Þjóðviljinn - 17.03.1974, Blaðsíða 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 17. marz 1974.
MALGAGN SÓSÍALISMA
VERKALYÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Ótgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdástjóri: Eiöur Bergmann
Hitstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb)
Fréttastióri: Eysteinn Þorvaldsson
Ritstjórn, afgreiösla, augiýsingar:
Skóiav.st. 19. Simi 17500 (5 linur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
HAMSKIPTI A ALÞINGI
Það hefur skeð ærið oft á undanförnum
árum, að til lausnar á erfiðum vinnudeil-
um hafi rikisstjórnin tekið að sér að gang-
ast fyrir að lögfesta á alþingi hagsmuna-
mál verkafólks af einu eða öðru tagi og
gert um það samkomulag við verkalýðs-
hreyfinguna. Sem dæmi má nefna lögin
um atvinnuleysistryggingasjóð á sinum
tima og Breiðholtsframkvæmdirnar i hús-
næðismálum. Aldrei fyrr en nú hefur það
komið fyrir að á alþingi hafi risið upp
harðvitug andstaða til að hindra að slikt
samkomulag rikisstjórnar og verkalýðs-
hreyfingar yrði lögfest.
Að þessu sinni voru það tvö meginmál,
sem verkalýðshreyfingin lagði höfuðá-
herslu á að ná samkomulagi um við rikis-
stjórnina, annars vegar skattkerfisbreyt-
ing og hins vegar mjög veigamiklar ráð-
stafanir i húsnæðismálum. Eftir itarlegar
viðræður urðu báðir aðilar sammála um
niðurstöðu i þessum efnum, niðurstöðu
sem verkalýðshreyfingin taldi umbjóð-
endum sinum ákaflega hagstæða.
En ekki var sopið kálið þótt i ausuna
væri komið.
Sem kunnugt er höfðu stjórnarand-
stöðuflokkarnir haft uppi mikinn áróður
fyrir þvi að undanförnu, að tekjuskattar
væru alltof háir, þá yrði umfram allt að
lækka, en fjáröflun rikissjóðs þess i stað
að fara fram með óbeinum sköttum.
Og nú var einmitt samið um að stiga
stórt skref i þessa átt. Fulltrúar verka-
lýðshreyfingarinnar töldu þvi sjálfsagt að
þeir ættu stuðning þingflokka stjórnar-
andstöðunnar visan, hvað þetta snerti,
svo stór orð, sem áður höfðu um það fallið.
En þegar fólkið i verkalýðsfélögunum
var búið að reikna út hver fyrir sig, hver
eigin vinningur væri af þessari breytingu,
og niðurstaðan blasti við, 50—70 þús.
króna lækkun tekjuskatts að jafnaði hjá
meðalfjölskyldu á móti 20—30 þús. króna
auknum útgjöldum vegna söluskatts-
hækkunar, þá fóru furðulegir hlutir að
gerast á alþingi. Stjórnarandstöðuflokk-
arnir, sem kenna sig við sjálfstæði, alþýðu
og frjálslyndi, en þeir hafa sem kunnugt
er til samans stöðvunarvald i annarri
deild þingsins, tóku skyndilega hamskipt-
....... i' C——■'■■■■■■■■■ ...
HERRANÓTT MR
um og lýstu þvi yfir, að það skyldi aldrei
verða, að rikisstjórnin fengi tækifæri til að
tryggja verkafólki þær hagsbætur, sem
um hafði verið samið. Frekar skyldi nú-
verandi skattakerfi standa, það skatta-
kerfi, sem þeir höfðu áður varla nógu
sterk orð til að lýsa hve hábölvað væri. Að
þeirra dómi höfðu eigin flokksmenn i
verkalýðshreyfingunni gert samning um
eitthvað ennþá verra, sem fæli i sér nær
helmings lækkun tekjuskatts.
Hér ræður að sjálfsögðu ferðinni hvorki
rökvisi né umhyggja fyrir hagsmunum
verkafólks, heldur taumlaus heiftarhugur
i garð rikisstjórnarinnar, sem þeir óttast.
En eins og Ragnar Arnalds benti á við um-
ræðurnar á alþingi i fyrradag gæta þeir
þess ekki i ákafanum, að með þvi að
stöðva samkomulagið um skattakerfis-
breytingu eru þeir sjálfum sér verstir.
