Þjóðviljinn - 30.09.1970, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVlLJIiNiN — Miðvikudjaigur 30. Bieptamiber 1970.
— Málgagn sósíalisma, verkalýSshreyfingar og þjóðfrelsis —
Útgefandl: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkv.stjórl: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Ivar H. lónsson (áb.), Magnús Kjartansson
Sigurður Guðmundsson
Fréttaritstjóri: Sigurður V Friðþjófsson
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson
Auglýslngastj.: Olafur lónsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Simi 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Krafan um öryggi
'J'vær þjóðir náskyldar, íslendingar og Færeying-
ar, tengjast þessa daga í hryggð og eftirsjá
mætra manna sem fórust í flugslysinu á Myki-
nesi. íslenzkur flugstjóri og færeyskir farþegar
týndu þar lífi og margir aðrir meiddust svo að
ekki er séð fyrir hver áhrif kann að hafa á heilsu
þeirra og framtíð.
jslendingar munu einum huga votta færeysku
frændþjóðinni samúð og hluttekningu vegna
hins mikla og sára mannskaða. Að flugi Flugfélags
íslands til Færeyja og milli Færeyja og Noregs
hefur verið mikil saimgöngubót, og ekki annað
kunnugt en það hafi verið vinsælt jafnt í Færeyj-
um, á íslandi og í Noregi. En erfiðleikar hafa á
því verið vegna ónógra flugvallaskilyrða í Fær-
eyjuim, og hafa oft orðið tafir á áætlunarflugi
þangað af þeim sökum. íslendingar þekkja þáð frá
flugi til staða hér úti á landi sem hafa lélega flug-
velli að oft tekst á löngunin og þörfin fyrir sam-
göngurnar og hitt að tefla ekki á tæpasta vað með
flugvöll og veður. íslenzkir flugmenn hafa oft
sýnt ótrúlega hæfni og kjark í starfi sínu við örð-
ug skilyrði, og það hefur tvímælalaust stuðlað
að því að gera flugið jafnvinsælt og það er orðið
með íslendingum hversu vel hefur gengið að halda
flugsambandi við staði um allt land. Samt verður
að krefjast þess að öryggi áhafnar og farþega sé
alltaf látið sitja í fyrirrúmi, fyrir þeirri kröfu
verði önnur tillit að þoka.
Dýrtíðareldur
jjað er eftirtektarvert að svo virðist sem engin
tilraun sé gerð til þess í sumar að rökstyðja
verðhækkanaflóðið sem dunið hefur yfir, dýrtíð-
in sem er eins og eldur í peningum hverrar al-
þýðufjölskyldu. Ríkisstjómin virðist hafa gefið
gróðamönnum og bröskurum grænt ljós, allt má
hækka og flest stórhækka; stjómarflokkarnir,
Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn, hafa
lagt ákvörðunarvaldið um vöruverðið að lang-
mestu leyti á vald kaupmanna, og þeir kunna auð-
sjáanlega að nota tækifærið. Einnig búvörurnar
og þjónusta ríkisfyrirtækja rýkur upp úr öllu
valdi, jafnframt því að ríkisstjóm íhaldsins og
Alþýðuflokksins segist öll af vilja gerð til að varð-
veita aukinn kaupmátt launa sem fékkst með
kjarasamningunum síðustu! Væri ekki full þörf
að gefa þeim flokkum 'lausn frá stjómarstörfum
sem uppvísir em að slíkum klækjum? — s.
Getraunin enn. — Lögberg-Heimskringla
í Winnipeg — Rannsóknir er varða sögu
íslands og íslenzka tungu.

Bæjarpósturinn féklk um
daginn cig birti bréf, þar sem
farið er lofsamlegum orðum
um síðustu getraiun Þjóðvilj-
ans, sem laiuik í síðustu viku.
Nú vill Pósturinn enn minna
lesendur á skilafrestinn; hann
rennur út annan lauigardag,
10. október. Fyrir þann tíma
— og í síðasta lagi þann dag
þurfa lausnir að hafa borizt
blaðinu. Lausnimar eru
reyndar þegar famar að
streyma til blaðsins — og hér
fer á eftir bréf G.E. sem
fylgdi einni sendingunni:
Reykjavík 27/9 ’70
Ég vil með örfáum línum
þakka blaðinu fyrir að bjóða
til þessarar skemmtilegu
keppni. Mér var ljóst, þegar
leikurinn hófst, að ég fengi
marga byltu, en þær hef ég
hlötið svo margar á glímu-
velli lífsins, að mig munaði
ekkj um nokkrar í viðbót.
