Þjóðviljinn - 30.08.1970, Page 3

SurmudaS'ur 30. ágúst 1970 — TÞJÓÐVItJTNN — SlÐA J
1. . ......——----------------------------------------------------------------------:-----------------------------—--------------
Byltingamaðurinn Shepp
Enn jazz, sól, vín og tíminn
líður. Eeee-bam-a-ra-bam, og
sjálfur ,,L,ittle Jazz“ Roy Efldri-
dge stendur á sviðinu bláa og
íyftir silfruðum trompetnum
móti pálmum og svörtum
himni.
Það var kvöld hins fyrsta
dags. Soirée Inau.guralle Hom-
mage á Louis Anmstrong og
When Dt’s Sleepy Time Down
South er blásið til heiðurs þedm
sjötuga. (Hver töfraðist eldd er
Armstrong blés það sjálfur hér
í Háskólabíói? Það var upphaf
og jafnframt hápunktur tón-
leika hans). Bldridge er teng-
ill hins tradísjónella og hins
módema trompetleiks. Hann
tók við arfi Airmstrongs og
Dizzy Gillispie sagði eitt sinn:
„Þegar ég gat ekki blásið edns
og Eldridge tök ég að blása eins
og ég'gefi nú“. Fyrir 30 árum
sikrifaði Armsitroing: „Eldridge
hefur kraftinn og engum þýðir
að brjóta heilann um ihve hátt
Roy kömist á trompetinn, því
hann kemst hærra en svo“.
Nú er Eldridge nær sextuigur.
Kannski hann komist ekki eins
hátt og áður, en kraftinn hefur
hann. Tónninn er ýmist skær
eða rámur, en alltaf breiður
og umfram allt heitur. Og bogar
hann telur fyrir í allsherjar
djammsessjón, Jumpin at the
Woodside, er sveiflan stenk og
það stimir alf EHdridge þaima í
hópi Claude Luthers og allra
hinna Frafckanna.
Modemistar
Það var kvöld módernistanna.
Gítarsnillingurinn Grant Green
og þeir framúrstefnumenn,
Bretinn John Surman og
Frakkinn Midhel Portal, hurfu
í skugga tvístimisins, sem þó
var jafn ólíkt sem dagur nóttu,
Archie Shepps, höfðingja fram-
úrstefnumanna og Stan Getz,
krónprins hins svaia jazz.
Getz er eins og tónlist hans
með gráblá augu. Hann heilsar
með gömlum kunningjum: X
Remember ClifPord, Nicas
Tempo. Síðan kemur nýtt lag
eftir Jobim: The Slum Has’nt
Change. Og að lokum verk eftir
Ohidk Corea: Leda og með
saxafón svans í stað lyftist
Getz í tónaflugi djörfu en þó
hefðbundnu.
Það er annað upp á teningn-
um þar sem Arehie Shepp ræð-
ur rífcjum. Siðhærðir rýþma-
leifcarar franskir, trylla góða
stund áður en Shepp, klæddur
upp á afrísku, gengur fram og
sezt við píanóið. Hionum fylgja
blásaramir Alan Shorter og
Clifford Thorton. Shepp sýpur
á bjórnum sínum og hamrar á
píanóið af hjartans list. Þegar
andinn kemur yfir blásarana
-<S>
I. DEILD
Leikir í dag sunnudagr 30. ágúst.
AKRANESVÖLLUR KL. 16.15
/A — Valur
Vegna leiksins fer Akraborgin 'til Akraness
kl. 15 og til baka að leik loknum.
AKÚREYRARVÖLLUR KL. 16.00
ÍBA - ÍBK
Mótanefnd.
Verjum gróður — Verndum land
ljóma þeir upp og ganga að
hljóðnemanum og blása. Þegar
hugmyndirnar em þrotnar
hætta þeir að blása, leggja frá
sér trompetana og fá sér bjór.
Það er heitt að fara hamförum
þarna suður við Miðjarðarhaf.
Shepp hamrar enn píanóið.
