Þjóðviljinn - 12.08.1969, Blaðsíða 7

Þriðjudaígur XS. ágúst 1969 — ÞJÖíTVTUlNN — SlÐA J
Unnur GucSjónsdóffír, dansari ! ballettflokknum Cramér
ISLENZK STÚLKA
MEÐAL FREMSTU
BALLETTDANSARA
ISTOKKHÓLMI
1 Stokkfhióllimi eru starfandi
ballettödkikamir Culiberg og
Craimér, að ógjeymdum ball-
ettflóldcnum við Óperuna,. Sv-'-
inn Ivo Cramér, stofnaði
Cramér-flokkinn, en segja má
að floiklkiurinn sé aliþjöOlegur
Dansararndr eru 8 og aö jafn-
aði eru aiuk þess tveir nem-
endur við floikikinn. Af þess-
um hópi eru nú aðeins þrír
Svíar, hinir dansaraimir eru
frá Finnlandi, Noregi, Eng-
landi, Bandaríkjunum, Spáini
— og srvo Unnur frá ísilandi.
Fyrsta sýning flloikksins var
við Draimaten, þjóðleikhús
Svía, en aðrar sýniingar fllokiks-
ins í Stokkihólmi hafa síðan
verið í Södrateatern. Floikk-
urinn hefur flarið í sýningiar-
terðalög uim ailla Svíþjóð, Nor-
eg og Finniand — og enn-
fremur damsað í Lapplandi.
Fékk listamanna-
laun í Stokkhólmi
— Hingað kem óg beint frá
Juveskylllá í Finnlandi þar sem
■við dönsuðum á lisitahátíð,
saigði Unnur Guð'jónsdóttir.
— Ég varð að gera upp við
miig hvort óg tæki að mér
hlutverk í kvikmynd sem Jarl
Kúlle leikur í og verið er að
taka í Stokkhólmi í sumiar —
eða kæmi heim í sumairfrí.
Þar sem ég hafði elkki séð
foreldra mina í þrjú ár sleppti
ég kvikmyndatil'boðimu. Áður
en við fórum tin JuiveslliyUá
dömsuðum við fyrir sjónvarp-
ið í Helsingfors.
— Þú hefur væntanlega
byrjað baUettnám í Ustdans-
skóla Þjóðleitohússdns?
— Ég var þar hjá Erik Bid-
sted; dansaði fyrst á sviði vor-
ið 1956. Það var í Kátu ekkj-
unmii og upp frá því dansaði
ég í þó nokkrum ópereittum
og leikritum hjá Þjóðleikhús.
inu; síðasit í pótri Gaut.
Veturinn ’57 var ég við
baUettnám í London, viðRam-
þert Ballet Sehooi. Eftir síð-
ustu siýninguna á Pétri Gaut
í maá ’63 fluttist ég til Stokk-
hóims tileiginmanns miíns.seim
er Svíi. Honum kynntást ég
þeigar hann-spilaði í Sinfóníu-
hljómsveitinni hérna í My fair
Lady.
— Og gerðist síðain ballett-
dansari við Dramaten?
— Já, fyrsta hlutverk mstt
þar varð aðal kvendansihlut-
verkið í leitoritinu Kómeó og
Júlíu, en mikið var dansað í
leikritinu. Þetta haust tók >.il
starfa nýr ballettskóli í Stokk-
hólmi, Koreografiska institutet
við Konunglega hljómlistar-
skólann. Er þetta ríkisstoóU, o?
höfðu nem.endur fyrir vetur-
inn þeigar verið ráðnir þcgar
óg sótti um imngöngu.' Fókk
ég þó að gangast undir próf
í vi'kutíma og var ráðin að
prófunum lokinum. Þ-rettán
dansarar hóflu nám við sikól-
ann um haustið. Námdð teikur
3 ár og af þessum hópi út.
slkrifuðust aðeins fjórir.
Þá hafði ég öðlazt kennsilu-
réttindi í klassiískum ballett,-
jazzballett, aimerískum „flree-
ballett", sem kenndur er við
Martha Graliam, spönskum
ballett, smábannadansi og
karatoterdansii, siem er sam-
Unnur í hlutvcrki sínu í ballctt-
inum um Þorgcirshola-
hedti á rússneskum, pólskum
og ungverskum þjóðdönsum.
Margiar aukanámsgreinar voru •
kenndar við skólann, svo sem
sviðsetning, teikning leitobún-
inga, sálfræði, og einnig höfðum
við tónlistairkennara.
Náimiið í ballettsikólanum
var heilsdagsvinna — og sum-
arfrí voru stutt. Edtt suimarið
fór ég til Moskvu og fókik að
fylgjasft með æiflingum og
kenmslu i Bólshoj-leitohúsinu í
hálfan ménuð.
Þeigar náminu lauk 1967
i'ékto ég listalmannallaun Stokik-
hólmsborgar. Listamannalaann-
um er úthlutað árlega til fólks
í ýmsuim listgreinum.
