Þjóðviljinn - 16.05.1974, Page 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 16. maí 1974.
MOWIUINN
MALGAGN SÓSÍALISMA
VERKALYÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Kitstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb)
Fréttastióri: Evsteinn Þorvaldsson
Ritstjórn, afgreiðsla. auglýsingar:
Skólav.sl. 19. Simi 17500 (5 linur)
;Prentun: Blaðaprent h.f.
JOÐSÓTT
Nú virðist útlit fyrir að kjósendur fái að
velja um marga lista i alþingiskosningun-
um; að þeim fjölgi verulega frá borgar-
stjórnarkosningunum. Kjördagurinn
verði einna likastur allsherjarkrambúð
þar sem margir flokkar og margir listar
keppast við að sverta hver annan sam-
viskusamlega — og kjósendur keppast við
að reyna að átta sig á ósköpunum. En
þrátt fyrir allt er valið ákaflega einfalt —
að minnsta kosti fyrir vinstri menn.
Eins og menn muna klauf Hannibal
Valdimarsson sig út úr Alþýðubandalag-
inu á sinum tima til þess að sameina.
Sameiningin tókst ekki betur en svo, að
Hannibal stofnaði með hjálparkokkum
nýjan stjórnmálaflokk. Hann klauf siðan
þann flokk tvivegis — i bæði skiptin til þess
að reýna að sameina;og hann mun klofna i
frumeindir áður en langt liður. I Reykja-
vik og á fáeinum stöðum öðrum hefur tek-
ist með harmkvælum að búa til svokallaða
J-lista; gárungar segja að hinn mikli sam-
einingarmaður og flokkakljúfur hafi tekið
joðsótt! Sameiningarhugsjónirnar á joð-
listanum i Reykjavik blómstra með þeim
sérkennilega hætti að þar reynir hvor aðil-
inn um sig að niða skóinn niður af hinum.
Alþýðuflokksmenn hafa við orð að kjósa
einhverja aðra flokka vegna þess að kjós-
endur Samtaka frjálslyndra tryggi
Alþýðuflokknum borgarfulltrúa i kosn-
ingunum. Við þetta bætast svo hatramm-
ar deilur innan þess brots Samtaka frjáls-
lyndra og vinstrimanna sem enn er eftir,
og er enn ekki séð hvernig þeim lyktar.
Sumir spá þvi, að útkoman verði allskonar
undarlegir framboðslistar, sumir vilji
joð-joð-lista.
Allir vita hvernig innanflokksástandið
hefur verið á undanförnum mánuðum i
Framsóknarflokknum. Og til viðbótar við
alla súpuna, sem beint og óbeint á rætur
að rekja til hins mikla sameiningarmanns
Hannibals Valdimarssonar, kemur svo
hópur ofsatrúarmanna með Mao sjálfan i
broddi fylkingar.
En kjósendur eiga, sem fyrr segir, auð-
velt val. f landinu er til einn heilsteyptur
vinstriflokkur, flokkur sem með starfi
sinu i rikisstjórn á siðustu árum hefur sýnt
að honum er treystandi til þess að fram-
kvæma vinstristefnu. Þessi flokkur er að
sjálfsögðu Alþýðubandalagið. Vinstri
menn hljóta þvi að fylkja sér um Alþýðu-
bandalagið i þeim kosningum sem i hönd
fara.
Vinstrimenn hafa nú reynslu af þvi
hversu varasamt það getur verið að eyða
atkvæðum sinum á klofningslista og
flokksbrot—ekki sist ef forsvarsmennirn-
ir segjast vera sameiningarmenn. Þeim
mun hærra sem þeir menn tala um sam-
einingu þeim rnun tiðar gengur klofnings-
öxin, það var kannski táknrænt að öxin
var kosningamerki hannibalista i al-
þingiskosningunum 1967.
Þegar fjallið tók jóðsótt fæddist mús.
Menn eyða ekki atkvæðum á mýs.
