Þjóðviljinn - 05.09.1969, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILiJINN — Föstudagur 5. september 1969.
Mengunarhættan
í ám og vðtnum
Hin nýstofnuðusamtök um
náttúruvemd á Norðu.rlandi
boðuðu til fundair í Húnaveri
í Austur-Húnavatnssýslu 30.
ágúst sJ.
Fundinn sóttu allmiargir á-
hugamenn úr Skagafjarðar- og
Húnavgtnssýslum. Síra Ámi
Sigurðsson á Blönduósi setti
fundinn með ávarpi og síðan
flutti Helgi HaUgrímsson, safn-
vorður á Akureyri, ýtairlegt er-
indi um hlutverk náttúru-
verndar. Hjörtur Eldjám Þór-
arinsson. bóndi á Tjöm í
Svairfaðardal ræddi um nátt-
úmvemd og landsnytjar. Síra
Ámd Sigurðsson flutti erindi
um náttúruverð á Norður-
landi vestra og Guðmundur
Ólafsson, menntaskólakennari
talaði um samdfoik og sand-
rækt.
Að loknu kaffiMéi ræddá
Helgi Hallgrimsson um skipu-
lagsmál og verkefni samtak-
anna. Síðan hófust almennar
umræður. M.a. tóku til máls
síra Gísli Kolbeins á Melstað,
Hau'kur Hafstað, bóndi í Vík,
EgiM Bjaænason, ráðuniautur og
Ingimar Bogason, verzlunar-
maður, báðir á Sauðárkróki.
Fundurinn taldi ástæðu til
að vekja athygli manna á
mengunarhættu í ám og vötn-
um, ef forðast ætti slík slys,
sem átt hafa sér stað erlend-
is í l>ví efni. Því samþykkti
fundurinn eftirfarandi tillögu:
„Almennur fundur um nátt-
úruverad .á Norðurlandi, hald-
inn i Húnaveri, A-Hún. 30. ág-
úst 1969, beinir beim tilmælum
til stjórna veiðifélaga, að bau
fylgist sem bezt með hvers
konar mengim vatnsfalla og
vatna af völdum úrgangsefna
og eiturefna".
Rætt var um ofbeit í Húnia-
þingi og Skagafirði, enmfremur
um fuiglabjörg og nytjar þeimra,
eirukum í Dramigey. Bent var
á ýmsa stiaði á Norðurliamdi
vestra, er friðlýsa þyrfti.
Fundarmenn varu á eánu
Eina
atvinnubótin
í tíð viðreismiarstj ómar-
ininar hiefur togaraútgerð í sí-
fellu dregizt samiam. Flotinm
hefur mimmfeað ár frá ári,
skipin veirið bundin við land-
festar eða seld til útlamdia
sem brotajám, en engar ráð-
stafajnir verið gerðar til þess
að endumýja fLotamm. Nú er
svo komið að toguxum hefur
fækkiað um meima en hielm-
ing, og flest skipin sem eftir
eru hiafa serin lokið Mutverk-
um sínium. Komd enigim emd-
unnýjun til verður sögu tog-
araútgerðar á íslandi lokið
eftir fáein ár.
Á þessum staðreyndum
hafa fulltrúar Alþýðubandia-
lagsáns klifað í áraitug. Þeir
hafia ár eftir ár flutt frum-
vörp á þingi um endurmýjum
togaraflotains, Miðstæðar tii-
löguæ hafá æ ofan í æ verið
fluittar í bortgarstjóm Reykjia-
víkur og Þjóðváijinm hefur
stöðugt baldið málinu traik-
amdd. En alit befur komið
fyritr ekki; ríkdsstjómim hef-
ur ekki haft neinm áhiuiga á
máleínum togaraú tgerðarinn-
ar. Þá sjaldan tekizt hefur
að knýja ráðherra til um-
ræðna hefur miálsvöm þeirra
verið sú, að hérlendis hafi
enigir einstaiklingar baft á-
huiga á togaraútgerð undiam-
farinn áratug, og því sé eikk-
ert hægt að gena. Ekki er
þetta neitt nýtt fyrirbæri;
þegar togaraflotinn vaæ end-
umýjaður af nýsköpuoar-
stjórminmi í stríðslok, var a£-
staða togaraútgierðairmanmia á-
kaflega neikvæð. Ríkisstjóm-
in varð að haf a alla forustu
um togaraikaupin og tiveir tog-
arar af hverjum þremur fóru
til bæjiarútgerða, vegnia þess
að einkafjármiagnið sikorti
bæði áhuiga og þrek 'til þess
að sinna þessu verkefni.
