Þjóðviljinn - 12.08.1969, Blaðsíða 2

2 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Þa-iðjudagur 12. ágúst 1909,
Þann 22- júlí 1944 sóttli
Rauði herinn að Lublin
í Póllandi. Hjá LubJin lágu
þýzku fangabúðirnar Maj-
danek, en þeim hafði
Gestapo komið á fót
haustið 1941. Búðimar
voru aöeins í þriggja kíló-
metra fjarlægð frá aðal-
torginu í Lublin, á aðal-
veginum, sem liggur til
Chelm. Með sovézku her-
sveitunum var Konstantin
Simonof, sem var stríðs-
fréttaritari „Krasnaja
Svesda“. Hann birti ýtar-
lega frásögn af fangabúð-
unupi og lýsti þeim sem
„stærsta sláturhúsi Evr-
ópu.‘‘
Frásögn Simonofs vakti
athygli um allan hinn
frjálsa heim og var gefin
últ á laun í hinum her-
numdu löndum, Meðal
hinna þýzku hersveita var
frásögninni einnig leyni-
lega dreift af „National-
komitee Freies Deutsch-
land“.
Fréttam aður brezka sjónvarps-
ins í Sovétríkj unum, Alex-
ander Werbh. var einnig við-
staddiUir, er sovézki herinn
bjargaði föniguinuim í Majdianeik.
En BBC neitaði að nota frásögin
hans aí ógnum fangabúðanna;
útvar.j>sstjómin hélt einfaldlega
að’ um áróður væri að ræða.
Það var ekíki fyrr en herir
Forsíðan á bæklingi Simonofs
Banidamanna höfðu teikið fanga-
búðir nazistanna í vestri —
BuchenwaTid, Dachaiu, Belsen,
Neuengamime o.s.frv, — sem
brezka útvarpið ffliutti ýtarlega
firásögn Werths frá dauðabúðun-
um við Lublin.
Um allt Pólland höfðu þýzku
hemámssveitirnar komið á fót
slí'kum dauðabúöuim; 1.286.000
Pólverjar létu í þeim líf sdtt og
þar viö bættust eiiihvað um
100.000 erlendir fangar, sem
þangað voru fluttir. Majdaneik,
eða Ljúblin-fangabúðimar eins
og nazistar neifndu þær, voru
teknar af sovéthemum þanin 22.
júlí 1944, Stutthof við Gdansk
þann 25. janúar 1945, Ausch-
witz-Birkenau þann 27. jamúar
1945, Gross-Rosen fm Wroclaw
þainn 5. maí 1945. Þetta voru
helztu búðimar, en allar höföu
þœr „undirdeildir" um állt Pód-
land. Þar við bættust dauðaibúð-
ir þar sem fangamir voru ved-
, fflesitir drepnir strax og þeir ^
komu, vinnubúðir. Gyðingabúðir
o.s.frv. Þýzika hernámsliðið var
búið að breyta Póllandi í eitt
voðalegt, mainnlegt sláturhús,'
og ráðagerðir voru uppi um að
flytja þá, sem eftir lifðu, til
Síberíu, tifl þess að byggja Pól-
land Þjóðverjum.
Haustið 1941 var byrjað á að
þyggja búðimaf við Duiblin
og var það giert eiftir beinni
skipun, Gestapafiringjans Himl-
ers. Búðirnar voru reistar aust-
ur af bænum á 270 ha sitóru
svæði. Áður höfðu nazistar
vanalega vailið dauðabúðum sín-
uim eyðilega, atfsikeikkta staði,
þar sam þeir gátu framið giæpi
sína 'í kymþey. Majdanak var
svo örskammt frá Lublin, að
pólska andspymuhreyfingin gat
fylgzt með rás viðburðamna ur
einuim af kírkjutúrrium bæjár-
ins. Menn í Ljublin vissu ætíð,
hvað gerðist í búðunum, og
fflestir í héraðinu áttu þarskyld-
menni.
I upphafi var Majdanek lýst
sem stríðsíangabúðum, síðan
Hvers
vegna ?
Þegar tunglfaramir komu
heim úr hinu sögulega fearða-
laigi sínu var þeim stungiðinm
í einanigrunarkletfa, og þar
urðu þeir að dúsa þangað til
í gær. Ástæðan var sú að ta/i-
ið var hugsanlegt að einhvers
konar sýkilar fyndust á tungi-
inu og bærust til jarðar með
ferðalöngunum, en ný sýkla-
tegund kynni að verða að
mannskæðri farsótt á jörðu
niðri.
Þessi umhyggja fyrirheilsu-
fari manhkyns er atfar við-
felldið fyrirbæri og hennar
mætti gæta á fleiri sviðum. I
Bandaríkjunum eru starfrækt-
ar fjölmargar stofnandr sieim
hafa það verketfni eitt. að
frarruleiða eiturefini og sýkla-
tegundir sem unnt væri að
nota í hernaði; bdrgðir atf því-
Ifkum eiturefinum eru nú
geymdar víðsvegar á hnettin-
um og ekki þarf mema slys til
að mamntfdlttir hljótist af.
