Þjóðviljinn - 31.12.1970, Side 4

4 SlÐA — í'tföÐVELJIN'Nf — F5ramtuaagwp 31. desesnbef 1970.
— Málgagu ♦ósialiwi.ia, verkalýSshreyfingar og þjóðfrelsis —
ÚtgwfaiKff: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkv stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson. %
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Fréttastjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust 19. Síml 17500
(5 línur). — AsiuiftarverS kr. 195.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 12.00.

íNRpnw
Brýnt verkefni
J sambandi við samninga opinberra síarfsmanna
hefur verið bent á það að hæstu laun innan
kerfisins séu uim það bil ferfalt hærri en þau
lægstu, og það hefur verið staðhæft að í þessu
birtist mynd af launakerfinu á íslandi; sé hlut-
fallið einn á móti fjórum meiri jöfnuður en tíðk-
ist í öðrum löndum. Þetta hlutfall er engan veg-
inn í samræmi við veruleikann. Lægs'tu árstekjur
á íslandi hefur aldrað fólk, öryrkjar og aðrir við-
skiptavinir almannatrygginganna. Hlutfallið á
milli tekna þessa hóps og þeirra opinberra starfs-
manna, sem hæst laun fá, er sem næst einn á
móti tólf — embæítismaðurinn fær á einuim mán-
uði ámóta kaup og ellilaun eru í heilt ár. Samt eru
ýmsir launamenn sem fá mun hærra kaup en gert
er ráð fyrir í kerfi opinberra starfsmanna, auk
þess sem umsamin lágmarkslaun segja ekki til um
raunverulegar árstekjur. Eru þá ótaldar tekjur
þess stóra hóps sem kallast atvinnurekendur.
Þannig er engan veginn víst að íslendingar séu
eins oniklir jafnaðarmenn í launagreiðslum og
stimdum er staðhæft.
Jgn hlutfallið á milli tekna manna nægir ekki til
þess að bregða upp mynd af lífskjörunum. Sér-
stök athugun á lágmarkstekjum segir miklu meiri
sögu um ástand þjóðfélagsins. Og á því sviði erum
við íslendingar illa á vegi staddir. Greiðslur al-
mannatrygginga eru aðeins svo sem helmingur
þess sem goldið er annarstaðar á Norðurlöndum,
þar.senn þjóðartekjur á mann eru þó svipaðar og
hér. Er ástand þeirra mála okkur til mikillar van-
virðu. Sama er að segja um lágmarkskaup það sem
samið er um af verklýðsfélögunum og Bandalagi
starfsmanna ríkis og bæja; það er miklu lægra en
svo að það sé í nokkru eðlilegu samræmi við tekj-
ur þjóðarheildarinnar. Slíkt lágmarkskaup fær
mikill fjöldi rnanna, ekki sízt þjóðfélagshópar seim
af ýmsum ástæðum eiga erfitt með að halda sín-
um hlut í samkeppni við aðra í frumskógi auð-
valdsþjóðfélagsins. Þessir hópar eiga afkomu sína
undir því að stéttarsamtökin A.S.Í. og B.S.R.B.
beiti sér sérstaklega fyrir hagsmunum láglauna-
fólksins og njóti stuðnings þeirra launamanna
sam betur eru settir.
Ekki verður um það deilt að hlutfallsleg aðstaða
láglaimafólks hefur að undanfömu verið að
versna í þjóðfél'agi okkar, en ekkert er jafn and-
stætt félagslegri stefnu og fjölmennur hópur lág-
launafólks sem sker sig úr öðrum þegnum þjóðfé-
lagsins. Slíkí ástand má ekki festast á ísiandi. Því
er engin heitstrenging mikilvægari á þessum ára-
mótum en að búa sig undir stórfellt átak til þess
að rétta til mikilla muna hlut þeirra sem eiga ai-
komu sína undir bótum alrmannatrygginga og
hækka verulega lágmarkskauptaxta jafnt á al-
mennum vinnumarkaði sem í þjónustu opinberra
aðila. í trausti þess að slík barátta verði háð á
árangursríkan hátt óskar Þjóðviljinn landsmönn-
um gleðilegs nýs árs. — m.
Rannsókn á vatnasvæði
Laxár og Mývatns
Um miðfjan desömbermánuð
féllst nefind sú, er iðn&ðefráð-
herra sádpaði á s.l. sumri til
athugumar og tillögugerðar um
firamtovaemd rannsdkna á vatna-
svaeðd Laxár í Þingeyjarsýslliu, á
að fiela sénfiræðingum beitm,
sem ráðuneytið hafði til kvaitt,
stjóm þessara rannsótena, eins
og Þjóðviijinn hefur áður skýrt
firá í firéttum.
Sénfiraeðingar þessir eru: Jón
Ólafisson haÆfiraeðingur, Liver-
pool, Pétur M. Jónasson mag-
ister, Kaupmannahöfn, og dr.
Nils-Arvid Nilsson, Stóktehólmi.
