Þjóðviljinn - 17.09.1968, Blaðsíða 4

4 SÍIJA — ÞðÓEWELJiNN — ÞrMtjiudlaiguir T7. septleimber 1963.
tJtgefjandi: Sameininganflokkur alþýðu — Sósíalistaiilloklvuriim.
Eitstjórar: Ivar H. Jónsson . (áb), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmnundsson.
Fréttaxitstjóri: Sigurður V. Friðþjóísson.
Auglýsingastj.: Sigurður T. Sigurðsson.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19.
Sími 17500 (5 Hnur). — Áskriftarverð kr. 120,00 á mánuðd. —
Lausasöluverð krónur 7,00.
Sænsku kosningarnar
J£osningaúrslitanna í Sviþjóð var beðið með mik-
illi eftirvæntingu. Borgaralegir flokkar hafa að
undanfömu verið í nokkurri sókn á Norðurlönd-
um; í Noregi og Danmörku eru þeir búnir að ná
stjómarforustu í sínar hendur, og úrslit síðustu
sveitarstjómarkosninga í Svíþjóð bentu til þess að
þax væri um hliðstæða þróun að ræða. Mönnum
var spurn hvprt valdaskeiði sósíaldemókrata á
Norðurlöndum væri lokið, hvort hlutverk þeirra
hefði verið það eitt að móta þróunina í nokkra ára-
tugi aneð mjög verulegum félagslegum breyting-
um en þeim væri um megn að stefna áfram að frek-
ari sósíalis’tískum markmiðum. Eftirvæntingin
jókst enn eftir innrás Sovétríkjanna og fylgiríkja
þeirra í Tékkóslóvakíu; kosningamar í Svíþjóð eru
fyrstu kosningar í VesturEvrópu eftir þann atburð
og umræður um' hann mótuðu algerlega kosninga-
baráttuna síðustu vikur.
Jjessar umræður urðu þeim mun nákomnari mönn-
...um sem sænskir sósíaldemókratar hafa haft
mjög algera sérstöðu í utanríkismálum í saman-
burði við hliðstæða flokka í nágrannalöndunum.
Sænskir sósíaldemókratar hafa fylgt óháðri stefnu
í utanríkismálum; þeir hafa gersamlega hafnað
allri aðild að- hemaðarbandalögum og gagnrýnt
mjög harðlega valdstefnu stórveldanna og skipt-
ingu heimsins í áhrifasvæði. Þeir hafa beitt sér
mjög einarðlega til stuðnings nýfrjálsum ríkjum
og vakið sérstaka reiði fasistastjóma, allt frá Grikk-
landi til Suður-Afríku. Andstaða Svía gegn gereyð-
ingarstyrjöld Bandaríkjanna í Víetnam hefur vak-
ið athygli um heim allan, en þátttaka ráðherra og
annarra leiðtoga sósíaldemókrata í þeirri baráttu
varð á sínum tíma til þess að Bandaríkjas'tjórn kall-
aði sendiherra sinn heim frá Svíþjóð í mótmæla-
skyni. 1 kosningabaráttunni nú sætti þessi óháða
utanríkisstefna sænskra sósíaldemókrata mikilli
gagnrýni frá hægri. Því var haldið fram að árásin
á Tékkóslóvakíu sannaði að hún væri óraunsæ; nú
yrðu Svíar að taka upp náin tengsl við Atlanzhafs-
bandalagið, beygja sig fyrir bandaríska risaveld-
inu og falla inn í skiptingu heimsins í áhrifasvæði;
hægrimenn í Svíþjóð boðuðu með öðmm orðum
sömu stefnu og leiðtogar íslenzka Alþýðuflokksins.
J^osningaúrslitin í Svíþjóð eru sérstaklega athygl-
isverð og ánægjuleg vegna þess að þau hnekkja
þeirri kenningu að nú geti Natósinnar og aftur-
haldsmenn hafið sókn hvarvetna í Vestur-Evrópu.
Svíar hafa á mjög afdráttarlausan hátt lýst stuðn-
ingi við óháða utanríkisstefnu; þeir hafa neitað að
láta flækja sig í yfirdrottnunamet það sem risa-
veldin reyna nú að ríða öllum heimi. Ástæða er til að
vona að þessi úrslit séu fyrirboði um þróun sem
móta muni atburðarásina í Vestur-Evrópu á næst-
unni, að sjálfstæð afstaða gagnvart hemaðarbanda-
löguiri og stórveldum hljóti vaxandi fylgi. — m.
