Þjóðviljinn - 22.11.1970, Síða 10

Norðurland eystra
0
af hráefni á heilu ári. Vitaskuld
hefur hún aldrei verið sett i
gang_ heldur var reist þar önn-
ur fiskimj ölsverksmiðj a í þágu
samvmnuhreyfingarinnar, hæfi-
lega stór og ódýr til þess að
vinna úr þessum fimmtíu tonn-
um, sem til falla af fiskúr-
giangí á ári
Annars vil ég ekki hnýta í
stóru Grím'seyj arverk sm i ð j una.
Þrátt fyrir fánýtið þá er hún
efalítið í hópi þeirra fyrir-
tækja viðreisnarstjórnarinnar
sem minnstum skaða valdia.
Sennilega hefur þó stefna
viðreisnarstjómarinnar ekki
blómstrað endanlega fyrr en í
keðjubréfamálinu. Þar er í
gangi pottþétt aðferð fjárafla-
manna til þess að græða bver
á öðrum og fjandinn hirði þann
síðasta. Þeir fyrstu tíu græða,
hinir 290 sitja eftir með sárt
ennið. Enda er þetta eina stór-
aðgerð íslenzks einkaframtaks
í efnaihagsmálunum síðan við
gengum í EFTA.
— Þú minntist áðan á land-
flóttann, sem þú talddr sitafa
af skortj á verðugum viðfan.gs-
efnum?
— Já. Og meinti það. At-
vinnuleysið sjálft er náttúr-
lega hneyksli í h'álfnumdu
landi. En þar fyrir utan eru
margir menn þannig gerðir, að
þeir þurfa að geta trúað því
að sitarf þeinra haíi einhvem
jákvæðan tilgang.
Það gefur framkvæmdum
ekki nema mjög svo hæpið
gildi að þæir „veitj mönnum
atvinnu“, ef það sem verið er
að gera er tóm heivítis vit-
leysa.
— Og dæmj um slífcar fram-
kvæmdir?
— Ja, til dæmis Gljúfiuirvers-
virkjun í Laxá.
— Ert þú með þessu að af-
þakka atkvæði Afeureyringa?
— Nei. Ég vil að þeim verði
séð fyrir nógu og tryggu raf-
magnj og vel fengnu. Þeir
bafa sannarlega unnið til þess
með forgöngu sinni í iðnaði.
En mér finnst framkoman við
þingeysku bænduma vera fyr-
ir neðan alliar hellur, og ég sé
ekki hverniig hún getur sam-
rýmzt sósíölskum hugsunar-
hætti. Við hljótum að vir'ða
rétt einsitaklingsins til alls
annars en þess að níðast á
öðrum
— Hvað segir þú þá um
dýnamítt-aðgerðirnar í Mý-
vatnssveit?
— Þetta er gömul og þrauft-
reynd aðferð — fyrst andmæl-
ir lítilmagninn, svo reynir hann
að brýna róminn, og ef það
dugar ekki, þá geirir hann
hvell. Ég er Því annars ein-
dregið fylgjandi að menn ræði
ágreiningsmál sín og semji um
þau, — umfram alla muni. En
enginn hefur leyfi til aO láta
aðra troða á sér. Frómt frá
sagt, þá er ég svo bjiartsýnn
að halda að sprengingin í Mið-
kvísl geti orðið upphaf að
nýrr; vakningu þar sem óþarft
verði að nota dýnamítt.
Verðug verkefni
— Og ef þú vildir svo nefna
verðug verkefni?
— Framleiðslu á eggjahvítu-
efniairíkri fæðu handa þjóðum
sem vantair hana, án tillits -til
þess hvort þær borga í vörum
eða dollurum. ÞaO er nefnjlega
höfuðlygi að þjóðir sem skort-
ir mat eigj efeki gjaldgengan
varning til að borga með.
Ég skal nefna dæmi:
Portúgalir. sem við metum
víst annars ekki hátt, tóku upp
á því þegar ' ansjósuveiðiamair
dróigust saman, að hætta að
setja úrgangsfiekinn í gúanó,
heldur söltuðu þeir hann of-
an í 50 kílógirammia plastkúta
og seldu bann ti'l Arabaland-
anna, þar sem mikill skortur
er á eggjahvítufæðu. í staðinn
tóku þeir ýmis hráefni, sem
þeir urðu svo að selja a6 miklu
leyti á erlendum mörkuðum.
Vitanlega kostaði þetta mikið
umsta-ng á viðskiptasviðinu, en
reynslan varð sú, þegar á öðru
ári, að þeir fengu hærra verð
fyrir úrgangs ansjósumar
heldur en þær sem þeir suðu
niður og seldu sem lúxusvöru.
