Þjóðviljinn - 26.01.1972, Side 7

Miðivikiudiagur 26. jianúar 1972 — Þ'JÓÐVTLJTNN — SlÐA ^
Hinn iági persónufrádráttur barna:
Munurínn á fatakostnaði barna og
fullorðinna er hverfandi lítill
O Við höfum í tveim fyrri greinum okkar
um hinn allt of lága persónuskattafrádrátt
bama, sýnt fram á hve fæðiskostnaður og hús-
næðiskostnaður bama er hár samanborðið við
fullorðna, miðað við hve munurinn á persónu-
frádrætti einstaklings til skatts, 140 þús. kr.,
og frádrætti vegna bams 30 þús. kr. er mik-
ill. Einn er sá kostnaður, þar sem munurinn
er jafnvel enn minni en á þessum tveim fyrr
töldu liðum, en það er fatakostnaður bama
og fullorðinna.
Það er að sjálfsögðu óþarfi að segja þeim sem böm
eiga, hiver kostnaðurinn er við að fata böm sín upp:
hann er of mikill til þess að nokfciur gleymi því. Þegar
þessi mjkli kostnaður er borinn saman við þann mun
sem er á persónufiródrætti fullorðins einstafclings og
frádráttar vegna bams, er það nánast furðulegt, að
nokfcru’m skuli hafa dottið í hug að hafa bamafrádrátt-
inn svo lógan.
Það mun óhætt að fullyrða að meðal-fcostnaður við
að fata bam upp á aldrinum 0—15 ára sé um 80—90%
af fatafcostnaði fullorðinna. Þessu til sönnunar má
nefna sem dæmj að meðalverð á dömiukápu er í dag
milli 6 og 8 þúsund krónur. Kápa á 9 til 11 ára telpu
kostar um 5 þúsund krómur sé hún fceypt tilbúin, en
sé efnið keypt og kápan síðan sniðin og saumuð hjó
saumakonu kostar hún 3500 til 4000 krónur. Strax
og telpur eru orðnar 12 ára nota þær orðið samsfconar
fatnað og fullorðnar konur bara aðeins minni númer
en verð'ið er hið sama.
Alveg það sama gildir um sfcótau. Dömuskór kosta
í dag að meðalverði 1200 til 2000 kiónur. Telpnaskór
á 9—11 ára kosta 1000 til 1200 kr. en um leið og þær
eru orðnar 12 ára nota þær samskonar sfcó og fiullorðn-
ar konur og þótt númerin séu minni er verðið hið
sama. Smábamaskór, hinir svokölluðu Rauða-kross
skór sem böm á aldrinum eins til 3ja-4ra ára nota
kosta um 700 til 1000 kr. — Um peysur og kjóla gegn-
ir alveg sama máli.
Fatakostnaður vegna drengja er í mjög svipuðu hlut-
falli við verð á fatnaði karlmanna og fcostnaðurinn við
fatnað telpna. Það er ekki fjarri lagi að ætla. að á
aldrinum 0—5 ára sé kostnaðurfnn 50 til 65% af fata-
kostnaði fiullorðinna, 6—11 ára 65 til 90% en 12 til 15
ára er hann só sami og kostnaður fullorðinna.
Það ber því allt að sarna brunni, að munurinn á
persónuskattafrádrætti skattskylds einstaklings og
bams er allt of mifcili og það er frádrátturinn vegna
bamsdns sem á að hækka og það verulega. — S.dór.
HRÚPUM EKKIHÚRRA FYRIR NCINU
1 imátt verður 1. dies., stúdent-
ar Mllir, og ég stend hér með
ræðu að göimihim sið. Ég ætia
þó lítið að minnast þeáma erf-
iðu tíma, þegar íslendingar
þurftu að berjast, voru enda
bjartir af hugsjénum og sungu
af sannri gleði í einstkærri föð-
urlamdsást og frelsdsþrá við
hvem sigur sem vannst í bar-
áttunnd. Það eru 53 ár liðin frá
sigrinum stóra og ísleinzkt þjóð-
frelsii er líMega orðið alveg
sjálfsoigt mál. Aúk þess búum
við við fuHlkioimiið vesitrænt lýð-
ræði svo emstaklingsfreilsið ætti
ekki að vamta. Við teijum okk-
ur náttúrlega gióð í öllu þessu
frelsd og þökfcum nú íbrsjón-
inni þetta fyliiríistaskiiEæri. Svo
bölvum við Dönum svolítið, að
göimium biæmdasið, tii að auð-
sýna virðingu liinum baráttu-
glöðu ármönnum sjálfstæðis
lands. Ég sagðist eikki ætiia að
tala um gömlu dagana, heidur
rnótast þessi hraðsoðna ræða af
því, að mér fannst hér um
daginn þið flest hugsa dáh'tið
öðruvísi en ég hafði heyrt að
SlNE-fcÆk yfirleitt gerði. Ég
ætla á þessu afimæli frelsisins
að ígrunda það frelsi, sjáif-
stæöi og lýðræði sem á Islamdi
nútím.aín,s er útkioman úr bar-
. áttu hinna hugumstóru féðra
vorra. Spurningin er, hvort
borgaralegt þjóðfélag gerir að
verulcika það frelsi sem þeir
börðust fyrir. Þé skulum við
atihuga með gagnrýnum huga
hið margblessaða vestræna lýð-
ræði sem við búum við. Þið
vitið. að þjóðskipulag hetfur
anzi mikið að segja fyrir sæld
og frelsi þognamma.