Breytimgin nú er hims vegar
í því fólgin, að Alþýðuflokik-
urirun hefiur heykzt á öllum
félagslegunj sjómamniðum. í
tíð nýsköpuniarstjórniarinnar
hældi hanm sér af því að taka
þátt í opimberu frumikvæði til
þess að endurreása togaraút-
gesrð á íslandi og taldi sór til
teknia allan bæjairrekstur á
því sviði. Nú afsaikar Eggert
G. Þarsteimssom dáðleysi sitt
með því edmu að emiginn
gróðamaður hafi hafit áhuiga
á að gera út togama. Félags-
leg sjómarmið skipa ekkert
rúm í kolli bams.
Fyrir þimigkosniimigam'ar 1967
varð þess vart að ríkásstjóm-
in óttaðist að ófairmiaður tog-
araútgerðarinnar yrði henmi
að fótakefli. Þá var skipuð
ein af þessum ótölulegu
nefndum, og síðan var flífcað
loforðum um að stjómiar-
flokkarmir myndu rekia af
sér siyðruorðið ef þeir héldu
völdum. En að afloiknum
kosninigum hélt gamla slenið
áfiram. Þegar spurt var um
miálið var saQt að togara-
nefndin væri sífellt að gaufa
yfir teikningum. Eftir stöð-
ugam eftimrekstur gerðust loks
þau tíðindi í haust að Al-
þýðuiblaðið birti viðtal við
Eggert G. Þorsteimssom þar
sem hann greindi frá því að
teiifcnistarfinu væri lokið, bú-
ið vætri að samja útboðslýs-
iragar og væri nú verið að
aiia óformlegra tilboða hjá
skápasmíðastöðvum innam
lands og utam. Veigma lamigr-
ar og óskemmtilegirar reynslu
þótti Þjóðviljamum rétt að
kanmia framburð ráðherrans,
og var haft sambamd við all-
ar þær imnlendiar sfcipasmíða-
stöðvar sem geta simmt slíku
verkefini. Þá kom í Ijós að
einungis ein þeirtna hafði haft
paita af útboðinu — hinar
höfðu ekkert heyrt! Ekki hef-
ur ráðhernann síðan gefið
neimiar skýrinigar á þessu
hátterni • sínu.
Auigljóst er að emginm nýr
togari verður keyptur á þessu
kjörtímabiii ef ríkisstjámin
fær eim aö ráða. Hins vegar
verða vafalaust tiltækar fal-
legar teikmdmgar í næsitu kosm-
inigabaráttu. Slíkar mymdir
tryggja hims vegar hvorki at-
vinnu né úitfiutndnigsverðmæti
nema þær geti enn eiou sinmi
.tryggt Eggerti G. Þarstedmst-
syni störf svo að hann þuirfi
ekki að gera starfsorku sáma
að útflutningsvöru eims og
maTigir otéttarbræður hams
fomir. — Austri
máli um mauðsym þessara sam-
taka og bafizt yrði banda um
að kynna þessi mál.
f sambandi • við fundinn var
sýnimgin „Náttúruvennd á
Norðurlandi" í Húmaveri.
Að lokum samþykktd fundur-
inn að aufca tveimur mönnum
á vestursvæðinu í bráðaibirgða-
st.]óm samtafcanma, er fcosin
var á Laugum 28. júni s.l. Þess-
ir Mutu kosnimigu: Sr. Ámi Sig-
urðssom og E.gill Bjarniason.
Aðrir í stjóm em: Helgi Hall-
grímsson, Hjörtur E. Þóráæins-
son og Jóhann Skaptason.
Fundairstjóri var Haraldur
Ámiason, kenn.ari Sjávarborg.
Veitimgar önnuðust komur úr
kvenfél. Bólsfcaðahl íðarhrepps.
(Frá stjóm samtakanna).
