Þjóðviljinn - 01.12.1973, Side 9

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 1. desember 1973.
Laugardagur 1. desember 1973. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
Ólafur II. Kinarsson.
Ólafur R.
Einarsson
1
skuldabyröi Chile erlendis 4.l2f
miljarðar $
„Spiegel lýsti þessu svo:
„Bandarikin höfðu dælt yfir 1.30C
miljónum dollara til Chile á
7unda áratugnum, en árið 1972
námu skammtimalán til Allende
aðeins 35 miljðnum dollara. Was-
hington hafði knúið Eximbank-
ann og Alþjóðabankann til að
hætta allri lánastarfsemi til Chile
þar eð Allende þráaöist við að
greiða koparfólögunum Kenne-
cott og Anaconda 600 miljónir i
skaðabætur vegna þjóðnýtingar á
námum þeirra.”."
Koparauðhringarnir fyrr-
nefndu höfðu einnig gripið til
sinna ráða, eftir að þjóðþing Chile
ákvað að þjóðnýta þessa mikil-
vægustu náttúruauðlind lands-
manna er veitti nær 80%af gjald-
eyristekjum þjóðarinnar. Þeir
lækkuðu heimsmarkaðsverðið á
kopar. Arið 1966 var verðið 69,5
cent pundið, en 1971 aðeins 49,3
cent. TaliðeraðChilehafi á árinu
1971 tapað er nam 200 miljónum $
á þessari verðlækkun. A þessu ári
hefur koparverð hins vegar
hækka úr 450 sterlingspundum
tonnið i 915 pund. Við lslendingar
getum gert okkur i hugarlund
hvaða áhrif slikar refsiaðgerðir
hafa, ef við fmynduðum okkur
ámóta lækkun á þorskblokkinni.
Það sem gerði stjórn Allende
kleift að standast svo lengi þessar
refsiaðgerðir var það að
bandarikjastjórn naut ekki sams
konar stuðnings i þessari
einangrunartilraun gagnvart
Chile hjá auðvaldsrikjum Vestur-
Evrópu og árið Í960 gegn Kúbu.
Refsiaðgerðirnar voru fram-
kvæmdar undir þvi yfirskini.að
Chilestjórn greiddi ekki bætur
vegna þjóðnýtingarinnar á
koparnámunum. En þegar haft er
i huga að á árunum 1950—67 tóku
erlend auðfélög fjögurra dollara
gróða úr landi fyrir hvern einn
dollara, sem þeir fjárfestu i Chile,
og að i 42 ár höfðu koparauðfélög-
þýðu er fordæmi sem kæfa varð i
fæðingu.
Bandariskir heimsvaldasinnar
með fjölþjóðahringa i fararbroddi
og með liðstyrk innlends herafla
er lýtur lögmálum rikjandi borg-
arastéttar kæfðu hið volduga og
djarfa ævintýr félaga Salvadors
Allende i blóði. 1 nafni „laga og
réttar” og með það i huga að
„frelsa” Chile undan oki marx-
ismans er valdi beitt gegn lýð-
ræðislega kjörinni stjórn, sem
haldið hafði i heiðri leikreglur
rikjandi stéttar. Sú gamla góða
röksemd bandarikjastjórnar var
þarna i góðu gildi: þ.e. að til að
vernda lýðræðið yrði að fórna lýð-
ræðinu'. Þann 11. september
komust til valda herforingjar sem
á s.l. tveim mánuðum hafa sýnt
umheiminum, að þeir eru engir
eftirbátar fasista millistriðsár-
anna. Chile i dag hefur mátt horf-
ast í augu við ógnarstjórn, f jölda-
aftökur, bókabrennur og fanga-
búðir. Dagens Nyheter greinir frá
þvi að 900 manns hafi verið tekin
af lifi morguninn sem valdaránið
var framið. Sjálf telur fasista-
stjórnin að aðeins um 500 manns
hafi verið tekin af lifi, en meira að
segja bandariska upplýsinga-
þjónustan telur töluna fjórfalt
hærri. Fjöldamorðin við Tækni-
háskóla rikisins og á iþróttaleik-
vanginum i Santiago, auk fanga-
búðanna á Dawson og á fleiri eyj-
um undan strönd Chile, eru tákn
þeirra fasisku laga og réttar, sem
herforingjarnir eru fulltrúar
fyrir.