Það verður auðvelt dæmi að reikna út,
hvað rikisstjórnin ætlaði þessari fjöl-
skyldunni eða hinni að borga i tekjuskatt i
ár, samkvæmt samkomulaginu við verka-
lýðshreyfinguna. En þessa upphæð ætla
þeir Gylfi og Geir að nær tvöfalda með þvi
að rétta upp hendumar á alþingi ásamt
liði sinu.
Það verður gaman að sjá, hvernig þeim
helst á kjósendum sinum með sliku hátta-
lagi, eða hvað segja flokksmenn þeirra i
verkalýðshreyfingunni?
Kenning Sjálfstæðisflokksins er sú, að
það þurfi reyndar nánast engar ráðstafan-
ir að gera til að mæta tekjutapi rikissjóðs
vegna lækkunar tekjuskatts, og þvi verði
að ómerkja samkomulagið við verkalýðs-
hreyfinguna. Þessa útkomu fá talsmenn
flokksins fyrst og fremst með þvi að spá
um hvað verðbólgan muni færa rikissjóði
mikið fleiri krónur á árinu, en láta þá hins
vegar alveg vera, að áætla, hver útgjalda-
aukningin verður af sömu ástæðum.
Samkvæmt útreikningum hagrann-
sóknastjóra liggur hins vegar fyrir, að
ástæða er til að ætla að á rikissjóð muni
halla um nokkur hundruð miljónir króna
af þeim ástæðum, og hafa þeir útreikning-
ar ekki verið véfengdir með neinum rök-
um.
öllu átakanlegri er þó hlutur þing-
manna Alþýðuflokksins, sem sjálfir höfðu
lagt fram á alþingi frumvarp, sem gengur
mjög i svipaða átt og frumvarp rikis-
stjórnarinnar. Gylfi Þ. Gislason byrjaði
reyndar á, að lýsa þvi yfir i neðri deild, að
ágreiningurinn við rikisstjórnina væri
bara um eitt atriði. Hann sagði: Ef lögin
ættu bara að standa 1974, þá skal ég gefa
þeim rétt, — og endurtók þetta með sinum
mikla sannfæringarkrafti.
Hann sagði hins vegar, að söluskatts-
hækkunin yrði að vera minni en 5 stig, ef
miðað væri við fulla 12 mánuði, — það ætti
að gera, og þess vegna gæti Alþýðuflokk-
urinn ekki samþykkt frumvarpið. Nú lá
það reyndar alltaf fyrir að hækkun sölu-
skatts væri sett 5 stig i ár, einmitt vegna
þess að hennar nýtur, úr þvi sem komið
er, ekki við nema 9 og 1/2 mánuð af 12, og
þess vegna virtist ágreiningur rikis-
stjórnarinnar og Alþýðuflokksins óveru-
legur.
En þegar hins vegar var lögð fram um
það tillaga i efri deild, að taka þetta enn
skýrar fram i lögum, að 5 stigin væru að-
eins miðuð við árið i ár, þá brugðust þing-
menn Alþýðuflokksins hinir verstu við, og
lýstu þvi yfir, að Alþýðuflokkurinn mundi
fella frumvarpið engu að siður.
Sjálfsagt lætur Gylfi sig ekki heldur
muna um að stökkva yfir sin eigin orð,
sem hér var vitnað til. þegar að lokaat-
kvæðagreiðslu kemur i neðri deild á
morgun. Hann hefur leikið slikt fyrr.
í nefndaráliti sinu hafði Gylfi t.d. lýst á-
kveðnum stuðningi við ákvæði frumvarps-
ins um hækkun launaskatts á atvinnurek-
endur til tekjuöflunar fyrir húsnæðislána-
kerfið. í atkvæðagreiðslu um þá grein
greiddi hann og aðrir þingmenn Alþýðu-
flokksins hins vegar allir atkvæði gegn
þvi, að launaskattur yrði hækkaður. Slikur
var viljinn til að tryggja framgang sam-
komulagsins um félagslegt átak i hús-
næðismálum.
