Þjóðviljinn - 03.12.1970, Síða 4

Þjóðviljinn - 03.12.1970, Síða 4
 H SrÐA — ÞJÖÐVŒLJTNTí — Ftomtudagup 3. desemtoeír 1970. — Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis — Otgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans. Framkv.stjóri: Eiður Bergmann. Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson. Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson. Fréttastjóri: Sigurður V. Friðþjófsson. Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson. Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Sími 17500 (5 línur). — Askriftarverð kr. 195.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 12.00. Ávísun á kollsteypu jf^ú er komin til framkvæmda svokölluð verð- stöðvun, framkvæmd annarsvegar með vísi- töluráni frá launamönnum, hins vegar með niður- greiðslum og hækkuðum fjölskyldubótum. Stjóm- arflokkarnir anunu gera sér vonir um að menn taki þessa verðstöðvun alvarlega og gangi til næstu kosninga í þeirri sælu 'trú að komin sé festa í verðlagsþróunina á íslandi, gildi krónunn- ar orðið stöðugt. Þessi leikur hefur þó verið iðk- aður það oft að flestir ættu að vera farnir að átta sig á honum, enda þarf ekki mikla glöggskyggni til þess að sjá hvert stefnir. ^ þessu ári hefur útborgað kaup til verkafólks hækkað um því sem næsf 30%, þótt sú raun- verulega hækkun sem um var samið í vor nemi aðeins 15-18%; helmingurinn er yerðbólguhækkun sem ekki kemur launamönnum að neinu gagni. Ýmsir starfshópar hafa fengið mun imeiri hækk- anir, 'til að mynda yfirmenn á farskipum um 55%. Allar landþúnaðarvörur hafa hækkað mjög til- finnanlega og langt umfram það sém félst í kaup- hækkun til bænda; sú dýrtíðaraukning er óbreytt efnahagsleg staðreynd þótt ríkissjóður greíéi’ bili tvo þriðju af smjörverði, meira en helming af kartöfluverði og þar fram eftir götunum. Almenn hækkun á vöruverði naim á fjórum mánuðum í sumar um 12%, en það jafngildir tveimur til þremur miljörðuím króna á ári. Framundan er hækkun á kaupi opinberra starfsmanna sem nema mun allt að 80% hjá þeim sem höfðu hæst laun fyrir. Framundan er einnig óhjákvæmilega stór- hækkun á kaupi sjómanna. Fjárlög næsta árs munu hækka um marga miljarða króna, væntan- lega um 40-50%. Fjárhagsáætlun Reykjavíkur- borgar og annarra sveitarfélaga munu hækka að sama skapi, en tekjur ríkis og sveitarfélaga eru auðvitað allar greiddar af þegnunum. | þessari þróun hefur margt virzt óhjákvæmi- legt og eðlilegf, þegar litið hefur verið á það sem einangrað fyrirbæri, Virði menn hins vegar fyrir sér þróunina í heild fær ekki duliz't að hún er á- vísun á nýja kollsteypu, áframhaldandi óðaverð- bólgu sem aðeins verður falin fram á næsta haust, á enn eina gengislækkun og skert lífskjör. Engir vita þetta betur en ráðherrarnir og sérfræðingar þeirra, því þeir hafa greinilega stefnt að þessu marki frá því að kjarasamningamir vom gerðir í vor. Með þeim samningum var Immdið þeirri stefnu viðreisnars'tjórnarinnar að ísland væri lág- launasvæði; eftir nýja gengislækkun yrði verka- fólki á íslandi búið það hlutskipti á nýjan leik í augum þeirra erlendu atvinnurekenda sem ríkis- stjómin leggur allt kapp á að laða til íslands. Þetta er lykillinn að stefnu ríkisstjómarinnar í efnahagsmálum um þessar mundir. Að þessu marki er stefnt vitandi vits, en hin svokallaða verð- stöðvun á að dylja réttar staðreyndir meðan kjós- endurnir standa í kjörklefanum næsta vor. — m. Af tilefni tveggja deilumála. —• Hver hagn- ast á þessu? — Hundavinir og sannir hundavinir. Táknmál