Þjóðviljinn - 22.08.1968, Blaðsíða 3

Hinrumtudaigur 22. ágúst 1968 — ÞJÓÐVIUINN — SlÐA
Rúmenar og Júgóslavar eru
einhuga með Tékkóslóvakíu
BÚKAREST 21/8 — Nicolae Ceausesou, forseti Rúmeníu, og
Títo, forseti Júgóslavíu, hafa báðir fordæmt harðlega inn-
rós Varsjárbandalagsríkjanna í Tékkóslóvakíu. Ceausescu
lýsti yfir stuðningi við ríkisstjórnina og kommúnistaflokk-
inn í Tékkóslóvakíu, og Títo sagði að þessar aðgerðir væru
gróft brot á fullveldi sósíalistísks lands.
Ceausescu gai yfirlýsingu sína
éftir samedginlegan fund ríkis-
stjómarinnar og miöstiómar
kommúnistaflok'ksdins. Hann réðst
á þá skoðun, að gagnbyltingar-
stefna hefði verift rík.iandi í
Tékkóslóvakíu. Á morgun vseri
haagt að segja það sama um
Rúmeníu, sagðd Ceausescu, en
við munum aldrei láta það við-
gangaist að fullveldi landsins
verði skert.
Hinn náni samverkamaður
. Ceausescus, Paul Niculescu-Mizi'l,
tilkynnti að vamir hefðu verið
efldar á landamærum Rúmeníu,
og las upp ályktun, sem miðstjóm
kommúnistaflokksins hafði sam-
þykkt. I hepni var innrásin for-
dæmd á hinn harðasta hátt.
1 sameiginlegri ályktun mið-
stjómar flokksins, ríkisstjórnar-
innar og hins svpkallaða ríkis-
ráðs stendur að afskiiptin af
Tékkóslóvakíu séu bein skerðdng
á fúllveldi frjáls og óháðs rósíai-
istaríkiis. Þau gkaði grundvallar-
reglur samskipta milli sósíalist-
ískra ríkja og séu brot á þjóðar-
rétti. Samkvæmt frétt frá hinni
opinberu fréttastofu Rúmendu
Agerpress stendur ennfremur í
ályktuninni, að ekfcert fái rétt-
lætt hernám Ték'kóslóvakíu.
Álýktuinin heldur síðam áfram á
þá leið, að afskiptin af innan-
ríkismálum tékkóslóvösku þjóðar-
innar og flokksins og hin vopn-
aða innrás í landið séu þungt
áfall fyrir einingu hinna sósíalist-
ísku rfkja í heiminum, fyrir hina
alþjóðlegu komimúnista- og verk-
lýðshreyfingu, fyrir álit manna
á sósíalifmanum um allan heim
ög fyrir friðinn. Það sé sannfær-
ing flokks, stjómar og ( allrar
þjóðíjr Rúmeníu, að eima leiðin
til að losna við alvarlegar aflleið-
Ónafngreindir huldumenn eru
sagðir hafa beiii um árásina
Viðbrögð kommúnistafíokka
Framhald af 1. siíðu.
rás. Innrásdn komi í bága við
það, að hvert sósíalistískt ríiki
sé sjálifeitæitt og óháð. Hún ógni
eáningu verMýðshreyfingarinnar
og hins aliþjióölega kommúnisma.
Að lotoum var lýst yfir saim-
stöðu irueð áætlunum tékkóslöv-
asilcra ráðamanna um frjálsleigri
stjórnarhsetti.
’ Yfirlýsing Frakka
Franski kommúnistaflokkurinn
lýsti í dag yfir andstöðu sánni
gegn innrásinni, og er það í
fjyrsta skiptd, sem hann tekur
harða afstöðu giegn stefnu Sov-
étríkjanna. Framkvæmdanefnd
Eokksins gaf út yfirlýsingu, þar
siem öll hemaðaríhlutun var for-
dæmd harðlega. Miðstjórn
flokíksins hiafur nýlega farið
fram á að fuilveldi allra sósíal-
istístora landa verði virt ogeinn-
ig réttur hvers flckks til aðtaka
ákvarðanir.
Fregnir hafa einnig borízt um
að kommúniistaflokkar Bretlands
og Hollahds hafi tekið afstöðu
gegn itnnrásinni.
