Þjóðviljinn - 25.09.1970, Blaðsíða 2

2 SIÐA — ÞJÓÐVIiLJI'NN — Föstudaigur 25. ssptember 1970.
Fimm fyrstu ritin í nýjum
flokki Bókmenntafélagsins
Fræðsluskrifstofur á fót í
hinum einstöku landshlutum
í gær kynntu forráðamenn
Hins íslenzk abókmenntafélags
fimm fyrstiu bækumar í nýjum
bákaiQokki, sem i>að er að hefja
útgáfu á. Er gert grein fjnrir
flokknum í heild í Érétt á 12.
síðu en hér á eftir fer kynning á
hinuim einstöku bókum:
Altoert Einstein:
Afstæðiskeningin.
Islenzk þýðing eftir
Þorstein Halldórsson
eðlisfræðing.
Prófessor Magnús Magnússon
ritar inngang að bóikinni .um
Altoext Einstedn, ævi hans og
starf og leggur þar meðal ann-
ars mikla áherzlu á heimspeki-
legar aðferðir og viðhorí Ein-
steins. Er inngangurinn hið
rækilegasta, sem ritað hefur
verið um Einstein á íslenzku.
Þeir dr. Þorsteinn Sæmundsson,
stjamfræðingur, og Þorsteinn
Vilhjálmsson, eðlisfræðingur,
rita eftirmála um staðfestingu
kenningarinnar á síöari árum.
Sigmund Freud:
Um sálgreiningu.
íslenzk þýðing eftir
Maiu Sigurðardóttur
sálfræðing með
inngangi eftir
Símon Jóh, Ágústson
prófessor.
Þessi ból: geymir fimm fyrir-
lestra, sem Freud flutti í
Bandaríkjunum árið 1909. Fjall-
ar hann þar um mörg höfuð-
atriði sálgredningarinnar: um
eðli móðursýki, tilfinningalíf
Flís-
ar og bjálkar
í nær tíu aldir bafa menn
burðazt við að reyna að
kenna Islendingum kristinn
dóm, og mangir hafa á hrað-
bergi ýmsa þá lífsspeki sem
í guðsspjöllunum er að finna.
Hitt vill brenna við að ýms-
ir eiiga auðveldara með a'ð
læra heilræðin og kenna þau
en halda þau sjálfir. Tökum
til að mynd.a þessar alkunnu
sdðgæðisreglur, sem Mattheus
guðspj ailamaður hefur esfitir
Kristi: „En hví sér þú flis-
ina í auga bróður þdns en
tekur ekiki eftir bjálkanum í
auga þínu? Eða hvemig getur
þú sagt við bróður þinn: Lát
mág dra<ga út filísina úr auga
þér, og gengur svo sjálfiur með
bjálka í auganu? Hræsnari,
drag fyrst bjálkann út úr
auga þínu, og þá muntu sjá
vel til að draga út flisina úr
auga bróður þans.“
Mér hefur að visu ævínlega
þótt bjálki vera næsta fyrir-
ferðarmikill smíðisgripur í
þessari samlíkingu, en vel má
vera að fiáránleikinn í því
orðavall verði til þess að
setningamar íestist enn betur
í minni. Og vlst er um það
að sú aðferð sem í setning-
unurn fielst hentaæ mjög vel
til þess að kanna heiðarieik
og hreínsikilni manna og
kenna rétt háttemi. Samt er
alltaf verið að brjóta þessar
siðgæðisreglur. Ágætt dæmi
um það er síðari forustugrein
Morgunblaðsins í gær. Þar er
fjaUað um prófkjör það sem
nýlega fór fram i Reykjavík
á vegum Framsóknarflokks-
ins, og um það kemst Morg-
barna og túlkun drauma. 1 ítar-
legum inngangi um ævi Freud
og kenningar segir Prófessor
Símon Jóh. Ágústsson m.a.: „Er
mdkill ffengur að fiá þessa litlu
bók á íslenzku. Hún er eitt
bezta dæmi þess, hve alþýðlega
og skilmerki'lega Freud gat rit-
að, þegar hann var í essinu
sínu. öllum, sem kynnast vilja
ritum Freuds, er róðlegt að
byrja á því að lesa þetta stutta
yfirlit".
John Kennet Gálbraith:
Iðnríki okkar daga.
