Þjóðviljinn - 11.10.1969, Qupperneq 12

Lánastarfsemi á okurkjörum
□ Allmikil brögð munu vera að því að
kaupsýslumenn láni viðskiptavinum sínum
hluta af andvirði dýrra tækja rheð okurkjör-
um. Þannig hefur Þjóðviljinn heimildir fyrir
því að Heildverzlunin Hekla láni mönnum
hluta af andvirði bíla með kjörum sem eru
um 50% óhagstæðari en í opinberum lána-
stofnunum.
Heimildarmaður Þjóðviljans
um þessi viðskipti greindi fra
því að hann hefði pantað bfl
hjá heildverzluninni Heklu i
sumar og fengið jafnframit að
vita að hann gæti fengið 60.000
af kaupverðinu að láni i stutt-
an tíma- Þegar bíllinn kom var
gengið frá kaupunum. Káup-
andinn hafði spurzt fyrir um
það hjá fyrirtaekinu hvaða
vextir væru reiknaðir af skuld-
inni og fengið þau svör að þeii'
væru 9,5%. og samkvæmt þvi
var gengið frá áttá víxlum sem
áttu að greiða.st mámaðarlega.
En þegar vaxtanótan kom
fannst kaupandanum skakka
allmiklu- Þá kom i ljós að
Hekla reiknaði sér í viðbót 2%
af skuldinni fyrir að „útvega“
lánið og tók einhver aukagjöld
önnur. Kaupamdinn hafnaði þá
láninu frá Heklu og seldi í
staðinn víxlana í banka með
venjulegum viðskiptakjörum,
án þess að þurfa að greiða fyr-
ir „útvegunina". Enn nánar
segir kaupandinn svo frá:
„Hekla hafði reiknað mér í
vexti og kostnað kr- 3-940, en
hjá bankanum sem veitti mér
lánið greiddi ég í sama skyni
kr. 2 424. Hér skakkar því kr.
1-516 — og er þar í innifalin
„þóknun‘‘ fyrir að útvega mér
lánið að upphæð kr- 1.200.
Mér þótti sem þetta gæti orð-
ið mér til nokkurs skilnings-
auka á því, fyrir hvað verzl-
unarhallirnar eru reistar við
Suðurlandsbraut- Þá gæti hér
og verið nokkur leiðbeining um
það hvers eðlis sú rí'kisstjóm
sé, sem heimilar slíkan við-
skiptamáta á sama tíma og
vinmandi fólk fær ekki greidd-
an nema hluta af sinni kaup-
gjaldsvísitölu. Kostnaðurinn af
viðskiptum mínum við bank-
ann varð þessi:
Bankinn tekur fyrir
áhættuna ........... kr. 2.152
og í þóknun ............ — 120
Ríkið tekur í stimpil-
gjald ............... — 152
kr. 2.424
Hekla ætlaði þannig að taka
sem næst 50% meira en:banki
og ríki taka í sameiningu, fyr-
ir að koma mér í samband við
lánastafnun, fyrir utan það að
mér var gefinn kostur á að
greiða kr. 316 fyrir einhverja
aðra fyrirgreiðslu."
Gestir ná sér í mjólkursýnin. (Ljósm. Þjóðv. yh).
Gisli íiimnarsson ritstjóri Neyt-
cndablaðsins smakkar
Mjólkursamsalan reynir endurbyggða neyzlumjólk
Fæstir fundu muninn á blönd■
uðu mjólkinni og venjuiegrí
□ Mjólkursamsal'a Reykja-
víkur bauð í gær allstórum
hópi frá Neyteudasamtökun-
um og Húsmæðrafél. Revkja-
wkur að smakka sýnishorn
af mjólk blandaðri gervi-
mjólk eða svokallaðri end-
urbyggðri mjólk í mismun-
andi hlutföllum og bera sam-
an við venjulega neyzlu-
mjólk. Voru sýnin tölusett
og ekki fyrirfram skýrt frá
hverrar tegundar hvert núm-
er væri og fóru svo leikar,
að langfæstir gátu greint
venjulegu mjólkina frá
þeirri blönduðu og við eink-
unnagjöf fyrir bragðið gáfu
margir blönduðu m'jólkur-
sýnunum betri einkunnir en
nýmjólkinni
Stefán Björnsison forstjóri
Mjólkursamsölunnar skýrði gest-
um sínum svo frá, að vegna fyr-
Tvöfaldur
formaður
Á fundi í þingiflloikki Framsóikn-
arflok'ksins í gær þaðst Eysteinn
Jónsson undan því að gogna á-
fram formennsku í þingfllokkn-
uim, en það hefur hann geirt frá
árinu 1943. í stað hans var Ót-
afur Jlóihaninesson prófessor kjör-
inn förmaður þinglflloklksins, en
hann er sem kunnuglt er einnag
flormaður Framsóknai'iflökiksins.
irsjáanlegs mjólkurskorts á Suð-
ur- og Vesturlandi í vetur og oft
óhagstæðrar veðráttu til mjólk-
urflutningia að norðan á vet-
uma hefði landbúnaðarráðherra
óskað eftir því við Mjólkursiam-
söluna að athugað yrði, með
hve góðum árangri hægt væri
að endurbyggja (rekonstruera)
neyzlumjólk úr undanrennu-
dufti og simjöri.