Um saima leyti fétok ógstyrk
frá Dramaten til að læra hreyf-
inigartækni fyrir leikara. Stund-
aði ég það nám- um sumarið
hjá Ríkisileikskólanum í Vest-
ur-Berlín og hjá Berliner-Bn-
semlþle í Austur-Berlín. Tel
ég mig hafia lært mun miedra
austan megin, enda leikarar
við Brecht-leikíhúsið taldir
standa mjög íraimarlega í
hreyfi nigartækini.
íslandsferð í at-
hugun
hjá Cramér
I fyrravetur kenndi éig svo
hreyfingartækni við Dnamiat-
en, sem var þá ný toennslu-
grein. Um haustið var stofn-
aður nýr baUettflolkikur í
Stokikhólmi: Drottningsdiodms.
balilettfloikikurinn, sieim stjómað
var af Ivo Crarnér. Ég dans-
aði í fHökknum þá þrjá mán-
uðd sem hann starfaði. Við
sýndum dansa í 18. aldarstíl.
grófuim ÖH danssiporin, upp úr
gömlum skrudduim — og bún-
ingamir voru eftir því. Sýn
inigarnar fóru fnam í 300 ára
gömlu leikhúsi á Drottningar-
hóQmi, sem er eyja í úthverfi
Stokklhólms. — Drottnings.
holms-leikihúsdð er edtt elzta
leiklhús í Bvrópu sem enn er
í nottoun.
Nafni Drottniingsholms-
fllotoksins var brieytt í Cnaimér
er við hótfum sýningar á ný-
tízkulegri dönsum: þedr eru
í'/.ls/sZ'/S/AÍÍ , s,„í,.,
Unnur Guðjónsdóttir. (Ljósmynd Þjóðv- A-K.).
□ „Þorgeirsboli" er nafnið á dansi sem
sænski ballettflokkurinn Cramér dansaði fyrir
norska sjónvarpið fyrir skömmu —* 1 og fá hér-
lendir sjónvarpsáhorfendur að sjá ballettinn inn-
an tíðar.
□ Eins og nafnið bendir til er dansinn sam-
inn eftir þjóðsögunni um Þorgeirsbola. Tónlistin
við ballettinn er eftir Þorkel Sigurbjörnsson og
einn af dönsurunum er Unnur Guðjónsdóttir. Fer
hér á eftir viðtal við Unni, en hún hefur verið
í Svíþjóð undanfarin sex ár og dansað í Cramér-
flokknum frá stofnun hans fyrir tveimur árum.
saimdir í amda gamalia, noar-
rænna saigna, en útfærðdr í
mangskonar fonm.
1 Criamér.floklknum fáum
við albliöa þjállfun; við erum
svo flá að við þurfum ýtmi.s-
legt að kunna! Til að mynda
vorum við skylduð til að
sœlkja námskeiö í júdó; bæði
til að læra akróbatik og eáns
til að öðttast kjark til að þora
að gera aMt það sem höfund-
uim dansanna huigkvæmist að
krefjast af okikur!
Einstaka sinnum sýnir flloklk-
urinn llátþraigðsleik. í vor setti
Póllverjinn Henrik Tomas-
ewsky upp með oktour lát-
bragðsleikinn „Aldurssti'gið“,
sem fjallar um ævi manns-
ins frá vöggu til grafar. Þessi
þáttur varð svo vinsæll að
Cramér ákvað að fá Tomas-
ewsky til að setja upp annan
látbragðsleik um Pétur Gaut
í haust — og tökum við hann
til æfinga í haust.
— Hvað er fleira framund-
an hjá Cnaimér-flokknum?
— Við höfum alltaf nokkra
dansa á efnissfcrónni og hún
er stöðugt endumýjuð. 1 sept.
amlber æfum við þrjá nýja
dansa, Danska sjónvarpið hef-
ur flarið þess á leit við fWdk-
inn að semja og dansa ballett
við eitthvert verfc Halbengs.
Rætt hefur verið um Amer-
íkuför neesta sumar og Is-
landsferð, en allt er þetta í
dieiglunind.
Um ballettskóla
Þjóðleikhússins
— Hetfurðu trú á að islenzfc- '
ur bailleittflloklkur verði að
veiruleikia?
— Btoki á meðan Listdans-
skóla Þjóðtteifchússins er stjóm-
að á sama hótt og nú er gert.
Ég veit eikkert annað dæmi
þess að leifchússtjóri sé yfir-
maður ballettskóla, þ.e. ball-
ettmeistari í hjáverkum! Sautj.
án ár oru liðin síðan kennsla
hófst við stoólann og þykir
méir hörmulegt að efcbi skuli
enn vera til Lslenzfcur baiUiett-
fllokfcur.
— Bidstod var á góðri leið
með að korna upp sHítoum
flloklki. en síðan hann hætti
virðist balleittslkólinn vera al-
gjört aukaatriði, sem engjnn
tekur eftir. Það þyrfti að hafa
fastráðna dansara við leitohús-
ið, því að ekiki er við því að
búast að árangur náist þegar
fólk verður að stunda dans í
frístundum sínum eingömgu.
