ímyndúnar-
veika t>g Karl konung sjöunda,
George Dandin, og flestai með
sérstæðum ágætum og svo
mætti lengi telja; en nöfnin
tóm er þýðingarlaust að þylja.
Hann kom sem að líkum lætur
mjög við sögu íslenzkra leik-
rita, Halldór Laxness og Da-
víð Stefánsson eiga honum
meðal annarra mikið að þakka.
Það er '„íslandsklukkan" sem
fyrst kemur í hugann, en leik-
gerð hinnar margsnjöllu skáld-
myndarikur og skapandi lista-
maður um flesta eða alla
fram, túlkaði jafnvel gáska-
fulla en djúpstæða kimni og
hina dýpstu alvöru, túnigutak og
framsögn með sönnum ágætum.
Honum voru skorður settar eins
og öðrum, honum þýddi ekki
að leika beljaka eða hreysti-
menni, en. var þó ótrúlega
fjölgáfaður leikari, persónu-
töfrar hans, djúpt innsæi í
mannlegt eðli, samúð hans og
ríkur skilningur á hverju hlut-
verki lét engan ósnortinn. Hann
reyndi aldrei að trana sér
fram, siður en svo, hann átti
það jafnvel til að vera of hlé-
drægur t>g hógvær á sviðinu,
en auðugar skapgerðarlýsingar
hams og skop brugðust aldrei.
Lárus Pálsson var hvers
manns hugljúfi, hæverskur og
litniátur,' og svo mikið góð-
Einar Iiákonarson
Einar Hákonarson opnaði
máiveTkasýningu í Bogasal
Þjóðminjasafnsiins 16. marz. Á
sýniinigunini eru 15 oIiumál.verk.
Þetta er fyrsta sérsýtning Edn-
ars en áður hefur hann tekið
þátt í samsýninigum hér og á
hinum Norðurlönduinum svo og
í Júgóálavíu.
Nám sitt stundaði Einar í
Myndlisita- og haindíðaskóttanum
í Reýkjavik og síðan í listaihá-
skótta í Gautaborg. Hann hlaut
verðttaun Norðurlandaráðs á
sýningu ungra myndlistar-
manna í Louisiana 1966 og al-
þjóðleg verðttaun í Júgósilaviu í
fyrra.
Einar er nú kennari i Mynd-
" lista- og handíðaskólanum.
Sýniingin í Bogasainum er opin
ka. 14-22 til 24. þjm.
SVÍÞJÓÐ
Framhald af 7. síðu.
á N-Vietnam er á engan hátt
í ósamræmi við hlutleysisstefnú
Svía, segir stjórnin í sambandi
sænskra ' verkamanna í verk-
smiðjum.
Sambándið sem hefur 84.000
félaga lýstd yfir fulium stuðn-
ingi við afstöðu Pajlmes réð-
herra og rfkásstjómarinnar i
Vietnammálinu.
Einar Hákonarsons
sýnir í Bogasal
úr og skartgripir
NORNBJUS
JðNSSON
skólavoráustlg 8
ÓSKATÆKI
Fjölskyldunnar
Sambyggt
útvarp-sjónvarp
GRAND FESTIVAL
23” eða 25"
KRISTALTÆR MYND OC HUÓMUR
• MeS innbyggðri skúffu
fyrir plötuspilara
• Plötugeymsla
• Ákaflega vandað verk, — byggt .
með Ianga notkun fyrir augum.
• Stórt útvarpstæki með 5 bylgjum,
þar á meðal FM og bátabylgju.
• Ailir stillár fyrlr útvarp og
sjónvarp í læstri veltihurð
• ATHUGIÐ, með einu handtakl
má kippa verkinu Innan úr
tækinu og senda á viðkomandi
verkstæði — ekkert hnjask með
kassann, lengri og betri ending.
ÁRS ÁBYRGÐ
Fást víða um land.
ASalumboð:
EINAR FARESTVEIT & CO
Vesturgötu 2.
SERVÍETTU-
PRENTUN
SÍMI 32-101.
Vinstriflokkurinn-
kommúnistamir
Fraimkvæmdanefind í Vinstri-
filoifcknum-kommúinistunum tók
rnáiið tii meðferðar í fyrrisvifcu
og. lýsti þá fonmaður flokfcsins
C. H. Hermansson því yfir að
ákvörðun Bandarfkjamanna um
að kalia.hedm séndiherra sinm í
Stokkhólmi væri almenmt álitin
tilraun til að hræða almenn-
ingsálit í Svíþjóð til að þagna.
Hermansson lagði áherzlu á að
það væri mjög miikilvægt að
j>essi þvjinguniarstefna hefði
engin áhrif.
1 yfirlýsingu framkvæmda-
nefindar er þess krafizt að rík-
isstjómin tafci fram fyrir hend-
ur á fyrirtaskjum sem þeiwt eða
óbeint styðji vigbúnað Banda-
ríkjanna og hermaðaraðgerðir.
Afstaða leiðtoga borgara-
fflokkanna er hötmuleg og sýn-
ir hið rétta andlit beirra sagði
Hermansson, ekki aðeins gagn-
vart S'tríðimu í Vietnam en edinn-
i'g viðvfkj'andi fullveldd lands
ékkar.
★ Minningarspjöld styrktar-
sjóðs Kvenfélagsins Eddu fást
á eftirtöldum stöðum; I skrif-
stofu Hins fslenzka prentara-
félags, síjni 16313, Bókabúð
Snæbjamar Jónssonar, hjá
Elínu Guðmundsdóttur, sfmi
42059 og Nínu Hj altadóttur.
2. umr.
S Æ N G U R
Endumýjum gömlu sæng-
umar, eigum dún- og fið-
urheld ver og gæsadúns-
saengur og kodda af ýms-
um stærðum
Dún- og
fiðurhreinsun
Vatnsstlg 3. Simt 18740
(örfá skreí frá Laugavegi)
Guðlaug Björnsdóttir,
böm, tengdahöm og bamaböm.

ÞÚ LÆRIR
MÁLIÐ
í
MÍMI
□ SMUR.T BRAUÐ
□ SNITTUR
□ BRAUÐTERTUR
BRAUÐHUSIÐ
Inack bár
Laugavegi 126
Sími 24631.
Mávahlið 48. — S. 23970 os 24579.
”ifelfur
Laugavegi 38.
Skólavörðustíg ÍS.
Nýjar sendingar af
hinnm heimsfrægu
TRIUMPH
brjóstahöldum,
m.a. mjög falleg sett
handa
fermingarstúlkum.
Póstsendum um
allt land.
Sængurfatnaður
HVÍTUR OG MISLITUR
ÆÐARDÚNSSÆNGUR
GÆSADÚNSSÆNGUB
DRALONSÆNGUR
- * -
SÆNGURVER
LÖK
KODÐAVER
Skólawörðusfcíg 21.
V

4