ástarinnar, sú utm- talaða sænsfca kvíkmynd, sem sýnd hefuir verið í Hiafnarbdói undanfiamar vikur við metað- sókn, hefur orðið tilefni mdk- illa -blaðasikrifa og verður ekki sagt að höfundiaimir bafi beint verið sammála í skirif- um sínum. Þeir sem harðast hafa gagnrýmt kvikmyndina hafia taiið eðlilegf og sjálf- siagt að banna sýningar á henni þar sem um argiasta kiám sé að rseða, aðrir ekk- ert séð athugavert við það að sýna myndina endia talið hana hispursiaiJisa firæðslumynd um þau efni sem löngum hafa verið feimnismál manna, einstaka farið bil beggja og talið mynðina fyrst og fremst söluvaming með fræðslu- stimpli en þó ótækt að banna sýningu hennar. Við birtum nú stutt biréf frá Útnesj amanni, 1118® í. til- efni þessarar fræigu eða al- ræmdu krvikmyndiar. Bréfrit- arl spyr í yfirskrift „Hver hagnast á þessu?“, en bréfið er svohljóðandi: Eínu sinni var okikiar mönn- um tamt að gruna auðvalddð um græsku í bverjum hlut. t>að var óvinurinn sjálfur, sem gait breytt sér í ljósen-g- ils líki. Jafnvel skáld ásta og blóma fengu það framan í sig, að þau væru að rekia erindi auðvaldsins. Ekk; hef ég séð þá frægu fræðslumynd. sem nú æsir taugar Reykvikinga. En und- ir eins. datt mér óvdnuxinn í hug. Er ekki einhver fjár- aflakló þaroa á ferðinni og veit að nýjungagjamiæ menn eru ginkeyptir fyrir öllJ, sem fram kemur undir fallegu nafni? Sumar skáldsögur seljast vel, vegna þess, að þar er að finna digurbarkalegt orð_ bragð gelgjUskei ðsdrengj a. Höfundurinn vill láta tala um sig. Útgetfandinn vill græða. Auðvelt er að segja nýjunga- mönnum að hér sé á ferðinni fræðibók um miannslíkamann, sú fyrsta í sdnni röð og varpi ljósi yfir margra aldia myrk- ur fáfræðinnar. Söguhetjan Sherlock Holm- es var vanur að spyrja sjálf- an sig. þegar hann hóf rann- sókn sakamála: Hver hagnast á þessu? Þannig fann hann oft sökudólginn. Fljótfæmir nýjungamenn ættu stundum að spyxja svona: Hver hagna-st á þessu? Oft mundu þeir þá komast að raun um, að óvinur okkar allra, fépúkinn, er þar á ferð. Því spyr ég: Getur ekki ver- ið, að hann sé jafnvel á ferð- inni í fræðslumynd? Spyx sá, sem ekki veit. Að lokum: Það er léleg fyndni að gera gys að aldJr- hnignum listamanni, þó að hann gruni myndin-a um græsku. Þesisi gamli maður hefur þó sýnt æsikunni vin- semd með þvi að yrkja fyrir bana danslagatexta. Ekki bendir það á afturbaldssemá. Eða þuirfa einhverjir að ná sér niðri á bindindi®manni? Útnesjamaður. Og svo er bréf um annað deiluefni og tilefni mikilla blaðastorifa. Bréfið er svo- hljóðandi: Ágæti Bæjarpóstur! Um leið og ág storifa þér ál- vairlega hugleiðingu vil ég nota tækifærið og þaktoa þér fyr- ir margar ánægjustjndir, sem ég vona að eigi eftir að verða enn fleiri. Tiiefni bréfs míns er hrölt nokkurra manna, sem kalla sig hundavini og hafa stofnað svokallað Hundavina- féla-g. Ég álít, sem sönnUm bundavini sæmir, að þetta „Hundavinaféla-g" sé stofnað á röngum forsendum. Ég spyr: Er það af einskæijri vináttu við hundand að þessir „hund-avinir“ viljd ala þá hér í bor garófrels i nu ? E,r þ-að ekki frekar löngun „hunda- vinanna“ eftir stoemmtilegj leikfangi, án tillits til þess hvort hundunum líði vel eða ekki? Að vísu hafa fuHtrúar „hundavinianna“ sa-gt að ekki eigi að leyfa bverjum sem er að hafa hund. Aðeins þeir, sem hugsa vel um hundia sína og gæta þéss að þeir gangi ekki lausir, mega hafa hunda í borginni. Mér er enn spum. balda þessór „hundavinir“ að það sé nóg að gefa hundin- •jm nóg að éta og kjassa hann til áð honum líði vel. Ég leyfi