Þjóðviljinn - 10.11.1973, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 10. nóvember 1973.
UOBVIUINN
MALGAGN SÓSIALISMA
VERKALYÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson <áb)
Fréttastióri: Evsteinn Þorvaldsson
Ritstjórn, afgreiösla, augiýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 <5 linur)
Askriftarverö kr. 360.00 á mánuöi
Lausasöluverö kr. 22.00
Prentun: Blaöaprent h.f.
KOMMUNISTAR SNERU A ÞA
„Alþýðubandalagsmenn gleypa öll
stóru orðin”,. — „Alþýðubandalag kyngir
bitanum”. Þannig voru fyrirsagnir
ihaldsblaðanna i gær og i fyrradag þegar
ljóst varð að það hafði verið einróma
niðurstaða miðstjórnar Alþýðubanda-
lagsins að fallast á að þingflokkurinn
stæði að þvi að fyrirliggjandi samningur
við Breta yrði staðfestur. Niðurstaða mið-
stjórnar var bundin mörgum atriðum i
almennu málefnasamstarfi stjórnarflokk-
anna, en miðstjórnin stóð einfaldlega
frammi fyrir þessum staðreyndum:
Stjórnarslit voru óumflýjanleg ef
Alþýðubandalagið hefði ekki fallist á að
standa að samkomulaginu og þar með var
ihaldið komið til stjórnarforustu á íslandi
á nýjan leik. Þarf ekki að lýsa þvi hver
áhrif það hefði getað haft á islensk þjóð-
mál um langa framtið. Alþýðubandalagið
var ekki að kyngja neinu, það var ekki að
éta eitt eða neitt ofan i sig. Flokkurinn var
einfaldlega að takast á við erfitt verkefni
og að rækja þar með skyldur við umbjóð-
endur sina.
Það var ennfremur vitað að Sjálfstæðis-
flokkurinn var reiðubúinn til þess að sam-
þykkja samningsdrögin við Bretana ekki
sist ef samþykkt yrði að falla frá þvi að
láta herinn fara, og biðlaði málgagn hans i
þvi sambandi óspart til forsætisráðherra.
Morgunblaðið sagði i siðustu viku:
,,....hefur það verið hans meginstyrkur
(Ólafs Jóhannessonar) að vita, að hann
gat treyst á stuðning stjórnarandstöðu-
flokkanna við að koma fram sanngjörnum
samningum hvað sem afstöðu kommún-
ista liði.
Ekki þarf frekari vitna við: í fyrsta lagi
segir tilvitnunin okkur að Sjálfstæðis-
flokkurinn var reiðubúinn til þess að
ganga i eina sæng um tillögur þær er fyrir
lágu og i öðru lagi var þar með ljóst að þær
yrðu samþykktar hvað sem „afstöðu
kommúnista liði”.
Tilgangur Sjálfstæðisflokksins með þvi
að lýsa þvi yfir fyrirfram að hann myndi
fallast á samkomulag við Breta var aug-
ljóslega sá, að koma i veg fyrir, að herinn
færi úr landi. Þetta kom einnig mjög af-
dráttarlaust fram i sömu grein Mbl. og
áður var vitnað til:
„Nauðsynlegt er að eyða þessari óvissu
og skapa á ný festu i utanrikismálum
okkar. Það verður best gert með þvi að
leysa landhelgisdeiluna við Breta með
bráðabirgðasamningum, skýlausri yfir-
lýsingu fjögurra stjórnmálaflokka um
áframhaldandi aðild íslands að Atlants-
hafsbandalaginu og með þvi að ganga
hreint til verks og endurskoða varnar-
samninginn við Bandarikin á þeim grund-
velli sem samstaða getur orðið um milli
lýðræðisflokkanna fjögurra.
Hér er talað svo greinilega að ekki þarf
margt um að segja: Sjálfstæðisflokkurinn
vildi fallast á samningsdrögin við Breta til
þess að bjarga NATO, til þess að koma i
veg fyrir uppsögn herstöðvasamningsins,
til þess að útiloka Alþýðubandalagið, til
þess að fara sinu fram hvað sem afstöðu
kommúnista liði eins og það kemst svo
laglega að orði.
