Þjóðviljinn - 07.08.1968, Blaðsíða 4

4 SlBA — ÞJÓÐVELOTJN — Miðwtadagur 7. ágúst 1968.
CTtgelandl: Sameinmgarflokkur alþýöu Sosiaiisiaflokkurlnn.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson. (áb.). Magnús Kjartansson.
Sigurðux Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Sigurður T. Sigurðsson:
Framkvstj.: Eiður Bergmann.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðustig 1S
Sími 17500 (5 línur). — Áskriftarverð kr. 120.00 á mánuði —
Lausasöluverð krónur 7.00.
Farsæl málalok
jþeim hörðu deilum sem risið höfðu milli Koimmún-
istaflokks Tékkóslóva'kíu og flokkanna í fimm
öðrum ríkjum Austur-Evrópu hefur nú verið ráðið
til lykta á svo farsælan hátt að það hlýtur að vekja
fögnuð allra sem bera hag sósíálismans og hinnar
alþjóðlegu verklýðs- og þjóðfrelsishreyfingar fyrir,
brjósti. Samkomulag það sem gert var á fundi leið-
toga Tékkóslóvakíu og Soyétríkjanna eftir fund
þeirra í Ciema í síðustu viku og síðan vár staðfest
með sameiginlegri yfirlýsingu forystumanna
floíkkanna og ríkj^nna sex eftir fund þeirra
í Bratislava á laugardaginn ætti í eitt skipti
fyrir öll að taka af allan vaía um það, að
hver þjóð hlýtur að vera einráð um hvaða leiðir
hún velur við uppbyggingu sósíalismans í landi
sínu, og að sú leið hlýtur að mótast af sögulegum
erfðuim og sérstökum aðstæðum sem ríkja í hverju
landi. Þetta er tekið fram í yfirlýsingu Bmtislava-
fundarins skýrt og afdráttarlaust og er þar í raun-
inni aðeins um að ræða ítrekun á meginreglu um
sambúð hinna sósíalistísku ríkja og samskipti
hinna rót'tæku verklýðsflokka sem um árabil hefur
verið viðurkennd af þeim öllum. Því er hins vegar
ekki að leyna að heiftarlegar árásir opinberra mál-
gagna j sumum sósíalistískum ríkjum á Kommún-
istaflokk Tékkóslóvakíu, stefnú hans og störf, und-
anfarna mánuði og bréf það sem flokkamir fimm
sendu honum eftir fund sinn í Varsjá fyrir tveim
vikum, brutu algerlega í bága við þessa meginreglu.
Því ber að fagna að þeim árásum hefur nú linnt, að
„Varsjárbréfið<l er nú „gleymt og grafið", eins og
Jiri Hajek, utanríkisráðherra Tékkóslóvakíu, komst
að orði á laugardaginn.
'J'ékkóslóvökum mun nú gefast kærkomið tóm til
að vinna að lausn þeirra miklu verkef na sem þeir
settu sér í framkvæmdaáætlun þeirri sem sam-
þykkt var á fundi imiðstjómar kommúnistaflokks-
ins í vor. Sjálfir fara þeir ekki dult með að þeim
er mikill vandi á höndum; enginn vefengir að þeir
hafa lagt inn á nýja braut og starf brautryðjand-
ans er ætíð erfitt og ekki alltaf þakkað sem skyldi.
