Þjóðviljinn - 15.09.1970, Blaðsíða 6

0 SÍÐA — ÞJÓÐVTUINN — Þriðjudagur 15. SBpteaniber 1970,
SUÐUREYRYI. 5. sept.
Heiðruðu Súgfiirðingar, sem
héðan haíið flutt, og aðrir, sem
tál þekkja og bréf þessi lesa.
Ég býð nú góðan dag.
Síðast.a bréf rnitt kom út 20.
júlí. Allsnarpir vindar blésu
hér síðastliðinn júlímánu'ð, en
vígi voru hér rammlega byggð
og standast því yfirleitt oll
óveður, hvaðan sem þau koma.
í fréttabréfi þessu verður
minnzt á ýmis atriði og fram-
kvæmdir. sem hér hafa gerzt
sí'ðastliðna tvo mánuði og einn-
ig það, sem er nú hór að
gerast.
Sölugatið
Og fyrst kemur þá frásögn
af hinum einstæða atbur'ði eða
Mklega réttara sagt. fyrirbæri,
er skeði hér fyrir nokkru.
Um miðjan júlímánuð skif-
uðu tveir heimamenn hrepps-
nefnd Suðureyrarhrepps bréf
hon/um kvöldstund, þegar hann
er að afgreiða blessað fólki'ð
sitt. Varan er allt í kring um
hann, frá góifi til lofts, enda
snýst hann frá hægiri til vdnstri
og til batoa aftur, síðan upp
og niður og þvers og kruss. Ég
efast um, að hann hafi nokk-
um tíma á ævi sinni stundað
aðra eins leikfimi. Það þýðr
efckert að yrða á hann einu
orði. Hann getur ekki svarað.
Það, sem maður heyrir hann
segja, er: „Já takk. — Var
það nokkuð fleira? — Nei.
Fjörutiu og sex, fimmtíu og
fjórar, níutíu og sex, hundrað
og þrjátíu.". Hann hefux get-
að talið upp í fast að tólf þús-
und króna verzlun á einu
kvöldi, sérstaklega eru það
laugardagskvöld. Hann myndi
áreiðanlega vegna heilsu sinn-
ar ekki geta haldið þetta út
kvöld eftir kvöld, ef ekki nyti
hann aðstoðar dætra sinna við
og við. Nokfcu'ð margir munu
þeir vera, sem líta þetta sölu-
Gísli Guðmundsson:
Fréttabréf frá
og sórttu um kvöldsöluleyfi til
þess að selja vörur út um gait.
Annar þerirar var Hermann
Guðm jndsson stöðvairstjóri.
Hann annast hér póst- og sím.a-
þjónustu, ásamt mörgu fleiru,
t.d. blaðadreifingu Morgun-
blaðsins og Tímans, ennfremur
bókabúð, blaða- og tímarita-
sölu, ásam.t margvíslegu sæl-
gæti o. m. fl., sem ekfci er hægt
a'ð éta. Verzlun hans er op-
in aðeins tvo tíma á dag, frá
kl. 14 til 16 alla daga að firá-
dregnum helgidögum þjóðkirkj-
unnar — og frá þessum regl-
'jtn er ei vikið. Hvað meina
menn með því að vera að safna
fjársjóðum hér á jöðru niðri,
því mölur og ryð geta grandiað
þeim öllum, og svo hitt, að lík-
klæðin hafa ekki vasa eins og
presturinn sagði forðum — og
var það vel mælt. Sennilega
hefúr Hermann ætlað að bæta
hag sánn mót hinni óðu verð-
bólgudýrtíð, sem nú djmur yf-
ir hann og raunar alla lands-
menn, Að öllum líkindum hef-
ur hireppsnefnd séð eða állti'ð,
að hann hefði nóg fyrir sig og
sína að bíta og brenna, og af
þeirn ástæðum ekki veitt hon-
um söluleyfið.
Hinn maðurinn sem sótti um
gatið á sama hreppsnefndar-
fundi, var Gissur Guðmunds-
sion húsasmíðameistari. Vegna
heilsu sinnar varð hann fyrir
alllöngu að bætta smíðavinnu.
Gissur varð ekkjumaður fyrir
allmörgum árum og þar af
leiðandi mest aleinn heima.