Það er svo annað mál, að hlálegt er
þegar Sjálfstæðisflokkurinn reynir siðar
að komast hjá þvi að taka afstöðu til land-
helgismálsins, og enn hjákátlegra er það
þegar hann reynir að gera það tortryggi-
legt að herstöðvamálið hafi ráðið ein-
hverju um afstöðu Alþýðubandalagsins til
lokaákvörðunar um landhelgismálið. Her-
stöðvamálið er hluti af málefnasamningi
stjórnarflokkanna, og Alþýðubandalagið
mun krefjast þess i áframhaldandi sam-
vinnu innan rikisstjórnarinnar að þau
fyrirheit sem i málefnasáttmálanum er að
finna verði efnd. Það má ekki fara á milli
mála.
Það verða lúpulegir menn sem senn
munu kyngja vonbrigðum sinum i næstu
veislum i BrUssel. Þeim mistókst að úti-
loka áhrif Alþýðubandalagsins á islenska
rikisstjórn, þeim mistókst að gegna
skylduverki sinu við húsbændurna i
Brussel. Þeir verða nú að kyngja smán og
niðurlægingu, að éta ofan i sig hinar stóru
vonir — að visu með mjúkum veigum
Moseldalsins á veisluborðum i Brtissel.
Kommúnistarnir hafa snúið á þá eins og
fyrri daginn.
Úr ályktun Alþýðusambands Norðurlands um kjaramál:
Dagvinnan nægi
lífsframfæris
Alyktun um kjaramál
Þing A.N. er uú lialcliö á þeirri
stundu sem verkalýðslircyfingin
er að búast til átaka viö atvinnu-
rekendur um kaup og kjör verka-
fólks. Verkalýðshreyfingin liefur
nú sameinast uni aö bera fram
kröfur sein fela i sér stórfellda
breytingu á réttarstöðu verka-
fólks.
t siðustu almennu kjara-
samningum verkalýðs-
hreyfingarinnar sem undirritaðir
voru 4. des. 1971 og lögum um 40
stunda vinnuviku og 24 daga orlof
náðist árangur sem á eftir að
Það hefur lengi farið það orð
af ráðuneytunum að þar væri
ekki mikið um að tekið væri til
höndum, fremur að höndum
væri kastað til verkanna.
Úr bókinni um nefndir og
ráð rikisins skulum við skoða
nokkur dæmi þess, að kastað
sé til höndum. Hvort það eru
svo starfsmenn menntamála-
ráðuneytisins, en undir það
heyra þær nefndir sem sagt
verður frá hér á eftir, eða þeir
sem sáu um útkomu bókar-
innar, starfsmenn fjármála-
ráðuneytisins, sem köstuðu til
höndum og sök eiga á, skal
þeim eftirlátið að finna út,
koma verkalýð til góða þegar
fram i sækir.
Astand mála nú er þannig, að
fjarri er þvi að mögulegt sé að lifa
af dagvinnutekjum einum saman.
Verkalýðshreyfingin getur ekki
unað þvi ósæmilega ástandi leng-
ur. Þvi ber að lita á launakröfur
verkalýðshreyfingarinnar sem
áfanga i þá átt að þetta ástand
verði afnumið á allra næstu
árum.
Þrettánda þing A.N. leggur
sérstaka áherslu á að nú takist að
knýja fram auk verulegrar
sem það ætti að vera nokkurt
kappsmál.
Það hefur verið skýrt frá þvi
oftar en einu sinni i þessum
pistlum að bók þessi er unnin
eftir áramót 1972-1973. Þvi eru
það býsna mikil handarbaka-
vinnubrögð að skýra frá nefnd
sem heitir námsbókanefnd, og
þvi með að hún hafi verið
skipuð 10. september 1968 til
fjögurra ára, og telja siðan
upp þá sem 1968 voru skipaðir
i nefndina, en geta i engu
þeirra sem tóku sæti i henni
eftir 10. des. 1972. Nema þetta
beri að skilja svo, að mennta-
málaráðuneytið með öllum
sinum starfsmönnum hafi
hækkunar á iægstu launum eftir-
farandi: '
1. ótviræða kauptryggingu
verkafólks, er feli þaö eitt i sér að
greitt sé fyrir alla þá daga sem
verkefni eru ekki fyrir heudi.
2. Eftirvinna verði felld niður
og 100% álag sé greitt á yfirvinnu.
