Þjóðviljinn - 25.10.1972, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 25. október 1972
Fyrir skömmu sendi miðnefnd
herstöövaandstæðinga frá sér
samþykkt um herstöðvamálið. Sú
samþykkt er hvoru tveggja í senn
timabær og réttmæt. Þar er
skorað á rikisstjórnina að hefja
þegar aðgerðir , svo á þjóðhátið
1974 verði hér enginn her.
Herstöðvaandstæðingar hafa
sýnt rikisstjórninni fulla tillits-
semi i trausti þess, að þeim mun
myndarlegar yrði tekið á málinu,
þegar útfærsla landhelginnar 1.
sept. s.l. væri um garð gengin.
Aðeins fámennir sértrúarsöfnuðir
s.s. Fylkingin og undrafyrirbærið
KSML hafa að vonum haft aðra
afstöðu.
í fullu samræmi við þetta
sjónarmiö meginþorra her-
stöðvaandstæðinga er nú komið
að þvi, að efndir á fyrirheitum
stjórnarsáttmálans hljóta að telj-
ast sjálfsagðar. Til viðbótar öll-
um þeim sterku rökum, sem
herstöðvaandstæðingar hafa fært
fram máli sinu til stuðnings, vildi
ég aðeins nefna þrennt, þó af nógu
sé að taka.
t fyrsta lagi hlýtur það að hafa
neikvæð áhrif á stjórnarsam-
starfið allt, ef svo afdráttarlaust
loforð er ekki efnt sem fyrst.
t ööru lagi er miklu auðveldara
nú en var þó á árinu 1971 að efna
þetta loforð fyrir þá, sem mest
kunna að hika — aðallega vegna
ótta við trylltar árásir Morgun-
blaðsins og annars fylgifjár
Bandarikjamanna hér á landi.
styrjaldar- og ofbeldisstefnu
Bandarikjamanna.
Sá mikli glæpur sem þjónar
dollarans drýgja á degi hverjum i
Vietnam hefur orðið til þess að
augu þeirra, sem hugsa sjálf-
stætt, hafa opnazt fyrir tilgangi
og eðli herbandalags eins og
NATO, þar sem ofbeldi i þágu
auðmagnsins skin alls staðar i
gegn um sauðargæru sakleysisins
Þeir gömlu nýlendukúgarar,
Bretar, veita okkur nú þessar
vikurnar enn á ný innsýn i hugar-
far ræningjans, þeir auglýsa
rækilega óbreytt innræti sitt
þessa haustdaga með framferði
sinu á miðum okkar. Og gleymum
þvi ekki, að þetta eru heitt-
elskaðir bandamenn okkar i þvi
þokkalega bandalagi NATO.
Það er raunar sama hvar borið
er niður, öll rök hljóta að hniga að
hvoru tveggja: brottför hersins
og úrsögn okkar úr NATO.
Það er þó aðeins fyrri áfanginn,
sem samkomulag hefur orðið um
að hrinda i framkvæmd, og eftir
þvi er nú beðið, að þar veröi hafizt
handa.
Hinn siðari áfangi hlýtur svo að
koma fyrr en siðar á dagskrá
m.a. vegna hins mikla meirihluta
ungs fólks, sem er andvigur aðild
að þessari hernaðarsamsteypu.
A ferðum minum um kjör-
dæmið eystra i vor og sumar, var
HERSTÖÐ Y AMÁLIÐ
Sambúö þýzku rikjanna, Kina-
för Nixons og siðast en ekki sizt
Nei-ið i Noregi hafa gert málið
enn auðleystara, svo aðeins séu
tekin þrjú áhrifamikil dæmi.
t þriðja lagi væri allt fram-
kvæmdaleysi i þessum málum
vatn á myllu afturhaldsins i land-
inu, brigð þessa loforðs yrði lýs-
andi dæmi um uppgjöf fyrir
ihaldinu i hjartfólgnasta máli
þess og þvi, sem virðist snerta þá
hressilegar en öll önnur stefnu-
mál stjórnarinnar samanlagt. Til
þess liggja reyndar auðskildar á-
stæður: auðsveipni við erlent
vald og hin riku gróðatengsl, sem
þá mundu rofna, segja hér riku-
lega til sin.
Þessi atriði , sem ég hefi nefnt
hér, eru aðeins frekari árétting og
renna jafnframt mun fleiri stoð-
um undir nauðsyn þess að losna
við herinn, og var þó af nógu að
taka áður.
Loforð i stjórnarsáttmálum
hafa ærið oft reynzt haldlaus: nú-
verandi rikisstjórn hefur mark-
visst unnið að þvi að standa við
sem flest loforð sin og þvi sjálf-
sagðara er, að loforðið um brott-
för hersins sé efnt, svo þýðingar-
mikið sem það er.
