Þjóðviljinn - 07.08.1968, Blaðsíða 4

4 KfÖA ¦— ÞJÓÐVHJINN — MiðvSfcuidagur 7. ágúst 1968.
Crtgeíandi: Sameinmgarflokkui aiþýðu - Sósialisiaflokkurinn.
Ritstjórar: tvar H. Jónsson, (áb.). Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingasti.: Sigurður T. SigurSsson
Framkvstj.: Eiður Bergmann
Ritstjóm, aígreiðsla, auglýsingar prentsmiðja: Skólavöröustig 19
Sími 17500 (5 línur). — Áskriltarverð kr. 120.00 8 mánufil -
Lausasöluverð krónur 7.00.
Farsæl mála/ok
fjeim hörðu deilum sem risið höfðu milli Koimmún-
istaflökks Tékkóslóvakíu og flokkanna í fimm
öðrum ríkjum Austur-Evrópu hefur nú verið ráðið
til lykta á svo farsælan hátt að það hlýtur að vekja
fögnuð allra sem bera hag sósíálismans og hinnar
alþjóðlegu verklýðs- og þjóðfrelsisihreyfingar fyrir.
brjósti. Samkomulag það sem gert var á fundi leið-
toga Tékkóslóvakíu og Soyétríkjanna eftir fund
þeirra í Cierna í síðustu viku og síðan vár staðfest
með sameiginlegri yfirlýsingu förystumanna
flokkanna og ríkjanna sex eftir. fund þeirra.
í Bratislava á laugardaginn ætti í eitt skipti
fyrir öll að „taka af allan vafa um það, að
hver þjóð hlýtur að vera einráð um hvaða leiðir
hún velur við uppbyggingu sósíalismans í landi
sínu, og að sú leið hlýtur að mótast af sögulegum
erfðuim og sérstökum aðstæðum sem ríkja í hverju
landi. Þetta er tekið fram í yfirlýsingu Bratislava-
fundarins skýrt og afdráttarlaust og er þar í raun-
inni aðeins um að ræða ítrekun á meginreglu um
sambúð hinna sósíalistísku ríkja og samskipti
hinna róttæku verklýðsflokka sem um árabil hefur
veiið viðurkennd af þeim öllum. í>ví er hins vegar
ekki að leyna að heiftarlegar árásir opinberra mál-
gagna í sumum sósíalistískum ríkjum á Kommún-
istaflokk Tékkóslóvakíu, stefníx hans og störf, und-
anfarna mánuði og bréf það sem flokkarnir fimm
sendu honum eftir fund sinn í Varsjá fyrir tveim
vikum, brutu algerlega í bága við þessa meginreglu.
Því ber að fagna að þeim árásum hefur nú linnt, að
„Varsjárbréfið" er nú „gleymt og grafið", eins og
Jiri Hajek, utanríkisráðherra Tékkóslövakíu, komst
að orði á laugardaginn.
T'ékkóslóvökum mun nú gefast kærkomið tóm til
að vinna að lausn þeirra miklu verkef na sem þeir
settu sér í framkvæmdaáætlun þeirri sem sam-
þykkt var á fúndi miðstjórnar kommúnistaflokks-
ins í vor. Sjálfir fara þeir ekki dult með að þeim
er mikill vandi á höndum; enginn vefengir að þeir
hafa lagt inn á nýja braut og starf brautryðjand-
ans er ætíð erfitt og ekki alltaf þakkað sem skyldi.