Fyrir þeim vakir og það er orðið öldungis Ijóst að
frá því munu þeir ekki hvika, að vinda bráðan bug
að því að byggja upp sósíalistískt lýðræðisþjóðfé-
lag á grundvelli sameignar alþjóðar á framleiðslu-
tækjunum, frjáls samstarfs og samábyrgðar allra
vinnandi manna, jafnframt því sem hverjum ein-
staklingi sé tryggð fullkomin aðstaða og frelsi til
að móta sér skoðanir og láta þær í Ijós. Þeir telja
að það sé orðið tímabært í Tékkóslóvakíu, við þær
sérstöku sögulegu forsendur og aðstæður seim þjóð-
ir hennar búa við, að ráðast nú 1 að gera að vem-
leika hugsjónir sósíalismans um jafnrétti og
bræðralag, um sem víðtækast frelsi hverjum þjóð-
félagsþegn til handa innan þess ramma sem hagur
heildarinnar markar. Allir einlægir sósíalistar
hljóta að áma þeim heilla í því starfi og enginn
vafi er á því að það á eftir að bera ríkulegan ávöxt,
bæði þeim þjóðum sam þegar hafa afnumið auð-
valdsskipulagið og okkur hinum sem eigum það
eftir. — ás.
J0NATHAN SCHELL
Þ0RPID SEM VAR
JAFNAÐ VID JÖRÐU
n Saýoni
Ég lét í ljós undrun mím á
því að hann sikyldi fara svona
oft í bað, og saigðd honum að
BandaTÍkjaimenín færu ekki I
bað neroa einu sinni á dag.
„Það sfcil ég ektoi“, sagði
hann. ,,Við förum í bað þrisvar
á dag, og fjórum sinmiuim ef við
erum veik. Á eÆtir hverju baði
verður" maður svo kátur og
spraakur og jnatlystugur. Skelf-
ing leiðdst oktour að þurfa að
bíða svona hérna efbir vatni til
að baða óktour úr og eftir því
að fá eitthvað í svanginn".
Næst kom ég að öðrum búð-
■um þar sem ég mætftd miðaldra
marrni með sítt hár ógreitt.
Hann sat með krosslagða fæt-
ur á mottu úr hátaii fyrir utam
búð sína, og horfði flóttalaga
fram fyrir sig, heldur óglaðleg-
ur á svipdnn, en kana hans sa;t
á hækjum sdnum við hliðina á
honum og var að reyna að
kveikja eldi í spýtum. Það var
Bðið langt á dag, kaldur vind-
ur blés, og sól lágt á lofti.
Þessi honaði, þumigbúni maður,
sem ekki vair klæddur öðru en
ednni skyrtu og stuttbuxum,
skaltf lítið edtt. „Mér er illt í
maganum“, sagði hann og séuddi
báðum höndum á kviðinn.
• „Við komum hingað i gærmorg-
un á báti, og við fengum ekki
að taka neitt með okkur. Allt
sem við eigum varð eftir í Ben
Suc, — uxarnir okkar, hrís-
grjónin, uxakenran otokar, jarð-
vinnsluverkfærin og húsgögn-
in okkar“. Hann leit ekki á mig
: á meðan hann var að tala, hafðd
gott vald á Töddimmi, en i henni
lýsti sér samt megn óánægja.
„Við höfum ekkert til matar
núna nema hrísgrjón, ekkert
krydd í þau, ekki einu sinni
sait. Þeiir færa otokur engan
mat. Og ekki höfum við neitt
vadn til að baða okikur úr“.
Ég spurði hann hvemig hon-
um hefði þótt að verða að
fara að heiman.
„Engum þytoir gaman að
fara að heimam“, sagði hann.
Svo. brá hann fyrir sig orða-
lagi áróðursútvarþsins og bætti
við: „En stjómin og bandarísku
hersveitimar verja okkur, ann-
ars værum við Ofurseldir".
Þá sneri konan sér við og
yar nú bálvond: „Við höfúm
okkert, ekki olfu til að sjóða
f, engin hrísgrjón! Við verðum
að betla okkur betta hjá ná-
gránnaf jölskyldunni!“
Ég spurði. hvort hún vissd
ekki að „Félagsskapur byltdng-
arsinnaðra verkamanna" út-
hlutaðd hrísgrjónum.