Eg fullyrði, að engin skynsam-
leg rök eru til annars en þess, að
Eftir
Helga
Seljan,
alþingis-
mann
herinn fari úr landi á kjörtima-
biiinu, og ég trúi engu misjöfnu á
samstarfsflokka Alþýðubanda-
lagsins i rikisstjórn, þó svo að
mestur áhugi sé eðlilega i okkar
flokki, þar sem hernámssinni er
ekki finnanlegur.
En allur frekari dráttur á fram-
kvæmdum i þessum málum er
engu að siður til ills eins. Allir
herstöðvaandstæðingar þurfa að
leggjast á eitt með það að knýja
fram efndir sem fyrst. Og
herstöðvaandstæðinga er viða að
Helgi Seljan
finna. Nægir þar að benda á þá
röggsömu og ákveðnu afstöðu,
sem ungir jafnaðarmenn hafa ný-
lega tekið, ekki eingöngu gegn
herstöðvum i landinu, heldur
einnig og ekki siður þá djarflegu
og ágætu stefnu, sem þeir hafa
tekið gagnvart NATO. Þeir eiga
þar fulla samstöðu með okkur
alþýðubandalagsmönnum, og
raunar mun það gleðileg stað-
reynd, að mikill meirihluti ungs
fólks er á móti NATÖ sem öðrum
herbandalögum, og það hefur al-
veg sérstaka andstyggð á
EruKaupmannasamtökin andvíg
eflingu Landhelgisgœzlunnar?
Tfminn hefur það
eftir framkvæmda-
stjóra Líú og vara-
formanni landssöfn-
unarnefndar fyrir
Landhelgissjóð,
Kristjáni Ragnars-
syni, að ,,það sé ekki
skemmtilegt til frá-
sagnar, að kaup-
mannasamtökin
skyldu ein allra
heildarsamtaka sker-
ast úr leik, þegar til
þeirra var leitað.”
Þessi ummæli er vart hægt
að túlka á annan hátt en þann
að Kaupmannasamtökin hafi
neitað að standa að söfnuninni
til Landhelgissjóða.
Blaðið hafði simasamband
við Hjört Jónsson formann
Kaupmannasamtakanna, og
spurði hann álits á þessum
ummælum Kristjáns. Hjörtur
sagði meðal annars:
,,Ég hef nú ekki heyrt þetta.
Tilmæli frá söfnunarnefndinni
voru lögð fram á fundi hjá
okkur, en þau hafa ekki verið
afgreidd a einn eða annan hátt
enn sem komið er.
Þess má geta að okkur var
ekki boðið að vera viðstaddir
þegar söfnuninni var hrundið
af stað, og okkur þótti þetta
harla undarlegt, þvi þótt við
höfum ekki ávallt verið við
þegar kökunni hefur verið út-
deilt, höfum við þó ekki verið
skildir útundan þegar átt
hefur að baka hana.
Óhætt er að fullyrða að er-
indi söfnunarnefndar hafi ekki
verið svarað neitandi.”
Jón Ásgeirsson starfsmaður
söfnunarinnar tjáði blaðinu að
fulltrúar Kaupmannasamtak-
anna hefðu verið kallaðir á
fund nefndarinar, en þeir
hefðu ekki komið. Þá hefði
hann haft samband við fram-
kvæmdastjóra þeirra, Magnús
Finnsson, en hann sagt að
samtökin hefðu ekki áhuga
fyrir málaleitan söfnunar-
stjórnarinnar, en þess var
farið á leit við Kaupmanna-
samtökin, að þau gengjust
fyrir söfnun meðal starfsfólks
sem ynni hjá fyrirtækjum inn-
an samtakanna.
—úþ-
það áberandi , hve mikið var um
herstöðvamálið spurt og á það
lögð mikil áherzla. Attu þar
ýmissa flokka menn hlut að, og
það vakti athygli mina, aö mönn-
um þótti sem brottför hersins
hlyti að koma sem sjálfsögð af-
leiðing af sjálfstæðari utanrikis-
stefnu, sem nú er fylgt.
Það var einnig áberandi, hve
Einar Ágústsson utanrikisráð-
herra hafði vaxið i embætti sinu
og þá um leið, hve annt mönnum
var um það, að i þessu máli yrði
þó vegur hans mestur með
röggsamri forgöngu um brottför
hersins. Þeirrar forgöngu er nú
vænzt.
1 þessari smágrein er það siður
en svo ætlun min að fara að rifja
upp rök okkar hernámsandstæð-
inga gegn her i landi okkar.