En hvað sem verður urn
happ eöa tap, lýk ég þessu
spjalli með heitri ósk til
stefnumála Þjóðviljans.
Sækjum fast í Sókn til happs,
sízt má kosning skeika.
AHavega hlutverk Hrapps
hyggst ég ekkí leika.
G.E.
★
Áhugamaður hafði samband
við Bæjarpóstinn á dögunum
og bað hann um að koma á
framfæri þeirrj áminningu til
lesenda blaðsins, að vestur í
Winnipeg-borg í Kanada væri
enn gefið út íslenzkt blað,
Lögberg-Heimskringla, blað
sem ætti nú eins og mörg
önnur við fjárhagserfiðleika
að stríða en mikilvægt væri
að héldi áfram að kcma út
vegna íslenskrar menningar-
arfleifðar vestan hafs. Sagði
maðurinn að kaupendur Lög-
bergs-Heimskringlu hér á Is-
landi væru alltof fáir, þeim
þyrfti að fjölga til mikilla
muna og yrði styrkur að
hverjum nýjum áskrifanda.
Við komum þessum boðum
áhugamannsins til skila og
vekjum jafnfram athygli á
því að umboðsmaður Lög-
bergs-Heimskringlu á Islandi
er Kristján Guðmundsson,
forstjóri bókaútgáfu Æsk-
unnar.
★
Loks birtum við bréf sem
,,Kaildstednn“ sendir, svohljtóð-
andi:
Góði Bæjarpóstur.
Ekki kemur mér til hugar
að efast um að stofnun eins
og t.d. Orkustofnunin vinni
merkilegt verk með rannsókn-
um sínum á vatnsafli lands-
ins og virkjunarmöguleikum,
enda mun stafnun þessi hafa
nær ótalkmörkuð fjárráð til
rannsóknanna, eða næst því
sem hún telur sig þurfa. Þ-að
er fjarrri mér að telja eftir
þá tuigi miljóna sem þessi
ríkisstofnun hefur lagt i rann-
sóknir á undanfömum ára-
tuigum, en er ekki fé almenn-
ings nokkuð misskipt milli
rannsóknarefna? Ég hef þar
í huga fyrst og fremst að
mér finnst sem meira fé
mætti verja til rannsókna
sem varða sögu íslands og ís-
lenzka tungu.
Er ekki oftast nær óþarf-
lega smátt skammtað þegar
um slík verkefni er að ræða,
jafnvel svo að engu er liikara
en þai1 haldist gamalt mat á
hvað peningaupphæð sé og
hvað hægt sé að gera fyrir
tiltekna upphæð, mat sem
gleymzt hafi að leiðréfcta í
verðbólguiþróun undanfarinna
ára. Hvað er t.d. að sogja
um íbmminjarannsáknir á Is-
landi? Væri ekki þess vert
að veita meiri fjármuni til
þess gagnmerka starfs að
heítnildaleit vegna íslands-
sögunnar? Þarna gætu upp-
hæðir sem öðrum ríkisstofinun-
um þætti ekki mikill pen-
ingur orðið til þess að hrand-
ið yrði í framkvæmd víð-
tækum og gagnlegum rann-
sóknum varðandi sögu Islands.
Annað verkefni sem þannig
væri hægt að ýta undir er t.d.
íslenzka orðabókin sem í dag-
legu tali er nefnd „orðabók
háskólans". Þar væri meira
réttnefni orðabók íslenzku
þjóðarinnar Þama vinna ör-
fádr fræðimenn og alltof fá-
mennt hjálparlið þeirra að
einu mesta verki sem verið
er að vinna að á þessari öld
í íslenzkum fræðum. Undir-
búningur slíkrar orðabókar er
gifurlegt starf, og það teygist
í áratugi með bví fjárfram-
lagi og starfsliði sem verið
hefur. Til þessa starfs hafa
valizt hinir ágætustu fræði-
menn, og eftir langa og dýr-
mæta reynslu þeirra og þekk-
ingu væri ómetanlegt að þeir
gætu stjómað starfinu a.m.k.
