Þjóðviljinn - 22.11.1970, Page 7

Noröurland eystra
j
Rætt lið STEFÁN JÓNSSON,
dagskrárfulltrúa,
sem skipar efsta sæti á
framboðslista Albýðubandalagsins
í Norðurlandskjördæmi eystra
□ I>að liarf ekki að kynna
Stefán Jónsson. efsta mann
á lista Alþýðubandalagsins
í Norðurlandskjördæmi
eystra i næstu þingkosning-
um. Menn þekkja hann sem
útvarpsmann og rithöfund;
en hitt gæti svo verið, að
pólitískar hugmyndir hans
væru ekki eins kunnar, því
að Stefán hefur ekki látið
mikið yfir sér á þeim vett-
vangi til þessa, nema hvað
allir máttu vita, sem vildu,
að hann hefur verið ein-
dreginn andstæðingur er-
lendrar hersetu á íslandi.
Á dögunum sitjum við og
spjöllum um pólitísika flokka,
alþýðuhreyfingar, byltingar og
gagnbyltingar og aðra fxóðlega
hluti, og gefum þá fyrsit Stef-
áni orðið:
— Ég hef stundum verið að
velta því fyrir mér, hvers
vegna félagshyggja og þá sósí-
alísk félagshyggja, sem byrjaði
hér á landi að mörgu leyti
glæsilega, fékk ekki lengri og
frísbari byr en raun varð á.
Hvort það hafi verið af þvi,
að þótt átök yrðu a.llhörð um
skeið, þá voru sigramir sem
unnust i verkalýðsbaráttunni
tiltölulega auðveldir miðað við
það sem annarsstaðar gerðist?
Okkar sigrar voru grundvall-
aðir á dýrkeyptum sigrum
dönsku verkalýðshreyfingaxinn-
ar,"' Að svo búnu biðu margir
sósíalistar eftir heimsbylting-
urini, með hendur í skauti —
þá átti að lú alla garða í einu,
og tók þvi ekk; að vera að
durida í einstökum görðum.
Það- voru nefnilega miklu fleiri
sósíalistar en Kalli gæzkuir,
vinur minn sem áttu von á
byltingu milli jóla og nýárs.
En svo vÖknuðu menn upp
frá þeim dráumi, að einhverj-
ir aðrir myndu gera bylting-
una fyrir okkur. Þá var reynd-
ar búið að tala svo lengi um
hana, að orðið var búið að
missa bæði þragð og merkingu.
Oo nú er það helzta vonin. að
mönnum faft að skiljast, að
eina aðild okkar að heimsbylt-
ingu getur !orðið sú að við
vinnum vel hver á sínum stað.
Ekki aðeins með því að fara
i mótmælaaðgerðir gegn Kön-
um, eða láta i ljós samúð með
Víetnömum, þótt gott sé og
sjálfsagt. Heldur með því að
nýta betur þá félagsiegu mögu-
leika, sem fyrir hendi eru. Og
þá verðui j fyrsta verkefnið
sennilega að losa sig úr viðj-
um gamalla fordóma og fnasa.
Sem sagt að byrja með þvi að I
gera prívatbyltingu í sínu eig-
in hugskoti.
Möguleikar
alþýðuhreyfinga
— Ef nú sjálf heimsbylting-
in hefur glatað bragði og merk-
ingu — mætti ég þá biðja um
örstutta skilgreiningu á prívat-
byltingu í eigin hugskoti?
— Það er nú það já. Hún
kynni meðal annars að felast
í því að gera séir ærlega grein
fyrir þeim breyttu vinnu-
brögðum sem hæfa breyttum
markmiðum. Það þarf annars
konar vinnubrögð til að bæta
hag almennings og lyfta mann-
lifinu á afmörkuðum vettvangi,
eins og íslandi, heldur en að
bíða með greindarlegum munn-
söfnuði og hendur í skauti
eftir samsvarandi aðgerðum í
öllum heiminum á einu bretti.
Ég held til að mynda, að
hvorki verkamenn né bændur í
röðum félagshy ggj umanna og
sósíalista, skiljj hlutverk verka-
lýðshreyfingarinnar og sam-
vinnuhreyfingarinnair nógu
djúpum skilningi í stjórnmála-
baráttunni eins og hún er háð
þessd misserin. Bæði Samband-
ið og verkalýðssiamtökin hafa,
vegna margra góðra verkia, sem
þau hafa unnið á liðnum árum,
orðið eins konar heilagair kýr,
sem menn skirrðusit við að
gagnxýna opinberlega. En sá
tími er bara löngu upp runn-
jnn að þessj samtök hafa betra
af allt öðru en pólitískri þögn.
Við vitum að sjálfsögðu að
gróði og hermang eftir stríð
hafa ekki verið til þess fallin
að ýta undir félagslegan þroska
manna. En þeim mun bétur
hefðu forystumenn þessara al-
þýðusamtaka átt a!ð vinna að
útbreiðslu félagshyggju. Herr-
ann trúr! Póltík er orðin að
feimnismáli í samvinnufélög-
unum og verkalýðsfélögunum.
Það er 9em sagt orðin höf-
uðnauðsyn að halda uppi gagn-
rýni á annmarka alþýðusam-
takanna Það er góðra gjalda
vert að berjast fyrir launabó(t-
um. En það er bara ekki nóg.
— Af þessu þykist ég rá’ða
að þú teljir verkalýðshreyfing-
una og samvinnuhreyfinguna
eiga samleið?
— Já. Annað hvort samleið
eða bókstaflega enga leið ella.
Og ég vil bæta því við, að mér
finnst sósíalistar hafi vanrækt
samvinnufélögin allt of mikið
(Fyrr meir af því að þeir
biðu eftix heimsbyltingunni).
Nú segja sumir þeirra sem svo:
Framsókn er svo sterk — og
vilja láta allt eiga sig. Hlut-
veric sóaíalista í samvinnu-
hreyfingunni á eikki að vetrða
neáns konar reiptog vlð Fram-
i ' •!*...' «
f ; gfr ^
llllllllllllli
i' ' A
Stefán Jónsson flytur ræðu á almennum stjórnmálafundi sem
OG 5ÆNDUR
SAMHERJAR
sóknarmenn, heldux eðlilegt
samstarf við aðra félagshyggju- :
menn. hvernjg svo sem þeir
kunna að vera merktir á kjör- .
skrám, innan samtaka, sem til
þess eru fallin að bæta kjör
fólksins í þessu landj og gera
líf' þess viðkunnanlegra.
Það heyrir nefnilega til hinni
nýju pólitísku hugsun, að gera
ljósan mun á stjómmálaflokk-
unum sjálfum og kjósendum
þeirra. Eftir að við höifum
gert okkur grein fyrir þeim
sannindum. að meðál kjósenda
andstöðuflokkanna eiru fjöl-
margir félagslega þroska’ðir
einstaklingar, þá getum við
hægast tekið okkur i munn orð ■
Maós og sagt: Framsókn og
íhald eru pappírstígrar.
Verkamenn og bændur eru
eðlilegir samherjar, þótt ein-
hverjum hafj virzt svo sem
hagsmunir þeirra rækjust á
hér áður. Það dettur engurn
heilvita manni í hug lengur.
Meðal annars af þeim ástæð-
um er nú tímabært að efla
samstairf verkalýðshreyfíngc % -
inniar og samvinnuhreyfingar-
innar sem mest. Ekki bara í
orði, heldiur fyrst og frernst á
borðj. Þar félst kannski nær-
tækasta og brýnasta verkefnið
í þágu hemsþyltingarinnar sál-
uðu.
Gagnbylting
Máske er það lík,a aðaliásitæð-
an fyrir því, að éig „fer nú út
í pólitík“ edns og það heitir.
Síðasta áratuiginn hefur verið
í gangi þróun, sem ég kann
bölvanlega við. Gagnbylting
gætj bún heitið á gamila frasa-
tungumálinu, — afturhvanf frá
félagshyggju, gaanli asndnn með
gullklyfjarnar, ráðstöfun á al-
mannafé til einstakna gróða-
hyggjumanna. erlent auðmiagn
til ávöxtunar í landinu, land-
flóttj vegna skorts á verðug-
um viðfangsefnum og afvinnu-
leysi. Héraðsiæknum hefur
fækikað um belminig, samtímis
hefur fjöldi vinveitingastaða tí-
faldazt og bankaútibúa nífald-
azt Úti í Grímsey er fiski-
mjölsverksmiðjia sem einstak-
lingsframtakið reisti fyrir al-
mannafé. Hún afkastar meiru
á tveimur dögium en öllu því
sem berst á land í Grímsey

