Þjóðviljinn - 18.10.1973, Qupperneq 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 18. október 1973.
Eru hraðbát-
ar nothæfir
hér við land-
helgisgæslu?

fiskímál
eftir Jóhann J. E. Kúld
Að undanförnu hefur það verið
til umræðu hvort hraðbátar sem
notaðir eru i sjóhernaði væru not-
hæfir, eða máski heppilegir til
landhelgisgæslu. t þessu sam-
bandi hefur verið talað um að
máski væri hægt að fá slika báta
frá Möltu eða Póllandi. Ég þori
ekki að fullyröa neitt um hvort
hraðbátar frá þessum löndum
væru heppilegir, þvi það fer að
sjálfsögðu mikið eftir þvi, fyrir
hvers konar sjólag þeir eru smið-
aðir. Sjólag á Miðjarðarhafi eða
Eystrasalti er talsvert frábrugðið
þvi sem er á norðanverðu
Atlantshafi, sérstaklega að
vetri til,en við þaö sjólag þyrfti að
miða þá hraðbáta sem við tækj-
um til gæslustarfa. Ég tel sjálf-
sagt aö þetta mál veröi athugað
og rannsakað niður i kjölinn, þvi
okkur veitir ekki af að búa land-
helgisgæslu okkar betur tækjum
heldur en nú er. bað er varla
nokkur vafi á þvi, að hægt er aö
leigja hraðbáta sem hentað geta
til þessara starfa, og fregnir frá
Kanada benda til þess að þannig
liti Kanadamenn á þetta mál
þegar þeir nú á þessu ári ákváðu
að vinna að útfærslu landhelgi
sinnar i 200 milur; þá ákváðu þeir
strax að láta smiða nokkur ný
varðskip vegna miðanna við Ný-
fundnaland. 1 þessari sömu frétt
var þess getið, að ákveðið heföi
verið að láta smiða nokkra minni
báta hraðskreiöa til gæslustarfa
undan austurströnd Kanada.
Þá þykir mér rétt að segja frá
þvi hér, að norskar skipasmiða-
stöðvar hafa smiðað talsvert
marga hraðbáta fyrir bandariska
sjóherinn siðan heimstyrjöldinni
lauk. Þetta hafa allt verið hrað-
bátar smiðaðir úr herskipastáli.
Ég tel þvi ekki útilokað að hægt
væri að fá teikningar af slikum
bátum i Noregi. Og þá er spurn-
ingin þessi: Ef hægt væri að fá
þar teikningar af hraðbátum sem
sniðnir væru fyrir sjólag og veður
á norður Atlantshafi, væri þá ekki
hægt að smiða báta hér á islensk-
um skipasmiðastöðvum?
bað er þegar fyrir hendi
reynsla á þvi, að vinna járn-
iðnaðarmanna okkar er vönduð
og stendur ekki að baki vinnu fag-
manna annara þjóða. Ég tel rétt
að þetta sé athugað, ef komist
verður að þeirri niðurstöðu, að
heppilegt sé að fá nokkra hrað-
báta til landhelgisgæslu á næstu
árum. óneitanlega væri það mikil
reynsla fyrir skipasmiðastöðvar
okkar að fá slikt verkefni.
Longva III
Norskar fréttir
M.s. Longva III
mjög fullkominn
verksmiðjutogari
t s.l. septembermánuði afhenti
skipasmiöastöðin A.M. Liaaen i
Alasundi verksmiðjutogarann
Longva III sem mun vera eitt
allra fullkomnasta verksmiðju-
skip af minni gerðinni sem smið-
að hefur verið til þessa. Eigandi
skipsins er John Longva út-
gerðarmaður i Alasundi,sá sem
fyrstur hóf útgerð verksmiðjutog-
ara frá Noregi fyrir tiltölulega
fáum árum. Togarinn er aðeins
900 tonn að stærö með 2400 hest-
afla aðalvél B.H. K., sem er sögð
gefa 14.5 milna ganghraða á vöku
miðað við 600 snúninga á mínútu.
Auk aðalvélar hefur skipið nokkr-
ar hjálparvélar til margskonar
þarfa. Skipiö er skráð i flokki
DNV IAI Iee b, sem skuttogari til
veiðaáöllum heimshöfum. Mesta
Alyktun sveitarstjórnarmanna um samgöngur og orkumál
Bæta þarf samgöngur
við Norðausturland
Þann 18. sept. s.I. var haldinn
sameiginlegur fundur svcitar-
stjórnarmanna I Suður-Þing-
eyjarsýslu, Kelduhverfi og Húsa-
vik. A fundinum var fjallaö um
ýmis sameiginleg hagsmunamál
ofangreindra byggðarlaga.