Islenzik þýðing eftir
Guðmund Magnússon
prófessor með
inngangi eftir
dr. Jóhannes Nordal.
John Kennet Galtoraith er
einn kunnasti og jafnframt um-
deildasti hagfræðingur sam-
tímans. Hann er nú prófessor
við Harvardháskóla. Iðnríki
okkar daga er ágrip, sem hann
hefur sjálfur gert, uipphatflega
handa breztoum lesendum, af
höfiuðriti sínu, The New Indust-
rial State, sem út kom árið
1967, 1 fiorspjalli að bókdnni
segir dr. Jóhannes Nordal m.a.:
„Tæpitunga er Galbraith fjarri,
af þvi að hann er sannfærður
um það, að þeir sem slá úr
og í, rjúfa aldrei þá skel van-
hugsunar, sem svo mjög ríkir
í þjóðfélagslegum efnum. Til að
ná þessu markmiði er honum
gjamt að setja skoðanir sínar
fram á sem vægðarlausasastan
hátt, og velur hann þá ednatt
unblaðið m.a. svo að oröi:
,L>jóst er nú, að töluiverð
sundurþykkja rdkir innan
Framsóknarflokksins um
þessar mundir og átök eiga
sér stað málli yngri og eldri
flokksmanna. Það vefcur hins
vegar verulega athygli, að í
þessum átökum er í raun
ekki deilt um stefnu Fram-
sóknarflokksins, heldur hafa
þessar væringar orðið vegna
þess eins, að nokkrir ungir
framigjamir framséknanmenn
hafa orðið undir í átökum um
vegtyllur innan flokksins...
Fátt lýsir betur stjómmóla-
Íegri stöðnun Framsóknar-
filakiksins en að þessi átök
virðast einungis eiga sér stað
vegna innbyrðis togstreitu um
áhrifastöður í flokknum og
sæti á firam/boðsilisibum vegna
alþingiskosninga næsta sum-
ar.“
Þetta skrifar Morgunitolaðið
í forustuigrein á sarna tíma og
Sjálfistæðisflokkurinn í
Reykjavik og viðar er sund-
urtættur í heáftarlegum
átökum um vegtyllur, áhrifa-
stöður og sæti á framboðs-
listum. Menn þuría ekki
annað en lesa ívitnunina aft-
ur og setja Sjálfistæðistfloíkfcur
og Sjálfstæðisflokksmenn í
stað orðanna Framsóknar-
flokkur og Framsóknarimienm til
þess að sjá að umivöndunin á
við hina fyrmefndu í enn
ríkara mæli en bræðuma í
Framsókn. Það eru engir smá-
ræðis bjálkar sem Morgun-
blaðsmenn verða að draga úr
auigum sér áður en þeir
veröa þess umkomnir að
kenna Framsóknarmönnum
rétta siði; þeir stórviðir
myndu nægja í margar
Morgunblaðshallir. — Austri.
að skotmörkum þá menn, sem
eru beztir fulltrúar úreltrar
vanhugsunar." 1 bókinni er m.a.
fjallað um eðli kapítalisma og
sósíalisma og komizt að niður-
stöðum, sem flestum íslenzkum
lesendum munu þykja nýstór-
legar.
John Stuart Mill:
Frelsið.
íslenzk þýðing eftir
Jón (Hnefil Aðalsteinsson
og Þorstán Gylfason
með forspjalli eftir
Þorstein Gylfason.
Frelsið er eitt af örfáum
höfuðritum stjómspekdnnar að
fomu og nýju, og birtist það
nú öðru sinni í íslenzkri þýð-
ingu. Hina fyrri gerðir Jón
Ólafsson ritstjóri, og kom hún
út árið 1886. Mill kvað bókina
fjalla um „félagslegt frelsi, um
eðli og takmörk hins réttmæta
valds þjóðfélagsins yfir einstak-
lingnum“, þ.e. um rétt hvers
einstaklings til að haga lifi
sínu eins og honum sjálfum
sýnist, án tillits til valdboða
eða almenningsálits. Um þetta
efni fjallar Mill mest frá sið-
ferðilegu sjónarmiði fremur en
lagalegu og stjómarfarslegu.
Gerir það bókina manneskju-
legri en algengast er um fræði-
rit um stjómmál og stjóm-
skipan, enda er bókin stundum
kölluð „sálmurinn um frelsið".