Thorton hefur setzt við hlið
hans og þeir leika fjórhent þar
til Shepp stendur upp, girípur
saxafónmunnstykkið og tekur
að blása. Hann blæs s-töðugt
meðan hann setur saxafóninn
saman. Fuirðutónar taka á sig
mynd, urrandi reiðir, glelfsandi
síðain mijúkir einsog grimmur
angóruköttur og Shepp beygir
sig, en þegar hann réttir sig
aftur öskrar saxafóninn í hönd-
um hans. Hann sleppir honum
og hrópar: Bjargið þjóðunum
áður en Bandaríkjamenn koma
til að hjálpa þeim. Slhepp boðar
byltin.guna: Alilt vald til fólks-
ins. Rýfþminn verðu-r sterkari
og sterkari og nú er Alan Shor-
ter við hlið hans og þeir raula
á einhverju Afríkumáli út f
nóttina og hægt, hægt, unz öllu
er loikið.
Hey-ba-ba-rec-bop
Þegar ég. var 11 ára edgn-
uðulmist við bræður lítinn svart-
an kött. Honum viar gefið nafn;
Lionel Hampton, því þá stóð
enginn honum framar, ekki
einu sinni Tarzan eða Ormur
Stórólfsson. Og nú sit ég suður
á Rívem og fyrir framan mig
stendur virtúósinn Lionel
Hampton og slær fyrstu hljóm-
ana í Flying Home á gullinn
víbrafón sinn.
Hampton er stjörnuleikari og
hann er maður fólksins. Hllijóm-
sveit hans er aðeins úndir-
leikari, sem hlýðir minnstui
bendingu meistarans. Hamrarn-
ir dansa á víbraifóninum,
Hamp’s Boogie Woogie, og á-
finaim streymir tónlistin. Hamp-
ton syngur The Spinning Wheel
og allt í einu er hann seztur
við trommumar og kjuðamir
dansa eftir skinminu og hring-
snúast í loftinu, fjórir í einu
og' ailit er kryddað með hinum
hamptoníska jarmii. Ékki gleym-
ir h.amh helduir að leilka 12th
Street Rag með tveimur fingr-
um á píanóið, en þegar sjóvið
er í algleymingi þyngist brún-
in á vininum. Hann gengur að
víbrafóninuim, I Can’t Get
Started og hver ballaðan rekur
aðra. Á stundum tvö - jatfn-
vel fjórfaldar Ham.p tempóið
og sérlhver skymjar að þarna
leibur sá er valdið hetfur. Eng-
inn impróvíserar jafn rýþmískt
Hamptoni og þegar hann slær
út í How High the Moon og
gefur hljómsveitinní merki um
að taka undir brjótast faign-
aðarlætin út. Pólkið ætlar
aldrei að s'leppa honum af
VERNHARÐUR LINNET:
11ALÞJÓÐLEGA
JAZZHÁ TIÐIN
IANTIBES
sviðinu. Þá leikur hann Hey-
Ba-Ba-Ree-Bop og allir eru
komnir upp á stóla, jafnt hipp-
ar sem miðaldra millistétt og
jafnvel einstaka milli með hvítt
brjóst og gullslegna framhlið.
Hamp hrópar og fólkið svarar,
þó glósur eins og skúdiíbúblííeea
vefjist dálítið fyrir því. Loks
leikur Hampton When the Saints
Go Marching In ög eins og
vera ber stormar hljómsveitin
með meistarann í broddi fylk-
ingar af sviðinu í beinni sam-
fylkingu og blandar sér meðal
fjöldans og hann með trommu-
kjuðana og svitinn eins og stór-
fljót í leysingu. Þegar öllu er
lokið vill enginn fara heldur
er hrópað í kór: Heýbabareebop.