Stjóm sósíalistíska þjóðar-
Mótmælafundur
flokksins í Noregi tók afstöðu
gegn hemámi Tékkóslóvakáu í
dag og sagðd að hún væri harm-
leikur fyrir tékkóslóvösku þjóð-
ina. 1 tilkynniingu frá flokknum
segir, að það sam gerzt hafi,.
eigi rætur sínar að nekja til
þeinrar skiptingar heimsins í
and'stæðar hemaóarblakikir, sem
ríkjandi heflur verið, og sanni
enn einu sinni að það séu hags-
munir stórveldanna, sem á-
kvarði samsikiptd bandamanna, i
hvorri blökk sem þieir séu. Þar
' segdr enn að ytri tókn minnkamdi
spennu einkum í okkar heims-
álfu hafi átt þátt í því að hylja
óleyst vandamál og hafi falið
nauðsyn þess fyrir mörgum, að
verklýðshreyfingar hinna ýmsu
landa standi fast við rétt sdnn
til að hafa sjálfstæða stefnu í
innanríkis- og utanríkismálum.
Formaður noi"ska kommúnista-
flok'ksins Reidar T. Larsen hef-
ur sagt við fréttamiann NTB að
fllokkurinn telji þetta mál mjög
ailvarlegt. Skipuð hefur verið
naflnd til að undirbúa tilkynn-
ingu um málið. Reidar Larsen og
Ame Petersen:, ritari flokksins,
hafa afllýst ferðalagi, sem þedr
áttu að fara í til Tékkóslóvakíu
í boði kommúnistafllokksins þar.
ingar aí hiirmi vopnuðu iruniriás sé
sú, að rfkin fimm dragi hersvedt-
ir sínar eins skjótt og auðið sé
tiil baka.
Að lokum stendur að kommún-
istaflokkur, rfkisstjóm og öll
þjóð Rúmeníu lýsi yfir fullri
samstöðu með þjóð Tékkósló-
vakíu og bræðraifllokknum þar.
Þing Rúmeníu mun ræða
ástandið á aukafundi næsta
föstudag.
Fná því var sagt í Búkarest
seint í dag, að Ceausescu, for-
seti Rúmendu, hefði sett á stofn
vopmaðar sveitir verkamianna,
bænda og menntaimanna. Ceau-
sescu gaf út yfinlýsinigu; þar sem
hann sagði að nauðsynlegt væri
að stofna slí'kar sveitir til að ná
markmiði byltingarinnar og
tryggja um leið öryggi landsins
og s.jálfstæði.
Uniniæli Títós
1 viðtali við júgóslawnesku
fréttastofluna Tanjug sagði Tító í
dag, að innirás framandi herja
í Tékkóslóvakíu, sem hefði verið
gerð án þess að landið hetfði um
hana beðið eða viðurkcnnt hana,
hefði valdið djúpri óró í Júgó-
slavíu. Fullveldi sósíalisfa'sks
lands helfur verið skert. Þetta
er þungt áfall fyrir öll sósíalist-
ísk og fraimfarasinnuð öfl í hedm-
inum. Hin sameiginlega ályktun
sexrík.jafundarins heflur verið
rofin einhliða og byrjað helfur
verið á aðgerðum, sem munu á
löngum tíma verða mjög skað-
legar fyrir byltingarhreyflingar
um víða veröld, hélt Tító áflrajn.
Tító lagði afltur áherzlu á það
að ákjvörðumi n, sem saimin var á
fundi Tekkóslóvakíu, Sovétríkj
anna, Austur-Þýzkalands, Pól-
lands, Ungverjalands og Búlgar-
íu hefði verið rofin einhliða. Tító
sagði að eftir heimsókin sína til
Prag væri hann sannfærður um
að komið yrði í veg fyrir allar
tilraunir andsósíali^tískra aflla til
að hindra þróun sósíaidsma og
lýðræðis.
MOSKVU 21/8 —- Samkæmt opinberri tilkynningu sem var
birt í morgun í Moskvu og höfuðborgum hinna árásarríkj-
anna segir að innrásin hafi verið gerð að beiðni leiðtoga
Tékkósíóvaka til að koma í veg fyrir bræðravíg í landinu.
En í kvöld ha(fði ekki einn einasti af þessum svonefndu leið-
togum verið nafngreindur.
Skorað er á alla borgara að
fylkja sér um kjarn-a í flokkn-
um sem hugsaöi haunsætt, kjama
sem héldi málstað sósíalismans,
framþróunar og hinnar pólitísku
stefnu síðán í jianúár í tengslum
við vináttuna við sovézku þjóð-
ina og aðrar sósialístoar bræðra-
þjóðir, sem mikilvægustú meg-
imreglium fyrir T ékkó slóvak í u.
