Þjóðviljinn - 01.03.1973, Síða 2

2 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 1. marz. 1973.
Nokkur orð um
landhelgismál
Tilefni þessara oröa er frétt
sem lesin var I hádegisfréttum
útvarpsins þann 15. febrúar s.l. í
frétt þessari var sagt frá þvi, að
brezkur togari, alræmdur land-
helgisbrjótur, hefði spurt Land-
helgisgæzluna að þvi, hvort hann
gæti fengið leyfi til að fara i land-
var án þess aö eiga þaö á hættu að
gæzlan skipti sér af honum. Það
fylgdi fréttinni aö leyfið heföi
verið veitt.
Mér er spurn — hvers vegna?
Er þaö eitthvert nýmóöins her-
bragð að aðstoöa andstæðinginn,
þegar hann er kominn i klipu?
Er það kannski mat yfirmanna
gæzlunnar að staöa okkar i land-
helgismálinu standi það völtum
fótum að rétt sé að láta undan?
Er svo komið eftir rúmlega
fimm mánaða baráttu (sem
sumum finnst nú reyndar engin
barátta hafa verið), að varðskip-
in séu svo gott sem farin að að-
stoða verstu þrjótana, þá loksins
komiö er að þvi að heimskupör
þeirra komi þeim i koll? Hvað er
það sem mælir meö þvi að gefa
svona leyfi?
Halda menn e.t.v. aö það væri
hægt að kenna tslendingum um,
ef Bretar byðu skaða, svo maður
nefni nú ekki skipstapa, vegna
eigin heimsku? Annars má mað-
ur ekki ætla nokkrum svo illt að
hann sökkvi skipi sinu frekar en
leita hafnar þegar i óefni er kom-
ið. E.t.v. er það svo góður mæli-
kvaröi á, hvernig verndun land-
helginnar hefur tekizt, að margir
Sjálfstæðismenn segjast vera
hæstánægðir með framkvæmd
þessa máls. Það eru ekki góð
meðmæli þegar menn, sem fyrir
siðustu kosningar, eftir tólf ára
stjórnarsetu, héldu þvi fram, að
það væri ósannað mál, hvort
nokkur þörf væri á útfærslu land-
helginnar, segjast vera ánægðir
með framkvæmd hennar.
Annað mál er þó skylt þessu, en
það er að Alþýðublaðiö æpir
hneyksli, þegar fulltrúum okkar
hjá S.Þ. (eða utanrikisráðuneyt-
inu) verða á mistök. Það væri nær
að þeir menn sem svo láta, flyttu
sig aftur i tima, ekki lengra en til
þess tima þegar þingmenn Al-
þýðuflokksins dönsuöu hugklofa-
dans á rósum fyrir NATO (eins og
svo oft áður) og sömdu skripatil-
lögu um afstöðu íslands til inn-
göngu Kina i S.Þ. Það var snúið
fyrir þessa hugarfarslegu stein-
gervinga að átta sig á þvi að
rikisstjórn Kina hefur aðsetur i
Peking en ekki á Formósu.
Sjang Kæ Sjekk á harða keppi-
nauta i þrjózku á íslandi.
Ingimundur Bergmann.
Okkur vantar
fólk til að bera
út blaðið í
Teiga
Sogamýri
Hverfisgötu
Drápuhlíö
Hringbraut
Grímsstaðaholt
Seltjarnarnes
r. t/úmu/M 3
| Sími 17500
V ■■ V' "" -■ ^v^ ,, ,
,, m
hvað sem stjórn og
þing hafa áður sagt
Bæði sparifjáreigend-
ur og stórkapítalistar í
Noregi hafa nú allan
hugann við olíuævintýrið
í Norðursjó. Verð á
hlutabréfum í olíulind-
um hefur margfaldazt,
og ekki þarf annað en
orðróm um nýja olíu-
fundi til að hundrað
krónu bréf sé komið upp
í 400-500. Að sjálfsögðu
fylgja þessu hneyksli;
t.d. var ekki alls fyrir
löngu reynt að múta
blaðamanni með 20
þúsund krónum til þess
að hann kæmi fyrir í
blaði sínu frétt um nýjan
olíufund. Þess í stað
sagði blaðamaðurinn
allt af létta í blaðinu.