Um tilhögun rannsótenanna og
raransóíknarsvið hvers einstaks
þremenninganna er þessar upp-
lýsingar að Cnna í yfirfliti, sem
Þjóðviljanum þarst fyxiir noikkru
firá ráðuneytinu
Nauðsynlegt er að rannsaka
®Tlt vatnasvæðið, þar sem það
myr.dar eina heild. Þetta á
bæði við um Laxá fýrir neðan
núverandi orkuver hjá Brúum,
Laxá fyrir ofan orkuverið og Mý-
vatn. Br þetta í samræmi við
tilhögiun sænskna og norskra
rannsókna,
I. Jón Ólafsson
Rannsóknir á eðlis- og efna-
fræðilegum eiginleikum Mý-
vatns og Laxár
Eðlis- og efnaíræðilegir eig-
inleikar áa og vatna ákvarða
fyrst og fremst lífifræðileiga
framleiðslugetu þeirra. Svo
skilja megi líffræðilegar þreyt- ^
ingar sem verða í ám og vötn-
um þarf því að hafa niðurstöð-
ur nákvæmra athugana á eðHís-
og efnaifræöilegum sveiflumsem
orðið hafa á sama tfima Ef
vísindalegiain skilning á að fá
á hegðan vatnakerfa, þarf að
gera víðtækar rannsóknir í
langan tíma. Það er einkarmik-
ilvægt, að rannsóknimar verði
ýtarlegar, náfcvæmar og vel'
skipuilagðar. Gildi rannsóknanna
í heild veltur að miklu á
þessu.
Hentugur tími tiH að hefja
eðlis- og efhafræðilegar rann-
sóknir verður er ísa leysir af
Mývatni og Laxá, væntamlega
á tímabilinu frá miðjum maí
til miðs júní. Um sumarmón-
uðina ætti að gera athuganir
eins «ft og aðstæður leyfa. t.d.
á tvegtgia vikna fresti, en á
vetri mánaðarlega.
Eðlisfræðiiegar athuganir
1. Vatnshagur Til upplýsinga
um vatnshaig Mývatns þarf
þessi gögn og athuganir:
a) rennsTi úr Mývatni,
b) rennsli Grænalæks í Mý-
vatn,
c) áætlað rennsli í vatnið
úr lindum á botni þess,
d) veðurfræðilegar athuganir
firá néliægum stöðum,
e) hæð vatnsborðs.
2. Hitastig. Mælingiaráhátastigi
yrðu gerðar við töteu sýna.
Sjálfirftaindi hitamaelum þarf
að koma fyrir við Mývatns-
ósa og ó öðrum mikilvægum
stöðum við vaitnið og Laxá.
3. Rafileiðni. Mæiing rafledðni
sýna mundu gefa upplýsiing-
ar um magn uppleystra efna.
Efnafræðilcgar athuganir
Gera þarf víðtækar efnagrein-
ingar á sýnuim til þess að öði-
ast skilning á iílfiefnaifiræði Og
jarðefinafræði svæðisins. Sýni
verða síuð gegnum „membrane“
síur og efnaigreind eins fljótt
og augið verður. Fari svo að
geyma þurfii sýni einhvem tíma
fyrir efnagreiningu, verða þau
svo meðhöndluð, að brc-ytingar
verði ekki á samsetmnguþeirra.
Efni úr sviflausn verða grednd
svo sem henta þyteir.
Mæling á lífrænni framlciðslu-
getu svæðisins (produ;ksjonmæl-
ingiar) gerðar með kottefini-14
aðferðdnni.
II. Pétur M. Jónasson
Vatnalíffræðilegar (limnolog-
iskar) rannsóknir.
Saifinað verði tevantitativum
sýnishomum af botngróðri og
dýrum svo og sýnishomum af
jurta- og dýrasvifii samtevæmt
fyrirfiramgerðri áætlun Þessi
sýnishom verði konserveruð-og
úr þeim unnið síðar. Töteu þess-
ara sýnishoma verði hagaðmeð
því móti, að tekin verði sýnis-
hom víða um vatnið og ána í
eitt skipti að suimri til svo að
gott yfirlit fáist um dreifimgu
og magn gróðurs og dýralífs á
svæðinu í heild. Siðan verði
valdar 2 stöðviar í Mývatni og
Laxá, þar sem saims konar sýn-
ishom verði tetein með hálfs
mánaðar tímabili, frá því að
ísa leysir og vatnið leggur aft-
ur. Auk þess verði mælt á nán-
ar tilteknum tímum, hve mikið
af lifflverum berast frá Mývatni
niður í Laxá. Slíkar mæiingar
verði gerðar við útfall I.axár
úr Mývatni svo og á noteterum
fledri stöðum í ánni.
