Þjóðviljinn - 05.08.1973, Side 2

2 SIÐA — ÞJÓDVILJINNSunnudagur 5. ágúst 1973.
My ndin—Myndin — Myndin
I gegnum rör. — Mynd S-dór.
Vill opna
bar
á tunglinu
Madrid — Kráreigandinn Marano Grande hefur
skýrt svo frá, að hann hafi sótt um leyfi til að opna
bar á tunglinu til bandarisku geimrannsókna-
miðstöðvarinnar NASA. Hann hefur ekki fengið
svar ennþá.
HORN
í SÍÐU
Ur orðabók
sálmaskálds
Ástsæl skáld þjóöarinnar
hljóta oft umbun sina i lifanda
lifi: leikverk þeirra eru sett á
sviö I Þjóöleikhúsinu viö mikinn
fögnuð skáldanna sjálfra, og
ljóð þeirra, sem gjarnan eru
þýdd á helztu þjóötungur ver-
aldarinnar og seld i himinháum
upplögum, aö þvi er fregnir
herma utanlands frá hingaö
komnar, eru lögö i munn Fjall-
konunni, tákni hinnar islenzku
þjóðar.
Einn slikur ástmögur þjóöar-
innar er Matthias Jóhannessen,
ritstjóri Morgunblaösins.
Eins og skáldum ber, hefur
Matthias gifurlegan orðaforða.
Sem ritstjóri stærsta og trú-
verðugasta blaðs landsins, en
blað ástsæls skálds, sem yrkir
fyrir hönd þjóðarinnar allrar,
hlýtur af veröleikum skáldsins
eins og andagift hans þó engir
aðrir verðleikamenn væru bar
starfandi né heldur andleg stór-
menni, aö vera blaö trúveröug-
leika — þar sem Matthias er
ofan I kaupin sálmaskáld og
rikislaunaður sem slikur, (þetta
var óskáldlega löng innskots-
setning, en reynt skal að bæta
úr) —sem slikur hefur Matthfas
skráð orðaforða sinn á sérstaka
bók sem notuð er i tvennum til-
gangi.
Fyrst og fremst er bók þessi
notuð sem kennslubók i íslenzk-
um orðháttum, samsetningu
lýsingarorða, samsetningu
kraftmikilla — og lýsandi setn-
inga og leiðbeiningabók um
merkingu orðanna. Siðan er svo
bók þessi notuð sem uppsláttar-
rit á ritstjórnarskrifstofum
Morgunblaðsins.
Þessi notkun bókarinnar er
talandi dæmi um allt annað
sem þessi ástsæli skáldjöfur
hefur látið frá sér fara, allt má
það vera þjóðinni vegvlsir til
kærleiksrlkara lifs I kristnum
heimi.
En þar sem orðabók
Matthiasar hefur ekki I neinum
mæli verið kynnt landsmönn-
um, nema þeim sem daglega
geta Iesið orð og orð úr henni á
siðum Morgunblaðsins, án þess
þó þess sé getið hvaðan orðin
eru kynjuð, en það stafar aftur
af landsfrægu litillæti skáldsins
Matthiasar, verður nú birtur
einn kafli úr bókinni. Fjallar
hann um hvaða orð skuli höfð
yfir dagblöö á tslandi, og hvern-
ig þau skulu viðhöfð.
Þvi miöur höfum við ekki rúm
til að birta nema orðaval yfir
þrjú blöð: Þjóðviljann, Morgun-
blaðið og VIsi. Sá kafli, sem birt
verðir úr að þessu sinni, tekur
yfir þau orð og orðasambönd
sem nota á við einkunnargjöf til
fýrrtaldra þriggja blaða.
Og hefjumst nú handa.
Fyrsti skammturinn, en
skammtarnir verða tveir i dag,
er unninn upp úr Eeykjavikur-
bréfi, sem Matthías sjálfur
skrifaði og birtist i Morgunblaö-
inu sunnudaginn 1. júli siöastlið-
inn, en hann fjallar einvörðungu
um einkunnargjöf til Þjóðvilj-
ans. Þar segir um fréttir Þjóö-
viljans:
Falsaðar fréttir: rangt. —
Rétter: Þjóðviljinn birtiraldrei
neinar fréttir, heldur klausur,
oftast eins konar rússneskur
rauðgrautur með alþýðubanda-
lagsbragði. (Takið eftir, að
Alþýðubandalag er skrifað með
litlum staf samkvæmt bók M.J.