Hér á eftir fara ályktanir
fundarins:
Ályktun um vegamál
Sameiginiegur fundur sveitar^
stjórnarmanna i Suöur-Þing-
eyjarsýslu, Kelduhverfi og Húsa-
vik, haidinn á Húsavik 18.
september 1973, skorar á yfir-
stjórn samgöngumála, að sjá til
þe ss aö Vegagerö rfkisins fram-
kvæmi snjóinokstur I Þingeyjar-
sýslum á komandi vetri sem hér
segir:
1. Leiöin Húsavik - Akureyri
verði opnuð tvisvar i viku, þ.e. á
mánudögum og föstudögum.
2. Leiöin Húsavik - Kópasker
verði opnuð einu sinni i viku og
auk þess Auðbjargarstaðabrekka
eftir þörfum, þar sem hún ein
lokar oft leiðinni.
3. Snjómokstur á öðrum vegum
á svæðinu, sem kostaður er að
hálfu af heimaaöilum, verði
framkvæmdur eftir samkomulagi
á hverjum tima eins og veriö
hefur.
Greinargerð
Með tilliti til þess aö læknis-
þjónusta er aö langmestu leyti
rekin frá Húsavik.svo og frá
Akureyri, og aö uppbygging skóla
I héraðinu hefur af hálfu hins
opinbcra markvisst veriö miöuð
við sem greiðastar samgöngur
má ljóst vera, að umferðarþörfin
vex stöðugt og útheimtir sifellt
aukinn snjómokstur, á meöan
vegakerfiö er ekki betra en raun
ber vitni.
Þá bendir fundurinn á nauðsyn
þess að hraða sem mest upp-
byggingu vega i héraðinu, en bætt
vegakerfi mun meöal annars
létta mjög á snjómokstri i fram-
tiðinni.
Að lokum bendir fundurinn á, að
með þvi að snjómokstur er að
verulegu leyti kostaður af heima-
aðilum sé eðlilegt og sanngjarnt
að allur snjómokstur sé undan-
þeginn söluskatti.
Ályktun um
f lugsamgöngur
Fundurinn skorar á Flugfélag
tslands að fjölga nú þegar flug-
ferðum á Aðaldalsflugvöll og að
flogiö verði beint á milli Reykja-
víkur og Aðaldals.
t þvi sambandi bendir
fundurinn á, að samkvæmt upp-
lýsingum umboðsmanns Flug-
félags tslands á Húsavlk varö
mest aukning á farþegafjölda á
þessari flugleið, þar sem af er
þessu ári.
Ályktun um flugvallarmál
Fundurinn fagnar þeim fjár-
veitingum, sem þegar eru á-
kveðnar til lýsingar og lendingar
á flugbraut á Aöaldalsfiugvelli.
Jafnframt bendir fundurinn á
knýjandi þörf fyrir byggingu
flugstöðvar á vellinum, þar sem
núverandi hús þar er meö öllu ó-
viðunandi. Þá bendir fundurinn á
brýna nauösyn þess að girða
völlinn vegna slysahættu af um-
ferð skepna.
Framangreindum fram-
kvæmdum verði hraöað eftir þvi
sem mögulegt er.
Ályktun um orkumál
Fundurinn skorar á Iðnaðar-
ráðuneytið að láta framkvæma
hið allra fyrsta fullnaðarkönnun á
virkjunarmöguleikum I
Skjáifandafljót' við tshólsvatn,
svo að raunhæfur samanburöur
fáist við aöra virkjunarstað á
Norðurlandi, sem betur hafa
veriö kannaðir að undanförnu.
Einnig bendir fundurinn á, að
fljótvirkasta leiöin til að bæta úr
orkuskorti á Noröurlandi muni
vera að skipta um hverfia I gufu-
afisvirkjuninni við Námaskarð,
þar sem núverandi hverflar nýta
ekki nema ca. 1/3 hluta þeirrar
orku, sem nýir hverflar geta gert.
lengd skipsins er 60 m., breidd 11
m., dýpt upp að aðalþilfari 5.10 m.
og mesta dýpt að efsta þilfari 7.35
m. Aðal-togvindur eru tvær sem
stjórnað er frá stýrishúsi, og eru
þær búnar sjálfvirkum vökva-
hemlum og sjálfvirkri stýringu á
virum. Þá eru 4 hjálparspil á tog-
þilfari og auk þess tvö minni spil
aftast við skutrennu. Skutrennu
er lokað að aftan með vökvadrifn-
um hurðum þegar skipið er ekki
við veiðar. Allar vindur um borð
eru vökvadrifnar, frá norska
fyrirtækinu „Brattvag”, og hægt
að stjórna þeim frá stýrishúsi.