Að koma eggjaihivítuefnum
til fiátækra þjóða er að mínu
viti verðugt verkefnj fyrir þá
sem eiga nóg af þvi. En til
að framkvæma það þarf þylt-
ingu í hugsunarhætti og við-
Skiptaháttum.
í fyrra veiddum við til að
mynda loðn.u, sem befði nægt
til þess að sjá þremur milj-
ónum manna fyrjr nægJ eggja-
bvítuefni j heilt ár. í stað-
inn framleiddum við úr loðn-
unni svínafóðuir, sem nægði
til þess a"ð sjá 150 mianns fyr-
ir eggjahvítuefni.
Næsti þáttur okkiar í heims-
byltinigunni gæti sem sagt orð-
ið sá að salto loðnu í Þorláks-
höfn.
Fiskur og iðnaður
— En cr sjávaraflinn þá
nægjlegt viðfangsefni handa
fslendingum á næstu áratug-
um?
— Nei. En fyrst sfeulum við
leysa það verkefni af hendi.
Lífeur benda til að við gætum
allt að því tvitugfaldað verð-
mæti þess fistoafla, sem við
náum í land árlega um þessax
mundir, og ástæða til að ætla
aS vjð eigum enn ósnertar rík-
ar námur í fisfei á miðunum
oktoar Því er oft borið við, að
það sé iUmögulegt að plan-
leggja atvinnulíf. sem byggir
á stórum sveiflum í fiskveið-
um, sem við getam efeki haft
Þessi mynd er frá fundinum
á Akureyri,
tekin við háborðið, af þeim
Lúðvík Jósepssyni, Jónasi
Ámasyni, Jóni Ingimarssyni,
Soffíu Guðmundsdóttur og
Stefáni Jónssyni.
áhrif á. Víst geta iþessar sveifl-
ur verjð stórar, en þó feannski
ekki ýkja meiri en á jarðar-
gróða. Og mætti þá vísa til
þess forna siðar, allt frá biblíu-
dögum, að safna á góðum ár-
um til möigru áranna. Ég er
handviss um, að almenningur
féllist með glöðu geði á að
leggja til hliðar kúf]nn af góðu
árunum, ef menn teldu það
tryggt, að sú haigsýni kæmi
alþýðu manna að gagni, en
ekki bara einhverjum einstak-
lingrjm, sem hefðu tryiggt sér
aðstöðu til að græða á efna-
hagsþróúninni.
Það veit sá sem allt veit að
ég er ekki á móti iðnvæðingu.
En ég vil vita tryggilega til
hvers er aS vinma.
Áður fyrr rífeti bamaleg trú
um allan heim á sjálfvirkar
framfarir. Allar breytingar af
mannavöldum voru toallaðar
framfarir. Nú etr sú viitneskjia
feomin, jafnviel hjngað á norð-
ursilóð, að þeissar breytingar
ha-fa mestanpar j verið sfeeimmid-
arverk. Jafnvel bandarískix
vísindamenn telj'a sig hafa
komizt að raun um, að sjálf-
ur hnötturinn otokar stendux
ekkj undir því, sem nefnist
„vextir alf feapítalld“. Við skul-
um tooma otofcur upp þeim jðn-
aði, sem hæfir náttúru þessa
iands og þörfum fólksins sem
bygiglr það. Það getum við
gert af eigin rammleik. En við
sfeuium afþafeka tdlboð er-
lendra gróðamiannia um hiut-
deild í stóriðju á íslandi.
— Og ef ekkj duigir að af-
þafeka, hvað þá?
— Spurðu Mývetninga.
— Ert þú kunnuigur í kjör-
— Ekfei nógra tounnugur. en
óg verð orðinn kunnugri fyrir
vorið. Annars er móðurætt mín
úr Þingeyjarsýslum báðum.
