Þjóðviljinn - 01.12.1973, Blaðsíða 3

Laugardagur 1. desember 1973. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA Í3
leiðréttir
Straumfræðistofnun Orkustofnunar:
Líkantilraun með höfn
Vegna ummæla i Þjóðviljanum
i gær, sem höfð eru eftir öddu
Báru Sigfúsdóttur varðandi
undirbúning að byggingu geðdeild
ar á Landspitalalóoinni, þá hef-
ur Adda Bára óskað að koma á
framfæri þeirri leiðréttingu, að
ummæli hennar hafi ekki verið á
þá leið, að lóðin yrði byggingar-
hæf næstu daga, eins og skilja
mátti á frásögn Þjóðviljans, en
hins vegar verður vinna við
grunninnn væntanlega boðin út i
næstu viku.
i Keldnabolti er starfrækt
straumfræðistöð en hún var
byggð með styrk Sameinuðu
þjóðanna 1966, og rekstur hennar
falinn orkustofnun. Straumfræði
fæst við rannsóknir á sjávarföll-
um og öðrum vatnshreyfingum.-í
scptemberlok var hafist handa
um fyrstu likantilraunina meö is-
lenska höfn i Straumfræöistöð-
inni, og varö llúsavikurhöfn fyrir
valinu. Blaðamönnum var á
fimmtudag boðið að skoða líkanið
oe kvnnast starfi stöövarinnar.
Likanið sem nú hefur verið gert
er i hlutföllunum 1:80. Tvær
bylgjuvélar eru notaðar til að
veita öldum að höfninni frá norð-
vestri og suðaustri en sú fyrr-
nefnda mun vera versta áttin á
Húsavik hvað sjólag snertir.
bau vandamál sem við er að
etja á Húsavik, eru fyrst og
fremst þau, að lægi fyrir minni
báta er mjög slæmt, svo að leggja
verður þeim út á legufæri nema
yfir hásumartimann. Viðlegu-
rými er of litið og afgreiðsla
flutningaskipa allmiklum erfið-
leikum háð, þar sem öll af-
grciðsla veröur að fara fram á til-
tölulega mjóum hafnargörðum.
Adda Bára
Séð yfir sal straumfræðistöðvarinnar. Yst til beggja hliða eru bylgjuvélarnar tvær en höfnin er á miðri mynd.
Landbúnaðar
vörur hækka
t frétt frá upplýsingaþjónustu landbúnaöarins seint i gær segir
að framleiðsluráð landbúnaðarins hafi auglýst nýtt verð á landbún-
aðarvörum vegna hækkana á vinnslu og dreifingakostnaði og verði
til framleiðenda sem Sexmannanefnd hefur nýlega ákveðið. Fullt
samkomulag varð i Sexmannanefnd um verðbreytingarnar.
Verð til framleiöenda hækkar um 8,83%
Hækkun á fjármagnskostnaði er samkvæmt samkomulagi, sem
gert var i Sexmannanefnd i haust, en var skipt i áfanga. Vinnu-
launahækkunin er sú sama og launþegar fá, vegna visitöluhækkun-
ar, og er hún ásaint öörum hækkunarliöuni reiknuð út samkvæmt
upplýsingum frá Hagstofu islands.
Niðurgreiðslur standa óbreyttar að krónutölu og þess vegna veröa
hækkanir til neytenda nokkru meiri i prósentum talið en til fram-
leiðenda.
Verð til neytenda hækkar sem hér segir: Mjólk i tveggja litra
hyrnum kostar nú 51.90 kr., hækkar um tæpar 6 kr. — 1/4 1 rjóma-
hyrna kostar nú 55 kr., hækkar um 5 kr. — kg af smjöri er nú á 356
kr., hækkar um 44 kr. — kg súpukjöts kostar 236 kr., kindalæri i
heilu 265 kr. kilóið, kartöflur 5 kg 1. verðfl., 148 kr., 2. verðfl. 119.50.
r
Islensk tillaga samþykkt hjá SÞ
Könnun á ástandi
fiskistofnanna
Viö náöum í gær tali af
Jónasi Árnasyni alþingis-
manni sem nú situr alls-
herjarþing Sameinuðu
'-'ióðanna í New York og
*»fði hann ýmsar fréttir
að færa lesendum Þjóðvilj-
ans.