„Viðreisn”
herforingjanna
Stjórnarráðstafanir herfor-
ingjastjórnarinnar sýna og vel
hvers hag þessir menn bera fyrir
brjósti:
Þeir hafa numið úr gildi þá til-
skipun Allende, er bauð að öllum
börnum i fátækrahverfum skyldi
hjara veraldar. þá tók það aðeins
tvær klukkustundir. þar til mót-
mælaaðgerðir gegn valdaráninu
hófust viða um heim. 1 lok sept-
ember komu saman 200 fulltrúar
frá 57 löndum og 17 alþjóðasam-
tökum, fulltrúar frá yst til vinstri
til frjálslyndra hægrisamtaka, til
fundar i Helsinki, þar sem hafin
var skipulagning alþjóðlegrar
„solidaritets-hreyfingar”. I Róm
mynduðu alþjóðasamtök og
flóttamenn frá Chile hjálparsjóð.
Þessa dagana eru sendinefndir
Chile-útlaga á fundaferðum til
allra Evrópurikja og er ein slik
nefnd væntanleg hingað um mán-
aðamótin. Fjölmargar þjóðir
hafa slitiö stjórnmálasambandi
við Chile og boðið flóttamönnum
landvist og fjárhagsaðstoð. En
þótt fljótt og vel hafi verið brugð-
ist við, þá er hætt við að dofni yfir
þessu andófi er fram liða stundir
eins og raun varð á i sambandi
við baráítuna gegn herforingja-
stjórninni i Grikklandi.
En hvað sem um baráttuna
gegn herforingjastjórninni verð-
ur, þá skiptir höfuðmáli fyrir al-
þýðu heimsins að hún geri sér
Ijósa grein fyrir heimssögulegu
gildi valdaránsins og taki til
endurmats baráttuaðferðir sinar
gegn heimsvaldastefnunni.
Vinnubrögð f jölþjóöahring-
anna, bandarikjastjórnar og
eignastéttanna i Chile með herinn
i fararbroddi sýna ljóslega að
auðvaldið hikar ekki við að gripa
til fasiskra stjórnhátta ef valda-
aðstöbu þeirra er ógnað. Við-
brögðin eru þau sömu og
evrópskrar borgarastéttar á
rnillistriðsárunum. Valdataka
nasista i Þýskalandi fyrir 40 ár-
um og valdataka herforingjanna i
Chile á þvi herrans ári 1973 eru
sæmbærilegar. Aður fyrr var
vettvangurinn Evrópa, i dag
þriðji heimurinn. 1 dag reynir á
hvort sósialisk vinstrihreyfing
hefur eitthvað lært. Ljóst er að
Bandarikjastjórn leggur þann
* * • V 0
Fasistasamtökin Partia og I.ibertad (Köðurland og frelsi).
riskra fjölþjóðafyrirtækja eru i
rómönsku Ameriku. Þá kemur
fram að fjölmörg þessara fyrir-
tækja eru umsvifameiri á fjár-
málasviðinu en einstök riki.
Framleiðsla þeirra tiu stærstu er
um lslendinga við voldugar þjóð-
ir, þá kemur margt keimlikt upp.