Honum Leiddist iðjuleysið, og
fór hann því að verzla í einu
herbergi íbúðar sinnar. Mjög
líklegt þykir, að af verzluninni
hafi litlar tekjur orðið, enda
ekkd opin búð, nema frá 13-16
yfirleitt, þótt haegt væri að
komast í búð á öllum tímum
sólarhrings. Aðalsöluvarningur
hans var Hjairba-gam, smá-
bamafatnaður, fegrunarlyf.
sælgæti og sígarettur, svo að
eitthvað sé nefnt. Á þessu
taldi hann sig ekki geta lifað
og sótti þessvegna um gatsölu-
leyfi. eins og áður er sagt, til
hinnar vorkosnu. háttvirtu
hreppsnefndar Suðureyrar-
hrepps. Gissur hefur alla tíð
verið lánsmaður. enda á hann
nú tvo tengdasyni í hrepps-
nefndinni. sem greiddu beiðni
hans meðatkvæði ásamt
hreppsnefndaroddvita sjálfum.
Fimm menn em hér í hirepps-
nefnd. Síðan hefur verið selt
af fullum krafti gegnum þetta
gat, sem sett var á samdægurs
og leyfið fékkst. Mest mun sal-
an vera á öli, sælgæti og nnarg-
víslegu tóbaki. Selt er frá kl.
20 - 23 alla daga, og er öllum
konum og körlum. frá vöggu
til grafar frjálst að koma
þangað og verzla. Nú mun
hann raka saman stórfé.
Það er unun að vara inni hjá
gat illu auga. Aðrir telja þetta
mikia og góða framför og virð-
ingarverða þjónustu. Og svo
eru það líka nokkuð margir,
sem láta sér standa alveg á
sama — eru algerlegia hlut-
lausir.
Gatsöluleyfið er veitt til ára-
móta. Hvað gerist þá er óráð-
in gáta.
Þessi saiklausi kveðlingur
heyrðist eftir að gatið opnað-
ist; og salan hófst:
Gissur gatleysi þjáði,
gat vildi fá í skyndi.
Hreppsnefndin lið honum ljáði,
og leikur nú allt í lyndi.
Hermann með sama sinni
sótti fast eftir gati,
en af varð áheyrninni,
og allt er þar nú í pati.
En það er ekiki rétt. Hjá Her-
manni er ekkert í pati, að séð
verður. Hann beldur sínu
sama striki, rólegur og aðgæt-
inn að vanda og býður nú
sjónvarpstæki tál kaups.
Bátaflotinn
Það stendur til, og er þegar
ákveðið að sumu leyti, að héð-
an varði seldir nokkuð rnargir
bátar í haust. T.d. er það Hers-
ir, 37 tonn að stærð. Hiann bil-
aðj 13. marz sl. og hefúr verið
; viðgerð á ísafirð; síðan. Mun
hann vera seldur. Þá er það
Björgvin, 51 smál. bátjr. Hann
var keyptur hingað í sept. s.l.
Heyrzt hefur. að hann sé þeg-
ar seldur. Svo ex það sigur-
fari, 6 stnál. bátur. Verður að
líkindium seldur til Bildudals.
Og sá fjórði er Tjaldur, 5
tonma bátur. Er líka til sölu.
Stefnir, 39 tonn að staarð,
sem fór héðan í vor, 10. maí,
suður til Njarðvíkur til við-
gerðar, hefur verið þar síðan.
Mjög Mklegt er, að hann verði
gerðjr út héðan, en tímar eru
nú mjög breytilegir og ekki
gott að átta siig á hlutunum,
því að á skammri stundu skip-
ast veður í lofti.
í byrjun ágústmánaðar kom
hingað nýr bátur, 10,7 tonn.
Bátur sá heitir BMðfairi, og er
smíðaður í Bátalóni. Eiigendur
hans eru þrír ungir eða mjög
ungir menn. BMðfari rær nú
með línu. Eins og ég hef áður
getið 'Jm, er verið að smíða
176 tonna bát í Stálvdk h.f.
Ekki reikna ég með því, að
hann kami fyrr en á mdðri ver-
vetrarvertíð eða í endaðan
febrúar 1971. Það má þá ganga
vel mdðað við þær tafir, sem
urðu í vor vogna verkfalls.