FORUSTA ALÞÝÐUBANDALAGSINS
Ellilifeyrir hefur hækkað um 149—285%
á valdatima núverandi rikisstjórnar. Á
sama tima hefur visitala framfærslu-
kostnaðar hækkað um 56%. Þessar stað-
reyndir þurfa allir að gera sér Ijósar og
þeir þurfa lika að vita, að i þessum efnum
hafa ellilifeyrisþegar og öryrkjar notið
forustu Alþýðubandalagsins, Magnúsar
Kjartanssonar, tryggingaráðherra, og að-
stoðarmanns ráðherra, öddu Báru Sigfús-
dóttur.
Utanríkis-
stefna Vestur-
Þjóðverja
óbreytt
BONN 14/5 — Hans-Dietrich
Genscher, sem verður utanrikis-
ráðherra i hinni nýju samsteypu-
stjórn krata og frjálsdemókrata i
Vestur-Þýskalandi, sagði i dag að
nýja stjórnin myndi ótrauð halda
áfram sáttastefnu Brandts við
Austur-Evrópu. Hinsvegar sagði
Genscher að kommúnismanum
yrði ,,hent fyrir borð i innanrikis-
málum sem hugmyndafræði
fjandsamlegri frelsinu”.
Þrátt fyrir þetta fasistaorð-
bragð fullyrðir Genscher þessi að
hann sé ihaldsandstæðingur, en
hann er i flokki frjálsdemókrata,
milliflokki Vestur-Þýskalands.
Lýðræðis-
legust leið
Stjórn SHl gerði eftirfarandi
ályktun á fundi sinum 12. mai
1974:
„Stjórn Stúdentaráðs Háskóla
Islands visar á bug þeim áróðri,
að þingrof Ólafs Jóhannessonar
forsætisráðherra hafi verið
valdarán. Við þær aðstæður sem
skapast höfðu á Alþingi var ekki
um lýðræðislegri möguleika að
ræða en að efna til kosninga sem
fyrst. Þingrofið var þar með ekki
einungis fullkomlega lögmæt
heldur sjálfsögð og eðlileg aðgerð
til að tryggja þjóðinni rétt hennar
að leggja dóm á stefnumið og
framkvæmdir rikisstjórnarinnar.
Um leið vill stjórn SHl minna
rikisstjórnina á málefnasamning
hennar og þau fyrirheit sem hún
gaf verkalýðnum þar og allri al-
þýðu manna. Rikisstjornin hefur
ekki umboð til annarra aðgerða
en þeirra sem eru i samræmi við
þá nafngift sem hún hefur gefið
sjálfri sér, að vera „rikisstjórn
hinna vinnandi stétta”.
eftir Þórð Breiðfjörð
Leikstjóri: Brynja Benediktsdótdr
Leikmynd: Sigurjón Jóhannsson
Tónlist: Atli Heimir Sveinsson
Þórður Breiðíjörð er löngu
þjóðkunnur fyrir hinar fjörlegu
útsendingar út útvarpi Matthild-
ar, sem oft hafa lyft geði manna
með ábyrgðarlausu og fáránlegu
skopi, sem raunarhittioft i mark.
Allir sem hafa skemmt sér við
fyndni Þórðar hafa eflaust beðið
með eftirvæntingu eftir fyrsta
leiksviðsverki hans, en þvi miður
verður undirritaður að segja það
eins og er, að hann a.m.k. varö
fyrir allmiklum vonbrigðum.