Fyrir þeim vakir og það er orðið öldungis Ijóst að
frá því munu þeir ekki hvika, að vinda bráðan bug
að því að byggja upp sósíalistískt lýðræðisþjóðfé-
lag á grundvelli sameignar alþjóðar á framleiðslu-
tækjunum, frjáls samstarfs og samábyrgðar allra
vinnandi manna, jafnframt því sem hverjum ein-
staklingi sé tryggð fullkomin aðstaða og frelsi 'til
að móta sér skoðanir og láta þær í ljós. Þeir telja
að það sé orðið tímabært í Tékkóslóvakíu, við þær
sérstöku sögulegu forsendur og aðstæður sem þjóð-
ir hennar búa við, að ráðast nú í að gera að veru-
leika hugsjónir sósíalismans um jafnrétti og
bræðralag, um sem víðtækast frelsi hverjum þjóð-
félagsþegn til handa innan þess ramma sem hagur
heildarinnar markar. Allir einlægir sósíalistar
hljóta að árna þeim heilla í því starfi og enginn
vafi er á því að það á eftir að bera ríkulegan ávöxt,
bæði þeim þjóðum sem þegar hafa afnumið auð-
váldsskipulagið og okkur hinum sem eigum það
eftir. — ás.
J0KATHAN SCHELL:
i ©nnrp
I qD'UUUd
Þ0RPID SEM VAR
JAFNAD VIÐ JÖRÐU
Ég lét í ljós uindrun míoa á
því að hainn stoyldi fara svona
oft í bað, og sagðd honuim að
Bandantoiaimeinin færu ekikl í
bað nema einu sdnmi á dag.
„Það sfcia ég ektoi", sagði
hamm. ,,Við förum í bað þrisvar
á dag, og fjórum sdmmiuim ef við
enuim veifc. Á eftir hverju badi
verður * maðuir svo kátur og
sprætour og ímatlystuigur. Stkelf-
ing leiðisit okfcuir að þurfa að
bíða svorta hérna efitiir vatni til
að baða ctkkiur úr og eftir því
að fá eitthvað í svanginn".
Næst kom ég að öðiruim. búð-
uoi þar sem ég mætítd mdðaldra
mannd með sítt hár ógreitt.
Hann sat með krosslagða fæt-
ur á mottu úr hálmi fyrir utan
búð sína, og horfði flóttalega
fram fyrir sdg, heldur óglaðleg-
ur á svipdnn, en kona hans sa$
á Ijækium sánum við hliðina á
honum og var að reyna að
kveikja eldi í spýtum. Það var
liðið langt á dag, kaldur vind-
ur blés, og sól lágt á lofti.
I>essi honaði, þuingbúni maður,
sem ekki var klæddur öðru en
einnd skyrtu og stuttbuxuim,
skallf lítið eitt. „Mér er illt í
maganum", sagði hann og sbuddi
báoum höndum á kviðinn.
¦ „Við komum hingað í gærmorg-
un á báti, og við fengium efcki.
að taka neitt með otokur. Allt
sem við eigum varð eftir í Ben
Suc, — uxarnir okkar, hris-
grjónin, uxakenran okkar, jard-
vinnsluverkfærin og húsgögn-
in okkar". Hann leit ekki á mig
á meðan hann var að tala, hafðd
gott vald á röddiinini, en í henni
lýsti sér samt megn óánægja.
„Við höfum ekkert til matar
núna nema hrísgrión, ektoert
krydd í þau, ekki einu sinni
sait. Þedir færa oktour engan
mat. Og ekki höfutn við neitt
vatn til að baða okkur úr".
Ég spurðd hann hvernig hon-
um hefði þótt aö verða að
fara að heimam.
„Bngura þykir gaiman að
fara aö heiman", sagði hann.
Svo. brá harm fyrir sig orða-
lagi áróðursútvarþsdns og bætti
við: „En stjórnin og bandairístou
hersveitimar verja okkur, ann-
ars værum við öfurseldir".
Þó sneri konan sór við og
var nú bálvond: „Við höfium
eKkert, ekki ollu til að sjóða
í, engin hrísgrjón! Við verðum
að betla Okkur þettá hjá ná-
gránmaf jölskyldunni!"
Ég spurði. hvort hún vissá
ekki að „Félagsskapur bylting-
arsdninaðna verkamanna" út-
hlutaðd hrísgrjóniuni.