Og svo er enn von um þann
norska hát, sem ég hef áður
minnzt á í fréttabréfi. Sterkar
likur eru nú fyrir þvi, að
bann komi hingað, enda1 bíðia
Þessi mynd var tekin nokkrum dögum eftir að sölugatið var
opnað. Það er bíóhlé kl. 10 að kvöldi. Fólkið er að koma frá
því að verzla með ölflöskur o.fl.. Félagsheimilið er til hægri á
myndinni, en bústaður hreppstjórans til vinstri. Sést í röndina
á sölustaðnum við innri endann á félagsheimilinu.
Súgandafírði
Ilinn 16. ágúst var Hákur sóttur til Suðureyrar. Fara átti með
hann til Flateyrar. Þcgar farið var með prammann út úr höfn-
inni bar straumurinn hann óðfluga á grunn fram af garðinum
sem sést á annarri myndinni. V.s. Fagranesinu tókst þó eftir
rúman klukkutíma að teyma hann af stað. Á þeim tanga eða
skerhorni hafa margir bátar tekið niðri og staðið fastir. Sumir
skemmzt nokkuð. Þessi grynning er og verður hættuleg sjó-
farendum, þó heimamenn séu, hvað þá öðrum.
nú margir Súgfirðingiar í of-
væni eftir því, að það geriat.
Súgandafjörður ©r eini staður-
inn hér á Vestfjörðum fyrir
utan Tálknafjörð, sem engian
togbát á. Það er nú sýnileigt og
nawnar löngú fyinr séð, að
hingað vaintar togskip, ekki
eitt, heldur tvö eða fleiri til
þess að afla hráetnis fyrir
hraðfrystihúsið og þorpsbúa.
Línuveiðar með sæmilegum ár-
angri er aðains hægt að stunda
síðila bajists og fnam eftir
vetri. Þá fer aíM að tregðast
mjag ört og í endaða vertí’ð
er ekkert að hafa. Handfæra-
veiðum er ekkert á að byiggja
hvað atvinnu snertir. Það eru
nú líka síðustu forvöð hjá oss
Súgfirðingum að afla hráefn-
is með togveáðum, þvi eftir
öllum sélairmerkjium að dæma
er fiskur að gianga til þurrðar,
að minnsta kostí. hér á venju-
legum Vestfjarðamiðum. Við
vitium heldur ekki, hvarju eitr-
un sjávar og mengun bann að
valda hér á Isiandsmiðum.
Hafnarvinna
Unnið var að hafmairfram-
kvæmdum hér í sumar. Höfnin
var dýpkuð að mestu leyti, en
það hefði mátt gena það betur
og eýða einum degi meira í
það og grafa burt það, sem
hætt var við fyrir nokkrum
árum, þegar dýpkunarkrandnn
var tekinn héðan, án þese að
klára það verk, sem bonum að
líkindjm hiefur verið ætliað að
gera, en var fluttur tíl Báldu-
dals áður en búið var. Innsigl-
ingin frá og til hafnarinnar var
nú dýpkuð á um 600 m svæði.
Þar af ©ru 200 m 6 m brei’ðir,
og um 400 m 40 m breiðir.
4,5 m dýpi er þar nú, miðað
við stórstraumsfjöru. í ráði er
og þegar ákveðið, að setja
þrjár baiujur, sem verða að
M‘kindum á stjómborða, þegar
sá'git er inn tíl hafnarinnar.
Þær eiru þó ekki kommar enn,
en við þekkjum röggsemi vita-
og hafnanmála og reiknum
með, að baajumar komi hér n,ú
brá'ðlega. Það er líka naiuðsyn,
að þær komi sem fyrst.
Einsdæmi
Þann 12. júlí 197o var hiald-
inn aðalfundur Fiskiðjunnar
Freyju. í félaginu voru þá 9
hlu'thafiar. Ebki vora alMr
mættir. Ákveðið var á þes'sum
fund; að greiða hluthöfum
12% arð fyrir siðasta ár. Sam-
þykkt var einniig og síðan aug-
lýst þann 9/8 að gefa mönn-
um og félögum kost á að ger-
ast hljthafar í áðurgreindu
fyriirtæki. Frestur var tíl 20/8.
