Þjóðviljinn - 23.06.1970, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÖÐVXLJl'NN — Þríðjudagut1 23. júní 1970.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson
Sigurður Guðmundsson
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Auglýsingastj.: Ólafur Jónsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Sími 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
AB standa við samninga
Eítir samningana við almennu verklýðsfélögin
keppast atvinnurekendur við að barma sér;
Björgvin Sigurðsson framkvæmdastjóri Vinnu-
veitendasambands íslands og aðrir minni spá-
menn úr atvinnurekendastétt draga upp af því á-
takanlegar myndir hversu halloka þeir hafi farið
í samningunum, svo að þeir standi nú uppi rúnir
fjármunum og ekkert framundan annað en bull-
andi taprekstur. Tilgangurinn með þessum harma-
gráti er augljós. Nú vilja atvinnurekendur smokra
sér undan því að standa við þá kjarasamninga sem
þeir hafa gert; þeir vilja velta yfir á aðra þeim
fjárhagslegu skuldbindingum sem þeir hafa tekið
á fyrirtæki sín, velta kauphækkununum út í verð-
lagið eins og það er orðað.
yerklýðssamtökin þekktu þessi viðbrögð af langri
reynslu, og því var lögð á það megináherzla að
tekin væri upp í samninga ákvæði um verðtrygg-
ingu launa, svo að launafólk fái bætur fyrir verð-
hækkanir. En jafnvel þótt vísitölukerfið væri
fullkomið, sem éhgán’ vegihh””ér' ráunin, ’getúr
launafólk ekki látið sér í léttu rúmi liggja að
yfir dynji ný óðaverðbólguskriða. Slík þróun
raskar öllu efnahagskerfinu á skömmum tíma, kall-
ar á nýjar kollsteypur, kauprán og ný stórátök á
vinnumarkaðnum; þann hrunadans þekkja lands-
menn nú af margra áratuga reynslu.
því skiptir það meginmáli að atvinnurekendur
verði nú skuldbundnir til þess að standa við
þá samninga sem þeir hafa gert, en að þeir fái
ekki að velta kauphækkununum út í verðlagið. Sú
staðreynd var viðurkennd fyrir verkföllin að í
efnahagskerfinu væri nægur gróði til þess að
standa undir þeim kauphækkunutm sem um hefur
verið samið; hún var staðfest með hugmyndinni
um gengishækkun og með fréttum ýmissa stór-
atvinnurekenda um verulega gróðasöfnun á síð-
asta ári. Ef tryggt verður að kjarasamningarnir
nýju feli í sér raunverulega tilfærslu á fjármun-
um, þannig að gróðinn standi undir kauphækk-
ununum, þurfa samningarnir ekki að fela í sér
neina nýja verðbólguhættu. Til þess að það megi
takast verða stjómarvöld að grípa til ýmissa efna-
hagsráðstafana, því að atvinnureksturinn er auð-
vitað misvel fær um að standa undir kauphækkun-
um, en almenn staða atvinnuveganna sýnir að sú
stefna er framkvæmanleg.
j>ví hlýtur athygli imanna að beinast mjög að við-
brögðum ríkisstjórnarinnar um þessar mund-
ir; gerir hún ráðstafanir til þess að hafa hemil
á dýrtíðinni eða sleppir hún ófreskjunni lausri
rétt einu sinni? Sérstaklega munu Alþýðuflokks-
nienn fylgjast gaumgæfilega með því hvort ráð-
herrar þeirra bera hagsmuni launafólks fyrir
brjósti eða eiga þá ósk heitasta að afnema allt
verðlagseftirlit. — m.
Skúli Þórðarson magister
sjötugur
Kollega minn elsknlegu.r!
Ég ávarpa þig á þessum af-
mælisdegi með því nafni, sem
þú ert frægastur af. Allt £rá
Hafnarárunum varst þú „koll-
ega“ allra vina þinna og kunn-
ingja, einnig þeirra, sem fjærst
stóðu skykkjufaldi þeirrar
gyðju Clíó, sem var með Hell-
enum hinum forn sjálf dís sög-
unnar og ágætust í flokki srysitr-
anna níu, menntagyðjanna.