— Ath.s. min.) Þær eru krydd-
aðar með sérvizkuiegri mann-
vonzku og geðillsku: ofstækis-
fullt þvaður, rauðgrautur með
óbragði. Og svona má endalaust
telja.
Niðurlagsorð, sem nota skal
af og til þegar rætt er um blaða-
menn Þjóðviljans: Þeir ættu að
gjamma minna, þessir rúss-
nesku kjölturakkar.
Nú skulum viö lita ofurlltið
nær okkur I timanum. I föstu-
dagsleiðara 3. ágúst er að finna
eftirfarandi orðaforða um ein-
kunnargjöf til Þjóðviljans,
Morgunblaðsins og Visis. Leið-
ari þessi mun vera skrifaður af
einum lærisveina Matthiasar
skálds, ritstjóranum Eyjólfi
Konráð Jónssyni. Eykon þessi á
þvi miður ekki sömu ástsældar
að fagna með þjóðinni, eins og
sézt á þvi, að bændur og borgar-
ar á Norðurlandi hafa tvlvegis
fellt hann frá þingmennsku-
störfum, en I þinghúsið stendur
mjög hugur hans. Því miður var
sagt vegna þess, að maðurinn er
allra manna hugmyndarikastur
þegar kemur að þvi að finna
fólgið fé en slikra manna er þörf
á alþingi. Má þar nefna hug-
myndir hans að tveimur tugum
álbræðslna, sem reistar yrðu
eftir fyrirmyndarsamningi við-
reisnarstjórnarinnar um þá
einu sem upp komst, svo og
þeim feiknarlega slóttugleika
sem lýsti sér I þvl að Eykon
þessi stofnaði almenningshluta-
félag i kringum sjálfan sig I þvi
skyni, að kaupa land undir
starfsemi sina á undirmálsverði
meðan unnið var að ákvörðun
um vegalagningu um sama
svæði, sem eftirá var svo selt
rikissjóði hundraðföldu verði
miðað við kaupin.
En þetta var útúrdúr, svona
rétt til að kynna verðleika
þessa lærisveins hins ástsæla
sálmaskálds.
Framhald á bls. 15.
KROSS-
GÁTAN
Leidbeiningar
Stafirnir mynda islenzk orð eða
mjög kunnugleg erlend heiti, hvort
sem lesið er lárétt eða lóðrétt.
Hvers'tafur hefursitt númer. og
galdurinn við lausn gátunnar er
sá að finna staflykilinn. Eitt orð
er gefið og á þaö að vera næg
hjálp, þvi að með þvi eru gefnír
stafir i allmörgum öðrum orðum.
Það er þvi eðlilegustu vinnu-
brögðin að setja þessa stafi
hvern i sinn reit eftir þvi sem
tölurnar segja til um. Einnig er
rétt að taka fram, aö i þessari
krossgátu er gerður skýr greinar-
munur á grönnum sérhljóða og
breiðum. t.d. getur a aldrei komið
i stað S og öfugt.
H 2 U 3l VD SR <P T“ 2. 4' S 3 T" 10 II 12 <P 13
>¥ 0? isr e 3 5" V Uo n s V 18 8 I5~ V l°l 3
1S iT (í> 20 V rr 2 12 IY <P II 2 12 n V II ? 21
3 V 18 11 2 i* ? H <V tfi 20 21 3 8 <? 2 2 17
S n 12 V 9 12 0? l¥ 23 z 3 3 <? 2 2¥ 2Y 12
V 9 ‘Y ¥ 12 ý V 0 It 5~ ? 1Y 26' 20 2¥ 8
7 /0 12 Z ? <? (fi 21 20 20 V IZ 3 Q? sr 3 3
0? b r 2Y V IY Cj 12 V 3 Ke <? 9 12 IY V 7 2
1 5~ 2Y 5T 2 18 V 12 20 ? 12 12 w sr ZY 12
J$- V 2G S' 2 ¥ <P 9 ‘¥ V 20 Kfi 20 5" <f> 7 s- (p
b 2o 27 V ST ¥ ¥ 12 2e 12 20 Zo V 20 V 20