Ekki var það hedglum hent a'ð
leggja þar fram íé, því að
hveirt hiutaforéf hljóðaðj á kr.
50.000,00. Sambvæmt viðtali
við forstjóra Fiskiðjunnar er
tala hlutabrófa nú alls um 4».
Hluthafiar eiru úr öllum ílokk-
um og ýmisum stóttum, og með-
al þeárra er Suðureyrarforepp-
ur með br. 100.000,00 og Kaup-
féla'g Súgfirðiniga með aðirar
100.000,00. Kajpfélaigið stóð siig
mjög illa sl. ár, en það gat
nú þetta sam/t. Máiin voru ekki
þorin undir félagismenn eða
hreppsbúa. Fonmaður kaupfé-
lagsins er nú mjög Mynntur
Fiskiðjunni, og er ekkj nema
gott eitt um það að segj.a,
Kaupfélagið átitl hjá fsveri h.f.
wn kr. 400.000,00 þegar það
var gert upp. Einbver shrekk-
ur var í sumum mönn-
um og hljóðað var mjög báitt
yfir því, að þetta fé væri tap-
að. En' það fór nú á annan
veg. Nú befúr kaupfélagið
fengi’ð sitt, og líklega allir
þeir heimamenn, sem þiar áttu
inni. Munu hafa femgið allt
borigað.
Þetta mál tél ég einsdæmi í
sö|gu gjialdþrots, og það sýndr,
að Óskari Kristjánssyni ar ebki
alls vaimað. Og hér eftir mun
hann virðimgar njóta og bless-
un hljóta íyrir þann dreng-
sikap og velvild, sem bann
hefiur sýnt sveitumgum sínum
með því að stuðlia að flram-
gangS þessara greiðslumiála.
Þess skial og gietíð að 1. júM
1067 fóiru ísver h.f. og Fisk-
iöjam h.f. í samvinnuibúskap,
en þó með sérskihnn fjérbaig
að sögnl Sá þúskapur hrjndi
7. septemiher 1968; Það getur
verið og er ekki óMklegt, að
Fiskiðjan Freyja bafj talið si'g
skuldbundna, eða verið bund-
in að eánhverju leyti þeim
skuldum, er ísrver safnaði þetta
limabU, og einniig það, að
Fiskiðjiain Freyja fékk eágnir
ísvers fyrir sáralítinn pening
alð mínu áliti, eða 8,5 milj.
kiróna. Ennfremur fengu fyrir-
tækin haustið 1968 4 mdlj.
króna hjálp, eina mdlj. frá At-
vinnujöfnunarsjóði og 3 málj.
frá Atvinnuleysistryggingar-
sjóði. Að öllu þessu athuguðu
getur verið, að Fiskiðjan að
einhverju eða öllu leyti hafi
gireitt fyrir því, að skuldu-
naiuitar ísvers fengju stt. Og
ennfremur: Fiskiðjan er tal-
in hafa þénað stórfé siðast-
li'ðið ár.
Þær hönmungar, sem steðj-
uðu að oss Súgfirðingum
haustið 1968 foafia nú endað
ákjósanlega vel að séð verð-
ur.
Kaupfélagsstjórinn, GJðbjöm
Bjömsson, hefur nú saigt upp
stöðu sinni vi'ð kaupfélagið, en
mun Mklega að sögn hans sjálfs
þjóna því kalM til áramóta.
Ekflq er enn ákve’ðið, hiver
tekur við því virðulega starfi.
Hvað ætlar sivo Guðbjörn að
gera? Jú, banin fer senndiLega
á skrifstofu Fiskiðjunnar
Freyju. Þar er ekki Mtið naitt
á póliitísbu hMðiina, hara að
miaðurinn sé fær í starfiL
Heilsufar
Heilsufar hór hefjr verið
mjög vomt mestalilan ágúst-
márnuð. AtM Dagbjartsson, sem
er starfiandi læknir á ísafirði
Og þjónar hér líba, befiur baft
nóig að gena þá daga, sem
hann er hiér. Það er á mið-
vibudögum og lauigardögum.