mér að svara neitandi. Þetta er að sjálfsögðu gott út af fyrir sig, en langt frá því að vera fullnægjandi. Tii að hundum líði vel, þurfa þeir fyrst og fremst frelsi. Hver befur ekki séð hunda í bandi togandi eigendur sina á eftir sér eða öfugt. Einnig hnus- andi utan í bíla í þeirri frómu trú að þeir séu heiðar- legar hundaþúfur, en svo þeg- ar á að ljúka sér af, þá heyr- ist föðjrleg skipuna-rrödd edgaindians- „Uss, uss Snati. Þetta má ekki“. Hundurinn lítur lúpulegur á eiganda sinn, leggur niður rófuna og hættir við. Þessum hundi líð- ur ekki vel. Eða hal-dið þið það? Jæja Bæjarpóstur minn. Þá æ-tla ég að siá botn í þetita. Ég vona að þessi oið mín bafi orðið til þess að opn-a hj-g einhverra hinna svoköll- uðu „hundavina“. Gg á aHa sanna hundavini vil ég skora að fylkja Hði og berjast fyrir því að allir bund-ar njóti ír-etsis og fái að lifa í sínum eiginlegu heimkynnum, sveit- inni. Vertu blessaður og sæll, megi þú len-gi Hfa. Sannur hundavinur. 70 ARA I DAG í dag, 3. desemiber er Sdg- ríðu-r Þorieifsdóttir frá Siglu- firði 70 ára. Sigríður er faedd á Staðarhöli í Sigl-ufirði 3. des- ember árið 1900. Dóttir hjón- anna Val-gerðar Kristjánsdóttur og Þorieifs Þorfeifssonar,tbónda og sjósóknara, en þau hjónin bjuggu á Staðarfióli um langt áraiskeið, en fluttu í kaupstað- inn sjálfan árið 1918. Af stóru-m bamahópi hjónanna Valgerðar og Þonleife komust 6 tH fuH- orðins ára og eru nú aðeins 4 á Mfi. Árið 1927 dó VaT.gerður, -mióðir Sigríðar og noklknum árumsíð- ar drukknaði Þorieilfur faðir hennar ásamt Þorvaldi syni sínuim í sjóróðri frá Siglufirði. Eins og að líkum lætur var þetta mikdð áfalU fyrir fjöl- sikyiduna og raunar aHit byggð- arfagið. Þessu áfaHi, edns og öðrum, sam Sdgníður hefur orðið fýnir á lífsileiðinni tók hún umeð þvi hugarfari, sem henni er svo eiginlegt: að láta eklkert beygja sig, heldur stianda af sér storm- inn og hailda ótrauð átfíram 10 sigurs í Hfeibaráttunni, en Sig- riður hefur með du-gnaði sínum og öljuseimi komdð sér vei á- ffaim og nýtuir trausts o-gtrún- aðar saimferðairimanna sinna í rikum rmæJi. Hér í Sigluifirði gekk hún að hvaða starfi sem konur leggja hönd að bæði utan húss oginn- an og var eftirsótt vegnadu-gn- aðar og verklagni. Sigríður starfaði hór ta-lsvert og mákið að félagsmáium. öll baráttuimiál kvenna, bindindis- starfeemi og Hknarmái voru henni hugstæð, en óg hygg. að stærstan skerf hafi hún Oagt tU verkaiýðshreyfingarinnar, og til styrktar því flólki, sem mdnna mátti sín o-g varð einhverra hiuta vegna undir í lífebarátt- unni. ' Sigríður starfaði rnikið í AFMÆLISKVEÐJA verkakvennafélaginu Brynju frá stofnun þess 1939 og þar til hún fluttist héðan 1962. Hún gagndi ávallt trúnaðarstöifum í þessu féiagi og var meðai ann- ars fonmaður þess í fimrn ár. Á heimili Sigríðar var um áratugaskeið móðursystir henn- ar Dýrfeif Kristjánsdóttir. Reyndist hún Si-gríði ogsystkin- um hennar svo og dætrum Sig- ríðar sem bezta móðir ogheim- ilisaðstoð lengi fraiman af, og naut svo í ríkum mæli uim- hyggju og kærleika Sigríðar <yg ailrar fjölskyidunnar, þegar ell- in og lúinn sóttu -að henni. Þótt Sigríður Þorfedfsdóttir sé orðin 70 ára, er hún létt og kvik á fæti enn, og ber ekki árafjöldann utan á sér, ef svo mætti að orði komast. Hún er algerlega laus við vol og vfll, kvartar ekki né kveinar, þó að hún gangi ekki aflltaf heil til skógar, — o-g gætu margir yn-gri tekið hana sér til fyrirmyndar. Það er lærdómsrfkt að kynnast konu edns og Sigríði. Hún þekk- ir vei bæði örhyrgð og vel- megun