4------------------------------
Ræður og greinar
eftir Árm. Sveinss,
Komin er út bókin MANN-
GILDI, ræður og grednar eftir
Áranann Sveinsson, stud. jur. —
Bókin sem er 168 síður að stærð,
er gelfin út a£ Mdnningarsjóði
unj Ánmiann Sveinsson. en. ýons-
ir vindr Ármanns áfcváðu að
stofina sjóðinn sikömimu eftir and-
lát hains 10. nóvemiber 1968.
Efini bökarinnar er sfcipt í 12
kafila og er stærsti kaifiinn, —
„Þættir um kjördæimaslkipan“ —
77 síður. Þennan fcaifia tlók Ár-
mann saimian fyrdr RUSUS
(Rannsófcniar og upplýsingar-
stofmun ungra Sjálfistæðismanna)
og fjallar hann að mueginefni
til um sögulega þœtti kjördaama-
breytinga á Islandi, kjördæma-
sikipan ýtmissa iíkja og hugsan-
legar breytingar á kjördsama-
sldpan á fsflaindi. ,jÞættir um
kjördaamiasfci pan“ var meðal sið-
ustu verika Ármanns og hafa
eklki birzt opinberiLega áður.
Ástmar Ölafsson sá um útlit
bótoairinnar, en setningu ogprent-
!un annaðist Ingólfsprent hfi. —
I Bóíkin er bundin í Félaigsbók-
: bendiniu,
l
Ferðastyrkur
til Svíþjóðar
• Dr. Bo Akerrén, læfcnir í Svi-
þjóð, og kona lians, tilkynntu
íslenzkum stjómvöldiuim á sín-
um tfma, að þau hefðu í hyggju
að bjóða firam árlega nokikra
fjárhæð sem ferðastyrik handa
ísflendingi, er ósflcaði að ífaira til
náms á Norðurlöndum. Hefur
stynkurinn verið veittur sjö
sinnum, í fýrsta sikipti vorið
1962.
Afcerrén-forðastyrkurinn nem-
ur að þessu sinni eitt þúsund
sænskum krónumi. Þeir, sem
kynnu að viilja sækja um hann,
skulu senda umsóflm til
mennitamálaráðuneytisins að
Hverfisgötu 6, fýrir 25. septem-
ber n..k. 1 umsökn sikal greina,
hvaða nám umsiækjandd hygigst
stunda og hvar á Norðuriönd-
um. Upplýsingar um náms- og
starfsfieril fylgi, svo og stað-
fest afrit ‘ priótfskírteina og
meðmælL
Umsóknareyðublöð fiást í
•mienntamáJaráðuneyti nu.
(Frá menntamáflaráðuneytinu)
Veittur styrkur
til náms í kennslu
mengjafræða
Kvensitúdentafiélag íslands
hefiur nýlega veitt styrk fyrir
þetta ár. Að þessu sdnni hiaut
styrkinn Steinunn Hafstað, tfl
nárns í etærðfræði í Kaup-
mannalhötfn, með sérstöku tíl-
lití tíl kennsflu í menjafiræði.
(Fréfctatilkyrming frá Kven-
stúdentafélagi Islands).
ÚRKOMAN ÁFRAM
í dag er spáð vestan balda
hér suðvestanlands og smáskúr-
um. Á mougiun er enn spáð
sfcúrum.

fiZtf'yígÍ

Leikarar og starfsmenn Þjóðleikhússins á fundi með þjóðleikhússtjóra.
Fimm íslenzk leikrit sýnd
í Þjóðleikhúsinu nú í vetur
Eins og venjulega hófst leifc-
ár Þjóðleifchússins 1. septem-
bar. Þann dag boðaði þjóðleik-
hússtjóri aila leikara Þjóðleiik-
hússins og aðra starfsmenn á
sinn tfund og sfcýrði frá því
helzta, sem verður á efnisfcrá
leikhússins á leikárinu. Þetta er
20. leikór Þjóðleiklhússins og er
leikritavalið að sjálfsögðu í
samræmi við það-
Á þessu leifcári er fyririhugað
að sýna fim*'1 íslenzk leikrit,
þrjú ný og tvö efitir eldiri höf-
unda. Fyrsta leikritið, sem frum-
sýnt verður, er Fjaðrafok, eifltir
Matthías Jóhannessen, ritstjóra,
Málverkasýningu Helgu For-
ster í Bogasal Þjóðminjasafns-
ins lýkur á snnnudaginn, en
sýningin var opnuð í fyrri viku
— þrátt fyrir prentaraverkfall
og óveður.