í yfirlýsingu Sem sovézka
fréttastof an Tass birti í dag seg-
ir að’ öíl sem f j aodsamleg eru
sósíalismanum útbreiði nú sögu-
sagnir í Tékkóslóvakíu til áð
vekja vanitrú íbúanna á - tilgangi
Sovétríkjanna og bandalaigsríkja
1 yfirlýsingu hulduimain>nanna
er stjórn Novotnys fyrrum tor-
seta einnig gagnrýnd.
Hulduménnimir skora á íbúa
Tékkóslóva'kíu að veita hemáms-
liðinu allan stuðning og er það
fullyrt að hensveitimiar verði
kvaddlar, til baka jafnskjótt og
hættunni á „aítu,rhaldsuppreisn“
hafi verið bæ'git frá.
Undir áskorun hinna n.afnlausu
var aðeihs ritað: „Hópur félaga
kommúnistaflokknum, ríkis-
stjóminni og þjóðþinginu, sem
hafa gnúið sér til ríkisstjóma og
kommúnistaiflotoka i bræðralönd-
unufn með hjálparbeiðni“.
Huldumennirhiir segja í ástoor-
uninni að þeir hafi tekizt þá
skyldu á herðar að sameina alla
ættj'arðarvirii í Tékkóslóvakíu í
nafni hinnar sósíalísku flrarntíð-
ar og föðurlandsins.
Hættan á bræðravígum sem
afturhaldið hefði undirbúið hefði
gert það nauðsynlegt að tatoa
þessa sorglegu átovörðun að biðja
Sovétríkin og önnur sósíalísk
bræðraríki um aðstoð.
þeirra, þrátt fyrir' ótvíræðiar yf-
irlýsingar um að innrásajr-
sveitimar m'Und ekM hlutast til .
um innianríMsmál TókkóslóvaldiU,
m.a. sé þeim sögusögnum haldið
á lotfti að tilgangurinn sé að
koma fyrrverandi forseba Amtonán.
Novotny aftur til vialda.
Stöðvunarskylda
afnumin á tveimur
stöðum
Samþyktot hefux verið í borg-
arráði tillaga umflerðameíndar
um aflriám stöðvun arskyldu á
Laugalæk við Sundlaugaveg. Þá
hefur og verið. samþykkt tillaga
sömu' nefnd'ar um aflnám stöðv-
unarskyldu á eystri akrein Miklu-
brautar vdð Suðurlandsbraut.
Öryggisráðið
kemur á iund
NEW YORK 21/8 — öryggis-
ráðið kom saman á fund í New
York í kváld að beiðni sex ríkja
á vesturlöndum tdl þess aö fjalla
um innrás hersvedta frá fimm
Varsjárbandalagslöndum í Tékkó
slóvalkíu. Malik, flulltrúi Soyét-
ríkjanna lýsti' þegair yfir því áð
hann teldi fundinn algerlega ó-
þartfan.
Tékkóslóvgkía og nágrannaríkin, tölurnar gefa upp herstyrk þeirra.
Tiikynning Tassfréttastofu
um árásina á Tékkóslóvakiu
MOSKVU 21/8 — Tass-frétba-1 Pólilands, sem aðhyllast i'eglur
stofan hefur fengið vald til að órjúíandi vináttu og sanwinnu,
Framlhald af 2. síðu.
í Tékkóslóvakíu. Hófst fundur-
inn þó ekki fyrr en hálftíma síð-
ar vegna bilunar á hátalarakerfi;
enda þessir aðilar ekki sérstak-
Iega þjálfaðir í að halda útifundi.
Var þá samankomið allmargt
manna fyrir framan Miðbæjar-
skólann og í Lækjargötunni.
Ræðumenn á fundinum voru
Ragnhildur Helgadóttir, lögfræð-
ingur, Jóhann Hjálmarsson,
skáld, Ellert Schram, storifstofu-
stjóri og M'agnús Gunn>arsson,
stud. occon. Fundiarstjóri var
Birgir ísleifur Gunnarsson.
Er ræðumenn höfðu lokið máli
sínu var gengið að sovézka sendi-
ráðinu og stóð til að afhenda þar
ályktun sem fundurinn hafði
samþykkt þar sem innrásin í
Téktoóslóvakíti var fordæmd og
lýst yfir samúð með tékknesku
þjóðinni. Er í sendiráðið kom
vildi sá er svaraði í dyrasiímann
ekki opna hurðina og lotoaði bann
inmri útidyrunum sem eru úr
jáimrimlum. Þó samþykkti hann
að ályktunin yrði aflhent næsta
mórigun M. 10.