Spekúlasjónin er mikil. Og
það er i tengslum við hana að
norska stjórnin og þingið eiga
nú að taka ákvörðun um það,
hvar eigi að landa oliunni.
Philipsfélagið bandariska,
sem hefur mikilia hagsmuna
að gæta á Ekofiskoliusvæðinu
norska i Noröursjó, hefur gert
samninga um að oliunni verði
dælt á land i Bretlandi og að
jarögasið fari frá og með 1976
til Vestur-Þýzkalands.
Byrjað verður á að leggja
leiðslur þann fyrsta april, og
hafa þingið og stjórnin minna
en mánuð til aö taka
ákvarðanir sinar. Báðir aðilar
hafa reyndar gefið út stefnu-
yfirlýsingar um að olian skuli
flutt á land á strönd Noregs.
En af tæknilegum ástæðum er
ekki hægt að gera það fyrr en
eftir fimm ár, og þarmeð
rekast þjóðlegir pólitiskir
hagsmunir á hagsmuni þeirra,
sem biða eftir skjótteknum
oliugróða.
Ola Skják Breæk iðnaðar-
málaráðherra hefur þegar
lýst þvi yfir, að ekki sé raun-
tækt að flytja oliuna á land i
Noregi og vinna hana þar —
hvað sem fyrri samþykktum
liður. Gegn þessu mæla
margir úr Verkamanna-
flokknum, Miðflokki og
Vinstriflokki, en þeir eru lik-
legir til að biða ósigur á þingi.
Astæðan til að ekki er hægt
að setja oliuna á land i Noregi
er sú, að alldjúpur áll er á
milli Ekofisk-oliusvæðisins og
strandar, minnst 380 m. á
dýpt. Hingað til hefur ekki
verið hægt að dæla oliu eftir
hafsbotni nema á 130-140 m.
dýpi. Andstaðan segir að þetta
megi leysa með þvi að setja
nógu marga verkfræðinga af
staö — en það tekur tima, og á
meðan er ekki hægt að vinna
oliu á Ekofisksvæðinu.
Bandariska oiiufélagiö
Phillips er öflugastur aðili að
oliuvinnslu á norsku land-
grunni — á um 36% af
vinnslunni. Það er þetta fyrir-
tæki sem nú þjarmar að
norskum yfirvöldum, með þvi
að semja við Bretland og
Vestur-Þýzkaland um
lendingu oliu og jarðgass.
Þetta hefur að sjálfsögðu
vakið upp mikla gremju
meðal vinstrisinna i Noregi.
En á hitt má benda, að norska
rikið hefur með samningum
tryggt sér allgóöan hlut i sam-
bandi við oliuvinnsluna.
Philipshópurinn hefur
fallizt á að greiða 95% ai
kostnaði við að leggja oliu-
leiðslurnar. Norska rikið
greiðir aðeins 5%, en mun
samt ráða I fyrirtæki þvi sem
annast flutning oliunnar og
þar með verði á þeim flutning-
um.
En norska rikið og oliu-
félögin munu einkum fá gróða
af oliuvinnslunni sjálfri — 10%
i „royalties” af oliunni á
vinnslustað og svo hluta af
brúttógróða.
Búizt er við þvi að tekjur
norska rikisins af oliunni muni
nema 1,760 miljónum norskra
króna árið 1976 þegar olíu-
framleiðslan verður komin
allvel á veg. Og þegar gas-
vinnslan bætist viö, þá geta
þessar tekjur numið árið 1978-
79 3-4 miljörðum á ári. Phillips
mun að likindum bera
helmingi meira úr býtum.
Upp frá þvi munu tekjurnar
minnka smám saman, eftir
þvi sem gengur á oliu-
lindirnar. Er þó margt i óvissu
i þvi sambandi, m.a. vegna
þess að ekki er útilokað, að ný
oliusvæði finnist.
