Þjóðviljinn - 14.07.1970, Blaðsíða 6

0 —■ ÞJÓÐVIL.XINN — Þriðjudaigur 14. júni 1970
Pelindaba — í þessari rannsóknarstöd, sem er skammt frá Pretoriu, vinna vesturþýzkir og suðurafriskir visindamenn saman að
kjarnorkurannsóknum.
Suður-Afríka, kjarnorkuveldi
með aðstoð Vestur-Þjóðverja
Höfuðríki kynþáttakú gunar,
Suður-Afríka, hefur len,gi
verið talið eitt af væntanieg-
utm kjamorkuvelduim. Og nú
hafa þau tíðindi gerzt fyrir
nokkrum dögnjm, að formaður
kjamarkumólanefhdar landsins,
dr. Rou, skýrði frá því, að inn-
an sikamims mundi kjarnahleðsla
sprengd neðanjarðar i Suður-
Afrikú. Vaeri tilgangurinn sá
að opna leiðir fyrir grunnvatn,
og ef til vill yrðu atómsprengj-
ur notaðar síðar til að breyta
farvegi fljóta, eins oig Sovét-
menn hafa gert.
Yfirlýstur tilgangur spreng-
inganna skiptir ekki höfiuðméli,
hdldur það að Suður-Afríka er
lcomin svo langt í að beizla
kjamorku, að hún getur g^ng-
ið inn í „atómlklúbbinn“ við
hlið Bandaríkjanna, Sovétríkj-
anna, Bretlands, Frakklands og
Kína.
Suður-Afrikumertn komu á
fót hjá sér kjamorkuimélanefnd
þegar árið 1949 og 1965 var
atomrannsóknastöð þeirra, pei-
indaba vígð. Síðan hafa þeir
laigt giífiurlegt fé til starfsemi
hennar.
Vitað er, að vesturjþýzkir sér-
fræðingar starfa í stöð þessari,
þófit ytfirvöldiin haifi gert allltt til
að haida því leyndu.
rrta Kung Pao, tímarit í
JL Hongkong, sem talið er
birta ýmiislegt som kínverska
leyniþjónustan kernst að, segir,
að samstarf Vestur-Þjóðverja
og Suður-Afríkumanna í kjam-
ohkumálum hafi byrjað 1957.
Hatfi stjóm Adenauers gengið
til þess í þeim tilgangi að koma
sér upp kjamarvopnum með
ieynd, þar eð Vestur-Þýzkaílamd
hafi ekki fengið leyfi til að
framileiða silík vopn vegna
heimstyrjaldarinnar síðari. Og
nú sé seim sagt komið að því,
að aiíkvæmið stí<gi sín fyrstu
skref. (Um leið minnt á það,
að Suður-Afríka er eitt þedrra
landa, sem ekki hafa undirrit-
að samning um bann við
dreifingu kjamaivonpa).
Ta Kung Pao reynir að setja
sarnan ailflókna gestaþraut í
saimibamdi við þau tíðindi, að
Suður-Afiríka skilaði afbur sov-
ézkum njósnara, Alexandr Log-
ínof.
Logínof kom undir öðru nafni
og á kamadísku vegabréfi tán að
alfila uppiýsinga um suðurafrísk-
ar kjamorkurannsóknir og var
handtekinn af öryggislögreiglu
landsins árið 1967. Hann sait
inni í rumilega tvö ár, þar til
hann var afhentur Sovétrík.iun-
um. Bn í því samibandi fór
fram einkennileg skiptaverzlun.
Sama daiginn og Logínof sait í
fluigvé! é leið til Sovétrfkjanna
'settúst a.m.k. tíu Vestur-Þjióð-
verjar, sem allir höfðu verið
handteknir fyrir njósnir gegn
Austur-Evrópuríkjunum, upp í
flugvél, sem stefndi til Vestur-
Þýzkalands.