Á sýndrugu Helgu eru 30-
mytndir: vatinslitamyndir, olíu-
mynddr olíukrítairmyndir og
hraunmynd. Um hekningur
myudanna er nú sýmdur í
og verður lei'buriinn firuimsýndur
20. þm. I '.kstjóri er Benedikt
Árnason, en aðalhlutverk eru
leikin af Val Gísflasyni, Valgerði
Dan, Rúrik Haraldssyni og Her-
dísi Þorvafldsdóttur. Fjaðrafok er
nútímaleikur og fjallar um
vandamál líðandi stundar.
Þá verður sýnt um jólin nýtt
íslenzkt barnaleikrit, sem heit-
ir Dimmalimm, og er efitdr
Helgu Egilson. Atli Heimir
Sveinssom. gerir tónlistina við
leikihn. Leikstjóri verður Gísli
Alfreðsson.
1 janúar verður frumsýning
á Pilti og stúlbu, effltír Emil
fyrsita sflciptí en hinar mynd-
imar hafia verið á samsýndnig-
um erlendis. Helga heflur tek-
ið þátt í mörgum sýningum er-
lendis, síðast í Berlín, Leipziig,
New York og Vínarborg.
í fyrra voru myndir Helgu
Forsiter sýmdiar í Hliðskj'álf en
þá var listatoaraan erlendds. —
Sýningin í Bogiasainmm er
þriðja sýning hemraar þar.
Thoroddsen, leifcstjóri er Klem-
enz Jónsson.
Síðar á vetrimum verður frum-
sýning á nýju leikrití eftir
Kristján Albertsson, sem heitir
Norðurljós.
Hinn 20. apríl, á 20 ára af-
mæli Þjóðleifchússins, verður
svo firumsýning á Merði Val-
garðssyni eftír Jóhann Sigur-
jónsson, og er þetta í fyrsita
sfcipti, sem leikurinn er sýndur
í heild hér á landi, en leikurinn
var sýndur fyrir mörgum árum
í Konunglega leifchúsinu í Kaup-
•mannahöfn.
Um jólin verður firumsýning
á óperunni Brúókaupi Figarós
„etftir Mozart. Með
in fiara Kristinn Hadisson og
sœnsk óperusöngtoona.
1 byrjun olctóber verður
frumsýnt eitt af nýjustu leik-
ritum Peters Ustínov en hamn
er sam fcunnugt er einn af vin-
sælustu leikritáhöfundum Breta
um þessar mundir. Leikritið
heitir Betur má ef duga skal,
Og hetfur Ævar R. Kvaran þýtt
leikinn og fer jafnframt með
aðaflhlutverkið. Leikstjóri er
Klemenz Jónsson- 1 nóvember
verður frumsýnt mýtt leikrit eft-
ir Arthur Miller og heitir það
á frummólinu, The Price. Leik-
stjóri er Gísli Halldórsson-Þetta
leikrit er nú sýnt á mörgum
leilkhúsum í négrannalöndunum
og miá segja að það hafi allstað-
ar farið mikla sigurför.
Þetta eru helztu verkefnin,
sem Þjóðleifchúsið tekur til
meðferðar á þessu leikári.
Einm leikari heffiur verið ráð-
inn í viðbót á fastan samning
(A samning) og er það Sigríð-
ur Þorvaldsdóttír, en hún héf-
ur á undanfömium árum verið
á B samningi. Colin Russéll
verður aftur ballettmeistári
þetta leikár og hefst kennsla
í Listdansskólanum í byrjun
ototóber.
Leifclistarsikóli Þjóðleifchúss-
ims tetour „til starfa 1. október
eins og venjulega- Nýir nem-
endur verða teknir inn í sikól-
ann að þessu sinni og fara inn-
tökupróf ftram 29. og 30- sept-
emtoer. Aðsófcn að Skólanum er
mjög mikil og hafa nær 30 nem-
endur sótt um skólavist í fyrsta
befck í vetur.
(Ffá Þjóðfleifchúsinu).
Kaupið
Minninfrarkort
Slysavamafélags
íslands