Þjóðviljinn - 28.07.1968, Blaðsíða 12

Rætt við Rósku um stúd-
entaóeirðir og Biennalinn
Ragtnhildur Óskarsdóttir listmálari, sem þekkt er
undir nafninu Róska er nýkomin heim eftir vetrardvöl
á Italíu, en hún lserði á Akademíunni í Róm í þrjú ár
og er því mörgu kunnug þar á Ítalíu.
Þjóðvil.iinn bað Rós'kru því
að se?ja lesendum blaðsins
nokkuð frá þeim atburðum
sem urðu þar í vetur er stúd-
entar gerðu uppreisn og tóku
öll völd í háskólanum, en
það má telja undanfara þeirre
stórtíðinda sem síðar urðu í
Frakklandi. Þá var Róska
einnig í náinni snertingu við
mótmælaaðgerðir listamanna
og annarra vegna Biennalsins í
Feneyjum í sumar. en frá-
sagnir af þeim1 atburðum í
blöðum hér hafa verið mjög
villajidi.
\ Eftir sýnin'gu mina hér í
Menntaskólanum í haust fór
ég íil Rómar, segir Róska, t>g
dvaldist þar í vetur og vann
að iist minni, einnig hafði ég
á hendi kennslu við Háskól-
ann í Mil,anó. Það atvikaðist
• svo 'að leitað var hingað til
Mands eftir einhverium sem
tekið ' gæti að sér kennslu í
nútímaíslenzku og bókmennt-
um við germönsku deildina
við Háskólann í Mílanó. Hér
eru fáir sem kunna ítöls'ku.
og leitaði stúdentafélagið til
min og varð bað úr að ég fók
að mér bessa kennslu. Nem-
endur við germönsku deild-
ina hafa valfag dönsku,
sænsku eðia norsku og nú í
fyrsta sinn nútíma í'lenzku,
og voru þrír nemendur hjá
mér í vetur. en auk þess
kenndi ég filologin og voru
þar tólf nemendur.
Es bió í Róm þar sem ég
hafði vinnustofu. en fór einu
sinni í viku til Mílanó. ' Ég
hafðí bví mjög góða aðstöðu
til að fylgiast með því sem
gerðist í háskólanum o-g bar-
áttu sbidenta.
Óeirðimar byrjuðu í Róm
í janúar, en breiddust svp út
fál háskólanna í Mílanó og
Torino. Stúdentamir náðu
strax yfirráðum í« skólanúm,
bmtu allt og brömluðu í
kenn'-'lustofunum og máluðu
stór-um stöfum á vegrína: Við
viljum ekki skóla yfirboðar-
anna. Lögreglan var strax
kvödd á vettvang, og má
segja að stríðsástand hafi rikt.
og 1 vinstri blöðunum vom
birtar ráðleggimgar um vamir
1 heimahúsum og á götum
úti. Ritstjórar blaðanna vom
handteknir og blöðin gerð
upptæk. Stúdentamir héldu
yfirráðunum í skólunum og
hafa haldið beim í allan vet-
ur en í fréttum hér heima
virðist betta hafa horfið í
skugganín fyrir atburðunum
sem síðar urðu í háskólanum
í París.
Þessi barátta gtúdentanna
er vitaskuld pólitísks eðlis,
enda em beir studdir af
vinstri flokkunum og blöðum
beirra, verkamenn og lista-
menn tóku líka bátt í aðigerð-
unum. Aðdragandi þessara á-
taka varð raunar st.rax f fyma.
Þá urðu harðar kosningar í
samtökuim háskóla'túdenta og
hörð barátta milli vinstri
manna og fasista og í þeim
átökum var einn af foringj-
um vinstri manna _ drepinn.
Hann .var hrakinn út á hús-
bak og hrint niður á eötuna.
Hægri blöðin reyndu að gera
sem minnst úr bessu, og rekt-
or háskólams sagði á blaða-
mannaifundi að pilturimn hefði
átt vanda til að fá svima, en-
yngri prófessorarnir mótmæltu
og verkalýðsfélögin fóm f
mótmælaverkfall vagna bessa
atburðar. Svo fór, að rektor
varð að segja af sér, en bað
var bara anmar settur í stað-
inm sem var engu betri.
Átökin í vetur urðu mjög
börð og begar stúdentamir
tóku háskólamn vom notaða"
spremigjur og nokkrir lög-
regluþjónar meiddust og fjór-
ir lögreglúbílar vom brenndir
til ösku.