Þessi skipti em talin benda
til þess, hve náið samstartf er á
milli yfirvalda í Pretoria og
Bonn — og segja ednnig sína
sögu af áhuga Mosikivu á að fá
upplýsingar um kjamodkutil-
burði Suður-Afríkumanna.
Nokkrum vikum áður en Log-
inof var handtekinn skrifaði
tímaritið Jeune Afrique, að
suðurafrískir vísindaimenn ynnu
að því að smíða eddflaug í sam-
starfi við tvö vestur-þýzk fyr-
irtæki, Waiflfen und Luftrust-
ung AG og Hermann Oberth
Gesellschaft í Bremen.
Stofnandi síðamefnds fyrir-
tækis, dr. Hermann Oberth,
heimsótti árið 1967 Suður-
Afríku ásamt nokkmm þekikt-
um mieðlimum nýnasistaiflokiks-
ins NDP. Oberbh lærðd sitt
handverk í heimsstyrjöMinni
síðari í Peenemúnde þar sem
V-1 og V-2 flugskeytin voru
smíðuð undir stjóm von Brauns.
En fleira em vopn en atóm-
sprengjur. Suður-Afríka
hefur lagt mikla áherzlu á að
eiga sem nýlegust hefðbundin
vopn, ekki sízt af ótta við hinn
beldökika og kúgaða meirihluta
landsins. Ríkið er nú lamgt á
leið með að sjá sjálfu sér fyr-
ir slíkum vopnum fyllilega —
vegna aðBtoðar Vestur-Bvrópu-
landa.
Atlasverksmiðjumar í Suður-
Afríku framleiða þotur, sem vel
miá nota til hemaðar, etftir í-
tölsku eánkaleyifi, svo og eld-
flaugina Kaktus, sem gerð er
mieð etfnaihags- og tækniaðstoð
Frakka, Þá framleiðir Suður-
Afríka riffla efitdr belgísku
einkaleyfi og teikningar af
brynvögnum hatfa þeir fenigið
frá Pa-nhard-verksmiðjunum
frönsku.
Og Suður-Atfríkumenn kiaupa
þau vopn sem þeir ekki geta
framleitt sjálfir, þrótt fyrir
bann Samieinuðu bjóðanna á
vopnasölu þangað. Frakkar hafa
t.d. selt þeim Mirage-þotur og
þyrlur. Suður-Afríka getur sent
500 þrælvopnaða hermenn í
þyrluim til hvaða staðar sem
er í landdnu þar sem óeirðir
kynnu að brjótast út — með
aðeins 90 mínútna fyrirvara.
Suður-Afríkumenn tóku kosn-
ingasdgri íhaidsmanna í Bret-
landi með fögnuði, þvi að þeir
hafa lýst sig reiðubúna til að
taka aftur upp vopnasölu til
þeirra. En það þýðir samt ekki,
að Bretar verði þeim' einskonar
frelsandi engill í þessum efn-
um — h'klegra er miiklu að
Suður-Afiríkumenn tefli nú
Bretum og Frökkum hverjum
gegn öðnjm til að hafa sem
mest af báðum. Báðir hafa
áhuga á vopnasölu til Ap-
artheid-stjórnarinnar: Frakkar
vegna þess að þeir fá úramíuim
í kjamavopn sín frá Suður-
Afríku og Bretar af því að
þeir eru blankir.
En meðan Frökkum hefur
tekizt að fara í krinigum vopna-
sölubannið til Suður-Afríku án
teljamdi' ámælis verður ekki
sama sagt um Breta. Ymis
Afríkuríki innan brezka sam-
veldisins munu líta það mjög
illu auga er brezka stjómin
rýfur það vopnasölubann sem
Wilson virti, þrátt fyrir aillt.