Meginrökin hefur rikisstjórnin og
flokkar hennar gert algerlega að
sinum, staðfestingu þess er að
finna i fyrirheitum stjórnarsátt-
málans. Aðeins þótti mér rétt að
taka heils hugar undir ályktun
herstöðvaandstæðinga á dögun-
um, um leið og heitið er á stjórn-
völd að sinna þessu brýna verk-
efni sinu.
Að öðrum kosti kviði ég þvi
sannarlega að koma heim i kjör-
dæmið eystra að vori, ef vega-
nestið verður þá aðeins loforðið
eitt, sem mönnum mundi þá
þykja i rykfallnara lagi og til litils
að byggja á þvi. Þvi skal heldur
ekki trúað, að til þess komi.
Meinsemdir þarf að fjarlægja.
Á þjóðarlikamanum er fúasár,
sem kallast varnarlið á duimáli
dollaraþjónustunnar. Þá
meinsemd þarf að fjarlægja,
nógu mikil er rotnunin þegar
orðin út frá henni.
Til þeirrar nauðsynlegu að-
gerðar eigum við vinstri stjórn.
Þakklætið á hún vist frá þorra
manna, ef hún framkvæmir þá
aðgerð undanbragðalaust.
E.s.
Eftir að þessar linur voru festar
á blað, hefur Einar Agústsson
utanrikisráðherra lýst þvi yfir ,
að hann muni hefja viðræður við
Bandarikjamenn um uppsögn
„varnarsamningsins” i janúar
n.k.
Þessari yfirlýsingu fagna ég
heils hugar enda i fullu samræmi
við það traust, sem ég ber til ráð-
herrans i þessu máli og fram
kemur i greininni hér að framan.
Ilelgi Seljan.
Guðleifur Högnason
Fórst með
Geirólfi
Eins og skýrt var frá í Þjóðvilj-
anum á laugardag fórst togbátur-
inn Geirólfur ÍS 318 á isafjarðar-
djúpi s.I. föstudag.
Þeir sem fórust með Geirólfi
voru Jósef Stefánsson frá Hnifs-
dal, á sextugsaldri, og Guðleifur
Högnason, einnig frá Hnifsdal, 22
ára að aldri, ókvæntur, en á föður
og stjúpmóður á iifi.
Gogol er
hættulegur
Nýlega var hætt sýningum
framúrstefnuleikflokks i
Búkarest i Rúmeniu á hinu
sigilda ádeiluverki rússneska
skáldsins Gogols, Eftirlitsmaður-
inn — sem tvivegis hefur verið
sýnt á Islandi. Heimildum ber
ekki saman um það, hvort verkið
hafi verið tekið af dagskrá vegna
of frjálslegrar túlkunar á þessu
sigilda verki, eða vegna þess að i
sviðsetningunni hafi beinlinis
verið sneitt að Sovétrikjunum i
dag.
Evtúsjenko
er í
fullu fjöri
1 frétt frá APN segir, að
sovézka skáldið Evtúsjenko, sem
lengi hefur verið umdeildur i
heimalandi sinu, hafi nýlega átt
fertugsafmæli. Þann dag kom út
ný ljóðabók hans, sem ber nafnið
„Stiflan syngjandi”, og hefur hún
að miklu leyti að geyma
frásagnakvæði af ferðum skálds-
ins heima fyrir og erlendis.
Einna hæst i bókinni ber langt
kvæði sem nefnist „Bak við
Frelsisstyttuna”. I þvi lýsir
Evtúsjenko afstöðu sinni til
baráttu vietnömsku þjóðarinnar
og lýsir viðhorfum sinum til hins
þversagnafulla lifs bandarisku
þjóðarinnar.
Évtúsjenko hefur verið af-
kastamikill upp á siðkastið, hefur
skrifað mikið um bókmenntir og
listir auk þess sem hann hefur
ort.
F yrirframsala
á loðnumjöli
I siðustu viku höfðu samtals
verið gerðir samningar um sölu á
10 þús. tonnum af loönumjöli af
Sambandinu og öðrum aöilum, til
afgreiðslu héðan I febrúar og
marz n.k. 1 lok vikunnar var svo
gengið frá samningum um sölu á
allverulegu magni til viöbótar af
loönu- og þorskmjöli, sem fer til
Póllands. Verðið hefur áfram
farið heldur hækkandi.
Þess má geta, aö á siðustu ár-
um hefur loðnumjölsframleiðsla
landsmanna veriðum 25 þús. tonn
á ári en á vertiðinni (febrúar-
marz) á yfirstandandi ári fór hún
upp 1 40 þús. tonn eöa varö hærri
en nokkru sinni áður.