Nú síðasta hálfian mánuð hef-
ur hann bomið aMoft. Það hef-
ur herjað hér hjá oss ein-
hvers bonar magapest. Maginn
gierir uppreisn. Bæði var það
uppsala og niðurgamigur. Sér-
stakiega ha£a það verið yngri
krabbar, og í einstaba tiilfeiM
mjög ung böm, eins árs eða
þar um, Eitt foaim dó 16 mán-
aða gamialt nobbrij eftir að
það var fiLuitt til ísafjairðar.
Sennilega hefur það ekki þolað
þessa pest Böm geta ebki
bvartað. Amnað barn, er ný-
komið var himgað að súnnán,
veiktist mjög fljótt efitór að
hingað bom, en til öryggis lét
læknir flytjia það suður til
Reykjavífcur, og er það nú fyr-
ir aMlöngu úr allri foættu.
Nofcfcuð martgir hafa veikzt af
þessum kvilla, bæði unglingar
og aldnir. Veikin hefiur varað
mjög stutt ; flestöMum tílfell-
um, og yflrleitt mjög lítíll hiitd.
En hvað skeður: Mitt í öilum
þessum ósköpum fiannst músa-
taugaiveiki í bonu, sem bom
hingað að sunnan úr höfuð-
stað íslands efitír að hún var
búdn að dveljia hér í rúmam
Framhald á 9. síðu.
Samstarfum efnahagsáætlán-
ir Sovétríkjanna og Rúmeníu
Moskva, APN, — Hinn 11.
septemíber sl. var undinritaður
í Moskvu sáttmiáli um samræm-
ingu efnahagsásetlana Sovét-
ríkjanna Og Rúmeníu fyrir árin
1971 — 1975. Þar er gert ráð
fyrir aufcnu samstarfi, sérihæf-
ingu framleiðslunnar og skipt-
um á ákveðnum vörutegundum.
Vörumagnið, sem löndin tvö
munu skiptast á á þessum fflmm
árum verður meira en 500 mil-
jarða króna viröi.
Sovétríkin iflytja út til Rúmeníu
járn, koks og kol fyrir stál-
iðnað Rúmeníu.
Verulegur hluti af framleiðslu
Rúmena á stálpípum fyrir olíu-
iðnaðinn og gasiðnaðinn veröur
fluttur til Sovétríkjanna.
Fjöldamargar vélar hjá rúm-
enskum fyrirtækjum eru sovézk
framleiðsla. Á næstu 5 árum
miun það færast í aukana, að
Sovótríkin selji Rúmenum heil-
ar verksmiðjur og einstakar af-
kasitamiklar vélar.
Smíði á véfLum fer ört vax-
andi í Rúmeníu og þvi gfitur
Rúmenía nú þegar framileitt
ýmsar tegundir véla sem
sovézkt efnahagsMf hefur mikla
þörf fyrir. 1 tæknilegri sam-
vinnu við Sovétríkin verða
byggðar nokikrar stórar efna-
verksmiðjur á grundvelM nýj-
ustu tæknd. Ennfremur vcrður
framleiðsilugfiita máimiðnaðarins
og námuiðnaðarins aukin til
muna.
1 efnaihagsáætlun Rúmeníu er
gert ráð fyrir stóraokinni fram-
leiðslu á jámlbrautarvögnum
fyrir vöralestir af nýjustu gerð.
MikiM hluti þessarar fram-
leiðslu ter til Sovétríkjanna. 1
verksmiðjum Rúmeníu verða
framleiddar landbúnaðarvélar
fyrir Sovótríkin í stóram sdril,
þ.á.m. vaignar aftan í dráttar-
vélar, sem afitermast á sjálf-
virkan hátt. Ennfremur munu
Rúmenar smiða skip fyrir
Sovótríkin.
1 efnahagsáætlun Rúmeniíu er
gert ráð fyrir aukningu á út-
fflutninigi ýmiss bonar neyzilu-
varnings fyrdr almenning, svo
sem tilhúins fatnaðar, prjóna-
vöru, húsgagna, skófatnaðar og
ýmiss konar leðurvöru.
1 mörgum héraðum Rúmemíu
halfa risið upp efnaverksmiðjur,
sem vinna úr olíu. Á næsitu
fimm árum munu þær í awkn-
um mæli selja framleiðslu sína
til Sovétrfkjanna. Verður fyrst
og fremst um plast að ræða,
sem sovézkar verksmiðjur
steypa úr ýmis áhöld.
4