Var þá ariglýst í hátalara að
fundi un.gra sjálfstæðism'anna
væri slitið én ekki vildu allir við
það uma. Un,gir strákar köstuðu
steinum og brutu rúður, einnig
fundu þeir hvöt hjá sér til að
henda tómöt”m og kairtöflum að
senddráðinu.
Sovézk túlkun
Afstaða sovézka kommúnista-
flokksins kom skýrt fram í því
tölublaði „Pravda“, sem komútí
dag. Þar stóð aö vafalaust miuni
verða litið svo á að aðstoðVar-
sjárbandalagsríkjanna við Tókkó-
slóvakíu sanni að þau hafi haflt
mikla ábyrgðartiifiininin'gu gagn-
vart vörn.um fyrir framförum
sósíalismans. „Pravda” taldi ör-
uiggt að öll sovézfca þjóöin styddi
að'gerðina.
Hinn ' þokkti fróttaskýrandi
blaðsins, Júrí Sjúkof, sagði, að
Télakóslóvakía hefði verið her-
nuimin samkvæmt óstoum frá
rítoisstjórn landsins og fLokk. —
Vesturlönd hefðu greinilega van-
metið það, hve hin sósiíalisitiíslcu
bræðralönd væru ákveðin í að
u.ppfylla sínar helgu alþjóðlegu
skyldur og koma nauðtstöddum
stéttarbrasðrum sínum til að-
stoðar á hættustund.
1 Tirana fordæmdi hin opin-
bcra alibanska fréttastafia ekki
aðeins SovótríMn heldur einnig
ledðtaga Téldvósl óvakíu. Hinir
sovézku böðlar hafá enn einu
sinni gert sig seka um imper-
íalistíska árás, og leiðtagar
Tékkóslóvakíu Ihafa farið að tor-
dæmi varfæninna sivikara og
beöið fólkið að sýna ektó mót-
spyrnu, stóð 1 fréttinni frá Aib-
anóu.
lýsa því yfdr að leiðtagiar komm-
únistaflok'ksins og rítósstjómar-
inmar í Alþýðulýðveldinu Ték'kó-
slóvakíu hafi beðiið Sovétrfkin og
önnur bandalagsiríki ,sín að veita
hinni tékkóslóvös'ku bræðraþjóð
aðstoð, einnig aðstoð vopnaðs
hers..
Beðið var um aðstoð vegna
þess að gagmbyltinga.röfl, sem
hafa átt leynilegar viðræður við
erlend öfl og eru andvíg sósíal-
ismanum, ógna hiniu sósíalistíska
þjóðfélagskerfi Tékkóslóvakíu og
þeirri ríkisskipan, sem stjómar-
skráin áfcveðosr.
Leiðtogar hinna sósíalistí'sku
bræöralanda, einnig leiðtogar
Tékkóslóvatoíu, hafa m.argt>ft
skipzt á sk'oöunum um atburð-
ina í Tékkóslóvakiu og nágrenni
landsins.
Þessi lönd eru sammála um að
það sé sameiginleg, alþjóðlég
skylda allra sósa'alisitís'kra landa
að styöja, treysta og verja hina
sósíalistí'sku sigurvinniiríga álþýð-
unnar. Lýst var hátíðlega yfir
þessari samoiginlegu skoðun í til-
kynningunni frá Bratislava.
Ef ástandið í Tékkóslóvakíu
versnar freikar, snertir það lífs-
hagsmuni Sovétríkjannr og ann-
nrra sásíalistískra larida og ör-
yggi lnndanna í hinu sósíalisibíska
samfélaigi. Ógnimar gegn sóisíal-
istísku þjóöfélagskerfi í Tékkó-
slóvató'u er einnig ógnun við
máttarstoðiir friðar í Eivrópu.
Ríkisstjórn Sovétríkjánna og
ríkis^tjómir bandalapiS'ríkja þess,
Alþýðulýðveldisins Búlgaríu,
Alþýðulýðveldisins Ungverja.
landis, Austur-þýzka alþýðulýð
veldisins og Alþýðulýðveldisins
hafa samkvæmt samningsbumdn-
um skyldum ákveðið að svara
fyrrtaldri beiðmd um að vedta
tétokóslóvösku bræðraþjóðinni
nauðsynlega aðstoð.