eins og svo margir, sem koomnir eru á þ-ennan aWur. Hún hafði vilja og þrek til að brjótast í gegnpm erfiðleik- ana og bætt lífskjör hafaekki spillt hennar trausta hugarfairi svo. að hún gleymi þvi að allt- af er einhver sem þarfnast hjálpar og umlhyggj-u með- bræðra sinna. Árið 1962 fluttist Sigríður iil Reykjavíkur og á nú heimahjá dióttur sinni og tengdasyni að Sóliheimum 34. Ég vil meðþass- um fáu og sundurleitu línum minnast góðrar og traustrar konu, sem við sem yngr: erum getum lært af, „að veginum, skyldunni víkja ekki úr, en vera í lífinu sjálifum sér trúr“. Ég sendi þér Sigríður mín innilegar hamdngjuóskir á þess- um tímamótum og þakka þér góð kynni og gott saimstarf á liðnum árum og ólska þér og þínum velfarnað-ar um ókoan- in ár. Ólína Hjálmarsdóttir. Sjötíu ára er í dag Siigríður Þorfeifedlóttir frá Siglufirði. Hún er fædd á StaðarhióM við Sigflu- fjörð. Foreldrar hennar vo-ru Vál-gerður Kristjánsdóttir og Þorleifur Þorleifeson hákarla- skipafonmaður. Ölst hún þar upp í hópi 11 systkdna, en flutt- ist svo 1916 yfir fjörðinn í þorpið seim þá var, og er kennt við Si-gliuifljörð. Ekfci er hægt að minnast á lífehlaup einnar manneskju án þess að það samtvinnist sam- tíðinni á því tíma-bfli. A árun- um eftir alidaimótin, þegar Sd-g- ríður sleit bamsskónum, var margt öðruvísi en nú er. Um skólaigöngu var þá lítt að ræða nema í ' hinum lærdómsiríka skóla lífeins, þar sem hver er sinnar gæfu srniður. Siglufjörður breyttist á fyrstu tugum aldarinnar úr HtilH ver- stöð í ednhverja aithafnamestu sfldveiðis-töð landsins. Ég þarf ekiki að fjölyrða um hvaða á- hrif sifkur uppgangur hefur haft í litlu sjávarplássi, en geta má nærri að þau voru rnörg og margvísleg. Þama fiengu auð- rnenn, eríendir sem innlenddr, tækifærí til að raka saman gróða, og svo sannarfega varsá gróði fenginn af þrældómdann- arra og arðráni frá lítilmagnan- um, En réttlætiskennd verka- fófksins á Siglufirði vaknaði skjott og þar var lengi vel sá mr.ðdepill sem til var horft í samlbandi við kaup og kjör verkafólks á IsJandi. Sigríður fór ekki varhluta af reynsJu og áhrifum þessarar hreyfingar. Þegar Verkakvenna- féflagið ,.Ösk“ var stcfnað 1926. var hún ein af stofnendum þess. Þeíta var fyrsta verkakvenna- félagið á SigJufirði, en síðar var stofnað annað til höfuðs hinu fyrra, þar sem það þótti of nóttækt. Sú saga er oí löng til að rekja hana hér, þófct gam- an væri, þvi að á þessum ár- um skeðd margt sögulegt, sem aflt eru þættir í lífesögu Sig- ríða.r og margra fledri, sem lifðu atburðina. 1939 sameinast loks þessd félög og er þá stofn- að Verk akvennaifela gið Brynja. 1 því fólagi gegndi hún mörgum trúnaðarstöðum og við það er nafn hennar tengit í fjöldamörg ár Hún var varaformaður þess frá 1946-1956, en þá tók hún við formannsstöðu. Hún stjóm- aði félaginu af festu og dugn- aði til ársins 1964, en þá flutt- ist hún búferium frá Sigilufirði tfl Reykjavfkur. í göðtemplana- reglunni á Siglufirði s-tarfaði hún frá árinu 1923 til þess tíma er hún fluttist burt. Þó að hór sé rakin saga og taJin upp bau vericefni semSig- ríður hefur helzt innt af hendi, ©r ekki öll sag,a henn-ar sö-gð, því hún, eins og fle-iri ailda- mótabama, varð hrifin af hu-g- sjónum ungmennafélagshreyf- ingarinnar og þá líka síðast en ekki sízt af h-ugsjón sósíalism- ans. AJHa tíð hefur hún verið reiðubúin að vinna að þeim málefnum sem stuft gætu að fraimigangi hans. Mannkostir hennar kcma skýrast í ljós, FramhaM á 9 síðu. i

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.