Ef ekki finnst meira af
oliu svo um munar, þá má
búast við þvi að oliuævin-
týrinu norska ljúki um árið
2000.
En enn sem komið kæra
flestir sig kollótta um loka-
þáttinn I þessu máli. I Norður-
sjó er olia, spekúlantar
spekúlera og vinstrimenn og
þjóðernissinnar eru heldur
daufir i dálkinn yfir öllu
saman. Þeir hafa viljað að
oliunni yrði landað i Noregi og
að Norðmenn ættu enn stærri
hluta af vinnslunni.
Þeim er svarað með þvi, að
kostnaðurinn við borun og leit
sé svo mikill, að norska rikið
hafi ekki ráð á að fjárfesta I
sliku. Það geti aðeins stór-
fyrirtæki, sem fjárfesta á ári
4-5miljarða dollara, eða álika
mikið og fjárlög Norðmanna
nema.Þá er og bent á að reist
verði 1 Noregi (af Norska
Hydro og BP) oliuhreinsunar-
stöð sem afkastar 4,5 milj.
smálesta á ári, og verður sú
hráolia sem þangað fer flutt
frá Englandi á skipum Norð-
mönnum að kostnaðarlausu.
Þá er og bent á að Norð-
menn hafi I reynd náð miklu
betri oliusamningum en flestir
aörir — t.d. Danir. Og að
reyna megi að tryggja Norð-
mönnum stærri hluta af oliu
þeirri, sem liklegt má telja að
finnist fyrir norðan 62
breiddarbaug.
(Eftir Information)
Dómur vegna svonefndrar
áfengisauglýsingar
Nýlega var I sakadómi Reykja-
víkur kveðinn upp dómur I máli,
sem höfðað var af ákæruvaldsins
háifu á hendur framkvæmda-
stjóra veitingahússins Óöals við
Austurvöll I Reykjavik. Var hon-
um gefið að sök að hafa látiö
prenta auglýsingakort á ensku
með orðunum WINE & DINE og
haft kortin frammi á veitinga-
staðnum og ferðaskrifstofum.
Var þetta talið vcra brot gegn
ákvæðum áfengislaga um bann
við áfengisauglýsingum.
Akærði taldi kortin vera
kynningarkort og ætluð erlendum
gestum veitingastaðarins, en eigi
áfengisauglýsingu.
í dómi sakadóms segir, að við
skýringu á orðinu „áfengisaug-
lýsing” megi greina á milli aug-
lýsingar og upplýsingar. Ljóst sé,
að bannið við áfengisauglýsing-
um eigi fyrst og fremst við til-
kynningar I fjölmiðlum og á al-
mannafæri, þar sem menn séu
hvattir til að kaupa og neyta
áfengis og þá sér i lagi einhverja
tiltekna tegund. Tilurð
ákvæðisins styðji ekki viðtækari
merkingu þess. Þannig þyki
ákvæðið eigi girða fyrir almenna
kynningu á veitingastaö þó að
einnig sé veitt upplýsing um, að
þar sé hægt að fá vin meö máls-
verði, ef kynningin sé gerð á þann
veg, að eigi verði talin
„áfengisauglýsing” i fyrrgreindri
merkingu. Telja verði, að umrætt
kort hafi verið fyrst og fremst
framandi fólki til kynningar, upp-
lýsingar og minnis, en eigi til
auglýsingar áfengis, sem
áfengislög leggi bann við.
Niðurstaða sakadómsins var
þvi sú, aö ákærði, framkvæmda-
stjóri Óðals, var sýknaður. Jafn-
framt var kostnaður sakarinnar
lagður á rikissjóð, þar með talin
málsvarnarlaun verjanda
ákærða, Guðmundar Ingva
Sigurðssonar, hæstaréttalög-
manns, kr. 15.000.00.
Dóm þennan kvað upp Þórður
Björnsson yfirsakadómari.
(Frá sakadómi Reykjavikur)