í>á missti hún vald á skaps-
muTium sínum, tók grænan
sköríiimtunarseðil upp úr vasa
síwum og vedfaði hcmum. „Þetta
fengu þeir oktour í gær, en út
á það fekkst ekkert. Við gáturn
énga spjör haft með oktour að
heiman. Sko son minn, hann
er alteber". Svo benti hún á
lítinm drenig nakimn, liklega
fjögurna ára, sem stóð þarna
og var að horfa á mömimu sína
hvernig hún þusaði. „Hér er
ekki gott að hafa börn. Það
er hætt við að bau missi heils-
una. Þeim er svo kalt á nótt-
unni, og þau geta hvergi leikið
sér". Svo sneri hún sér frá okk-
iir afitur og fór að gæta að eld-
inum sínum.
Maðurinn hennar starði nið-
úic fyrir sig. Svo sagði hann:
„Ég er reyndar ektoi frá Ben
Sifc, heldur Mi Hung. Fyrir
misseri urðum við að flytja
frá Mi Hung til Ben Suc vegma
þess að Mi Hung varð fyrir
loftárás".
Ég spurðd hvað hann héddi
að þau þyrftu að vera lengi
þarna.
„Ég veit ekkert úm það. Við
vonuim bara settir hérna niður.
Við getum ekkert við bví gert.
Ég kann ekki ensku. Hvermig
ætti ég að vita hvað þeir gera
næst? Ég skdl ekki eitt orð af
því sem þeir eru að segja. Þær
grétu flestar, eÆdiri konurnar,
þegar þær voru fluttar burt".
Bftir þetba sneri ég mér að
kónu, sem bar barn á hand-
leggnum. En þá komu þar að
þr.iár aðrar. Þær voru allar í
svortum buxum, -umdnium upp
að meðam, og í hvítum eða blá-
um skyrtum, sem farmar voru
• að óhreinkast, því að engin <$>
leið var að þvo neitt þa^rna í
búðunuim. Ég spurði þær hvern-
ig þedm Ifkaði að vera í búð-
unum, en það var aðeims ein,
sem svanaðd. „Allir voru fkitt-
ir burt frá Ben Suc", svaraði
hún. „Við gátum engim hrís-
grjón tekið með okkur, og fátt
af öllu. Við stukkum niður í
loftvarnabyrgin, begar sprengi-
urnar byrjuðu að falla".
Þegar és. spurðd um menn
þeirra, svönuðu þær aillar eim-
um rómi, og með engri still-
ingu:
„Maðurinm mimn var' úti á
akri að plægja, og siðan hef
ég ekkert til hans spurt".
„Engim af okkur veit hvar
þedr eru".
„Það var farið burt imeð þá".
„Við vitum ekki hvort þeir
eru dauðir eða lifandi".
„Ég sá nokkur lfk úti á ökr-
um, en ég þekkti ektoert beirra".
Ein alf konunum steig fram
úr hópmim og himar bögnuðu
þá. „Við viljum fara heim, en
þeir ætla víst að eyðdleggja
þorpið oktoar, og allt sem í bví
er". Hún horfði beimí framan
f mig urn leið og hún sagði
þetta, sem hún f raunimnd átti
ekki að vita\ neitt um.
Ég spurðd hama hvort hún
væri frá Ben Suc.
„Ég er frá Yao Tim en var
komim til Ben Suc til þese að
hiálpa til við uppskeruma, t>g
bað voru foreldrar mínir, sem
ég ætlaði að hjálpa. Ég skildi
allt sem ég áttá, penimga og
anmað, eftir f Yao Tin. Ég
komst aildrei heim f hús for-
eldra mimma, fétok ekki að fara
þanigað, bó að ég væri komin
til þorpsdms. Systir mím er víst
enn í Ben Suc".