Otgálfa hins íslenzka bók-
menntafélags á Frelsinu er
helguð minningu dr. Bjama
Benedifctssonar forsætisróð-
herra,, frú Sigríðar Bjömsdótt-
ur og Benedikts Vilmundar-
sonar.
C. P. Snow:
Valdstjórn og vísindl
Islenzk þýðing eftir
Baidur Símonarson
lífefnaíræðing
með forspjaJli eftir 1
Jónas H. Haralz
bankastjóra.
Snow lávarður er brezkur
eðlisfiræðingur og skáidsagna-
höfundur, Hann er aðstoðar-
vdsindamálaráðherra í fyrsta
ráðuneyti Harolds Wilsons. Á
síðustu árum hefur hann vakið
heimsafihygli, umtal og deilur
fyrir tvær litlar bækur um
klofining vestrænnar menningar
í tvo menningiarstrauma. önnur
þessara bóka er Valdstjóm og
visindl. Uppistaða bókarinnar
er frósögn af deilum tveggja
brezkra eðlisfræðinga á styrj-
aldarárunum og viðskiptum
þeinra við Winston Churchill,
en svo vildi til, að Churtíhill
dró mjög taum þess þeirra,
sem hafði sannanlega á röngu
að standa um þau vísindalegu
efni, sem deilt var um. Af
þessari sögu dregur Snow ýms-
ar ályktanir um stjómmál og
stjómsýslu í hinum marg-
brotnu iönríkjum samtímans,
austan tjalds og vestan.
A aðalfundi Kcnnarafélags
Vestfjarða, sem nýlega var
haldinn á Núpi í Dýrafirði, var
m.a. vikið að nauðsyn þess að
athugaðir verðl möguleikar á
stofnun sérstakra fræðsluskrif-
stofa í hinum ýmsu landshlut-
um. Yrðu skrifstofur þessar þá
tengiliðir milli skóla í viðkom-
andi byggðariagi og fræðslu-
yfirvalda, en hefðu jafnframt
talsvert sjálfstæði í ákveðnum
málaflokkum, svo sem fjármál-
um.
Aðalerindi fundarins fluttu
þeir ömóílfiur Thoriaoius
menntaskólakennari, er kom ó
vegium Skólaraamsékna, Þóir-
leilfur Bjarnason námsstjóri og
Amgrímiur Jónsson skófiiastjóri á
Núpi.
1 erindi sínu gerðd ömólfiur
fyrst og fremist grein fyrirhin-
um einstöfcu þáttum þeirrar
endurskipuiljagningar, er fyrir
dyrum stendur í skólamólum
og hlutveiki Skólarannsókna í
því stairfí, bæði er vaxðar heild-
arslkoðun keunsluhóka, endur-
mat á gildi núveramdi náms-
efinis, endurskoðun kennslutoólía
og námisefnis hinna ýmsu náms-
greina, og í beinu firamhaldi af
því ákveðnar tiUögur að nýrri
námsskrá. Gerði hann alllmennt
grein fyrir þeim nýjungum og'
tilratmum, er Slkólarannsóknir
ynnu nú að, en sérstakiega
fjallaði hann þó um nýskipan
kennslu í almennri nóttúru-
fræði og lífifiræðá.-
Erindi Þórfeifs, „Ný viðhorfí
sk)óllamálum“, fjaUaði í framv
baM af erindS ömóflfis, fyrstog
fremst um þé heildarstefinu, sem
mál þessi væm að taka í diag.
Ralkti framsöigumaður aðnokknx
ástæður og skilyrðd fyrir verð-
andi þróun og þá sérstaklega
aðstöðu dreifbýlis og hinna
smærri skóla í því samibandi.
Fimmti hver rek-
inn úrKommún-
istaflokki Tékkó
PRAG 23/9 — Nú er næstum
lókið hreinsun þeirri sem gerð
hefur verið á Kommúnistaflokki
Tékkóslóvakíu. Um 20% af
fflokksmeðlimum hafa ekki fengið
flokksskírteini sún endumýjuð.
Þetta þýðir að um 300 þúsund
kommúnistum hefur verið vikið
úr flokknum etftir að hreinsan-
imar hófiust. Talið er að hlut-
fallstala brottrekinna sé sýnu
hærri í höfuðstaðnum en annars-
staðar, og hafii hreinsunin eink-
um bitnað á yngri meðlimum
flokksins, stuðningsmönnum
Duibceks.