Þá missti hún vald á skaps-
munum sínum, tók grænan
skömmtunarseðil upp úr vasa
sínum og veifaði honum. „Þetta
fenigu beir okikur í gær, en út
á það fekkst ekkert. Við gátum
énga spjör haft með okkur að
hedman. Sko son minn, hann
er allsber“. Svo benti hún á
lftinm dreng nakwn, líkdega
fjögurra ára, sem sitóð þarna
og var að horfa á mömmiu sína
hvemig hún þusaðd. „Hér er
ekki gott að hafa böm. Það
er hætt við að þau missi heils-
una. Þeirn er svo kalt á nótt-
unni, og þau gota hvergi leikið
sér“. Svo sneri hún sér frá okfc-
ur aPtur og fór að gæta að eld-
inum sínum.
Maðurinn henn^r starði nið-
ur fyrir sig. Svo sagði hann:
„Ég er reymdar ékkd frá Bem
Syc, heldur Mi Hung. Fyrir
misserd urðum við að flytja
frá Mi Hung til Bem Suc vegma
þe®s að Mi Hung varð fyrir
loftárás“.
Ég spurði hvað hann héldi
að þau þyrftu að vera lengi
þarna.
„Ég veit etokert um það. Við
vorum bara settir héma niður.
Við getum ekkert við bví gert.
Ég kann ekki enskiu. Hvemig
ætti ég að vita hvað þeir gera
næst? Ég skdl ekki eitt orð af
því sem þeir eru að segja. Þær
grétu flestar, eldiri konumar,
þegar þœr voru fluttar burt“.
Eftdr þetta sneiri ég mér að
kónu, sem bar bam á hand-
leggnum. En bá komu bar að
þrjáir aðrar. Þær voru allar í
svörtum buxum, . undnum upp
að neðan, og í hvítum eða blá-
um skyrtum, selrn farmar voru
• að óhreinkast, bví að engin
leið var að bvo neitt þarna í
búðunum. Ég spurði baer hvern-
ig þeim líkaði að vera í búð-
unum, en það var aðeins ein,
sem svaraði. „Allir voru fluitt-
ir burt frá Ben Suc“, svaraði
hún. „Við gátum enigin hrís-
grjón tekið með oklkur, og fátt
af öllu. Við stufckum niður í
loftvamabyrgin, begar sprengj-
umar byrjuðu að falla“.
Þegar ég spurði um menn
þeirra, svöruðu þær aillar ein-
um rómi, og með engri still-
ingu:
„Maðurinn minn var úti á
akri að plægja, og síðan hef
ég ekkert til hans spurt“.
„Engin af okkur veit hvar
þedr eru“.
„Það var farið burt með þá“.
„Við vitum ekki hvort þeir
eru dauðir eða lifandi“.
„Ég sá nokkur lfk úti á öfcr-
um, en ég þekkti ekfcert þeirra“.
Ein alf konunum steig fram
úr hópnum og hinar þögnuðu
þá. „Við viljum fara heim, en
þeir ætla víst að eyðileggja
þorpið ofcfcar, og allt sem í því
er“. Hún horfði bední framan
f mig um leið og húm sagðd
þefcta, sem hún í rauninni átti
efcfci að vita\ neitt um.
Ég spurði hana hvort hún
væri frá Ben Suc.
„Ég er frá Yao Tim em var
komim til Ben Suc til þess að
hjálpa til við uppskeruna, og
það voru foreldrar míndr, sem
ég ætlaði að hjálpa. Ég skildi
ailt sem ég átti, peninga og
annað, eftir f Yao Tin. Ég
komst aldrei heim f hús for-
eldra minna, fékfc efcfci að fara
þamgað, þó að ég væri komin
til þorpsdns. Systir mím er vist
enn í Ben Suc“.