Kaunda, förseti Zambfu, hetfur
t.d. varað við því skrefi og
sagt að það gæti þokað ýms-
um ríkjum álfunnar í nánari
tengsli við siósíalísfcu ríkin, og
Caradon lávarður, fulltrúi
Bre-ta hjá S.Þ. í sex ár, tekur
mjög í sama streng. Og sterk
öfl eru að verki innan brezku
verklýðshreyfingarmnar sem
undirbúa aðgerðir sem miða
aö því, að vopnin komisf ekiki
úr landi.
Pólit/k og lifrarkæfa —
eða ffrói höttur í París
□ Ungir „maóistar“ hafa verið mjög á döfinni að
undanfömu — bæði vegna þess að hinn heimskunni
rithöfundur Jean-Paul Sartre hefur lagt þeim lið þeg-
ar blað þeirra var bannað, og svo vegna sérikennilegra
pólitískra aðgerða í þeim gamla anda Hróa hattar: að
stela frá þeim ríku og gefa fátækum. Hér segir frá
nýjum ævintýrum Hróa hattar í Parísarborg samtímans.
IFrakklandi er Bllmákið tal-
að um forvitnilegair htlið-
stæður: Einu sinni var ung
stúlka, sem hét Fredrique
Delamge. Hún brauzt ásiamt
t vinum sfnum inn í dýrustu
krásaverzlun Parísarborgar,
„Fauchon“, og rændi gæsa-
lifrarkæfu í stórum stíl. Síðar
útdeildu þau þessari fágætu
kæfu — og öðrum krásum
einnig til fótækra Araba og
erlendra verkamanna í báru-
jámsskúraihverfunum fyrir ut-
an höfuðborgina.
Og einu sdnni var hers-
höfðingi, sem hét Pierre
Guillan de Benouville. Þessi
hershöfðingi úthlutaði einnig
, gæsalifrarkæfu, en þessum
dýrindum skipti hann milli
dyravarðanna í tólfta hverfi,
amnondissement, í París.

Un-gfrú Dclange bafði, eins
og hún sjálf komst að orði,
„tekið þátt í pólitískum að-
gerðum gegn Fauchon- verzl-
uninni með það fyrir augum
að skila til þeárra sem lifa
í eymd þeirri munaðorvöru,
sem seld er í verzlunum af
þessari gerð“.
De Benouvillie hershöfðingi
útdeiidi sinnd gæsalifrarkæfu
af öðrum sökurn. Hann var
netfnilega frambjóðandi Gaull-
ista til aukakosninga í tólfta
hverfi, sem etfnt var tii vegma
þess að sá Gaullisti, sem þetta
hverfi hafði áður kosið, var
dauður. Og hersihöfðinginn
hafði dreift svo mdklu af á-
róðursefni um allar íbúðir, að
hann átti það á hættu að
dyraverðimir, les concierges,
færu í fýlu yfir öilum þeim
pappír sem þeir þurftu að
dragnast með um húsin. Þess
vegna sá hann tii þess að
allir fengju þeir gæsalifrar-
kæfu í dósum.
Ungfrú Dleange var svo ó-
heppin, að hún var hand-
tekim í atlögunni gegn Fauc-
hon-verzluninni. Hún var sett
í famgelsi og kom fyrir rétt,
og þótt hún væri kiornung,
hefði „góða pappíra" og hefði
aldrei verið reiflsað áður, var
húm dæmd í þrettón mónaða
fiangelsi, skilmóialaust.
Meðan beðið var etftir því
að imóll Delange kæmí fyrir
áfrýjunardómstól, hélt kosn-
ingiaibaráttan áfram í tólfta
arondissement og de Benou-
ville hersihölfðingi varð efstur
í fyrri umferð með ca. 45%
atkv. Framibjóðamdi komm-
únista fiékik næstQest atkvæði.
Hershöfðiniginn gat talið sig
siguirvegara, þar eð efgangur
atkvæða dreifðist á nokikira
aðra framlbjóðendur.