Hreinsunin var framkvæmd af
200 þúsund flokksfélögum sem
„unnt var að treysta“ eins og
segir í frásögn af málinu í biað-
inu Rude Pravo.
Tilboð óskast í uppsteypu gaignfræðaskóla-
húss að Varmá í Mosfellssveit.
Grunnplötu skal vera lokið 31. marz 1971
og uppsteypu hússins 30. des. 1971.
r
Utboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri,
gegn 3.000,— króna skilatryggingu.
Tilboð verða opnuð 13. okt. n. k.
INNKAUPASTOFNUN RÍKISINS
BORGARTÚNI7 SÍMI 10140
Arngrímur Jónsson filutti er-
indið „Væntanlegar breytingiar
í staríshóttum héraðsskódans á
Núpi“, þar sem hann lýsti
breytingum í skóiastarfi, er
gerðar yrðu með tilkomu hinna
nýju firamhaldsdeillda við hór-
aðagaignfræðosfcófliana. 1 Gerðd
hann greán fýxir mö'guiledkum á
námi á ábveðnuim kjörsviðum
og rakti kosti og galla fýrir-
hugaðs stoipulaigB eins og það
vdrðist verða í fraimkvæmd.
Urðu talsverðar umræður um
öR þessi erindi og svöruðu
firamsöguimiann fijölda fýrir-
sipuma. Einnig voru rædd ým-
is haigsimuna- og róttindamál
kenniara, svo og uppeldis- og
stoóiamóO alimiennt, launamál,
starfsaðstaða toennam og nem-
enda, mennitunairþörf og staða
hins almenna nemanda í nú-
tíma þjóðfélagi, kennaramennt-
unin oig nauðsynleig endurmennt-
un kennara, hin brýna þörfi fyr-
ir bætta sálfræðiþjónustu í slkói-
um cig að afihuigaðir verðiþeir
möiguiedkar, að sfiotflnaðar verði
sérstakar firœðsluskrifistofiur í
hinium ýmisu landshiutum.
Á fundinum kom fraim nokk-
ur gagnrýni á heiíldairsaimitök
kennara fyrir að vera ékki enn
befiur á verði en verið íhefiur
Balleltflokkur Félags ísleazkra
listdansara
Sýning í Þjóðleikhúsinu mánud. 28. sept.
BallettmeistaTÍ:
Alexander Bennett. 6
Viðfangsefni: Þaettir úr
Svanavatninu og ,pft< «
Hnotubrjótnum eftir
Tchaikovsky.
Dauðinn og unga
stúlkan, tónlist eftir
Schubert og Facade,
tónlist eftir William
Walton.
Aðgönguimiðar seldir í Þjóðleikhúsinu frá
klukkan 1.15 í dag.
Félagsmenn geta vitjað frátekinna að-
göngumiða í miðasöluna 'til sunnudags-
kvölds.
Tilboð óskast í
farþegaflutning
Mosfellshreppur óskar eftir tilboðum í flutninga
á skólanemendum, sem sækja skóla í Reykjavík.
Hér er um að ræða um 24- nemendiur, sem skipt-
ast í tvo hópa eftir skólatíma:
A — skólatími frá kl. 8,00 —13,30.
B — skólatími frá kl. 13,30 —19,00.
Nánari upplýsingar á skrifstofu Mosfellshrepps,
Hlégarði, sími 66218.
Faðir okkar
KARL EINARSSON, fyrrverandi bæjarfógeti,
andaðist 24, þ.m. í Landakotsspífiaia.
Jónas Karlsson
Stefán Karlsson
Plína K. Norðdahl.
urn hin ýmsu baigsmiunamál
sfiéttarinnar.
1 lok aðallfiundar víar kosin
stjórn fél'agsins. Núverandi
stjórn slkipa:
Pétur Bjarnason síkiólasfijóiri,
Bíldudal, formaður, Jón Egg-
ertsson skólastjóri, Patretosfirði,
gjaldikeri og Páii Ágústsson
kennari. Patreksfiirði, ritari.
1 varastjórn em: Guðmundur
Friðgeirsson, skóiastjóri, ör-
lygishöfin, Jörundur Garðarsson,
kennari, Bíldudai og Hillmar
Árnason kennari, Patreksfiirði.