Að svæfa
fjöldann
Það er megineinkeiimi á i-
haldsþjóðfélagi — hvort heidur
það er borgaralegt eða býró-
kratí — að fjöiddnm tekur ekld
þátt í opinberu iífi eða svoköil-
uðum stjómmálum, nema
kanmski einn dag fjórða hvert
ár. Ef ifiMikið myndi í raun flaira
áð skipta sér aif þessum málum,
færi það strax að breyta þjtóð-
sikipulagiinu, en það er ríkj-
andi stétt ailtaf bölvanlega við.
Til aö losma við atBskiptt fólks-
ins eiga valdhaflaxndr ágætt ráð
sem vel hefur dugað. Það °r
að svaafa fjöLdanm, sætta hann
við þjóðiEélagsóstandið, segja
honum að hann hatfii það ágaett,
lýðræðóð sé fulikomið o.s.frv. —
að viðbœttum ljótum orðumum
þá byltingiamsiimnuðu. VaidihaX-
armir hafa í sánium höndiuimeitt
afbragðs tæki, sem neflnistríltoi
og við það loðandli lög, lög-
regiu, kdikju, oft her, fjölmáðia
og skóla.
Skoðanamyndun
Skólar og fjölmiðllar sjá um
skoðanamiymdiun í uppeidi og
daglegu lífi, en hitt dótið ver
þjóðsikipuilagið á annan hátt.
Þetta finnst yktour náttúrlega
fruntalegar fullyrðingar, þ. e.
þið eruð basði vei upp alin og
hafSð óaðiöninarilegBr skoðaimr.
Nei, ekká aldeiOis! Við skiudum
nú aithuga helztu aðferðir við
framköllun fiuilmótaðrar mann-
eskju í vestrænu lýðræðósrild
og þar er Isiland meðtalið. Ég
sagði, að stoólar og fjölmiðlar
sæju um' skoðanamynduai, en
ætti HMega heOdiur að sega'a að
þau tiyggöu skoðanaleysi. T.d.
hefur venjuliegur íslenddngur
naumast ýkja mótaöar skoðanir
um þjóðfélagsmói í víðu sam-
hengi. Hann hefur eikki fengið
að kynnast neinium valkos.tum
eða hugsa málið. Hins vegar
heflur hann eirihverja óljósa
vissu um vesitrænt lýðraaði sem
einhverskonar ósncrtanlega
glansmynd og kommúmista sem
vonidan mann. 1 skólainummal-
ar kennarinn oná 30 nemenda
hóp staðreyndir og skoðanir, o?
hópurinn gapir við því gagn-
rýnislaust eins lenigi og eftdr-
tektarúthaldið leytffir — venju-
lega meira af skyldurækni en
áhuga.
Sama megtoregllan giidir í
□ Sem kunnugt er helguðu íslenzkir námsmenn,
bæði hér og erlendis, hátíðisdaginn
1. desemher baráttu fyrir jafnrétti, frelsi og
herlausu landi.
Skólanemar á Akureyri jafnt sem námsmenn
á Norðurlöndum og víðar erlendis
og í skólum landsins héldu fundi þar sem þessi
baráttumál voru efst á baugi i ræðum,
riti og dagskráratriðum.
í þessum aðgerðum hafa tekið þátt nokkur
þósund manns, aðallega þetta unga fólk.
Sýnir það glögglega hug þess.
□ 1 sambandi við fundahöld og annað
barst ríkisstjóm Islands fjöldi áskorana varðandi
ýmis mál, svo sem mótmæli gegn hersetu
og áskoranir um að stjómmálaleg viðurkenning
verði á ýmsum ríkjum, svo sem
Norður-Víetnam.
□ AUt þetta starf námsmanna
hefur vakið athygli fólks og vonir um mikla
þátttöku ungs fólks
í starfi vinstri hreyfingar á íslandi.
□ Nú er verið að skipuleggja útgáfu og
skoðanafjölmiðlun starfshópa og treysta tengsl
milli námsfólks erlendis og hér heima.
□ Eitt stefnumálanna er
að endurvekja baráttusamtök landsmanna gegn
bandaríska setuliðinu og aðild íslands
að Atlanzhafsbandalaginu.