Gefum Jónasi orðið:
I gær var samþykkt i efnahags-
og auðlindanefnd allsherjar-
þingsins, eða 2. nefnd eins og hún
er kölluð, tillaga, sem islenska
sendinefndin hafði haft forgöngu
um. Efni tillögunnar var að fela
hinni nýju Umhverfisverndar-
stofnun Sameinuðu þjóðanna og
einnig Matvælastofnuninni að
kanna sameiginlega ástand fiski-
stofna i úthafinu og á könnunin að
verða fyrsta skrefið i þá átt, að
mannkynið geti gert sér heildar-
grein fyrir ástandi og horfum i
sambandi við þessa miklu auð-
lind, fiskinn i hafinu. I framhaldi
á svo að koma reglugerð um nýt-
ingu auðlinda úthafsins.
Þær stofnanir, sem var falið að
vinna þetta verk, eiga að gera
næsta allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna grein fyrir niðurstöð-
um, svo að hægt verði að gera
nauðsynlegar varúðarráðstafan-
ir.
tslenska sendinefndin hafði for-
göngu um flutning þessarar til-
lögu, en meðflutningsmenn okkar
voru Kanada, Ghana og Kýpur.
Tillagan var lögð fram á mánu-
dag af Ingva Invarssyni, sendi-
herra okkar hér, og i gær gerði
Gunnar G. Schram nánari grein
fyrir henni.
Enginn á móti
Til marks um mikinn áhuga
fyrir tillögunni var óvenju mikil
þátttaka i atkvæðagreiðslunni en
fulltrúar 116 þjóða greiddu tillög-
unni atkvæði, enginn var á móti,
en 10 sátu hjá, voru það Sovétrik-
in og nokkur fleiri riki úr Austur-
Evrópu, sem gerðu þá grein fyrir
hjásetu sinni, að þau væru ekki
andvig efni tillögunnar, en sætu
hjá vegna þess, sem þar væri sagt
um umhverfismálaráðstefnuna i
Stokkhólmi i fyrra, sem þessi riki
neituðu að viðurkenna, — og svo
voru það örfá önnur riki, sem sátu
hjá.
Til marks um þaö, hvað is-
lenska sendinefndin hjá Samein-
uðu þjóðunum er athafnasöm um
þessar mundir, er það að strax i
dag talaði svo sendiherra okkar
fyrir annarri tillögu, sem við
flytjum ásamt Kenya og fleiri
þjóðum. Sú tillaga er að mestu it-
rekun á auðlindatillögunni, sem
samþykktvará allsherjarþinginu
i fyrra um rétt sérhverrar þjóðar
til yfirráða á náttúruauðlindum
sinum i landi og sjó. En nú er
samt kveðið fastar að orði varð-
andi fordæmingu á beitingu her-
valds til að fá skorið úr deilum
um yfirráð yfir náttúruauðlind-
um.
Framganga Islands
Það er athyglisvert hve mikla
athygli framganga Islands á sviði
hafréttarmála hefur vakið. Til
marks um þetta er m.a., að fyrir
stuttu var opnuð i New Orleans
árleg sjávarútvegssýning með
þátttöku nær allra aðila, er við
sjávarútveg fást i Bandarikjun-
um. Á þessari miklu sýningu, sem
okkar menn i sjávarútvegi og
fiskiðnaði mættu reyndar veita
meiri athygli en gert hefur verið,
var fulltrúum þriggja þjóða boöið
að gera grein fyrir viðhorfum sín-
um til hafréttarmála, en þessi
riki voru Bandarikin,Kanada og
tsland.
Fjármálaráðherra boðar virðisaukaskatt eftir 2 ár
Beinir skattar eru
lægri hér en í
nágrannalöndunum
Viðamikið nefndarálit um heildarskattheimtu
opinberra aðila lagt fram
I gær efndi Halldór E
Sigurðsson fjármálaráð-
herra til fundar með
fréttamönnum, þar var
fulitrúum fjölmiðla af-
hent skýrsla frá nefnd
umtekjuöflun ríkisins, en
skýrslu þessari hafði
nefndin skilað til fjár-
málaráðherra nú fyrir
stuttu
Nefndin var skipuð 10. ágúst
1971 og hefur hún unnið að verk-
efni sinu siðan. 1 nefndinni eiga
sæti Jón Sigurðsson ráðuneytis-
stjóri, sem er formaður nefnd-
arinnar, Guðmundur Skaftason,
löggiltur endurskoðandi, Gunn-
ar Reynir Magnússon, löggiltur
endurskoðandi, Halldór S.
Magnússon, viðskiptafræðingur
og Jón Sigurðsson, hagrann-
sóknastjóri.
Skýrsla nefndarinnar er stór
bók upp á 159 blaðsiður og hefur
hún nú verið afhent ráðherrum
og alþingismönnum.