Þannig hafa Chile-búar gert til-
raun til að endurheimta yfirráð
sin yfir mikilvægustu náttúruauð-
lind sinni, koparnum, eins og við
heimska stórveldis, og hér fyrir-
finnast persónur er vel væru
gjaldgengar i samtökunum Föð-
urland og frelsi i Chile, enda tók
fyrrnefndur prestlingur upp
hanskann fyrir þau og kallaði þá
Valdarániö í Chile og viöbrögð alþýðu
Fyrir skömmu var ég staddur á
fundi, sem helgaður var bar-
áttunni gegn herforingjastjórn-
inni i Chile. Einn ræöumanna tók
þar svo sterkt til orða að segja að
,efekki tækist að velja alþjóðlega
baráttu gegn fasistastjórninni i
Chile, þá væri óhætt að fullyrða
aö alþjóðahyggja verkalýðsins
væri liðin undir lok”. Mér þótti
þetta nokkuð stór orð, en við
nánari ihugun komst ég að raun
um, að það væri réttmætt að lita á
valdaránið i Chile og viðbrögð al-
mennings við þvi sem prófstein á
samvisku heimsins. Ef við siðan
hugum að viðbrögðunum hér
norður við Dumbshaf, hugleiðum
þyrnirósarsvefn islenskrar verka-
lýöshreyfingar og skrif fjölmiðla,
þá kemst maður ekki hjá þvi að
spyrja sig, hvað orðið hafi af hug-
tökunum samhugur og andóf. Þvi
er þaö mikið fagnaöarefni, aðloks
tveim mánuðum eftir valdaránið
skuli islenskir stúdentar taka þátt
i alþjóðlegum baráttudegi stúd
enta gegn fasisma og efna til
Chile-fundar.
Prestlingur
Morgunblaðsins
En ekki er siður fróðlegt að
kanna viðbrögð ihaldsaflanna er-
lendis og bera þau saman við
skrif málgagns bandariskrar
heimvaldastefnu á Islandi.
Þannig rakst ég nýlega á tilvitnun
i timarit Jesúitareglunnar, sem
gefiö er út I Róm. Þann 3. okt s.l.
segir þar m.a. um valdarán hers-
höfðingjanna i Chile: „Hers-
höfðingjarnir hafa varið valda-
ránið með þeirri nauðsyn að
koma þyrfti á reglu i landinu. Af-
leiðingin blasir við: dauðir, særð-
ir, fangelsanir, bann á flokkunum
o.s.frv. Verkefnið sem her-
foringjarnir hafa sett sér er að
vera dómarar sem kæmu reglu á,
„að vinna yrði hafin á ný, bann
við verkföllum, öruggar sam-
göngur”. En sú regla mun vart
duga, borgarar landsins eru
kúgaðir til að hugsa allir eins, og
frumstætt, og þeir eiga engan
kost frjálsra hugsana”. Timarit
Jésúitanna vitnar siðan i orð
kardinálans i Santiago, Silva
Enrikes: „Það verður að við-
halda félagslegum umbótum til
þess aöskapa jöfnuð I þjóðlifinu”.
En siðan spáir timaritið hers-
höfðingjunum þvi að þeir taki á
sig þá áhættu að verða þess vald-
andi að voldug örvæntingarfull
bylting brjótist út, sem borin
verði uppi af vonum hinna fá-
tæku. Timaritið lýkur greininni
með þvi að tjá Aalvador Allende
virðingu sina og segir aö einnig ó-
vinir hans verði að virða mannúð-
legt hugarfar hans og að hann
hafi gert allt til að forða landinu
frá þvi versta. „Raunveruleiki
Chile er fátæklingar landslin,
mannlegur þroski þeirra er það
mikilvægasta til að skapa félags-
lega og stjórnmálalega festu”.
Þannig ritar timarit þess hóps
innan kaþólsku kirkjunnar, sem
löngum hefur þótt málsvari hins
svartasta afturhalds. En Morg-
unblaðið og prestlingur þess eru
kaþólskari en páfinn. Hið svo-
nefnda „blað allra landsmanna”
birti með forgangshraða eftirfar-
andi ummæli: „Allir góðviljaðir
menn ættu að fagna þessari gagn-
byltingu, enda eru góðar vonir
bundnar við það, að yfirmenn
hersins i Chile — hingað til kunnir
sem mestu lýðræðissinnar meðal
suður-ameriskra herforingja —
endurreisi þingræðisstjórn innan
fárra messera, þegar búið er að
friða landið og frelsa það undan
oki marxismans”.
Þannig voru viðhorf prest-
lingsins sem að námi loknu
hyggst boða landsmönnum ná-
ungakærleik og kristilegt hugar-
far!
