Þjóðviljinn - 05.09.1969, Blaðsíða 7

(
Fœfcudiagur 5. sepbemiber 1969 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA
Við skriftir s aðalstöðvum skæruliða. Mynd af Lenín og Stalín á veggnum
þar smám sam'an í tign og varð
loks bafaaéi. En tómstundár sin-
ar nýtti hann vel, lærði ensku,
skoðaði söfn, og var alltaf með
bók og penna í vasanum.
. I lok heimisstyxjaldarinnar
fyrri hvar*. hann til Parísar,
og kallaði sig Ngiuyen Ai Quoc
(Ai Quoc merkir ættjarðarvin-
ÞajC.Jtegeast hann í kynni
við unga þjóðernissinna frá
ýmsum heimsblutum. slóst í
för með þeim til Vorsala í því
skyni að hafa áhrif á friðar-
samningíana. Wilson Banda-
ríkjiaÆoriseti hatfði birt stefnu-
skrá um sjáMsákivörðuniarrétit
þjóða, og héldu þeir, að hún
sftti einnig við um nýlendur.
Sjáltfuæ hafði Nguyen samið ít-
arlega steflnuskrá um málefni
Víe'tnams, þar sem bann krafð-
ist jafnréttis Víetnamia og
Frakfaa, bættra lífskjara og
aukinna réttinda á sviði stjósrn-
mála og trúmála. Hindr_ háu
herrar í .Versölum haf a að lík-
indum vart fairið mörgum orð-
um um stefnuskrá l>essa, en
hún varð hjns vegar til þess
að kynda undiir frelsisbáli um
100 þúsund Vietnama, sem í
Frakklandi dvoldust. Þei.r höfðu
flestir verið fluttir nauðugir
þangað til »ð stairtfa í her-
gagnaiðnaðinum, grafa skot-
grafir og berjast fyrir sitt svo-
kallaða föðurland í styrjöld-
inn-i. Þiá vafatd stefhosfairá þessi
athygli meðal förystumanna '
fransknar vcrklýðsh.reyfing.ar,
sém gerðu sér þó næsta ó-
raunsæjar hugmyndiiir um fram-
tið Vietnams. Smúm saman
varð Nguyen Ai Quoc kunn-
ur. Árið 1920 var hann íull-
trúi á þinginu í Tour, þar sem
frunski sósíal is ta tlokku ri n n
klofnaði, og vinstri airmur-
inn stofnaði ' sérstakan ílokk,
finanska faommúnistaflokkinn,
og var hann einn af stofnend-
um.
Að áeggjan ýmissa ritstjóra
hóf hann að skirifa greinar í
verfaalýðsblöð, og íjölluðu þær
aliair um hans mesta baráttu-
mál, nýlendurniar.
Honum rann til rifja skeyt-
ingarleysi franskra kommún-
ista um málefinii nýlendnianna,
og tók böndum saman við aðra
Asíu- og Aíiríkumenn, og stofn-
uðu þeir Bandalag nýlendu-
þjóða. Bandalagið hóf undir
hans ritstjórn útgátfu vikuirits-
ins „Le Paria, þar sem birtar
voru mjög opinskáar lýsingar
á ofbeldisverfaum í nýlendun-
um, ekki sízt í Vietniam. Lemti
Nguyen í deilum við þann rit-
ara kommúnistaflokfasins, siem
fjallaði um nýlendumál, JacqU-
es Doriot,.sem gagnrýndi harð-
lega, að í blaðinu hefði grein
verið tmdirrituð með dulnefn-
inu, Nguyen O Pbap, en það
merkir Nguyen, sem hatiar
Fraikka. Doriot þessi sitofnaði
síðar fasistaflokk, og barðist
sem liðsforinigi í SS-sveitum á
aiisturvígstöðvun um. En hætta
steðj aði nú að Nguyen Ai Quoc
úr anmarri áitt. Lögreglan
fyl'gdist náið með störfium
bans, og að lofaum hefur hann
líklega ekki talið sér óhætt að
dveljasit len'gur í Frakiklandi,
því að hann hvartf skyndilega
á braut.
í júlí 1923 er hann kominn
til Moskvu og þá um hausitið
tekur hann þátt í þingi Al-
l>jóðasambands bærda. og er
kjö'rinn í framkvæmdiastjóm
samtakanna. Þegar Lenín lézt
21. janúar 1924 ritaði Ai Quoc
minninga.rgrcin í „Pravda“, og
hyllti þann, sem hefði reynt
\ að hvetja „hvítar þjóðir til að
hjálpa gU'lum þjóðum og svört-
um til að losna undan kú'gun
og mauðung útlendinga“.
Alls dvaldisit hann átján mán-
uði í Sovétríkjunum. Þar guí
hann út safn oldiri greina sinna
um íranska nýlendustefnu,
samdi bók um Kírna og kin-
veirska æsku og aðra um Afr-
íku. Þá birti hann oft girein.
ar, sem Alþjóðasamband
kommúnísita Eaf út á ýrnsurn
málum, nam rússnesku, var
fullirúi á fimmta þingi Al-
þjóðasambands kommúnista,
tók þátt í öllum fundum og
ráðsitefnum á vegum Alþjóða-
sambands bænda, og ferðaðist
auk þess talsvert um Sovétrík-
in.