:
(ft.nriTt'AStérw. {
* >. •
* aeiufi.iíf* *•» >.
;RAUF/MÍHÖFÚ

'ífjii,''
r.%M&t.nrc f.
CSMr.vorn

ywj,

y'tí *$*!}■■
• Siv**?'-**
T*»
GttAKK*f~

•jOi/.Far.iímnun ?., ' f ' yy “
, r . í
V í P'''*, . Wi. iW » Vr.
/ - "'r r.t'.r*
*■ I fif;
<■ /'>‘ u " wrafyor r* } ■ f,
HÚSAVfK,©..; “’&'f

• 'y Y,. .***’ f_.
! •
/ ,
>**'
f
.,' VOPrtAfjftPÐU(?<á
f'.f/r**.! \> i
r.eiSflt - . ■ - V
L / v ^
V- *
•'/ /.rs„ímt* '/•.KUREVftl
"A«..,i,í X
; {*;•■’ * ** y tf
IXJt'Untfi,
. rM ». *!
V ’i

t t¥t 7't

/j

f ' *c i
tiývftí*

ry' f ruv*iUr 1
;>***„!<■? J
r * *'o.
a, ' v'
'"v •'< ý-
*- f r >/ A'/. ' £ 13 .< . <, *
m wf

-• --r • »•> .••-.•