þar til undirbúningi er lokið
og auðvitað helzt þar til orðar
bókin er fullbúin, ómetanlegt
afrek unnið til varðveizlu og
skilnings á íslenzkri tunigu.
Á fjárlögum þessa árs, 1970,
sýnist mér að orðabókarstarf-
ið fád einungis 1.560,000, kr.
Ég er sannfærður um að alveg
ný viðhorf sköpuðust til að
hraða að mun undirbúnlngi
þessa mibla verks ef í stað
þessa liðs á fjérlögum yrði
sett á næstu fjárlög 10 milj-
ónir króna, og álíka upplhæð
á fjárlögum framvegis. Og
hitt er ég alveg viss um að
fjárlög íslenzka ríkisins koll-
steyptust ekki þó þessum lið
yrði breytt þannig. Og svo
minnzt sé enn á orkustofnun-
ina og miljónatugi hennar
skal það hiklaust fullyrt, að
starfið að undirbúnimgi ís-
lenzku oi'ðabókarinnar er ekki
síður þjóðnytjastarf en rann-
sófcnir á vatnsafli landsins;
um alla framtfð Islcndinga
verður það starf blessað og
virt og metið. Þar má ekki
spara, ef nokkrar verðbólgu-
miljónir gætu flýtt því og
auðveldað svo um munar.
Kaldsteinn.
Krefst fyllstu rannsóknar
oo dómsúrskurÓar í málinu
Benedikt Gíslason frá Hof-
teigi hefur sent blaðamanni
Þjóðviijans bréf þar sem hann
kemur á framfæri athugasemd-
um við viðtaj er birtist í Þjóð-
viljanum á sunnudag. Telur
blaðamaðurinn ástæðu til þcss
að biðjast velvirðingar á óskilj-
anlegri villu, þar sem segir að
það kosti 8 kr. að þurrka hvert
kíló af heyi! Fyrr má nú vera.
Hið rétta er að Benedikt hefur
það eftir verkfræðingi að
kostnaðurinn við þurrkun kílós
af heyi eftir sinni aðferð sé allt
að 8 aurar á kílóið — 8 kr. á
hvcm hestburð. Hér fer á eftir
athugasemd Bencdikts. — sv.
„Herra blaðamaður Svavar
Gestsson.
Ég hélt að rangfærslur og vit-
leysur kæmu ekki fram í vi’ð-
tali okkar um heyþurrkumina í
Hveragerði. Það fór skipulega
fram og mér famnst skilningur
þinn í málinu etóki fara í neinu
burt frá því, sem eðli þess
máls er Nú gaf mér á að líta
er þetta samtal okkar var kom-
iö á prent í Þjóðviljanum í dag,
sunnudag 27. sept: Þar stendur
að kostnaður sé 8 kr. við að
þurrka 1 kílógramm af grasi.
Ég sagði að verkfrajðingur hefði
sagt að kostnaðuirviðaðþurrka
heyhest mundi nálgast 8 kr. og
til frekairj áherzlu og minnis um
þessa tölu nefndi hann 8.000 kr
kostnað við að þurrka 1.000
hesta heys. Kannski er rétt að
segja að heyhestur gildi 100 kg.
en heyhest kannast þó öll þjóð-
in við. Ég veit ekki hvemig
slík della má vera komin á
prent án þess að koma frá
Hvanneyri, að 800 kr fcosti að
þurrka heyhest og alls fjarri
liggur það í mínu máli að 800
kr. kosti að þurrka heyhest, og
hlauztu að sjá tvísýnu í því að
þú færir hér með rétt mál og
leita frekari upplýsinga hjá mér.
Þetta er ekki heldur prentvilla
því í litlum formála fyrir þessu
máli ökkar heldur þú þessu
fram frá eigin brjósti. Gilda má
þetta sem leiðrétting frá minní
hendi.