Falli samkomulagið á alþingi á morgun,
er það stjórnarandstaðan, sem seilist i
vasa nær hvers einasta launamanns i
landinu, og rænir hann ávinningi af gerð-
um samningum.
LÍSA í UNDRALANDI
i nútimalegum búningi, fœrð upp á firrtan heim auglýsinga og gervimennsku
Á mánudagskvöld frum-
sýnir Herranótt Mennta-
skólans í Reykjavík leik-
ritið Lísu í Undralandi í
Austurbæjarbíói. Ekki er
þó um að ræða alveg sama
ævintýrið og frægt hefur
orðið um allan heim því nú
hefur því verið breytt og
fært upp á hina firrtu ver-
öld auglýsingaskrums og
gervimennsku sem við lif-.
um við nú á tímum.
1 hinu nýja Undralandi er allt
bannað sem er ekta og þvi er
ótækt að Lisa sé fallega litla
stúlkan sem menn kannast við úr
ævintýrinu. Henni er þvi snarlega
breytt og eftir dópát, tedrykkju
og „fegrunar” aðgeröir kemur út
stúlka sem kallar sig tigrisdýr og
gæti hafa gengið út úr Karnabæ
með stefnu á næstu snyrtivöru-
búö.
Persónurnar eru þær sömu og i
ævintýrinu: Hattarinn, kaninan,
kötturinn, hérinn.skjaldbakan og
drottningin Þær eru jafnkúgaðar
af drottningunni og i ævintýrinu
en áróðurinn sér fyrir þvi að þær
skilja það ekki.
Heimspeki hins nýja Undra-
lands er að það sé heimur án
sorgar, heimur án gleði „þar sem
ekkert er illt og ekkert gott, þar
sem allt er skemmtilegt. Fiflið
ykkur i táraflóði, grátið með
gleði, brosið með munninum,
dansið með fótunum og syngið
með öllu tiltæku. Það er hátið i
Undralandi, það er tivoli i loftinu,
þaö er sirkus i sálinni, það eru
snittur i matsalnum — stund
skemmtana er runnin upp: Allt er
i himnalagi, það er stórkostlegt
að lifa, unaðslegt að deyja. Timi
hugsana er liðinn, timi
skemmtana er runninn upp.”
Þessi heimur er fjölgyðistrúar
og guðirnir heita Max Factor,
PierreRobert, Mary Quant osfrv.
Helgistaöirnir eru snyrtivöru- og
fataverslanir. Sumsé: paradis
auglýsinga- og poppbisniss-
manna.
Sá sem tekið hefur að sér að
staðfæra Lisu i Undralandi I tima
og rúmi er norskur og heitir
Klaus Hagerup. Mikið er af
söngvum i verkinu og hefur
Sverre Berg samið þá flesta. Út-
setningu á þeim I þessari upp-
færslu hefur Jóhann G. Jóhanns-
son annast.
Leikstjóri Herranætur að þessu
sinni er Pétur Einarsson en hann
var einnig leikstjóri i fyrra en
þýðandi leikritsins er Sigurður
Snævarr sem er nemandi i MR.
Með helstu hlutverk fara: Vig-
dis Esradóttir sem leikur Lisu,
RagnheiðurE. Arnardóttir leikur
drottninguna, Kaninuna leikur
Andri ö. Clausen, Köttinn Bjarni
Ó. Ragnarsson, klikkaða hérann
Sigrún Hjálmtýsdóttir, hattarann
Gunnar R. Guömundsson og
gerviskjaldbökuna Sigurður J.
Grétarsson.
Leikmuni hefur Þóra Björk
Jónsdóttir gert en búningar eru
að hluta fengnir að láni frá FIOL
leikhúsinu danska en aðrir eru
gerðir af nemendum. Myndvörp-
ur koma mikið við sögu og annast
Gunnar Steinn Pálsson stjórn
hennar og hefur hann jafnframt
tekiö myndirnar.
1 leikskrá er að finna skemmti-
lega sögu um brúðkaup sem vafin
er utan um ýmsar kunnuglegar
setningar úr auglýsingatima
sjónvarpsins. Höfundur hennar
eru þeir Sigurður J. Grétarsson
og Karl V. Matthiasson sem jafn-
framt er ritstjóri leikskrá.
—ÞH