Mér hafði verið sagt að
hverju þorpi f Víet Nam væri
stjórnað aif neifnd eldri manma,
og tækju þeir aillar ákvarðamir
varðandi málefni þesi=a saimfé-
lags, svo mér kom í hug,- að
fróðlegt mundi að tala við
þessa menm, og bað ég því kon-
urnar þrjár að vísa mér til
þeirra. Þegar búið var að túlka
þetta fyriir þeim, sá ég ekki
betur en á andliti eimnar
þedrra brygðli fyrir ftvínæðu
brosi, og svo sagðd hún með
0laðlegra brosd: „Þessi nefnd
var engin til". Brosið smdtaði
fná sér, og konurmar skotruðu
au®urn hver til anmarrar, eins
og þær ættu saimeiginlegt
leyndarimál. Þetta stælti edna
þeámra.' tdl að segja: „Enginn
var öðrusm medri. Við vorum
öll jöfn". Svo réymdu þær að
lesa^ sér til þess af svipnum
á mér hvernig mér litist á
þessa skírskotum.
Eg spurði hvort nokkur hefðd
komið að heimta skatt alf fólk-
imu.
„Nei, við höfðum enga
skatta," svaraði önnur kona.
„Við bjuggum að því sem við
framledddum".
Svo sagðd hin fyrsta: „Við
höfðum enga stiórm. Og enga
stjórmarhermenn". Kætin sauð
í beim öllum.
Ég spurðd hvermdg þeim þætti
að hafa enga stjórn og engan
her.
Þá hlógu þær allar þessum
glaða hlátri með keim af háði
og reyndu varla neitt til að
dylja hann með því að bera
hönd fyrir. Engm þedrra anz-
aði þessu. 1 sitað þess sagði
eim þeirra: „Svo mikð er víst,
að nú njótum við verndar
stjórnarinnar og stjórnarhers-
ims". En ögrunim í svipnum
duldist samt ekki. Svo bætti
hún við mér til frekari hugar-
.léttis: „I fyrra komu stjórnar-
hermenn og Bandaríkjamenn
hingað og gerðu þá ektoi amnað
en að úthluta meðulum, og emgr
inn var drepimn".
önnur kona sagðd: „1 þetta
sinn voru rnargir særðir, drepn-
ir og fduttir burt".
Ég hitri gamlam mamm, sem
sat á mottu og hanm mælti svo
við mig: „Ég fæddist í Ben
Suc, og bar hef ég átt heima í
sextíu ár. Faðir mdnm fæddist
þar einnig, og eins afi minn.
Nú verð ég vfst að vera hér
það -sem eftir er ævimmar. Ég
er bóndi. Hér get ég ekiki yrkt
jörðina. Hvað get ég bá gert?
Margir voru drepnir, em sem
sem betar fer eru dætur mínar
hérna hiá mér. Oktour hefur
verið úthlutað hrísgriómum, en
ég get ekki lagt mér hetta til
munms. Þessi hrísgrión frá
Bamdarík.iumum eru ekki mamna
matur. Þau eru svínafæða. Og
olíu höfum við emga til að sióða
í". (Bftir að hnsgrrjónunium
var. fyrst úthlutað sá ég það
margsdnnis að svím voru að éta
hrísgrión sem fólkið hafði
fleygt. Víetnamar eru rnat-
vandir á hrísgr.ión og fara þá
ekki einurvais eftir bragði, held-
ur lfka útliti, Idt, stærð og lyfct
griónanma. Þessd fæða hefur
trúaríega merkdnigu hiá beim,
ofar bragðd og næringargildi.
Víetnamar tóku við þessum
giafagrjónum, nákvæmlega edns
og Bandarfk.iamenm mundu taka
við humdaketi flraimreiddu á
diski, með viðbióðí — en án
tillits til nærimigargdldis og
bragðs).
nordIHende
Cabinet
Frímerki—Frímerki
ÍSLENZK — ERLEND
Frímerkjaverzlunin
Grettisgötu 57 (Áðiir Fell). <•
SPÁNN — ÍSLAND
M. s. Arnarfell
Iestar í Valencia kringiun 21. ágúst og einnig er áform-
uð viokoma í Almeria.
F'Iutninfrur oskast skráðor sem fyrst.
SKIPADEILD
\

SIS