Þjóðviljinn - 17.01.1970, Page 5

Laugardagur 17. Jaaiúar 1970 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA C
«
S. Krasauskas: Myndskreyting- við Ijóðabálk Marcinkeviciusar,
„Veggurinn“ Á
V. Zilius: Myndskreyting. við bók M. Sluckisar „Himnastiginn“,
sem fjallar um endalog Gyðingahverfisins í Vilnius
■V
V. Gruseckaite: Fjáxhirðar
A. Steponavicius: Jónas spámaður
A. Pakeliunas: Úr myndaflokknum „Gamli bærinn í Kaunas"
L. Glinskis: Bergmál í Vilnius
UETÚVÍSK
GRÁFlK
7THli það hafi e'k'ki verið í Litiháen eða Lietúvu
sem Egill herjaði fyrir margt löngu? Svo mik-
ið er víst að enn í dag eiga Lietúvar í miklum og
ríkulegum þjóðlagaforða vísur sem benda til vík-
inga: minn er hugur þungur, syhgur systir mín,
hingað komu skeggjiaðir menn af hafi, þeir rifu
garð minn og tróðu niður blómin ...
V
Hér er reyndar ekki kostujr að rekja sögu Liet-
úva. Fraendur áttu þeir að tungumáli fyrir austan
og norðan, Prússa og Letta, en nú ekkert eftir af
Prússutn nema nokikur sýnishorn af máli þeirra og
orð yfir margt það sem leiðinlegast er 1 fari Þjóð-
- verja. Stórar þjóðir voru þama allt f kring: Rússar
fyrir austan, Pólverjar fyrir sunnan, Þjóðverjat
fyrir vestan og Lietbúvar á krossgötum: urðu þeir
að heyja margar orustur, ekki sízt við þýzka kross-
riddara, svo að ekki færi fyrir þeim eins og frænd-
um þeirra.
í dag eru Liethúvar „hkiti af stærri heild“ eins og
það heitir, eitt af sambandsilýðveldum Sovétríkj-
anna. í landinu búa röskar þrjár miTjónir manna,
þar af um 80% Liethúvar, hitt eru einkum Rússar
og Pólverjar. Þeir hafa á síðustu árum byggt upp
allmikinn iðnað af myndarsfcap, en landbúnaður er
sem fyn- rmkiil atvinnuigrein.
Liethúvar vill'ja ógjarna að þeir gleymist í sfcugga
stærri nágranna, enda er það tnesti óþarfi. Þeir
eiiga mannvirfci gömul og fögur í höfuðborginni,
Vilnius, eða t.d. í Trafcai, þar sem Vytautas Wyt-
autas hertogi hinn mikli sat í eina tíð með glæsi-
brag. Mál þeirra er eitt hið merkasta og fomlegasta
sem indóevrópistar geta náð í. Bókmenntir eiga
þeir, sem eru minna þefcktar en skyldi, og mynd-
list þeirra virðist mjög þroskuð og fórvitnilegri en
flest það sem gert er á svipuðum slóðum — ekki
sízt svartlist. f myndlist byggja þeir miikið á þjóð-
legri list, tréskurði og svo nýrri lærdómu’m. En fá-
ir hafa orðið til að feta j fótspor eins merkasta og
sérkennilégasta listamanns sem þessi gáfaða þjóð
hefur alið, Ciurlionis, sem uppi var um og eftir alda-
mót, enda er ekki víst að hið einkennilega, ljóð-
ræna mál drauma og tákna sem birtist í myndum
hans hæfi okbar tíma.
Myndir þær sem hér fylgja eru úr bókinhi Liet-
uviu grafifca 1966 - ’67, en það skal fram tekið, að
þær eru valdar m.a. með það fyrir auigum að þær
prentist sæmilega í dagblaði. — Á.B.

I
i
I
i