íslenskir fjölmiðlar
og Chile
Það er skemmst að minnast
fyrstu viðbragða rikisreknu fjöl-
miðlanna og furðulegra frétta-
skýringa þeirra. Til að mynda
hafa þessir fjölmiðlar aldrei hirt
um að gefa aðra skýringu á dauða
Allende en fyrstu sjálfsmorðs-
söguna. Þann 24. sept. birti hins
vegar þýska blaðið Spiegel viðtal
við Hortensiu Allende, ekkju for-
setans, þar hún sagði: „í
Santiago létu herforingjarnir
þann orðróm út ganga að maður-
inn minn hefði framið sjálfsmorð.
En sjónarvottar, sem með honum
voru i forsetahö'llinni, og þeir,
sem báru lik hans út úr forseta-
höllinni, tjáðu mér, að sá orðróm-
ur fengist ekki staðist. Þá sögðu
dætur minar, sem kl. 10 að
morgni þess 11. sept hittu hann i
höllinni, að hann hafi þá verið
með hjálm á höfði og sjálfvirka
byssu i hendi. Þá hafði hann alltaf
sagt við mig, að aðeins dauðan
gætu þeir fjarlægt sig úr forseta-
höllinni. Eg er sannfærð ura, að
hann framdi ekki sjálfsmorð”.
Hér á landi hafa fjölmiðlar hins
vegar séð til þess, að almenning-
ur hefur orðróm fasistanna fyrir
hinn endanlega „sannleika”. Ef
menn lesa ræðu Allende sem út-
varpað var að morgni þess 11.
september munu þeir komast að
raun um, að sá er þann boðskap
flytur, mun berjast til siðustu
stundar.
Valdaránið og ihlutun
Bandarikjanna
Bandarikjastjórn hefur leitast
við að hvitþvo sig af allri ábyrgð á
valdaráni herf or i ngjanna.
Þannig birti talsmaður Banda-
rikjastjórnar yfirlýsingu daginn
eftir valdaránið þar sem segir:
„Það er algerlega óyggjandi á
hreinu, að stjórn Bandarikjanna
og allar stofnanir bandarikja-
stjórnar voru ekki — ég endur-
tek ekki — viðriðnar valdatöku
hersins" Hins vegar bera aðrar
bandariskar heimildir með sér,
að bandarikjastjórn hafi haft vit-
neskju um valdaránið sólarhring
áður. Þá spyrja menn einnig,
hvort það hafi verið einskær til-
viljun, að bandariskar flotadeild-
ir voru einmitt á æfingu undan
strönd Chile þann 11. sept. og
vikurnar á undan voru deildir .úr
Chile-her á sérstöku þjálfunar-
námskeiði I Bandarikjunum. Þá
hafði bandarikjastjórn allan
valdatima Allende ekki stöðvað
lánveitingar og aðstoð til Chile
hers, þótt Chile væri að öðru leyti
á bannlista. Segja má, að valda-
ránið i Chile sýni, að banda.
rikjastjórn hafi lært „snyrtilegri”
Ihlutun i málefni þróunarlanda en
hún beitti i Vietnam — að ósigur-
inn þar hafi kennt henni að
„sprengjudiplómati” kalli aðeins
á andspyrnu, beita beri „snyrti-
legri”og dulbúnari aðferðum. ís-
lenskir fjölmiðlar reyndu að saka
stjórn A)lende um hvernig ástatt
væri i efnahagslifinu i Chile. Með
þeirri ásökun sýndu fréttaskýr-
endurnir aðeins, að þeir bera
ekkert skynbragð á efnahagsleg-
ar refsiaðgerðir heimsvalda-
sinna, fremur en á lögmál skæru-
hernaðarins i Vietnam. Þeir, sem
hins vegar hafa fylgst með þróun
mála i Chile s.l. þrjú ár, kannast
við áætlanir þær sem fjölþjóða-
fyrirtækið ITT lagði fyrir
Kissinger, um hvernig skapa
mætti efnahagsöngþveiti i
landinu og hagnýta það til að
skapa ólgu er herinn gæti hagnýtt
sér. Hægustu heimatökin i þvi
efni var aö stöðva allar lánveit-
ingar til stjórnar Allende. Þegar
Allende tók við völdum var
in grætt i Chile fjóra miljarða
dollara, þé þarf engan að undra
þótt skuldaskilin byðu ekki uppá
miklar bætur. Hins vegar greiddi
stjórn Allende nýjum fyrirtækj-
um er voru þjóðnýtt fullar bætur.