Ég tel Mikia mjög vafasamt að
vera sítellt að skipta um
kennara og kennsflukerfi eins
og gert er við Listdansskóla
Þjóðleifchússins. Hér’ er ekfln
minna um hasfileikafólk en
annarssitaðar og er ledtt til
þess að vita að íslenzfcir dans-
arar þurfi að fara til amnarra
lamda, vilji þeir vinna fyrir
sér með dansi.
Lítið hrifin af
að svífa um með
hvítar slæður...
— Segðu ofckur að endinigu,
Unnur, hvaða hflutverk þér
hafa verið kærkomnust.
— Það er tvimælalausit hlut-
verk Venusar í balllettinum
Marcissos, sem Drottnin'gs-,
hólmsiflokkurinn sýndi. Ball-
ettinm er gerður eifitir grískri
goðsö'gn er segir frá manni
seim elskaði sína edigin spegil-
mynd. Lflkaði honum því illa
við Venus sem neyndi að fá
hann til að elsfca stúlku í stað
spegilmyndar sinnar — og
tólkst að lokum.
önnur sfcemmtileigustu hlut-
verkin sem ég hef diansiað
voru í tveim dönsum eftir
finnskiam kóreograf að naflni
Tyne Tallvo, en hún er ein.
hver þetoktasti kóreograf á
Norðuriöndum.
Annar þessara dansa heitir
Sauna, Er það kómískur ball-
ett. sem er látámn gierast i
gufubaði. Hinn er gerður eft-
ir finnska þjóðfcvæðinu Kale-
vala. Hann var samdnn í
„freedans“-stil. Við vorum
berfætt, búningamir í dökk-
um og drungalegum Iitum og
flestir báru grimur. Sem sagt
algjör andstæða við hinn hvíta
„slæðudans“. — RH.

Áskofim frá heimsfríðarþingi í Beríín
Á alþjóðlegu þingi Heims-
friðarráðsins, sem Ualdið var í
Austur-Berlín dagana 21.—24.
júní sl. sat margrt heimskunnra
manna *>g má þar til nefna
Krishna Menon, fyrrverandi
varnarmálaráðhcrra Indlands,
Stellan Arvidson, riUiöfund frá
Sviþjóð, prófessor Giornio I.a
Pira, Flórenz, Ítalíu og séra
Martin Niemöller, Vestur-
Þýzkalandi. Áskorun frá
lieimsfriðarþinginu fer hér á
eftir:
„Vér fulltrúar 54 alþjóða-
samtaka og 320 landsSiamtaka
og ednstaklingair frá 101 liandi,
sem allir starfa í þágu friðar-
ims. hittumst í Berlín, höfuð-
borg Þýzka alþýðulýðveldisins,
diaigana 21.—24. júrní 1969, til
að halda þair heimsfrlðar'þinig.
Hvattir af sameiginlegiri á-
kvörðun um að leggja heims-
friðnum lið, höfum vér rætt
í fimm neflndum höfuðvanda-
mál þau, sem heimurinn á nú
við að striða:
Viet Nam; öryggi Evrópu;
Austurlönd nær; nýlendustefn-
unia, hine nýju nýlendustefnu
og sjálflstæði þjóða; o® af-
vopun.
Vér höflum náð samkomulagi
á breiðum grundvelli í öiflum
þessum málum, og vér lýsium
yfir ánægju vorri yfir því, í
hvérsu frjálsum og lýðræðis-
legum anda þessar fróðlegu
umræðuir fóru flram. Vér erum
undan tekn ingari aust á einu
máli um þörfina á að sam-
ræma athafndr allra friðelsk-
andi og andhei msvaldasi nn-
aðna afla. Vér staðfestum þá
ákvörðun vora að tryggja öllum
þjóðum, hvarvetna í heiminum
öruggt og friðsaát lflf, sem tryggi
mannréttindi og þjóðfélagslegar
framfarir og byggt sé á jafn-
rétti, sjálfsákvörðunarrétti og
sjálflstæði, þjóða.
Mikið starf þarf enn að inna
af hendi áður en þessu mark-
miði er náð. Geysisterk öfl ógna
enn friðinum- Bandarfkin halda
ennþá álfram árásarstyrjöld
sinni í Viet Nam. Israel neitar
að sleppa hendinni af hinum
herteknu héruðum og fara eftir
ákvörðun Öryggisráðsins frá 22.
nóvemiber 1967. Þjóðréttindi
Palestlínuþjóðarinnar eru ekiki
virt. Nýlendustefnan, nýlendu-
stefna nútímanis, fasisminn, ný-
fasisminn og kynþáttamisréittið
eru enn ósigruð. Heildarörygigi
Evrópu er ennþá öleystur vandi-
Evrópa er ókipt í andstæðar
pólitflskar og hemaðariegar fylk-
ingar- Hernaðarandi og nýnaz-
ismi færast í aukana í Þýzka
sambandslýðveldi'nu. Friðurinn í
Evrópu úlíheimtir viðurkenningu
allra á óbreyttu ástandi og
myndun heildaröryggiskerfis,
som opni leiðina til að leysa upp
hinar andstæðu fylkingar-
Vígbúnaðarkapphlaupinu
linnir ekki og það gleypir gíf-
urlegar fjárupphæðir, sem ann-
Framlhald á 9- siðu