Norsk síldarsöltunarvél, ásamt lok-
unarvél, ,díxilvél', kornnar á markað
■ Norski hag-Ieiksmaðurinn
Harald Hov á Eiði á Norð-
Mæri, sá sem fann upp síldar-
kranann sem nú er mikið not-
aður við síldveiðar með kraft-
blökk, hefur nú fullgert nýja
uppfinningu sem einnig er helg-
uð síldinni. Hér er um að ræða
nýja sildarsöltunarvél ásamt
vél sem opnar og lokar venju-
legum sfldartunnum á fáum
sckúndum. Þessi síðasttalda vél
hcfur hlotið nafnið „Hof diks-
elmann“.
Fyrsta söltunarvéJin. serr.
Haralld. Hov simiöaði vair í gangi
í siuimar og reyndist mjög véi.
Þegar ég hafði firéttir af var
búið að salta mieð vélinni 3000
tunnur aif Islandssfld. Þessar
vélar enu þann ig gerðar að nota
má þœr jöfinum höndum á sjó
og landi. Sagt er að sölitunar-
vól ásiamt hristara og tilsláttar-
vél þurtfi aðeins átta fermetra
góifrými til sifcairfa.
Vélsöltuninini er lýst þannig:
Frá hausskurðarvól fer sáldin é.
færibandi að söltunarvélinni, en
þar tekur fyrst við henni á-
hald sem maalir síldina þannig
að skammturinn sé hæfilegur í
eina tunnu. EÆtir mælingu ter
sílddn inn í sfvaining úr ryð-
friu sitáli sem vóltir henni upp
úr salti eða kryddiblöndum ‘eft-
ir því um hverskonar söltun
er að ræða. Or þessum sívain-
inigi fer svo síldin í tunnuna,
þar sem hún sifcendur á eins-
konar hristaira sem jafnar síld-
inni. Allt er þetta að mikilu
leyti sjálfvirkt og eru afíköstin
við sölibun sögð 25-30 tunnuir á
Mukkustund.
Harald Hov sogir í blaðavið-
taili að þeási ofköst muni hann
bráðlega auika mieö eindurbótum
á 'Vélinni.' 1
Þyngd beggja vélanna er
sögð samianiögð aðedns 800 kg.
Þá þykir það mikiil kostur við
þessa vðlsöltun að þarftaust er
að láta síldina bíða í tunnunum
áður en þeim er lokað, þvi að
hristarinn þjappar henni það

’ '' íá-'« : - . í'■ í ’ -'■’■ • -
« mAt'MM'Jt.L. i
, * •» v-'
vei samam., að allur bdðtími til
að láta sáidina síga í tunnun-
um er sagður óþarfur með þess-
ari vélsöilitun. Þetta þykir mj!k-
ili kostur, sénstaiklega uim borð
í veiðdskipum sem hafa tak-
markað gólfirými til athafna,
að geta tieikið tunnumar beint
frá Bökunarvélinmi strax að af-
staðiwni söltum og sett þær í
skipslestina.
Norskir kumnáttumemn telja
að þessar vélasamstæður sem
HaralLd Hov hefur nú látið frá
sór fíam, mumii valda álíka bylt-
imgu í sildarsöltun, eins og
kraftblökkin og nótaikraminm á
sviðd, veiðamna. Pamtanir í þess-
ar nýju vólar streyma nú til
uppfinmingaimannsins.
Hér stendur uppfinningamaðurinn til vinstri, en fréttamenn frá
fagblaðinu Fiskaren til hægri.
Þetta er vélin sem opnar og lokar sildartunnum á augabragðL
Kassafiskur ryður sér til
rúms á brezka markaðnum
Emgilendingar eru fasthekbiir
á gamlar venjur og breyta ekiki
um, nema þeár séu sannfærðir
um að slíkt borgi ság. Þeir hafa
haldið sinni gömlu innréttingu
Norðurlönd haida sínum hlut
í fískframleiðslu í heiminum
Á ráðstedjnu sem haldin var
í Árósum í ágústmánuði og
fjallaði um fiskiðnaðar- og út-
gerðarmál kom það frafn í dags-
ljósið að Norðurlönd halda sín-
um hlut ful'komlega í heims-
framleiðslunni. Á samaa tíma
minmkar hlutur annarra Evr-
ópulanda. Þamnig er hlutur
Evrópu sagður hafa verið 30°/(,
af hei msframlei ðslun ni árið
1950, en sé nú kominm niður i
20 prósent.