Liohel Hampton kom. sá og
sigraði. Með hvortu tveggja,
sjóvi og tærri listsköpun. Þó
margir hefðu kosið að hánn
eyddi lengri tíma við víbrafón-
inn er eitt víst að seint máist
mynd Hamptons úr hugum
þeirra er á hlýddu, þama í
andvaranum í Juan-les Pins
Garner engu líkur
Sál í ham
Stúl'ka er nefnd Aretha
Franklin. Hún er helzt svo-
nefndra séilsöngvara. Vinsæl er
hún með afbrigðum. Hún er
afburðasöngkona og synigur með
meiri rýþma en maður á að
venjast. Kannski skyggði helzt
á söng ungfrú Franklin minn-
ingin um sálmasöngkonuna
Marion Williams er söng á
þessu sama sviði í fyrra. Þeir
er hlustuðu á Marion Williams
í fyrra höfðu sömu sögu að
segja, því árið áður hafði
meistarasöngkonan Maihalia
Jackson sungið í Juan-les-Pins
og við hlið hennar fölnaði
Marion Williams.
En hivern listamann verður að
dæma af eigin verkum og ung-
frú Franklin er söngtoona af
guðs náð og ekki er að efa að
hún á eftir að vinna mikla
sigra beri hún gæfu til að
halda árunni hreinni.
Hann er engu
líkur
Og nú er auglýst með trölla-
letri: Finale du Festival. Récital
Ermtl Garner. Og í fyrsta skipti
féstívalsins er hvert sæti skip-
að. Ég veit ekki hve marga
þessi útivangur rúmar. Þúsund-
ir, tugi þúsunda.
Gamer lét bíða eftir sér i
klukkuitíma. Hann fannst
hvergi. Kannski hann hafi bara
fengið sér g'las, en sviðið stéð
autt utan á því miðju var mik-
ill flýgill og svo stóll og á
stólnum rauð símaskrá, þy>kk.
Það fór ekki milli mála hver
átti að leika. Símaskráin er
eitt einkennismenki Garners,
Hamp's Bo<}gie Woogie
því enginn píanóstóll er hæfi-
lega hár fyrir Garner þó hann
sé ekki neimia tæpir 160 sentt-
metrar á hæð. Loks gekk kynn-
irinn fram og tilkynnti að Gar-
ner væri kominn. Það var úað
á hann. Tríó Garners gekk
inn á sviðið og reyndi hljóð-
færi sín. Frakkamir, sárreiðir
yfir töfinni, úuðu enn. Þá kom
Garner, í ljósgráum fötum og
brillíantíngreiddur. Þögn. Hann
gekk raHleiðis að flýglinum og
hagræddi sér á símaskránni.
Hann leit yfir mannf jöldan.
enn þögn. Hann slö nokkrar
nótur, tónaregn og. síðanmimmm
og There Never Will Be Ano-
ther Than You. Þá brast stífl-
an. Fagnaðalátunum ætlaði
aldrei að linna. Hvað var að
bíða einn vesælan klukkutíma
til að hlýða leik meistarans.
Og þama sat hann. Hann og
flýgillinn eitt, og hendur hans
flUigu yifir tónborðið.. Gamal-
kunnar ballöður eins og Laúra,
Yesterdays, The Talk Of the
Town öðluðust nýtt líf. Raullög
eins og The Girl From Ipa-
nema og The Shadow o£ Your
Smile öðluðust nýtt líf þegar
Gamer lagði út af þeim og
notaði þau sem beinagrind
meistarasólóa sinna. Blúsa lék
hann af ótömdum krafti og
stundum brá hann á leik og
Chopin valsar í ragtime, List
með garnerísku tónaregni eða
Rachmandoff með sveiflu stungu
upp kollinum milli frumsamdra
millikafla sem gneistuðu af
krafti fullir spennu sem Garner
er flestum slyngari í að fram-
kalla með gítarískum slögum
vinstri handaar.
Þegar Erroll Garner stóð á
fætur um leið og hann sló síð-
ustu tónana í Up In Errolls
Room lauk 11. alþjóðlegu jazz-
hátíðinni í Antibes, Juan-les-
Pins. Sérhvert andlit ljómaði og
þar mátti lesa: Erroll Garner,
hann er engu lífcur.
«
>