Greinin hér að neðan er ræða Þórarins
Hjartarsonar, verkfræðinema í Þrándheimi,
sem hann hélt á samkomu námsfólks þar
I. desember s.l.
leik. Ef flóik vill stoemmta sér
gapir það framan í eitthvert
utanaðkornandá aflþreyingareflni,
— tetouir enigan þátt sjálft, nema
helzt að það fari á damsieik, en
þar lætuir það Balktous toitla sig,
sivo hivergi er gieðin sönn.
Heilaþvottur
Af Iwerju í fjandanum þurf-
um við t.d. að vera fuil hér í
fcvöid1? Andlegri ófirjósemi, iilu
uippeldi'. Vel er þó á mieðan
efckd er búið að kúga úr ciktour
hcidilegu náttúruna lfka á
þemnan hétt. Fjölmiðlana tel
ég td. óæstoileg afþreyingairtð!,
fyrir utan óábyrgam fréttalflutn-
imig þeirra, borgaralegu þjóðfé.
laigí til styrktar. Eftir þetla
mótamdi uppeldi þar sem við-
toomandd er aðeins þiggjandd
eða þolanidi erum við sumsé
sem sofandi fióik, — ófrjlótit, ó-
gagnrýndð, leiðiniegt, og lítið
hamingjusamt. Talandi daemi
um þessa kúgandi og andlega
niðurdrcpandi stoólun er, að
menntaflollk er að mestu hætt
að tjá áhugamál á prenti,nema
heizt sá hiuitinn sem ræðst með
því á toerfið. Venjulega er fólk
eftir svona meðferð — þar seni
það er hindirað í að hugsa uppá
eigin spýtur — átoaflega með-
færilegt fyrir þá sem ráða.
Þetta er stundum kailað heila-
þvottur, ef aðrir eiga í hiut.
Ytoktir flinnst sjáifsagt þið
prýðilega menmtuð, og þið get-
ið sjáilfsaigt orðið góðir og rat-
vfsir borgarar og toomizt í þægi-
legar vellaiunaðar stöður. Efað
er gáð er þaö kannske hæpinn
áviminingiur. Þið kunnið vafa-
laust ágætlega yklkar fag, en
hafið þið t.d. mikið hugsað um
orsakasamibamd auðs og ör-
byrgðar í heiminum eða hvað
þetta á yflirleitt allt að þýða ?
Jafnaðargeð
Ég minntist í byrjun lítiliegia
á árdaga ísienzíkis þjóðfireisis.
Þiá helid óg að byggt hafli land-
ið bjartsýnir menm, og blóðibeit-
ir. Islendimgar nútímans edgai
efltár áðurlýsta meöfterð ekfcitil
þennan gamia tilíinningahita og
þjóðanstoit. Þeir tataa þwí t. d.
með jafnaðangeði að landdð sé
viðloða monðóða hemaðarmask-
ínu, aiþjóðlegt mútukerfi, og
saurugt hemaðarbamdlaitag.
Já, við enuma iilla leiidn, —
kúguð. Þessi safandaháittuir er
vegna fcúgunar borgaraiegs
þjóðfélagskertfisi, svo viö enmm
ekki ein á báibi. Kúigun Dana
var að því leytt stoárri, að þá
höfðum vdð afsökun- YŒMleátt
tötoum vdð því líka sem SffáM-
gefnum hlut, að á Islandi sé og
verði vlð lýði hið auiwnðilega
stéttaskipuJag, þar sem lítill
minnáihluitii á eða ráðetafar
framileiðsduitækjum, og róðstoast
þanniig með hag hins vinnandi
flóiks, hugsandi um edgin gnóða-
möguleika- í lífsþægindagræðgi
oktoar hölfium við aðrar áhyggj-
ur en af þjóðmáium. Stjóm-
mátamennimir um það. Þeir
kúguðu í borgaraþjóðfélaginu
eiga erfitt með að átta sdg A
ríkinu sem andstæðtogd, sem
beri að leggja að velii sem
slíkan.
Þvæld orð
Undir kúgun <sr ékltoi flrelsi,og
niðuirstaða þessa verður þé sú,
að freisá vort og sjáiflstæði sé af
ærið skomum stoammiti, hvort
héldur um er að ræða þjóð-
frelsi eða einstöklingsiflrelsi í
landinu. Niðuxstaðan er líkasú,
að lýðræði á ístandi, sem öðr-
um borgaralegum þjtóöfiélöglum,
sé ákaflega ófiullkomið. Þá er
líklega tímabær spurning um
innihald þessara þvteldu orða
eða tilganginn með frelsi, sjáif-
stæði, og lýðræði. Jú, þetta
eru skdlyröi fyrir sæld þegn-
anna í þessu lítfa og það er
naumast neitt annað.
Til þess að m aðu r sé sæH
þairf hann £ sig og á, og hann
þarf að geta gengið beinn
(möguiegt að ormur skríðandá á
Framhald á 9. síðu.