Ekki var nú neinn kotungsbrag-
ur á ætt og uppruna gyðjunn-
ar okkar. Mnemosyne hét móð-
ir hennar — hvað útleggst:
Minni. í>ví var það mál forn-
skáldanna, að Minnið væri
móðir allra mennta. Þessir
gömlu hagyrðingar hafa sýni-
lega verið af öðrum ánda en
framsitígir uppeldisfræðingar
okkaf aldar, sem telj a það holl-
ast skólaæskunni að skilja allt,
en muna ekkj neitt. Mnemosyne
var dóttir Himins og Jarðar —
hvorki meira né minna. Þá kom
til hennar sá erkifjandi, Seifur,
og þóttist vera hjiárðsveinn. En
upp úr þessu guðdómlega
kvennafar; varð Clíó til, sögu-
gyðjan. Henni var ætlað að
mun.g sögu mannanna. og því
hafði hún að tákni bók í ann-
arri hendi. En hún bar einnig
lúður í hinni til þess að minna
okkur á það, þjóna gyðjunnar,
að ekki er allt fengið með bók-
vísinni einni saman, helduæ
verðum við að þeyta trompet-
inn á paðreim mannlífsins þeg-
ar þess gerist þörf. Þú kannast
vel við þettia, kæri kollega, þú
sem ert marxisti gamall og nýr
og verður róttækari með hverj-
um sólstöðum, og þverbrýtur,
svo siem þín var von og vísa
þau náttúrulögmál, sem gera
gömlum mönnum örlög------------
Ég hef þessar stundirnar veæ-
ið að velta því fyrir mér hve-
nær ég sá þig í fyrsta skipti.
Óljóst minnir mig það hafi ver-
ið á fundj í Félagi íslenzkra
stúdenta í Kaupmannahöfn. Ég
leit töluvert upp til þín vegna
þess að þú vairst víðreistari
en títt var um efnalitla stúd-
enta þeirra tíma. Þatma hafðir
þú tekið þig upp frá Jökul-
dalnum, strokið af þér húsa-
skúm átthaganna og farið lítt
búinn skotsilfri á lýðháskólann
í Sigtúnum. Þar átti að gera
úr þér kristilegan lýðháskóla-
mann, eins konar skandinav-
ískt Grundtvigsbarn. En þú und-
ir þér ekki við flata lýðskóla-
alvöru og leitnðir þangað sem
léttlyndið vex eins og villi-
gróður — til Kaupmannahafn-
ar. Að loknu stúdentsprófi
fórstu til Parísar og lézt ber-
ast þangað á bylgju frönsku
gengisfellingarinnar. en þegar
ég leit þig fyrst augum varstu
nýkominn sunnan frá Búdapest,
brúnn á vangann eftir dvöl í
þeirri borg, sem þá bjó yfir
meiri lífsgleði en aðrar borgir
Miðevrópu. en gamlir syndarar
minnast með trega.
Að áratali varstu nokkru
eldri en ég, en einkum varstu
mér þó ríkarj að lífsreynslu,
og þú tókst það að þér að veita
mér, fremur saklausum og
reynslulitlum nýstúdent, þær
vígslur, er gætu komið mér að
haldi á breiðgötum Kaupm.anna-
hafniarlífsins. Ég man að nokkr-
ur árum síðar minntist ég þess
í ræðu á stúdentafundi í Höfn.
hvílíkur lærifaðir þú hefðir
reynzt mér og mörgum öðrum
stúdentum á mínu reki. Þú
svaraðir með örstuttri ræðu.
ég held eg muni hana nærri
orðrétt: Um leið og ég þakka
kollega mínum Sverri Kristj-
ánssyni fyrir vinsamleg orð í
minn garð. þá vil ég aðeins
geta þess, að hafi ég verið góð-
ur lærifaðir. þá hef ég aldrei
átt næmari né efnilegri læri-
svein en hann! Þannig kunna
sagnfræðingar að siá hvor öðr-
um gullhamrg á góðri stund.
En úr því ég er genginn á
vit minninganna — svo ég tali
nú dálítið skáldlega — gef ég
ekkj látig hjá líða að minnast
þess, að það varst einnig þú
sem leiddir mig inn um borg-
arhlið hins æðra fjármálalífs.