III. Niils-Arvid Nilsson
Fiskrannsóknir
I
Gera þarf nákvæmt yfirlit yf-
ir laxveáði í Laxá á undan-
fömum árum samkvæmt þeim
veiðiskýrslum, sem sfciiað hef-
ur verið til Veiðimáiastofnunar-
innax, gera flotekun elftirteynj-
um og stærð og veiðimagni eft-
ir mónuðum, er bent gæti á,
hvenær aðal laxagöngur korna
í ána. Jafnframt þarf að leggja
rfika áher2Ílu á, að veiðibækur
og veiðiskýrsiur um Laxá verði
nókvæmlega færðar meðan
rannsókn vatnasvasðisins stend-
ur yfir, eins og áður hefurgert
verið af laxveiðimönnum við
ána. Á sama hétt ber að safna
upplýsingum og skýrslum
um veiði í Mývatni, flokkun
kynja og flokfcun á milli bleikju
og urriða svo og stærðir, ef
hægt er, og einnig um veiði í
Laxá ofan virtejana.
2 Tiflraunaveiði með teönnun-
ameti (oversigtsnet). Fram-
kvæma ber tilraunavedði með
sérstöku könnunameti (neti
með staðlaðri möskvastærð) á
nánar tilteknum stöðum við
Mývatn og e.t.v. lygnarf hlluta
Laxár.
3. Lengdar- og þyngdarmæl-
ingar eigi sér stað á öllum fiiski,
sem fæst við tilraunaveiði eða
veiðist með öðrum hætti í Laxá.
4. Ennfremur verði safnað
sýnishomum af hreistri og
kvömum. Kyn og kynþroski
verði skráður Aldur bfeikjunn-
ar mó áætla út frá kvömunum.
Aldur urriðans og laxins má
einnig ákveða með hreisturs-
rannsóton.
5. Fæða fisteanna áöllu vatna-
svæðdnu verði rannsökuð, helzt
með þvi að rannsatea magainni-
hald.
6. Fistemeiteingar. Til þess að
geta áætlað þýðingu Mývatns
fyrir endumýjun urriðastofns-
ins í Laxó og það tjón, sem
stífilur í útfallstevíslum Laxár
kynnu að valda, ætti að merkja
urriða í efra hluta Laxár og í
Mývatni nokkrum sdnnum á ári.
Klippa má af ugigunum og
ganga úr skugga um árangur
merkinganna með tilraunaveiði.
7. Ef unnt er, ætti að set.ia
upp gildrur í efra hluta Laxár
(þar sem hún rennur úr Mý-
vatni) svo og í neðra hluta Lax-
ár (við mynni hennar). Er þetta
lagt til í því skyni að fá sam-
anburðarmælingar á fiskgengc
og á göngu laxaseiða úr ánn'
(lakssmoltudyiandringen).
Gena má ráð fyrir, að þess-
ari frumóætlun verði breytt aft
fenginni reynslu eftir fyrsta
starfisárið. Við teljum að fram-
tovæma megi hluta rannsólkn-
anna, ,t.d. aldursgreiningu og
könnun fæðu, við Ferskvatns-
rannsóbnastofnunina í Drottn-
ingholm.
8. Rannsaka þarf og fá úr því
steorfð, hvaða áihrif fyrirhuguð
rennsiisiviirkjun kann að hafta á
laxræfctarmöigiulleikia í Laxá,
ofan virkjunar og för níður-
gönguseiða til sjávar.
Rannsóknartímabil: 3 ár
Það hefur teomdð í ljós vift
allar rannsóknir af þessu tagi,
Pramhald á 8. síðu.
Landssamband vörubifreiðastjóra
TILKYNNING
Samkvæmt sam'ningum milili Vörubifreiðastjórafélagsins Þróttar í Heykjavík ög
Vinnuveitendasambands íslands, og samningum annarra sambandsfélaga, verður
leigugjald fyrir vörubifreiðar frá og með 1. janúar 1971 og þar til öðruvisi verð-
ur ákveðið, eins og hér segir:
Nætur og
' . Dagv. Eftirv. helgidv.
Fyrir 212 tonna bifreið .. 276,70 314,00 351,20
— 2% til 3 tonna hlassþunga 308,10 345,40 382,60
— 3 — 31/2 — 339,60 376,90 414,10
— 3% — 4 — — 368,40 405,70 442,90
— 4 — 4% — — 394,70 431,90 469,20
— 4i/2 _ 5 — — 415,70 453,00 490,20
— 5 — 51/2 — — 434,00 471,30 508,50
— 5Vz — 6 — — 452,40 489,70 526,90
— 6 — 6V2 — — 468,10 505,30 542,60
— 6V2 — 7 — —• 483,80 521,10 558,30
— 7 — 71/2 — — 499,60 536,90 574,10
— 7i/2 — 8 — — 515,40 552,60 589,90
Iðgjald atvinnuveitenda til Lífeyrissjóðs Landssambands vörubifreiðastjóra inni-
falið í taxtanum.
Landssamband vörubifreiðastjóra.
SANDVIK
snjónaglar
Snjónegldir hjólbarðar veita öryggi
í snjó og hólku.
Lótið okkur athuga gömlu hjólbarðana
yðar og negla þó upp.
Góð þjónusfa — Vanir menn
Rúmgoff afhafnasvseði fyrir alla bíla.
BARi.iNN HF.
Ármúla 7. — Sími 30501.—Reykjavík..