í Mílanó urðu átökin ekki
eins höirð en stúdentar náðu
bar einnig yfirráðum í skól-
anum og mér er minnisstætt
að yfirmaður germönsku deiid-
arinnar os milkill sérfræðingur
í norræniim málum sa-t hálf-
kiökrandi inni í skri/fistofu
sinni og stundi upp: Þeir vilja
mig ekki lengur, ég er til
einskis gagns lengur. Hamm
hafði svo sarna bátt á og De
Gaulle við svipaðar aðstæður,
bamn fór út á sveitasetrið og
bugsaði ráð sitt t>g kom svo
til baka.
Eins og ég saigði áður héldu
stúdentarmir yfirráðum í Ihá-
skólamum i gllan vetur og
varð því lítiö um kennslu
en segja má að í vor hafi
prófessorarnir látið koma krók
á móti bragði, og komiuist þeir
að þeirri niðurstöðu að bezt
væri að losna við stúdentana
með því að láta þá hafa góð
*
próf, og hafa aldrei verið tek-
in svo mörg próf við háskól-
ana þar sem í vor.
Síðan um aldamót hefur
verið föst venja að halda
mifela sýningu i Femeyjum á
listaverfeum víða úr veröHdinni,
sýning þessi er haildin annað
hvert ár og dregur af því nafn
og kallast Biennale. Þykir það
jafnam mikill viðburður þegar
sýningin er opnuð, en þó hef-
ur aldred orðið veruiega tíð-
indasamt út af þessari eýningu
fyrr en nú í sumair að 34. sýn-
ingu var haddin f Feneyjum nú
í júní. Eða réttara væri að
Ég hef orðið vör við það,
segir Róska, að fólk hér hefur
hinar furðulegustu huigmyndir
um ástæður fyrir þessum mót-
tnælum og er það sjálfsagt
vegna vilHaindi frófcta sem hér
hafa birzt í blöðum. Því hef-
ur verið haldið fram að sýn-
ingunni hafi verið lokað vegna
þess . að fólki hafi þótt lista-
verkim of klúr. Ekikert er
fjarri samni, enda væru lista-
menn trúlega siðastir til að
mótmæda sýninigu af þeim sök-
um.
Það voru einkurn ungir lista-
menin sem sitóðu að mófcmæla-
aðgerðunum, og í stuttu máli
sagt voru þeir að móitmæla
þeirri einokun sem fáir menn
hafa náð á því hverjir koma
verkuim sínum að á þessari
sýndngu og raunar flestum
öðrum á Italiu. Því að segja
má að erfitt sé að komast að
í sýningarsölum rnema vera i
náðinni og hafa rétt sambönd.
Alla vikuna áður en opna
átti sýniinguna, 22. júní, voru
haldmiir mótmælafiundir, og frá
hverri akademíu á Italíu kom
fólk í hópum og var mrjög góð
samstaða með fólkinu, einnig
komu mótmælendur frá öðr-
um löndum svo sem Frakk-
landi, Þýzkalandi, Dammörku
og Svíþjóð, enda hafá Itailir
einokað æ mieira þessa sýn-
Róska með eitt listaverkið «em sýnt vax á Skólavörðuholti
í fyrrasumar.
Lögreglan ræðst gegn mótmælafundinum á Markúsartorgi dag-
inn áður en opna átti Bienalinn.
sagja að átt hefði að halda
sýninguma, því að ekkert varð
úr henni vegmia mótmælaað-
gerða listamanna og aninarra.
imigu, sem á þó að vera alþjóð-
leg.
Mótmælendur fengu inni
hjá saimlherjum sínum í Fem-
ieyjum, og var ég t.d. í hópi
sem gisti heima hjá arkiteikt-
stúdent, og var búið um fólk-
ið í flatsæng á gólfinu. Það
átti að opna sýninguna á laug-
ardegi en daginn áður var
mikdll mótmælaiganiga á Mark-
úsartorgi og urðu nokkrar um-
ræður um það hvort ekki vasri
vissara að hafa útbúnað til
varnar huigsáinlieigiri árás lög-
reglunnar, em þar sem leyfi
hafði fengizt til að halda
fundinn vildu sumir halda því
fram, að lögreglan mundd líta
á slíikit.sem ögrun, og var þvi
horfið frá því ráði.
Það fór þó svo að lögreglan
réðst að göngunni og ruddist
inn á torgið og voru um 50
mianns handtoknir þar á með-
al nokkrir túristar. Mióitanæl-
endur voru eliki aðeins mynd-
Mstairmenin heldur einnig tóin-
lisitanmiefnn og aðrir listamenn
og einnig tóku verkamenn
mikinn þátt í þessum mót-
mælaaðgerðum. Á laugardag
var.farin mikil kröfuganga og
voru hafharverkaimenn þar
fraimarleiga í fylíkingu. Ýmsir
af mótmœlendum höfðu boðis-
kort á opnunarhátíðdna, og
tókst þeim að eyðideggja setn-
ingarafchöflnina inni í sýning-
arsölunuim, Þeir tólku lisita-
verkin niður eða snéru þeim
tiil veggjair og geragu uim og
blístruðu og suragu byltingar-
söngva meðan virðulegir menn
voru að halda hátiðlegar ræð-
uir.