Birgðir stórveldannaaf kjarna-
vopnum nægja til þess aðtor-
tíma öllu mannkyni á skömrn-
um tíma, og einnig sú tor-
tíimiing gæti losnað úr læð.
ingi af mistökum. Og raiunar
eru morðtækin ekki birgðir
einar. Stórveldið sem viU
vemda miamnkynið fyrir hugs-
anlegri mánasýkd hefur und-
antfarin ár háð tortímingair-
styrjöld í Víetnam og ieitt
dauða eða iemistranir yfir
miljónir maina Og í þéim
heimi þair sam tækininni virð-
ist fátt móttuigt á mieiira en
helmingur mannkyns í dag-
legu návígi við stortinn, en
þúsundir manna fialltta dag
hvern úr hungri.
Hvers vegna beita valda-
mienn og vísindamenn séreikki
að' því að ednamgra eitungas,
sýklavopn og kjamasprengjur
atf jatfn mikittli vandvirikni og
hugsanlega mánagerla? Hvers
vegna eiga Bandaríkin erfflð-
ara með að flytja menn heirn
firá Víetnam en tungllinu? Hví
er ettoki hægt að einbeita
startfi og hugviti hundrað þús-
unda manna og nægium fjár.
munum að þvi oð framileiða
mat handa mannkyninu af
þeim ettdmóði sem gerði
mönnum kttedft að komast til
tungjsins og hedlm aftur?
— Austri.
sem fangabúðum og svo tailið,
að þar væri rúm fyrir 150.000
fanga. Á árunum 1941-44 voru
þessar áætlanir aðeins að tak-
mörkuðu leyti framkvæmdar.
Byggð voru sex einangruð
braggasvæði. 1 ffimm þessara
braggasvæða var 45.000 föngum
troðið við hræðilegustu aðstæð-
ur- Sjötta svæðið skyldi vera
fyrir verkstæði, vörugeymslur
og gæzlusveitir. Einnig voru
reistir skálar fyrir SS-liðið-
Fynstu fanigamir voítu 5.000
sovézkir striðsfangar, sem var
útrýmt á fáeinum mánuðum.
Frá 1942 tók að aukast straum-
ur pólskra fanga og fanga áf
öðru þjóðemi; svo er talið, að
fangar frá 26 löndum hafi kom-
ið til Majdanek.
Eins og í öðrum famgabúðum
Þjóðverja var meðferðin á
föngunum ómannleg. Fanigarnir
létust atf sulti, misþyrmingum
1 dag er Majtlanek safn. Á myndinni sjást fangaskálar og tvöföld gaddavirsgirðingin.
og ertfiði. Líkt og Auschwitz
var Majdamek einnig útrýming-
arbúðir. Því var sjö gasklefum
komið upp 1942-43- í þeim voru
fangamir myrtir með Zykltxngas
B, sem IG-Parben auðhringur-
inn lét í té. Einnig fóm fram
fjöidaafitökur, þar sem fangarn-
ir vom myrtir með þvi að skjóta
þá eða hengja-
Þannig voru 18.400 fangar
Framhald á 9- síðu
Andlit bandarísku heimsveldisstefmmnar 6 réttu ijési

" • " •• •' ■■•• •■••■ •■ ■•■:
Og þessi mynd er tekin
tveim árum síðar, 1967, af
suðurvíetnamskri móður með
andlit og líkama brennt af
bandarisku napalmi. Það ár
var reiknað út að bara í Suð-
ur-Víetnam hefðu 250 þúsund
börn orðið bandarískum
sprengjum að bráð og 750 þús-
und örkumlazt.
Kynþáttamisréttið: Með
hrottaskap ráðast böðlar heíms-
valdastefnunnar gegn þeim sem
berjast fyrir jafnrétti kynþátt-
anna og stúdentum í mótmæla-
göngum — eins og hér sést
í Berkley. Og í Washington
sjálfri réðust 1500 kylfubúnir
menn gegn kröfugöngufólki,
sem mótmælti þvi að komið
væri fram við hinar 25 milj-
ónir negra í Bandaríkjunum
eins og annars flokks fólk.
□ Þótt blöð um alla V-
Evrópu samfögnuðu Banda-
ríkjamönnum með hinn
miikla áfanga er náðist þeg-
ar fyrstu mennimir stiigu
.fseti sínum á tunglið gátu
mörg þeirra ekki stillt sig
um að minna jafnframt á
skuggahlið Biandarífcjanna:
Víetnamstríðið, örbirgðina,
kjör negranna, kynþáttaó-
eirðimar ... andlit heims-
valdastefmunnar. — Um þá
hluti segja meðfylgjandi
myndir meira en orð.
Vfir 45 miljónir Bandarikja-
manna búa við ótrúlega ör-
birgð í ríkasta landi heims. í
fátækrahverfunum þjást full-
orðnir og börn af næringar-
skorti og alls kyns kvillum og
veikindum, — m.a.s. læknis-
hjáipin er aðeins fyrir þá sem
borgað geta. í Bandarikjunum
eru 256 stór hungurflæmi lík
því sem hér sést.
Frelsisbarátta þjóðanna bæld
niðw með hervaldi: Með taum-
lausu ofbeldi reyna ráðamenn-
irnir í Washington að halda
tökum sínum á Rómönsku Am-
eríku. Hér stilla bandarískir
málaiiðar dóminíkönskum upp
við vegg til aftöku 1965.