3. Fullkoinin yfirráð verkalýðs-
lireyfingarinnai' yfir lifeyris-
sjóðunu ni.
4. Stórfelldar umbætur á
ákvæðum kjarasa m ninga i
veikinda- og slysatilfellum.
gleymt að skipa i nefndina að
nýju og þvi sé alls engin náms-
bókanefnd til, og hafi ekki
verið i rúmt ár.
Þá hefur mannskapurinn i
menntamálaráðuneytinu ald-
eilis gleymt sér yfir ágæti þess
verks sins að skipa Þjóðleik-
hússráð, en þar i sitja bræður
tveir fyrrverandi mennta-
málaráðherra og fyrrv. út-
varpsstj. sem fyrir annað eru
betur þekktir en frumlegheit
varðandi menninguna, auk
húsameistara rikisins sem þar
er á sama báti. Eitt sinn þótti
nefnilega nokkurs um vert að
menningin væri i höndum
framfarasinnaðra manna. Þvi
til
5. Stofnað sé til fræðslusjóðs er
hreyfingin ein hafi ótviræð yfir-
ráð yfir.
Jafnhliða þessum aðalatriðum
er knýjandi nauðsyn á að breyta
fjölmörgum öðrum ákvæðum
kjarasamninga. 1 þvi efni eru
verkalýðsfélögin ein dómbær á
þann vanda sem fyrir hendi er á
hverjum stað. Það er þvi for-
senda fyrir þeim lagfæringum, að
samningar um sérkröfur séu
gerðir af þeim sem vandinn
brennur heitast á. Vegna þess er
brýn nauðsyn að samninga-
nefndir verkalýðsfélaganna á
Norðurlandi séu i sem bestum
tengslum við félögin á sambands-
svæði A.N. meðan á samnings-
gerð stendur.
Þingið leggur á það áherslu að
ber vinstrisinnuðum mennta-
málaráðherra að skipta hið
bráðasta um og við fáum með
þvi væntanlega betri
menningu. Þar að auki
stendur i nefndarmannatali
ársins 1971, að skipunartimi
þessara manna sé til 31. ágúst
1972, svo kannski er nú ekkert
Þjóðleikhússráð frekar en
námsbókanefnd.
Og hvern rekumst við á i
skoðunarnefnd kvikmynda
annan en Erlend Vilhjálms-
son deildarstjóra i
Tryggingarstofnunninni? En
þar sem sá ágæti methafi er
ekki mikillar umræðu verður
umfram þá sem hann hefur
hugmyndir verkalýðshreyfingar-
innar i húsnæðis- og skattamál-
um feli i sér:
í húsnæðismálum
Afnumið verði það andfélags-
lega fyrirkomulag sem gerir
bröskurum kleift að notfæra sér
húsnæðismál verkafólks til auðs-
söfnunar, og að i stað þess að hver
fjölskylda þurfi að eiga þá ibúð
sem hún býr i, sé til leiguhúsnæði
i miklum mæli i félagslegri eigu
er sé falt á lægsta hugsanlegu
leigugjaldi.
í skattamálum:
t skattamálum feli
breytingarnar i sér, að af lág-
launafólki verði létt niðbyrðum
og þær fluttar yfir á hátekju- og
stóreignafólk.
Þingið skorar á verkalýðsfélög-
in i landinu að standa fast á þeim
kröfum, sem fram hafa verið
settar, og hika ekki að beita afli
samtaka sinna til að viðunandi
niðurstaða fáist.
AF BÁKNINU
þegar orðið aðnjótandi, skal
höfundum þessarar bókar á
það bent, að einn þriggja
manna i nefndinni, Helga Val-
týrsdóttir leikkona, er látin,
og það langur timi siðan að
ótilhlýöilegt er að geta hennar
sem ennþá starfandi.
Og úr þvi farið er að gera
nefndarstörf látins fólks að
umræðuefni, er ekki úr végi að
minnast á bygginganefnd Iðn-
skólans i Reykjavik, en hún
var skipuð 15. júni 1944. Að
bestu manna yfirsýn virðist
aðeins einn, sagt og skrifað
einn, nefndarmanna, af fimm
upphaflega skifuðum, ennþá
ofanjarðar!
Enda er nefndin ólaunuð.
-úþ
Enda er nefndin ólaunuð