Það var nefnilega fyrir þína
tilstuðlan, að ég sló fyrsta víx-
ilinn á ævi minni. Þú komst
mér í kynnj við bankastjóra í
víxlafirmanu Brún & Bostrup,<®
sem hafði skrifstofur neðarlega
á Strauinu. Brún bankastjóri
var kvæntur islenzkri konu,
sem var ættuð úr Jökuldalnum
eins og þú. Ætli það haíi ekki
verið vegna þessa jökuldælska
grannskapar, að Brún keypti
af þér fyrsta víxilinn? En nú
er mér eiður sær, að áður en
þú innleiddir mig i bankavið-
skiptin lifði ég í sliku sakleys-
isins ástandj að ég h-afði aldrei
séð víxileyðublað, hvað þá
heldur að ég kynnj að fylla út
slíkt skjal. En þú komst mér
sem sagt í kynni við direktör
Brún svo sem vig venjulega
köUuðum hann, hinn ágætasta
mann, en dálítið háðskan.
Hann vissi vel, að við vorum
báðir kommúnisitar. en ég held
honum hafi beinlínis þótt dá-
lítið gaman að eiga víxlavið-
skipti við þessa ungu komma.
Einu sinni þegar ég þurfti á
víxli að halda (eftir að þú
varst búinn að koma mér á
braigðið. kollega minn, hélt ég
ótrauður út á víxla-brautina).
lét direktör Brún 1 ljós við
mi-g grun um að ég væri að
fara til Esbjerg til að skipu-
leggja ólöglegt verkfall með
dönskum kommúnistum!
Gamli vinur og kollega! Ég
sé það í almanakinu, að þú
ert fæddur á sólstöðudaginn og
ert nú jafngamall öldinni. Þeg-
ar ég lít um öxl og hugsa uim
okkar gömlu kynni finnst mér
jafnan leika um þau birta frá
þeim degi, er sólargangur er
lengstur. Þeir eru fleiri en ég,
sem svo hu-gsa. Og á þessum
tim-amótum ævj þinnar þegar
þú hverfur inn í þitt otium
þá er það að lokum ósk rníh
að þú megir njóta margra
bjartra daga um ókomin ár við
hlið henn-ar Helgu þinnar.
Þinn gamli vinur
Sverrir.
„Gjaldið" sýnt
á Vestfjörðum
Á morgun, mánudaginn 22.
júní, leggur flokkur frá Þjóð-
leikhúsinu upp í leikför til Vest-
fjarða og sýnir þar næstu daga
leikrit Arthurs Miller „Gjaldið".
Verður fyrsta sýningin á Isa-
firði, en síðan verður sýnt i
Bolungarvík, Suðureyri, Flateyri
og Þingeyri.
Fyrr í þessum mániuði var
léikurinn semkunnugt er sýríð-
ur á nokkrum stöðum á Norður-
landi við ágætar undirtektir
leikhúsgesta.
Að gefnu tilefni
er vakin athygli á því að skipting lands, t.d.
í sumarbústaðaland, er háð sérstöku sam-
þykki hlutaðeigandi bygginganefndar.
Bygging sumarbústaðar er, eins og bygging
annarra húsa, óheimil án sérstaks leyfis
bygginganefndar.
Ef bygging er hafin án leyfis verður hún
fjarlægð bótalaust og á kostnað eiganda.
Byggingafulltrúinn í Reykjavík.
Byggingafulltrúinn í Kópavogi.
Byggingafulltrúinn á Seltjarnarnesi.
Byggingafulltrúinn í Garðahreppi.
Byggingafulltrúinn í Hafnarfirði.
Byggingafulltrúinn í Mosfellshreppi.
Oddvitinn í Bessastaðahreppi.
Oddvitinn í Kjalameshreppi.
Laust starf
Samtök sveitarfélaga i Reykjanesumdæmi vilja
ráða sálfræðing eða félagsráðgjafa til starfa i skól-
um u’mdæmisins.
Umsóknir sendist formanni samtakanna, Hjálmari
Ólafssyni, bæjarskrifstofunni í Kópavogi, fyrir 15.
iúlí næstkomandi.
Hann veitir allar frekari upplýsingar.
Stjórn S.A.S.f.R.