Beittasta vopnið til að skapa
efnahagsöngþveiti reyndist þó
verða vörubilstjóraverkbannið.
Land að lögun eins og Chile er
mjög háð góðum samgöngum.
Verkbann vörubilstjóra i októ-
ber 1972 og i sumar hafði viðtæk
áhrif og ól á óánægju millistéttar-
innar, sem ekki gat uppfyllt
neysluþarfir sinar. Sagt er að
vörubilstjórarnir hafi haft meira
fé milli handanna meðan á verk-
banninu stóð en þegar þeir
störfuðu, og orsök verkbanns
þeirra sögðu þeir sjálfir skort á
varahlutum sem Bandarikin
voru raunar völd að, vegna erfið-
leika á innflutningi á varahlutum
i bandariska bíla.
Segja má, að áætlun ITT, CIA
og bandarikjastjórnar hafi þvi
náð tilætluðum árangri þann 11.
september s.l.
,,Sekt” Allende-
stjórnarinnar
En hvað höfðu Allende og stjórn
hans til sakar unnið?
I heimsálfu, þar sem 60% ibú-
anna hafa aldrei bragðaö mjólk,
þar sem 70 börn af 1000 deyja á
fyrsta ári; i heimsálfu þar sem
37% ibúanna fá minna en 2000
hitaeiningar I fæðunni á dag og á
hvern ibúa koma að meðaltali
minna en 12 kiló af kjöti i fæðu á
árij og 70% ibúa Rómönsk-
Ameriku eru vannærðir og 170
miljónir ólæsir, þar er það dauða-
sök að dómi eignastéttanna að
veita hungruðum lifsvon. Að
þjóðnýta mikilvægustu náttúru-
auðlind Chile og skipta jarðnæði
upp handa landlausri bændaal-
gefin hálfur litri af mjólk á dag,
en sú ráðstöfun hafði dregið mjög
úr barnadauða.
Þeir hafa lengt aftur vinnuvik-
una úr 44 stundum i 48 og viðbót-
ina skal meta sem þegnskyldu-
vinnu.
Hafinn er undirbúningur að þvi
að afhenda koparauðhringunum
aftur itök I koparnámunum.
Gengið hefur verið fellt og
verkföll bönnuð.
Stjórn Allende hafði reynt að
halda niðri verði á helstu neyslu-
vörum. Eftir valdatöku herfor-
ingjanna hefur kiló af sykri hækk-
að úr 24 escudo i 120, mjólk úr 8 i
30 og brauð úr 11 I 40 escudo.
Miilistéttin getur nú á ný fullnægt
sinum neyslu- og gerviþörfum, en
láglaunafólkið getur ekki lengur
veitt sér brýnustu lifsnauðsynjar.
Verkamaður þarf nú að greiða
fyrir kjötkilóið einn tiunda af
mánaðarlaunum sinum.
Gjaldeyrisskortur háir ekki
lengur stjórnvöldum i Chile, enda
standa fulltrúar fjölþjóðafyrir-
tækja og lánastofnana i biðröðum
við stjórnarskrifstofurnar i
Santiagó, bjóðandi gull og græna
skóga.
Alþjóðlegur samhugur
með alþýðu Chile
Þau vinnubrögð sem banda-
riskir heimsvaldasinnar beittu
gagnvart Chile með góðum
árangri i stjórnartið Aiiende og
sem urðu honum að falli voru þaö
lymskuleg, að samviska alþýðu
heimsins var ekki vakin til stuðn-
ings við hina mikilvægu tilraun
Allende. En hefur valdaránið og
ógnarstjórn herforingjanna kom-
iðaf stað alþjóðlegri baráttu gegn
fasistastjórninni?
Óhætt er að fullyrða, að sjaldan
hafi verið brugðið eins skjótt við.