Halldór E. Sigurðsson, fjár-
málaráðherra sagði, að skýrsl-
unni væri ætlað að gefa heildar-
mynd varðandi allt sem lyti að
tekjuöflun þess opinbera. Þetta
yfirlit ætti að geta auðveldað
stjórnmálamönnum að marka
stefnu til lengri tima. Ráðherr-
ann tók fram, að hér væri ekki
um tillögur rikisstjórnarinnar
að ræða, þvi að ráðherrarnir
hefðu fyrst fengið skýrsluna i
hendur i gær, en hins vegar
hefði nefndin unnið i góðu sam-
starfi við sig.
Þaðkemur fram i skýrslunni,
að hér á Islandi nema skatta-
tekjur hins opinbera mun lægra
hlutfalli af vergri þjóðarfram-
leiðslu en i þeim 4 löndum,sem
tekin eru til samanburðar, en
þau eru Danmörk, Noregur Svi-
þjóð og Bretland. A árinu 1972
var hcildarskattheimta hins
opinbera áætluð 33,5% af
þjóðarframleiðslu á tslandi,en i
íiinum löudunum fjórum frá
35,3% og upp i 40,9% Sé eingöng-
ii litið á bcina skatta voru þeir
hér á tslandi þetta sama ár tald-
ir 10,3% af þjóðarfrainleiðslu,
en 17,7% i Danmörku 21.5% i
Bretlandi, 21,8% i Noregi og
28,6% i Sviþjóð. Hins vegar er
mun meira hlutfallslega inn-
heimt með tollum á Islandi en
hinum löndunum fjórum.
Fjármálaráðherra sagði það
engu að siður sina skoðun að
stefna bæri að þvi að færa nokk-
uð til frá beinum sköttun yfir i ó-
beina skatta. Tollur hlyti að
fara lækkandi vegna samninga
við EBE og EFTA.
Ráðherrann sagðist telja, að
virðisaukaskattur væri það
form skattheimtu, sem taka
þyrfti upp, þvi að gallarnir við
söluskatt færu vaxandi eftir þvi
sem hlutfall hans væri hærra.
Hann tók fram, að þó væri úti-
lokað, aö innleiða virðisauka-
skattinn fyrr en i fyrsta lagi
þann 1. janúar 1976 en sagðist
vona, að stjórnmálaflokkarnir
gætu náð sem bestri samstöðu
um þá breytingu áður en að
slikukæmi. Eðlilegt væri að sin-
unt dómi, að kynna og ræða
virðisaukaskatt á alþingi i vet-
ur, og samþykkja lög um hann á
næsta þingi. Kosturinn við
viröisaukaskatt er sá, að hann
tryggir innheimtuna mun betur
en söluskaltur.
Um tekjuskattinn sagði ráð-
herrann, að hann teldi æskilegt
að gera hann að brúttóskatti,
eins og útsvarið, þvi að reynslan
væri sú, að þvi færri sem undan-
þágurnar væru, þeim mun færri
skattsvik, en með brúttóskatti
yrði skattprósentan mun lægri,
en gæta yrði þess, að stórar fjöl-
skyldur og lágtekjufólk yrði
ekki fyrir skakkaföllum við
slika breytingu. Taldi Halldór,
að i þvi skyni mætti beita trygg-
ingarkerfinu meira en nú er
gert.
Fjármálaráðherra lagði á-
herslu á, að með skýrslunni
væri fyrst og fremst verið að
skapa betri skilyrði fyrir stjórn-
málamennina til að marka
framtiðarstefnu i skattamálum,
en engar stórbreytingar væru á
næsta leiti umfram það, sem
kynni að koma út úr viðræðum
lulltrúa verkalýðshreyfingar-
innar og rikisstjornarinnar um
tilfærslu frá tekjuskatti til sölu-
skatts, eins og verkalýðshreyf-
ingin helur larið fram á.
Meginatriðin
Halldór dró saman megin-
atriði þess, sem stefna bæri að
að hans dómi:
1. Fækka sköttum, en þeir
eru nú um 70
2. Lækka tekjuskatt og
breyta honum í brúttó-
skatt
3. Hækka óbeina skatta
4. Innleiða virðisauka-
skatt er taki gildi 1.
janúar 1976 og komi að
verulegu leyti i stað
söluskatts
5. Herða skattaeftirlit og
þyngja viðurlög við
skattsvikum, þannig að
með það sé farið eins
og þegar f jármunir eru
teknir ófrjálsri hendi í
öðrum tilvikum.
Siðar mun Þjóðviljinn skýra
nánar frá elni hinnar viðamiklu
skýrslu nefndarinnar, en hún er
ærið fróðleg og hefur mikil
vinna verið á hana lögð.