Það kemur i ljós að þeir höf-
undarkostir Þórðar sem oft urðu
til svo mikillar kátinu i örstuttum
útvarpsþáttum hans, þ.e. hug-
kvæmni i smið fimmaura-
brandara og næmt nef fyrir þvi
fáránlega i fari einstaklinga og
þjóðfélags, nýtast ekki sem skyldi
þegar kemur til þess að semja
leikrit af fullri lengd. Það er eins
og öll orka Þórðar hafi i þetta
skipti farið i það að semja sögu-
þráðinn, sem verður að visu bæði
flókinn og fáránlegur, en ein-
hvern veginn of langsóttur og
þvælinn til þess að vera verulega
skemmtilegur. A hinn bóginn
mótar afar litið fyrir skýrum
dráttum i persónusköpun; per-
sónur eru ósköp flatar og litlaus-
ar, nema þá helst gamalmennið
Heljarskinn, sem Baldvin Hall-
dórsson gerir einkar liflegan. Sjö-
menningarnir i eiginhagsmuna-
klikunni eru hver öðrum likir og
fundir þeirra dauflegir. Brodd-
borgaramæðgurnar (Herdis Þor-
valdsdóttir og Geirlaug Þorvalds-
dóttir) eru gamalkunnar persón-
ur sem gengið hafa aftur i fjöl-
mörgum leikritum af svipuðu
tagi.
Að visu verður ekki með nokkru
móti sagt að jólasveinninn sé ekki
frumleg og sérstæð persóna, og
atriðið þegar hann er kynntur
fyrir fjölskyldunni er verulega
fyndið. Hins vegar er sú skritla
teygð heidur mikið á langinn.
Adeila þessa leikrits beinist
gegn gamalkunnum skotmörk-
um, og þá fyrs.t og fremst hinni
þrælslungnu fjárplógskliku sem
teygir arma sina um gervallt
þjóðfélagið. Þessa ádeilu vantar
þó sárlega brodd, ekki vegna þess
að fyrirbærið sem ráðist er að sé
ekki i fullu fjöri og vel árásar
maklegt, heldur vegna hins að
árásin er svo skelfing veikluleg,
langsótt og fjarstæðukennd. Svo
virðistsem ádeila af þessu tagi sé
ekki hin sterka hlið Þórðar Breið-
fjörð, og mundu kraftar hans lik-
lega nýtast betur til samningar
reviu er byggðist á stuttum atrið-
um.
Hitt er svo annað mál að þessi
sýning á sinar skemmtilegu hlið-
ar. Einstaka atriði og tilsvör
vekja kátinu, en ekki er minnst
um vert ágæta og fjörmikla leik-
stjórn, framúrskarandi sviðs-
mynd, skemmtilega tónlist og
prýðilegan leik. Þau þremenning-
arnir Brynja, Atli Heimir og Sig-
urjón hafa áður starfað saman
með frábærum árangri að Lýsi-
strötu og sýndu nú enn hvað i
þeim býr. Leikmynd Sigurjóns er
bæði skemmtilega löguð að leikn-
um og veitir mikla möguleika til
hreyfingar, og auk þess snjöll
skopmynd af borgaralegu nú-
timaheimili. Aldrei þessu vant er
hringsvið leikhússins raunveru-
lega nýtt, og Brynja hefur notfært
Geirlaug Þorvaldsdóttir og Herdis Þorvaldsdóttir I hlutverkum sinum.
sér það til að skapa sem mesta
hreyfingu á sviðinu, til þess að
vega upp á móti hæggengni text-
ans. Atli Heimir á hér einnig góð-
an hlut að máli, og eru tvö af lög-
um hans undirstaða skemmtileg-
ustu atriðanna i sýningunni,
klikukórsins og lokakórsins, sem
hvort tveggja eru slungnar skop-
stælingar.
Það er raunar nokkuð erfitt að
sjá nákvæmlega hver ætlunin var
með þessu leikriti. Ef hún var sú
að skrifa beinskeytta árás á fjár-
plógsklikur auðvaldsþjóðfélags-
ins, þá missir sú árás marks. Ef
ætlunin var einvörðungu að skrifa
skemmtilegan farsa, þá er hann
tæplega nógu skemmtilegur.
Þórður Breiðfjörð ætti að athuga
sinn gang betur næst.
Sverrir Hólmarsson.
Þjóðleikhúsið sýnir
Eg vil auðga mitt land