I>ví næst var förinni heilið
til Kínia, en þangað kom hann
í desember 1924, og stiarfaði
næsitu árin á Eik'ritfsitofu Al-
þjóðasambands kommúnisita í
Austur-Asíu undir yfírstjórn
Mihails Borodíns. Borodín var
þá jatfnframit pólitískur ráð-
gjiaifi Sún. Jatjsienis Kínatforseta,
þar til Sún lézt 12. maá 1925.
Kornst Nigmyen í kymmi viið
marga pólitísk.a flóttamenn frá
Vietnam og öðrium Asíuný-
lendum. Reyndist hann hatfa
mjög gott iaig á að vinna með
öðrum og samræma ólík sjón-
armið, og varð hann hrátt for-
ysitumaður í þessum hópi. Tókst
hoinum að sanmtfærta m.arga
landa sínia um það, að óhjá-
kvæmilegt væri að vefcjia bænd-
u.r og verkatfólk tiil baráttu, ef
siigur ætti að vinn.ast gegn kúg-
urunum. IJ.ann innrættá fylgis-
mönnum sínum faommúnisrtísk
bylrtinigarviðhiorf, og síðar var
stofniað undir farustu bans
Byltingiarsamband Vietnama,
en jaínfriaimt stafin.aði hann
önnur samitök, Bandalaig faúg-
aðna Asíuþjóða, sem náði til
flóttamanna frá Kóreu, Indó-
nesíu, Malaktka og öðrum ný-
lendum. Árið 1926 skrifaði
hann bókina „Leið byitingar-
inniar“, en hún varð leiðarvís-
ir fyrir heila kynslóð af viert-
nömskum byltinigarmönn'um.
Við valdartöku Sjianig Kæséks
hófust 'blóðugar oísó'knir gegn
kommún.istum, skrifstofa Al-
)>jóðasamibands faommúnista
var lögð niður, og Nguyen
hvarf úr landi, hélt til Moskvu,
en ári síðar fór hann erm í
austurveg, um Sviss og Ítalíu.
Haustið 1928 skýtur horaum
upp í Tbailandi, en þar, við
vesturbakka Mekongfljóts búa
nokkrir tugir þúsundia Viert-
nam'a, aifkomendur útflytjénda,
sem settusit þar að á. liðnum
öldum. Hiann fer huldu hötfði,
kallasrt Thau Chin, og geirir
sér far um að kynna sér gang
mála meðai vietmamsikra bylt-
ingarmannia í Thailandi. Ha.nn
eyðir ekki rtíma sínum til einsk-
is fremiur en fyrri daginn, flvt-
ur ræð'ilr og fyrirlestra, þýðir
og semur. Smám saman fær
leyn.ilögireglnn í Thaila.ndi vax-
andi áhuga á honum. Hann
villir um fyrir henni með því
að rnfaa af sér hárið og klæð-
ast eins og förumunkur. Sum-
arið 1929 er bnnm hortfinn.
Eftir ofis. -•nirn.ar gegn
kommúnistum í Kina hafði
Byltingarsamband ungra Viet-
n.ama flutt aðalstöðvar sínar
til Honigfaong. Tveimur ár-
um síðar hélt sambandið þin,g
í portúgÖÍsku nýlendunni Ma-
cao, en áranigur þess var sá,
að þrjú brot stofnuðu hvert
sinn kommúnistaflokk. En áð-
ur en varði var Nguyen köm-
inn á vettvang, og etfrtir lang-
vinna samniniga tófast honum
að sameina þess^ þrjú brot í
Kommún.istiatflokk' Indókina.
Var stofnfundíurinn haldinn á
knattspymuveUi án þess að
leyndlögreglan í Hongkong yrði
noktouirs visari.
Þessi nýsrtofniaði flokkur tók
þátt í uppreisn, sem gerð var
sama ár í miðhluta Viertnams, ■
en íramskt herlið braut bana
á bak afrtur aí mikilli grimmd.
Formaður flokksins var dacmd-
ur tíl dauða, þótt fjarstaddur
væri, og ytfirvöld í; Hongkong
beðin að framselja hann. Var
Nguyem, sem nú gekk undir
nafninu Tong Van Son, hand-1
tekinn í Hong,kong 3. júní
1931, og framsalskrafan lögð
fyrir dómstólajnja. En lögfræð-
ingi hans, Robert Loseby, tókst
að koma málinu alla leið til
hæstaréttar í Lundúmum, þar
sem átoveðið var að láta hann
lausan og framselja hann ekki,
Var han.n þá sjúkur og illa
baldinn etftir 12 mánaða fang-
elsisvist. Sjómenn reyndu að
lauma honum til Evrópu, en
hann fannst í Singapore, var
fluttur aftur til Hongkong og
Framíhald á 9- sáðu-
Marz 1946: Skálað við fulltrúa Frakka fyrir fullveldi Vietnams
Sumarið 1946: í París 01 samningagerðar
Sumarið 1946 i Paris: Gerð grein fyrlr málstað Vietnama
i