Það má segja að vélvæðing um
borð i Lungva III sé alveg i há-
marki, aðalvél er hægt að stjórna
algjörlega frá stýrishúsi, og má
vélarrúm vera mannlaust um
lengri tima. Fólk i vélarrúmi er
þvi færra heldur en á venjulegum
skipum af þessari stærð. Gert er
ráð fyrir 36 mann áhöfn sem al-
gjöru hámarki, og búa mennýmist
i eins eða tveggja manna her-
bergjum. Þá er lika um borð full-
komið sjúkraherbergi.
Vinnslusalurinn er undir efra
þilfari og búinn flökunarvélum
frá Baader 99, af eftirtöldum
gerðum: 1 stk Baader 419, 1 stk
Baader 99, 2 stk. Baader 46,1 stk.
Baader 338, 2 stk. Baader 47, 1
stk. Baader 181. Plötufrystitæki
sem afkasta 12 tonnum af flökum
á sólarhring eru i skipinu, en auk
þess hefur skipið voldugan frysti-
klefa til heilfrystingar á fiski ef
mikið berst að.
JSorðmenn salta
sild um borð á
Hjaltlandsmiðum
Mikið sildarhungur er nú á
öllum mörkuðum og verðið svim-
andi hátt. Ýmsir leggja þvi i mik-
inn kostnað við að afla sildarinn-
ar og verka hana. t september-
mánuði gerðu Norðmenn þannig
út 5 stór verksmiðjuskip, fyrir
söltun og sérverkun, og eitt stórt
frystiskip á Hjaltlandsmið. Salt-
sildinni hefur aðallega verið
skipað á land i Haugasundi, en
hún dokar þar litið, þvi neytendur
i mörgum löndum biða eftir
henni.
Þang-og þara-
mj ölsútf lutningur
Norðmanna er
orðinn risavaxinn
A undanförnum árum hefur
þang- og þaramjölsútflutningur
verið kringum 10 þúsund tonn og
stundum minni frá Noregi. Hins-
vegarhafa Norðmenn unnið sjálf-
ir margskonar alginat-efni úr
þangi og þara, sem þeir svo hafa
selt á markað um allan heim.
Protein & Fagertun verksmiðj
urnar nálægt Haugasundi hafa á
undanförnum árum verið mjög
afkastamiklar i vinnslu alginat-
efna af ýmsu tagi og hafa veriö
taldar fimmtu stærstu verksmiðj-
urnar i heimi i þessum greinum.
Þegar þessi mikla þang- og þara-
efnavinnsla er tekin með hefur
nýting á þangi og þara verið
geysimikil i Noregi á siðustu ár-
um. Vitaö er að eftirspurn eftir
þang- og þaramjöli til fóöurbætis
og áburðar hefur farið hraðvax-
andi við um heim, og þá ekki hvað
sist i Bandarikjum Norður-Amer-
íku, en þar hefur mjölið m.a.
verið notað i fóðurblöndur handa
alifuglum.
I ár hófu sildarverksmiðjur á
Norðmæri framleiðslu á þang- og
þaramjöli i mjög stórum stil, og
árangur þeirrar vinnslu birtist i
útflutningsskýrslum i timaritinu
Fiskets Gang, en þar sést að
þang- og þaramjölsútflutningur
Norðmanna er 25. ágúst s.l. orð-
inn hvorki meira né minna en
106.527 tonn. Af þang- og þara-
mjölinu sem út hefur verið flutt
er 104.004 tonnum skipað út frá
Kristianssundi, sem er höfuðborg
þeirra Norðmæringa.
Frá ráðstefnu ungra sósialista
r
Alyktun um Palestinu
Meðan ungir sósíalistar
þinguðu á Akureyri á dög-
unum bárust þau tiðindi að
stríð hefði brotist út fyrir
botni Miðjarðarhafs. Því
þótti við hæfi að gera lýð-
um Ijósa afstöðu ráðstefn-
unnartil þeirra deilna sem
staðið hafa um réttmæti
israelsks ríkis þar sem það
hefur verið sett niður. Var
því samþykkt eftirfarandi
ályktun:
„Vegna þeirra atburða sem nú
eru að gerast fyrir botni Mið-
jarðarhafs lýsir ráðstefna ungra
sosialista, haldin á Akureyri dag-
ana 6.-7. október, yfir stuðningi
sinum við þjóð Palestinu, sem
hrakin hefur verið úr landi sinu
vegna útþenslustefnu israelskrar
yfirstéttar, sem studd er af
vesturevrópsku og bandarisku
auðvaldi. Ráðstefnan styður
heilshugar þá stefnu Þjóðfrelsis-
hreyfingar Palestinu (A1 Fatah)
að koma á sósialisku riki i
Palestinu, þar sem Arabar og
Gyðingar búi saraan við jafnrétti.
Þar af leiðandi styður ráöstefnan
baráttu Palestinuaraba gegn þvi
þjóðfélagi misréttis og auðvalds-
drottnunar, sem nú er við lýði i
tsrael”.