Mér hafði verið sagt að
hverju þorpi í Víet Nam væri
stjómað aíf netfnd eldri mamma,
og tækju þeir aillar ákvarðanir
varðandi málefni þes=a samfé-
laigs, svo mér kom f hug,' að
fróðttegt mundi að tála við
þessa menn, og bað ég því kon-
, umar þrjár að vísa mér ti!l
þeirra. Þegar búið var að túlka
þetta fyrir þeím, sá ég ekfci
betur en á andliti einnar
þeiirra brygði fyrir ffvínæðu
brosi, og svo sagði hún með
gflaðlegra brosi: „Þessi nefnd
var enigin til“. Brosið smitaði
frá sér, og konumar skotmðu
augum hver til ammarrar, eins
og þær ættu sameiginlegt
leyndarmál. Þetta stælti eina
þedmra til að segja: „Emginn
var öðrum meiri. Við varum
öll jöfn“. Svo réyndu þær að
lesa sér til þess af svipnum
á mér hvemig mér litist á
þessa skírskotiun.
Ég spurði hvort nokkur hefðd
komið að heimta skatt aif fólk-
imu.
„Nei, við höfðum enga
skaitta,“ svaraðd önnur kona.
„Við bjuggum að þvi sem við
framleiddum“.
Svo sagði hin fyrsta: „Við
höfðum enga stjórm. Og enga
stjómarharmenn". Kætin sauð
í þe'kn öllum.
Ég spurði hvemig þeim þætti
að hafa enga stjóm og engan
her.
Þá hlógu þær ailar þessum
glaða hlátri með keim af háði
og reyndu varla neitt til að
dyija hann með því að bera
hörnd fyrir. En'gfti þeirra anz-
aði þessu. í stað þess sagði
edn þeinra: „Svo mikð er víst,
að nú njótum við vemdar
stjórnarinnar og stjómarhers-
im;s“. Em ögrunim í svipnum
duldist samt efcki. Svo bætti
hún við mér til frekari hugar-
.léttis: „1 fjrrra komiu stjómar-
hermenn og Bandaríkjamenn
hiragað og gerðu bá ekki annaö
en að úthluta meðulum, og emgr
inn var drepinn“.
önnur kona sagði: „1 þetta
sinn voru margir særðir, drepn-
ir og fluttir burt“.
Ég hitti gamlan mann, sem
sait á mottu og hann mælti svo
við mig: „Ég fæddist í Ben
Suc, og þar hef ég átt heima í
sextíu ár. Faðir minn fæddist
þar eimnig, og eins afi minn.
Nú verð ég vfst að vera hér
það sem eftir er ævtamar. Ég
er bóndi. Hér get ég ekiki yrfct
jörðina. Hvað get ég þá gert?
Margir vom drepnir, en sem
sem betúr fer eru dætur mínar
héma hjá mér. Okkur hefur
verið úthlutað hrísgrjónum, en
ég get ekki lagt mér hetta til
munns. Þessi hrísgrjón frá
Bandaríkjunum eru ekki manna
matur. Þau eru svínafæða. Og
olíu höfum við emga til að sjóða
{“. (Bftir að hrís'gírjónunum
var' fyrst úthlutað sá ég það
margsdnnis að svín vnru að éta
hrísgrjón sem fólkið hafði
fleygt. Víetnamar eru inat-
vandir á hrísgrjón og fara þá
ekki einumais eftir bragði, held-
ur líka útliti, lit, stærð og lykt
grjónanna. Þessi fasða hefur
trúarlega fnerkinigu hjé beim,
ofar bragði og næringargildi.
Víetnamar tóku við þessum
gjafagrjónum, nákvæmlega eins
og Bandarfkjamenn mundu taka
við hundaketi framreiddu á
diski, með viðbjóðí — en án
tillits tiT nærieigargildis og
bragðs).
Cabinet
Frimerki—Frímerki
ÍSLENZK — ERLEND
Frímerkjaverzlunin
Grettisgötu 57 (Áður Fell). <•
SPANN — ÍSLAND
M. s. Arnarfell
\
lestar í Valencia kringum 21. ágúst og einnig er áform-
uð viðkoma í Almeria.
Flutningur óskast skráður sem fyrst.