Þótt það hafi tekið tvo mánuði að
koma á Chile-fundi hér norður á
skilning i friðsamlega sambúð, að
vegna hættu á gereyðingarstyrj-
öld, þá verði hún að gefa upp von-
ina um að endurheimta þau svæði
sem teljast til sósíalisku rikjanna,
sætta sig við tilvist þeirra, aftur á
móti skal righaldið i öil þau svæði
og náttúruauðlindir sem auðvald-
ið hefur i dag tangarhald á. Eftir
hrakfarir bandariskra heims-
valdasinna i Vietnam hafa þessi
afturhaldsöfl ýmislegt lært og nú
skal leita hefnda. I Santiagó telur
auðvaldið bandariska sig hafa
veitt þjóðfrelsisöflum þróunar-
landanna verðuga lexiu, þannig
meðferð fái hver sú þjóð, er dirf-
ist að hrófla við valdastöðu
þeirra. Nú riður aftur á móti á, að
verkalýður heimsins kunni að
móta þær baráttuaðferðir og
mvnda þá alþjóðlegu samstöðu
sem einar duga gegn slikum ógn-
unum.
Hættan af
fjölþjóðahringum
Atburðirnir i Chile hafa einnig
varpað skýru ljósi á þær hættur
sem verkalýð heimsins stafa af
fjölþjóðlegum hringum. Gera
verður ýtarlega úttekt á starfsað-
ferðum þeirra og itökum og efja
alþjóðlega baráttu gegn þeim. A
þingi Sameinuðu þjóðanna árið
1972 vakti Allende máls á hætt-
unni er stafaði af starfsemi þess-
ara fjölþjóðlegu fyrirtækja og
fletti ofan af vinnubrögðum ITT i
Chile' Þetta varð til þess að S.Þ.
efndutil ráðstefnu um þessi fyrir-
tæki og hafa Sameinuðu þjóðirnar
nýlega birt skýrslu um fjölþjóða-
samsteypurnar, sem nú ógna
sjálfstæði einstakra rikja. Þar
kemur m.a. fram að átta af tiu
stærstu samsteypunum eru með
höfuðstöðvar sinar i Bandarikj-
unum. Einn þriðji hluti starfsemi
þeirra fer fram i þróunarlöndun-
um og 70% af útibúum banda-
árið 1971 meira virði en þjóðar
tekjur rúmlega áttatiu rikja eða 3
miljarðar $. Þessi auknu umsvif
hljóta að verða þess valdandi að
verkalýðshreyfing heimsins
verðuraðtaka upp ný vinnubrögð
og nánara samstarf út yfir þjóð-
leg landamæri, jafnframt þvi sem
þjóðfrelsisöfl þriðja heimsins sjá
á framferði ITT, að þessi óþjóiV
legu fyrtæki svifast einskis, þau
lúta eingöngu lögmáli gróða-
hyggjunnar.
Ilvað um
þingræðisleiðina?
Margir hafa viljað draga þá á-
lyktun af valdaráninu i Chile að
hin þingræðislega tilraun Allende
tii að koma á sósialisma hafi ver-
ið óframkvæmanleg og sanni að
aðeins alræði öreiganna geti
tryggt sósialiskri stjórn völdin.
Um það atriði vil ég að sinni
aðeins segja, að vissulega hafi
þessi tilraun sýnt ljóslega þær
hættur og erfiðleika sem við er aö
etja, ef stjórna á á grundvelli
borgaralegra leikreglna. Hins
vegar er ekki hægt að alhæfa og,
vegna ósigursins i Chile, að full-
yrða að þingræðisleið sé þvi ekki
fær fyrir aðrar þjóðir.
íslendingar og
valdaránið i Chile
Að lokum vil ég leyfa mér að
varpa fram einni spurningu og
reyna að leita svara við henni:
Hvað varöar okkur lslendinga um
örlög litillar þjóðar á suðurhveli
jarðar?