Fiskframleiðsila Norðurlanda
ÞÚ LÆRIR
MÁLIÐ
I
MÍMI
Kenns/a
Enska og danska.
Áherzla á tal og skrift.
Aðstoða skólafólk.
Einkatímar eða fleiri
saman ef ákveðið er.
Kristín Óladóttir
Sími 14263.
er sö'gð hafa verið i stóruim
dráttum þessi árið 1967: Not •
egur með- 3 miljónir smálesta,
Danmörk 1 miljón smélesita, ís-
land með 900 þús. lestir, Sví-
þjóð 375 þús. simiálestir, Fær-
eyjar 180 þús. smálestir, Græm-
land 40 þús. simálestir og Finn-
land rekur lestina með 14 þús.
smálestir.
Útflutningur þessara landa
samanaagður á fiskafuirðum lá
einihversstaðar að verðmæti á
milli 28-30 þús. miljónir ísl.
króna.
A þcssum tölum geta menn
séð að Norðurlönd eru stórveldi
á sviði fiskframleiðslu. En
þegar maður hugleiðir þcssa
staðreynd og svo hitt, að lítil
sem cngin samvinna er inn-
byrðis milli þcssara landa á
mörkuðunum, þá hvarflar sú
spurning að manni, hvort ekki
væri rétt að taka þctta mál
í alvöru á dagskrá í Norður-
Iandaráði og freista þcss þar, að
fá í gang samvinnu á sviði
fiskframlciðslu og markaða. Fra
mínum bæjardyrum séð er ég
ekki í nokkrum vafa um, að
slík samstaða ef rétt væri til
hcnnar stofnað, gæti haft í för
með sér hagnað fyrir öll þessi
Iönd sem fiytja afurðir á er-
Ienda markaði. Og til þess á
samvinna Norðurlanda að
sfuðla að þau taki upp víðtæk-
ari samvinnu ekki aðeins íi
sviði menningar- og réttarfars-
mála, hcldur líka á sviði fram-
leiðslu og markaðsmála, því að
þar geta Norðurlönd orðið stór-
veldi ef þau standa saman um
sín hagsmunamál.
í togurunaim gegnuim. árin, al-
veg eins og Islendingar. En nú
spá ýmmsir, að lestarinnréttingu
í breakum togiunum verði breytt
ffljótlega og téknár upp kassar
til að ísa í fískimm í sifcað giamla
hiiriiufyrirkomulagsÍTis.
Gerðar hafa verið víStækar
tilraunir am borð í brezkum
togurum nú í siumar með ísiun
á fístki í kassa, og þeissar til-
raunir eru sagðar hafa gengið
svo veJ, að nú er því spáð. að
dagar gömlu lesitarinraréttingar-
innar séu nú brátt taldir.
Kassafiskurinn er sagður að •>
hafa samnað ótvíræða kosti
fram yfír þann hillulagða. Gæð-
in eru meári og þyngdin Hka
meiri. Sagt er að útkoman haíi
orðið sú í sumar í Bretlandi,
þegar kassafiskur og hillulagð-
ur fískiur var seidur hlið við
hlið, að þá hafi kassaffiskurinn
sélizt það miklu hærra að inni-
hald edns kassa ha/fii jafnað slg
upp með 10 sillinga hasrra verð
heldur en jaíinmikid maign af
hilllulögðum físki. Þessi stað-
reymd er sögð hafa komið
skriðd á málið og vakið upp
áhuga hjá ýmsum brezkum út-
garðaitmönnum. Þá er líka sagt
að opinlber stjómarvöld, setn
nú veáta útgerðinni styrk að
þau hafi fengið áhuga á þessari
breytángu og muni tilieiðamleg
til að stuðla að henni með op-
inberu framllagi, sé það útgerð-
inni sjálfri um megn að standa
fjárhagslegan straum af þessari
breytingu.
úr og skartgripir
KDRNELIUS
JðNSSON
skólavördustlg 8
<s>-
Frú verkstjórnur-
númskeiðunum
Næsta verkstjómarnámskeið hefur verið
ákveðið sem hér segir:
Fyrri hluti:
Síðari hluti:
7. — 19. okt. 1968
6. —18. jan. 1969
Umsóknarfrestur er til 30. sept. n.k. Um-
sóknareyðublöð fást hjá Iðnaðarmálastofn-
un íslands, Skipholti 37. sem veitir allar
nánari upplýsingar.
STJÓRN
VERKSTJÓRNARNÁMSKEIÐANNA.
«
9