Og efeki vantar það, ég þekki
marga menn á Norðurlandi og
hlakka til að vinna með þeim
Stefán Soffía
Þorgrímur Starrl
Helgi
Angantýr
Uósberg
Framboðslisti Alþýðubandalagsins
í Norðurlandskjördæmi eystra
Framboðslisti Alþýðubanda-
Iagsins í Norðurlandskjör-
dæmi eystra er þannig skip-
aður:
1. Stefán .Jónsson, Reykjavík
2. Soffía Guðmundsdóttir,
Akureyri
3. Þorgrímur Starri Björg-
vinsson, Garði, Mýv.sveit
4. Helgi Guðmundsson,
Húsavik
5. Angantýr Einarsson,
Raufarhöfn
6. Rósberg G. Snædal,
Akureyri
7. Gunnar Halldórsson,
Ólafsfirði
8. Jón Asgeirsson, Akureyri
9. Garðar Jakobsson,
Lautum, Reykjadal
10. Arni Lárusson, Dalvík
11. Þorsteinn Hallsson,
Raufarhöfn
12. Jón Ingimarsson, Akureyri
☆
Alþýðubandalagið hefur nú
genigið endanlega frá fram-
boðslistum sínum í þremur
kjördæmum: Norðurlandi
eystra, Suðurlandi og á Vest-
urlandi. Fyrst var gengið frá
listanum í Norðurlandskjör-
dæmi ey&tra, en þar skipar
Stefán Jónsson dagskrárfull-
trúi ríltísútvarpsins efsta sæti
listans. Vakti það verulega at-
hygli er tiilkynnt var um
framboð Stelféns og í fyrstu
stjómmálaferð hans norður á
dögunum tóku Norðlendingar
vel á móti honum sem öðrum
talsmönnum Aiþýðubanda-
lagsins. Fundir Alþýðubanda-
lagsins um síðustu helgi, sem
voru haldnir á Húsavik og
Atoureyri tókust báðir hið
bezta.
Framboð Stefáns Jónssonar
er Alþýðuhandalagsmönnum
fagnaðarefni — það ber í senn
vott um sóknarmöguledka og
endumýjunarafl flokksins og
afsannar um leið kenningar
utrn annað, sem haldið hefur
verið á lofti, ekki sízt fyrir
sveitarstjómarkiosmngamar í
vor. En á lista ALþýðubanda-
lagsins á Norðurlandi eystra
er valið fólk í öllum saetum
listans: Annað sætið skipar
Sofifía Guðmundsdóttir, tón-
listarkennari og bæjarfulltrúi
á Atoureyri. Hún hefiur haft
formennsku á hendi í kjör-
dæmisráði Alþýðúbandalags-
ins á Norðurlandi eystra og
allir landsmenn kannast við
útvarpserindi hennar og út-
varpsþýðingar. í þessum helg-
araiuka Þjóðviljans eru birt
viðtöl við þau Stefán og
Soffíu.
1 þriðja sæti framboðslist-
ans er Þorgrímur Starri
Björgvinsson, bóndi í Garði í
Mývatnssveit. Þorgrímur er
lesendum Þjóðviljans um allt
land að góðu kunnur og
þekktur langt út fyrir þann
lesendahóp um Norðurland.
Þorgrímur Stairri er ekki
eini bóndinn á framboðslist-
anum — þar er einnig þóndi í
9. sæti: Garðar Jakobsson,
bóndi í S-Þingeyjarsýsta.
í fjórða sæti listans er
ungur trésmiður frá Húsavík:
Helgi Guðmundsson. Helgi
hefur tekið virkan þátt í mál-
efnum verkalýðssamtakanna.
Hann hefur setið þing ASÍ og
Sambands byggingamanna,
auk þess sem hann um nokk-
urn tíma var f'ormaður Iðn-
nemasambands íslands. Helgi
er talsmaður launafólks á
þessum framboðslista —
ásamt öllum hinum, því að
hver frambjóðandi Alþýðu-
bandalagsins lítur á það sem
skyldu sína að tefla fram mál-
stað launaifólks. En Helgi er
hins vegar beint úr verkalýðs-
hreyfingunni, en það á einnig
við um aðra frambjóðeridur:
Róbert G. Snædal, ríthöfund-
ur og formaður Alþýðubanda-
lagsins á Akureyri, er í 6. sæti
framíboðslisitans, Jón Ásgeirs-
son, varaform. verfcalýðsfé--
laigsins Einingar er í 8. sæti
listans, í tíunda Ámi Lárusson,
verkamaður, DalvLk í ellefta .
Þorsteinn Hallsson, sem.hefúr -,
verið formaður verkalýðsfé-
lagsins á Raufaitiöfn.
í fimmta sæti framboðslist-
ans er Angantýr Einarsson,
Raufarhöfn, en Angantýr er
tounnur um allt kjördæmið og
situr nú í hreppsnefndinni á
Raufarhöfn, en þar á Allþýðu-
bandalagið tvo af fimm
hreppsnefndarmönnum og
hafði hvorki meira né minna
en 44% greiddra gildra at-
kvæða í kdsningunum s. 1.
vor. í sjöunda sæti listans er
ungur kennarí frá Ólafsfirði
Gunnar Halldórsson, en heið-
urssætið skipar Jón Ingimars-
son, formaður verkalýðsfélags-
ins Iðju á Akureyri.