Á fösitudegd kom mól ung-
frú Delange fyrír áfrýjunar-
dómratól. Þar var þrettám món-
aða fangelsisdómii sem hún
hlaut í undirrétti breytt í skil-
orðsbundinn dóm og stúlkan
lótin laus.
Á sunnudegi í sömu viku
var búizt við því að de Ben-
ouville hershöfðingi flygi inn
á þing fyrir Gaullista í ann-
arri umferð.
Ungfrú Delange er nítján
ára görnul. De Benouiville er
það gamall, að honum tókst að
krækja sér í þriðju stjömuna
í heimsstyrjöldinni síðari.
Delange er stúdent. De Ben-
ouvilie er efnaður bissness-
maður, framkvæmdastjóri
vikuiblaðsins Jours de France
og stjömarmeðlimur fluigvéla-
verksmiðjunnar Marcel Dass-
ault. Delange hafðd aldrei áð-
ur tekíð þátt í stjórnmélum.
Nú er hún kölluð maóisti.
Hershöfðinginn hafði oft verið
með í pólitík áður og alltaf
lengst til hægri. Hann gekk
svo langt að slíta tengslin
við de Gaulle í sambandi við
uppgjör hams við hina hálf-
fasísku herforingjatolíku
OAS (Alsír fyrir Frakítoa —
var þeirra vígorð). Sú stað-
reynd, að það var hægt að
bjóða hann fram fyrir GauIH-
ista sýnir aðeins, að reikn-
ingssikil de Gaulle við þá
virkustu í OAS eru gleymd
fyrir fullt og fast oig að flokk-
ur Gaullista hefur gleypt
hina hetfðbundnu hægrisinna
með húð og hári.
U1
ngfrú Deilange ætlaði að
útdeila. gæsalifrarkæfu
meðal fátækra. De Benouville
hersihöfðingi útdeildi sömu
vöru til húsvarða til að þedr
héldu áfram að bera pappírs-
hauga hans til íbúa tóifta
hverfis.
Þessar hHiðstæður munu
fesitast mönnum í minni. Hrói
höttur og ungfrú Delange
geymast í sögunni sem „hin
eilífu sigiruðu — þótt lands
dórnur hefði 1 síðari uimferð
látið sér nægia að kveða upp
skilorðsbundinn dóm yfir
ungu stúkunni. Sigiurvegaram-
ir eru enn í daig þeir fóget-
inn í Nottin gham og Pierre
Guillan de Bonouville hers-
höfðingi.
Uthiiutuin gæsalifrarkæfu
getur annaðhvort sent menn
í ábyrgðarstöðu hjá ríkinu
ellegar í fangelsi.
Verið getur að saga-n endur-
taki sig eiklki. En sagnimar
geymast og endumýjast með-
an þær aðstasður sem liggia
þeim til girundvallar eru á-
fram þær sömu. Það minnk-
ar etoki þá samúð sem við
höfðum með Hróa hetti og
hötfum nú með fröken Del-
ange. Sú kæfa, sem Hrói stal
frá feitu munkunum, sú gæsa-
lifiur sem ungfrú Delange
rændi frá „Fauchon" verður
sem fyrr bagðmeiri miklu og
betri en þœr krásir sem fó-
geitinn og hershöfðinginn hatfa
komizt yfir með „heiðarleg-
um“ hætti.
(Nils Ufer — Information).
198 nemsitdur
á 6. starfsári
Tækniskólans
Tækniskóla Islands var slitið
í 6. sdnn 27. júní s.l. Samitals
stunduðu 198 nemendur nóm
við skólann á skólaórinu.
1 undirbúningsdedld luku 34
prófd með framhaldseintounn.
Einar Símioinairson, símivirki
hlaut hæsta meðaleinkunn 9,4.
Á Akurejrri luku _þessu prófi
9 nemendur og á ísáfirði 3.
Á raungreinadeildarpróifi fengu
32 nemendur framhaldseinkunn.
Guðleifur Kristmundsson, sím-
virki náði hér hæstu meðal-
einkunn, sem gefin hefur verið
við skólann 9,6.