Vitneskja var fyrir hendi um,
að Norðmenn hafa nokkfa
reynslu í þessum efnum. í Finn-
mörk er mjólkurskortur á hverju
hausti og síðustu árin hafa þeir
bætt úr honum með því að
endurbyggja þann hluta mjólk-
urinnar, sem vantar, úr undan-
rennudufti og góðu, ósöltiuðu
smjöri. Þeir haía rannsakað
þetta mál og hefur landbúnaðar- i
báskólinn í Ási haft þar forust- ]
una. Við snerum okkiur því til
landbúnaðarháskólans í Ási og
fengum þaðan öll gögn þeinra
um málið, saigði Stefán.
Aðferð Norðmanna er í stuttu
máli þessi: Mjólkin er endur-
byggð úr undanrennudufti og
góðu, ósöltuðu smjöri. auðvelt
er að bafa hlutfallið milli efna-
flokka mijólkurinnar, þ.e. mjólk-
uregigj-ahvítu, mjólkurfitu ■ og
vatns það sama og er j. venju-
legri nýmjólk. Notað er venju-
legt drykkjarvatn og blaridan að
lokum gerilsneydd. Þessari end-
urbyggðu mjólk er svo blandað
í vissu hlutfalli saman við
venjulega nýmjólk. í Finnmörk
er leyft að blanda aiit að einum
þriðja af endurbyggðri mjólk í
nýmjólkina.
Hafa nú verið gerðar nokkrar
tilTaunir hjá I^jólkursamsölunni
með aðferðum Norðmanna og
haignýtt reynsla þeirrta og rann-
sóknir og benti Samsölustjórinn
sérstaklega á, að í endurby.ggðu
mjólkina væru ekki látin nein
íramandi efni og ekki væri um
Yngsti smakkarinn hefur vart
verið meira en tveggja þriggja
mánaða og varð a.m.k. ekki
meint af drykkjunni
vathsblöridun að ræða, þar eð
ekki væri látið í hana meira
vatn en eðli-legt væri í venju-
legri nýmjólk. Hann gat þess,
að í Noregi væri við mjólkur-
blönduniríá reynt, að aiuka eggja-
hvítuefni og draiga ,úr fitunni, en
óvist væri, hvernig- blandan yrði
hér ef af notkun endurbyggðrar
mjólkur yrði. Yrði þá að setja
reglugerð um framleiðslu henn-
ar efnainnihald og notkun og
víst er, sagði Stefán Björnsson
að lokum, að ætlunin er aðeins
að grípa til þessara úrræða þeg-
a.r um verulegan mjólkurskort
er að ræða.
Er forstjórinn hafði lokið
máli sínu smökkuðu gestirnir og
dæmdu mjóLkursýnin fjögur,
sem voru venjuleg neyzlumjólk
óblönduð og neyzlumjólk blönd-
uð 10%. 2(1% og 30% endur-
hyggðri mjólk. Reyndist erfitt
að greina á milli tegundanha og
voru dómar smakkaranna um
bragðið mjög ósarphljóða, svo
ekiki virðist ástæða til að kvíða
neyzlu blandaðrar mjólkur ef
þörf krefur í vetur, a.m.k. ekki
hvað bragðið snertir og verðið
kvað forstjórinn ekiki eiga að
hækka frá verði núverandi
neyzlumjóikur, sem enda er
'rneiira en nógiu hátt fyrir.
! ----------------------------
Sýning í Unuhúsi
Einar Baldvinsson opnar mál-
verkasýningu í Unuhúsá við Veg-
húsastig klukkan 4 í dag. Sýn-
ir hann þar 34 olíumálverk.
Þetitia er fjórða einkasýning
Einars í Reykjavík, sú fyrsta
var hialdin 1958. Hann hefur
tekið þátt í nokkrum samsýning-
um m.a. samnorrænnj sýningu í
Reykijavík og í Stokkhólmi 1967.
Einar var í Handíðaskólanum í
þrjxi ár og á árunum 1946 - ’50
nam hann listmálun við aka-
demíuria í Kaupmannéhöfn.
Sýningin í Unuhúsi verður
opin frá ki. 2-10 til 19. október.
Laugardagur 11. októiber 1969 — 34. árgangur — 222. töluiblað
Á sýningu gullsmiða í Þjóðminjasafninu er, auk smíðisgripa frá
núverandi félagsmönnum, gamallt verkstæði og ýmsir gamlir smíð-
isgripir. — Á myndinni sést Björn Halldórsson við gaifilá vinnu-
borðið. — (Ljósm. Þjóðv. RH).
Félag íslenzkra gullsmiða:
Sýning í tilefni 25
ára félagsafmælis
□ í dag kl. 4 verður opnuð fyrir almenning í Boga-
sal Þjóðminjasafnsins afmælissýning Félags íslenzkra gull-
smiða. Verður sýningin opin röska viku eða fram á siunnu-
dagsikvöld 19. þ.m. en þann dag verður félagið 45 ára.