Það fór Ifka svo að sýningin
var í rauninni aldned opnuð og
fór adigerlega útum þúfur.
Margar þjóðdr, t.d. Rússar,
Norðimenn, Svíar og Danir
höfðu tekið niður listaverk sín
löngu áður en sýningin hófst
og aðrar þjóðir fljófclega á eft-
ir og ítaiimir síðan hver af
öðrurn, og verðlaun ekki veitt.
Áður en sýnimgin var opnuð
hafði enginm séð . Idsitaverkin
utan listamanmanma sjálfra og
fulltrúa þedrra nema dóm-
nefndim. Það er þvi auglljóst
að mótmælin beindust alls
ekki gegn Msitaverkunum eða
því sem í þeim fódst þeldur
gegn einoikun afturhaildsafl-
anna í opinbeium listamálum
á ítailíu.
Víst er um það að þessar
mótmælaaðigerðir báru mikinn
áranigur. Hvert giaMeiry hafði
siran alimáttuga kritiiker og
eraginn komst að nema vera í
náðinni, en eftir þessar mót-
mælaaðgerðir í saimbandi við
Bienaiinn heflur það gerzt, að
þassir sömu menn hafa jafnvel
komiið í heimsókn. í vinmustof-
ur ungra listaimanna, og hefur
verið auðveldara síðan komast
að í hinum viðurkenndu söl-
um. Að minnsita kosti hefði
áður verið erfiðara fyrir mig
að komnaisf að þar sem ég mun
halda sýningu í vetur.
Frá því og ýtmsu öðru segir
í framlhaldd af þessu viðtali við
Rósku, og birtist það í Þjóð-
viljamum efftir helg-ina.' Hj.G.
Sumarhátíðin í Húsafells-
skógi ætluð fjölskyldunni
Verzlunarmainmahelgin. er um
næstu helgi og mun óhætt að
fuillyrða, að aldrei fyrr hefurver-
ið laigt jafln mákið í undirbúning
að slkemmtanalhaldi á þeim stöð-
um sam fólk leitar hedzt til eins
og nú. 1 fyrra var f jölmenndð mest
í Húsafellsskógi en þar standa
æskulýðssamrtökin í Borgarfirði
fyrir skemmtanahalldinu og hafa
þcir aðilar lagt flram mjög rraiklá
vinmu og fjármurai í umdirbúnimig
á staðraum til viðtoiótar því sem
þar var gert í fyrra. Þannig hafa
báðir danspallamiir er reistir voru
í fyrra verið stækkaðir og þriðji
pailluriran steyptur. Raflmagn hief-
ur verið leitt uim samikomusvæð-
ið, nýir vegir lagðir um það og
hreiiralætisaðstaða bætt.
Þá hafa tjaldbúðasvæðin verið
stæklkuð meira en um holming og
er þei-m sikipað svo niiður að tvö
svæði, morkt A og B eru ætluð
fyrir fjölskyldur, en forráðamenn
mótsins' leggja á það mikla á-
hierzlu að gera sumarhátíðina í
Husafellsskógi að skemmitun fyr-
ir alla fjölskylduma. Þá eru einn-
ig sérstakar uniglingatjaldibúðir,
merktar C og hafa þær einnig
verið stækkaðar um helminig frá
dagskrá mótsins hér í blaðinu, en
hún er mjög fjölbreytt og við það
sniðin að sem flestir finni þar
eitthvað við siitt hæfi. Þá er þess
að geta að ófermdir umigHingar
sem koma í fylgd með foreldrum
sínuim fá ókeypis aðgarag og er
það gert tál þess að greiða fyrir
því, að heálar fjölskyldur Sæki
xnóitið og skemmtt sér þar saman.
Aðgaragur fyrir fullorðraa kostar
kr. 300 á mann en kr. 200 fyrir
unglinga á aldrinum 14-16 ára
og unglinga er þátt tóku í hóp-
ferðum.
Að lokuim má á það- rrainraa, að
af hálfu forráðamanna mótsins
verður aillt gert sem hægt er til
þess að sjá um að það fari sem
bezt fram og er ölil áfengisneyzla
bönnuð á mótssvæðinu.
Suinnudagur 28. júlí 1068 — 33. árgangur — 156. tölublað.
f