1. hilutaprófi fyrir bygginga-
menn luku 26 nemendur. Ág-
úst Þorgeirsson húsigagnasimdð-
ur hlaut að nneðaltali hæstar
einkunnir 8,7.
1 1. hluta fyrir rafmagns- og
vélaimenn lutou 12 nemendur
prófi. Sigurjón Krístjónsson,
rafvirki va.r hér hlutstoarpastur
méð meðalednkunn 8,8.
2. hluta fyrir byiggingamenn
lýkur ékki fyrr en með ve~k-
legu ndmi í lan-dmælingum,
sem fram fer í septembermón-
uði n.k. Hér er um 14 nem-
endur að ræða, e-n þeir eiga
að Ijúka ná-mi á næsiba ári sem
fyrstu tæknifræðdnigamir við
Tækniskólla íslands.
í meinatælknadeild lutou 14
nemendur fyrrihlutaprófi. Hér
hlaut Helga Erlendsdóttir lang-
hæste meðaleinkunn 9,5.
Lærifeður
Auk skóiastjóra voru tveir
deildarstjórar og fjórir aðrir
fastráðnir kennarar við sikól-
ann.
Stundakennarar voru 25 og
prófdómarar 28.
Verðlaun
Verðlaunabækur
fyrir afburða nÍmsarangui'.
Getfendur voru Iðnaðarmála-
stofnun íslands, Landssaimband
iðnaðarmanna, Raftækjaverk-
smiiðjan h.f. í Hafnarfirði og
þýzka sendiráðið. Auk þess gaf
Iðnadarmálastofinunin öilum,
sem luku 1. hiutaprófi síðasta
árgang og áskrift fyrir næstu
tvö ár að tímiariti stofnunar-
innar — Iðnaðarmál.
í ávarpi til nemenda komet
skóiastjóri meðai annars svo að
orði: „Það er örlagarík á-
kvörðun að drífia sig í 5 ára
fraimhaldsnám — og það á
þeim hluta ævinnar, þegar
starfsþrek og huigkvæmni eru
í hámarki. Lífið kallar ungt
fólk á þessum árum og það
reynir á skapfesfiuna hjá ung-
um hjónum, þeigar allt þarf aó
spara ár eftir ár.
Enfiðast er þó líklega, þegar
efinn læðist að — efinn um
ga-gnsemi námsins fyrir þjóð og
einstaklinga. Á þessu skólaári
hefur sú skoðun gengið Ijósum
logum utan skólans, að hér sé
verið að roennta ykkur allt of
mdkið. Við komumst því ekki
hjá því að mæta efanum í ýtms-
um mjynduim og táka afstöðu
til hans.
Lítum nú á hvað regOugerð
skólans segir, en þar stendur
í fyrstu grein:
„Hlutverk Tækniskóla Islands
er að veita nemiendum tælknii-
lega almenna menn.tun, sem
gerir þá hæfla til að talkast
sjálfstætt á hendur tæknileg
störf og ábyrgðarstöður í þágu
atvinnuvega þjóðarinnar. Höf-
uðáherzla skal lögð á að kenna
nemiendiutm að beita fræðilagum
lögmálum í raunihæfu starfi,
þjálfun til sjálfstæðra tækni-
firæðilegra vinnubragða og
hæfni til að meta tæknivanda-
mól frá haigrænu sjónarmdði“.
Næst kamur tii álita aðferð-
in við að ná þessu marki. Hér
er skemmst aif að segja, að við
höfum frá uppha.fi helzt snúið
okkur tii Dana sem fyrirmyndar
og notið velviljaðrar aðstoðar
þeirra, en þeir hafa yfir hálfr-
ar aldar reynslu af þessu
menntastigi.
Nú dettur a.m.k. einhverjum
í hug að ekki nægi þetta til
að öruggt sé, að þið verðið
Framhald á 9. síðu.