Þetta er fyrsta sjállfstæða sýn-
ingin sem gullsmiðir hplda en þeir
tóku þátt í Iðnsýningunni 1952
svo og sýndu þeir gripi á Reykja-
vílrursýninguinni.
Sýning þessi er tvíþætt. Annans
vegar er leitazt við að sýna tfiram-
leiðsilu stéttarinnar eins og hún er
í dag á sem fjölbreyttastan hátt-
Ber þar mest á ýmsum sérsmíð-
uðum munum og eru það margt
fc-rkunnar vandaðir og fagrir
gripir. Einnig er sýnt talsvert af
almennri smíði gulllsmiða, þ.e.
þeim gripum sem framleiddir eru
til sölu í búðum. Er þar og margt
góðra gt-ipa.
í annan stað er á sýningunni
gamalt gullsmíðaverkstæði og
ýmsir gamlir smíðisgripir. Er
verkstæðið úr eigu Jóns Sig-
mundssonar en er nú eign iðn-
minjasafns.
I tilófríi af sýningunni hefur
félagið látið gera sérstaka sýning-
arskrá. Þar ritar Bjöm Th-
Björnsson stutta grein um íslenzka
gullsmíði og Gunnar M- Magn-
úss ágrip af sögu félagsins. 1
opnu er skrá yfir sýnendur og
félagatal. Eru núverandi félags-
menn 49 að tölu en 32 eru látnir
af þeim sem f félaginu halfa ver-
ið- Stofnendur vom hins vegar
15 að tölu en félagsmönin-um fjölg-
aði brátt er félagið varð lands-
félag.
Fyi-stu stjórn félagsins skipuðu
Jónatan Jónsson formaður, Árni
B- Björnsson ritari og Guðmund-
ur H. Guðnason gjaldkeri. Var
Jónatan formaður fyrstu 14 árin
en þá tók við Óskar Gíslason er
var formaður í 5 ár og aftur síðar
í 4 ár- Núverandi stjórn skipa
Símon Ragnansson formaður, Dóra
Jónsdóttir ritari og Sigmar Ó.
Maríusson gjaldkeri.
Kjartan Guðjónsson heifur séð
um uppsetningu sýningarin-nar en
í sýningamefnd hafa starfað Ásdís
Thoroddsen, Björn Halldórsson,
Sigurður Steinþórsson og Steindór
Marteinsson. Gullsmiðir verða til
leiðbeiningar sýningargestum
meðan á sýningu stendur. Sýn-
ingin er opin kl. 2—10 daglega.
Að lokum skal þess getið, að í
sýningarskránni em á eftir nöfn-
um félagsmanna birtir nafnstimpl-
ar þeirra og er fólki bent á það í
skránni, að þegar það kaupir gull-
eða silfurmuni ætti það að athu-ga,
að þeir séu stimplaðir með nafn-
stimpli/ sem er tryggiqg þess að
gripurinn sé unninn af fagmanni
viðurkenndum af félaginoi-
---1-------------u (jij v. —.
Hreppsnefndin
boðar greinargerS
um benzínstöðvar-
málið
íbúar i Silfurtúni höfðu ekki
enn fengið svar frá hreppsnefnd-
inni í gær, va-rðandi þá krö-fu
að hætt verði við að reisa benz-
ínstöð inni í íbúðahverfinu.
Hefur blaðið fregnað að fund-
ur verði hialdinn í dag, tii að
ræða frekari aðgerðir, hafi þá
ekki borizt svar hreppsnefndar.
Hafa íbúarnir haft á orði að
þeir muni snúa sér til annarra
láti hreppsnefndin ekki undan.
Blaðið h-afðl tal af Ólafi Ein-
arssyni, sveitarstjóra í gær og
spurði hann frétta af gangi máls-
ins. Sagði hann að um staðsetn-
ingu benzínstöðvarinnar yrði
fjallað á h reppsn ef nd ar f u n d i,
sem halda átti í gærkvöld. Er
váentanleg greinargerð frá
hreppsnefndinni á morgun.
Bæjarstjórnin og
Breiðablik keppa
Á knattspyrnuivellinum við
Kópavogsbraut fer fram all sér-
siæður leikur á rriorgun- Klukkan
fjögur hefjast leikir hjá yngri
flokkunum en Mukikan 5 hefst
leikur milli bæjarstjórna-r Kópa-
vogs og Breiðabliks- Verða þeir
siðamefndu í sjóstökkum. Ekki
er kunnugt hvernig bæjarstjóm-
armenn munu klæðast, en mark-
vörður þeirra verður sjálfur bæj-
arstjórinn. Dómgæzla verður í
höndum Leikfélaigs Kópavoigs.
Þetta er í fjórða sirín sem bæj-
arstjómin í Kópavogi keppir í
knsttspymu. Er þetta fjáröfflunar-
leikur og rennur andvirði að-
gönglimiða _ í utanfararsjóð
Breiðabliks. í hálfleik verð’a af-
hent ve-rðlaun í yngri flokkum.
/