Þannig hugsar ef til vill margur
og enn fleiri segja sem svo, að
ekki stoði fyrir vanmáttuga ein-
staklinga hér á noröurhveli að
hreyfa andmæium. En þegar bet-
ur er að gáð og verður saman-
burður á baráttu hinnar dugmiklu
þjóðar suöur i Chile og samskipt-
höfum reynt að ná yfirráðum yl'ir
mikilvægustu náttúruauðlind
okkar, fiskimiðunum. Báðar
þjóðirnar reka sig á viðbrögð
stórvelda heimsvaldasinna, þeg-
ar hrófla á við hagsmunum
þeirra. A meðan við glimdum við
Unilever, 10. stærstu fjölþjóða-
samsteypu heims, stóð Chile i ör-
lagarikri baráttu við ITT, Kenne-
cott og Anaconda. Og bæði rikin
höfðu innan sinna landamæra
borgarastétt, er-skorti alla þjóð-
lega reisn og sem reiðubúin var
til samstarfs og samninga við er-
lenda auðdrottna. Baráttan fyrir
yfirráðaréttinum yfir eigin nátt-
úruauðlindum er fyrst og fremst
sjálfstæðisbarátta smáþjóðar
gegn alþjóðlegu auðvaldi og
imperialistiskum stórveldum.en i
Chile tók þessi barátta á sig ó-
hugnanlega mynd og afdrifarikan
endi. Viðbrögð bandarisku
heimsvaldasinnanna og starfsað-
ferðir leyniþjónustunnar sýna
vei, að Bandarikin sleppa ekki
fúslega þeim yfirráðum, né áhrif-
um, sem þau einu sinni hafa náð.
Þetta færir tslendingum heim
sannindin um það, að rétt sé að
varast barnalega bjartsýni i við-
ureign okkar við fulltrúa Penta-
gon hér á landi. Bandarikjastjórn
mun, áður en hún neyðist til að
hafa sig á brott með vighreiðrið á
Miðnesheiði, nýta öll áhrif og
jafnvel beita hótunum til að reyna
aðhalda i aöstööu sina hér. Þræö-
ir hermangsgróðans liggja viða,
einnig inn i raðir þeirra er kalla
sig vinstri menn. Áróöursmáttur
bandarisku heimsvaldasinnanna
er einnig mikill, eins og við höfum
séð i útbreiddasta blaði landsins,
sem hafið hefúr áróðursherferð
fyrir Pentagon siðustu daga i
anda kreddufestu kalda striðsins.
Andstæðingar bandariskrar her-
setu á tslandi skyldu varast að
vanmeta áhrifamátt hins vestur-
innan þeirra vébanda göl'ug-
menni.
liins vegar hafa atburðir sið-
ustu vikna, jafnt i Chile sem
Watergatc, orðið islenskum
vinstrimönnum hvatning að
herða sóknina i baráltunni gegn
bandariskum herslöðvum á
tslandi. 1 þeirri baráttu er loka-
sóknin nú hafin. Orslitin kunna að
ráðasl á næstu vikum og mánuð-
um. Barátlan fyrir brottför hers-
ins er jafnframt raunhæfasti
sluðningur okkar við Alþýðu
Chile. Her i Chile, her i Indó-Kina,
her á Miðnesheiði og 3000 banda-
riskar herstöðvar um allan heim
allar þessar hersveitir gegna
einu og sama hlutverkinu: Aö
vernda hagsmuni bandariskra
auðdrottna og gera þessu vestur-
heimska stórveldi kleift að gegna
hlutverki varðhundsins gegn
þjóðfélagsbyltingum — að gæta
þess að vannærð alþýða heimsins
svipti ekki heimsvaldasinnana
þeirri aðstöðu að ganga óhindrað-
ir i náttúruauðlindir annarra. Ef
lslendingar vilja vera sjálfum sér
samkvæmir i baráttunni fyrir
verndun náttúruauðlinda, þá ber
þeim að skipa sér á bekk með
samherjunum, alþýðu þriðja
heimsins, styðja baráttu hennar
gegn rányrkju auðvaldsrikjanna
og fjölþjóðlegra fyrirtækja á nátt-
úruauðlindum.
tslendingum ber skylda til að
sýna samhug og þjóðlega reisn.
Það gerum við best með þvi að
framkvæma uppsögn hernáms-
samningsins og segja skilið við
herpaðarbandalag nýlendukúg-
ará.
Sókn i baráttunni fyrir brottför
hersins er þvi besta framlagið
sem islenskir stúdentar geta lagt
af mörkum á alþjóðlegum bar-
áttudegi stúdenta gegn heims-
valdastefnunni.
I'