Þá segir þú í nefndum for-
mála, að ég láti liggja að því
í máli mínu að kveikt hafi ver-
ið í húsinu. Fyrir þessu áliti
mínu sagði ég þór rök og þau
mun ég nú endurtakia og eru sem
fyrr segir að brunahætta sé
ekk; samfara þessari heyverk-
un en hef tekið þaQ fram i
skýrslu minni til rannsóknar-
lögreglunnar á Selfossi, að ég
viti ekki hverju afbrigðilegir
hættir í heyverkuninni geti
valdið, eins og það, að sogdð
er tekið af, en undirhdti ekki,
þó mér þyki ótrúlegt að það
geti valdið eldsuppkomu. Nú
veízit þú að mótorinn er uppi
á mæni hússins og rafleiðslan,
utan á því til mótorsins. Um:>
hvaða fkveikj uhættu innanhúss
getur hérveriðað ræða? Innan-
húss em pípur með heitu vatni
(gufu hér) og liggja í köldu
Iofti og eru 3,5 þumlungar
frá pipunum upp að heyinu,
sem liggur á vímeti. Sogið er
ekki í heyinu og dregur því
næsta lítjnn hita upp í gegn-
um heyið, en hitinn af pípun-
m hlýtur að íara mestur út
1 kalt loftið undir húsinu. Hey-
ið er laust í sér í stæðunni og
getur þar af leiðandí engan
sjálfshita myndiað, enda orðið
mikið þurrt. Hvað segja nú
vitnisbur’ðir, sem þú last um
þetta.
„Nokkuirt heymagn mun
hafa verið í húsánu til þurrk-
unar, en ekki var að sjá að
það væri varuiega brunnið".
Þetta segir varðsitjórinn Sig-
urður Jónsson í skýrslu á
sitaðnum. Næsf segir siökkvi-
liðsstjórinn í Hveragerði,
Bjami Eyvindsson: „Þegar á
staðinn var komið bafði éldur-
inn laest sig um allt húsið og
það byrjað að falla. Húsið
var nærfellt ful-lt af óþurrkuðu
hafnagrasi en það var óbrunn-
ið að öðru leytf en því, að það
var sviðið að utanverðu og í
botninn. Tjl a0 slökkva eldinn
urðu hrunaliðsmenn að moba
út heyinu, enda það eina sem
hægt var að bjarga, „voru
vatnsrör í botni hússins“. Ég
tek ekki meira úr skýrslumþess-
ara manna, enda segja þeir
ekkert sem. úr þessu dregur
í því sem á efitir fer. Hér seg-
ir í skýru miáli: heyið brann
ekkj, eldurinn korn ekkj upp í
heyinu, það er byrjað að moka
því út til að bjarga því og
meðan á þeim mokstri stendiur
er húsið að mestu brunni'ð, þ.e.
veggimir brenna utan af hey-
inu, sem ékki brennurlrpg sgiij-,
ast, er ekki náðist að mofca
medra út, er enn óbrunnið hey
í húsinu, og þeigar sogarinn
fellur aif albrunnu húsdnu fell-
ur bann ofan í hey, sem ver
hann a'Iigerri eyðileggingu. Hvaö
vilja menn álykta af þessum
staðreyndum? Jú, þaö kvað
vera ályktað að um sjiálfsí-
kveikju hafi verdð að ræða <ig
þar sem heyið ekki bx'ann, hlýt-
ur sú sjálffkveikja! að vera
í timbrinu. Þetta þykj,a mér
allskrýtin íkvejkjufræði, og þó
með skírskotun til þess sem ég
hefi sagt, get ég ekkd tekið
rnark á henni og kirefst fyllsitu
rannsóknar og dómsúrskurðiar
í málinu. Til glöiggvunar er að
geita þess að vatnið eða gufan.
í pípunum er rúmleiga 130
gráðu heitt plú® kalt loft verð-
ur hitinn mikið innan vdð 100
gráður og meiri hiti kemur
ekki nærri, hvoríki heyi né
timbri. Það má hver já mér
sem viil, þótt ég baldi að hór
hafi verið farin hin leiðin og
segið þdð sivo að hún sé ekki
nothætf! Svona fór þa Eyvind-
ur. Þess var von. Það vildu
margir heygja Fjalla-Eyyind
og von aö hann hefði noklkuð
af nafni.
Reykjavík 27. sept. 1070.
Benedikt Gíslason
frá Hofteigi.
BERKLA VÖRN
Berklavörn hefur kaffisölu fyrir Hlífarsjóð á
sunnudag.
Þeir, sem vilja gefa kökur, láti vita í síma
17399 og 24689.