Þessi ákvörðun er í fullu sam-
ræmi við rétt ríkjanna til sjálf-
stæðrar og sameiginlegrar sjállfs-
vamar, eins og hann er ákvarð-
aður í bandalagsisamningi hinna
sósíalistísku brasðraþjóða. Á-
kvörðunin er einnig í 'samræmd
við þau lífshagsmunamál þjóða
okkar að tryggja friðinn í Evr-
ópu gegn hernaðar- og hefndar-
sinnum, sem hafa ofltar en einu
sinn flækt þjóðúm okkiar í hem-
aö.
Sovézkar hordeildir ásamt her-
deildum frá fyrrtöldum banda-
lagsrJkjum flónu inn á yfir-
ráðasvæðd Tékkóslóvakíu 21. ág-
úst. Þær munu sajmstundii9 verða
dregnar til baka úr Alþýðulýð-
veldinu Tékkóslóvakíu, þegar
ógnunin gegn sósíalismanum í
Tétokóslóvakíu og ógnunin geign
öryggi lamdanma í hinu sósíalist-
íska samfétógi er úr sögunni og
lögleg ýfi'twöld télja að frekari
n ærvera hersveitanna sé ekki
lengur nauðsynleg.
Þessuim aðgerðum er ekki beint
gegn nokkru ríki cfí skaða ekki
hagsmunii nokkurs ríkis. Þær
þjóna málstað friðarims t>g hafa
þann tilgang að styrkja hann.
Bræðralöndin svana öMum ytri
.ógnunum á ákveðinn hátt með
hinni órjúfandi samstoðu simmi.
Enginn mun nokkru sdnni fá tæki-
fær tl að rjúfa einn einasta hlekk
í samfélagi hinna sósíalistísiku
ríkja.
Sovézkur skriðdreki og hermenn í Tékkóslóvakiu.
Cestmar Cisar og fíeiri
leiðtogar teknir höndum
PRAG 21/8 — Tékkóslóvaska I PraJvo“, úr ritstjómajrskrilfis'taflum
fréttastafan Ceteka skýrðd frá blaðsins. Svestka hetfur af mörg-
frá því í morgun að Alexander
Dubcek, aðalritari kommúnásta-
fllokksiins, væri ekkd frjáls ferða
sinna í byggingu miðstjómar-
i'nnar í Prag þar sem hann hetfur
dvalizt. Auk hans eru saigðir
vera í byggingunni þedr Josetf
Smrkovsky þingforsetd, Franti-
sek Kriegel, formaður Þjóðlflylk-
ingarinnar og Josef Spacek, for-
maður hugmyndafræðdnefndar
flpikksins.
Einm af riturum miðstjómar,
Cestmar Cisar, hetfur verið hand-
tekdnn og mun geymduir í aðal-
stöðvum lögregiunnar i Prag.
Ektó er vitað með vissu hvar
aðrir leiðtogar fllokks og ritós
eru niður komnir, ep í einni
frébt er haft fyrir satt að bæði
forsæti miðstjómar og ríkisstjórn-
im hafi setið á stöðugum fundum
£ dag.
Athygli vakti sú frétt frá Ce-
teka að sovézkir hermenn hetfðu
hrákið ddrich Svestlca, ritstjóra
aðalmálgagns flokksi'ns, „Rude
um verið talinn sá forystumaður
Tétokóslóvaka sem stóð ednna
næst sbvézkum ráðamönnum.
Ceteka hélt áfram í dag að
birta hvatningax til almennings
í lamdinu að halda stillirugu sinni
og styðja á þann hátt hin lög-
legu stjórnarvöld landsins. í einu
skeyti frá fréttastoflunni segir að
skothríð heyrist úr naesta nó-
grenni byggingarinnar þar sem
hún«er til húsa. Bætt er við að
mikill mannfjöldi hafi satfnazt
saman á götum í Prag til að
láta í ljós situðnimg við Dubcek
og félaga og andúð á flramferðd
Varsjárbandalagsrikjanna.
Allt bendir til þess að barizt
hatfi verið í borginni Liberec og
munu menn hafa fallið þar cfí
særzt. Ceteka sagði í viðtali við
dönsku fréttastotfuna Ritzaus
Bureau síðdegis í dag að henni
befði ekki tekizt að ná sam-
bandi við leiðtaga Tékkóslóvakíu,
en notokrir þeirra a.m.k. miuni
hafa verið teknir höndum.