Þjóðviljinn - 15.02.1975, Qupperneq 2

2 SÍÐA — ÞJóÐVILJfNN Laugardagur 15. febrúar 1975
Liöin tið, leikrit eftir Harold Pinter, sýning Pjóðleikhússins, verður
sýnt i sjónvarpi á sunnudaginn. Leikstjóri er Stefán Baldursson,
niyndin er af Erlingi Gislasyni og Kristbjörgu Kjcld I hlutverkum
sinuin.
Málþóf „mál-
svaranna”
,,Búa engir utan höfuð-
borgarinnar nema „stjór-
ar" — kaupfélags-, raf-
veitu-, for- og sveitar-
stjórar? Eða eru byggða-
mál þeim einum viðkom-
andi?"
Þannig spyr Þröstur Haralds-
son, blaðamaður i Þjóðviljanum
á fimmtudaginn var.
Tilefni spurningar Þrastar
var útvarpsþátturinn Byggöa-
mál, þar sem fréttamaður
ræddi við Val Arnþórsson,
kaupfélagsstjóra á Akureyri.
Þetta einstaka viðtal var
dæmigert fyrir þann hefð-
bundna hugsunarhátt þátta og
dagskrárgerðarmanna útvarps
og sjónvarps.
Einhvern daginn rjúka menn i
að sinna landsbyggðinni, sinna
þessu eða hinu og málið er leyst
með þvi að leiða einhvern ,,mál-
svara” að hljóðnemanum.
Ef á að fjalla um raforkumál
á Norðurlandi, þá er talað við
rafveitustjórann á Akureyri og
kannski bæjarstjórann.
Ef á að fjalla um vegamál á
Austurlandi, þá er talað við
vegamálastjóra. Fulltrúar kerf-
isins, málpipur valdsins eru
jafnan dregnar fram, en sjaldn-
ast er talað við þolendur þessa
kerfis, þolendur „málsvar-
anna”.
Gott dæmi um þann kauöshátt
sem viögengst i þessum efnum
hjá sjónvarpinu, er þátturinn
um iandshlutana.
Um daginn var þáttur um
Suöurland.
Þátturinn sá var rétt eins og
þeir þættir aðrir sem fluttir hafa
veriö og nefndir eftir landshlut-
um. t sjónvarpiö koma vörpu-
iegir „málsvarar” og skegg-
ræða misjafnlega greindarlega
og misjafnlega skýrt um
„vandamálin”. Vandamálin
þeirra á Suöurlandi voru af
svipuðum toga og annars staöar
á landinu; þaö vantar fleiri
hafnir, það vant'ar rafmagn,
betri vegi og frystihús.
..Segið svo að konurnar séu
gagnslausar”, sagði séra Ingi-
mar Ur Vik, eftir að hafa fariö
nokkrum oröum um gagnsemi
kvenkyns vinnuafls I frystihús-
inu.
Ef sjónvarpið telur sig vera
að „þjóna landsbyggðinni” með
slikum þáttum, þá er þaö rétt
einu sinni fariö að slá vindhögg
á villigötum.
Sjónvarpiö á að taka það aö
sér upp á eigin spýtur, aö kanna
mannlíf i byggðarlögunum,
landshlutunum. Ef sjónvarpið
vill komast nær fólkinu, grafa
upp þau mál sem þyngst vega
og mest eru rædd i hverjum
landshluta fyrir sig, þá ætti
fremur að fela góðum mönnum
að vinna sjálfstæða heimildar-
mynd.
Viö fréttum stundum af þvi
hvað fólk er að bardúsa hér og
þar. Presturinn hann Ingimar
er t.d. þakklátur konunum i
frystihúsinu, en honum liðist
ekki að slengja fram vanhugs-
uðum dómum um „gagnsemi”
kvenna á vinnumarkaði, ef
sjónvarpið hefði fyrir löngu ver-
ið búið að gera þátt, sýna
mynd um það fólk sem verkin
vinnur.
1 haust var hrundiö af stokk-
unum þætti sem nefnist „Heim-
sókn”. Tveir sjónvarpsmenn
fara þá út á land, taka viðtöl,
draga upp einhvers konar mynd
af lifinu á hverjum stað. Þess er
þó vandlega gætt að sigla ofar
skýjum, fjalla ekki um neitt
sem deilum gæti valdið —
myndavélin snýst um vettvang-
inn og þulur fer með merkingar-
lausar setningar, útkoman
veröur ekki mynd um fólk held-
ur slitrótt vögguvisa.
Vaka
„Heimsókn” sjónvarps-
manna til héraðslækna á Héraði
verður sýnd á sunnudaginn
kemur, og verður þar fylgst
með daglegum störfum lækn-
anna þar i vetrarrikinu.
Nú eru menn forvitnir að
frétta af læknisþjónustu i allri ó-
færðinni sem veriö hefur eystra
1 vetur — kannski hefur ófæröin
valdið þvi að sjónvarpsmenn
hafi frétt eitthvað eystra hvað
það er sem þar brennur heitast
á vörum í einangruninni?
Vaka, þáttur um bókmenntir
og listir hefur alveg horfið af
dagskránni eftir aö Gylfi Gisla-
son, myndlistarmaður, hætti
umsjón hans.
Menningarmálaþættir i út-
varpi og sjónvarpi eru furöu-
lega viökvæmir um að ræöa —
það sannast nú á þvi, að dag-
skrárstjóri LSD sjónvarpsins
skipar engan umsjónarmann
Vöku i stað Gylfa; hann biður
eftir nýju útvarpsráði til að geta
sett þægt lamb úr eigin garði til
umsjónar með menningarþætt-
inum.
Eflaust rekur fljótt að þvi
þegar væntanlegt útvarpsráö
tekur aö þinga, aö skipaöur
verður nýr umsjónarmaöur
Vöku að tillögu Jóns Þórarins-
sonar. —GG
Sýning á verkum
Baldvins Björnssonar
opnuð i kjallara Norræna hússins i dag
f dag klukkan 15 verður
opnuð sýning í kjallara
Norræna hússins á teikn-
ingum, málverkum og
skarpgripum Baldvins
Björnssonar sem uppi var
á árunum 1879—1945. Er
sýningin haldin að tilhlut-
an fjölskyldu Baldvins.
Baldvin fæddist i Reykjavlk
en fluttist snemma með foreldr-
um sinum til tsafjarðar þar sem
hann nam gullsmiði hjá fööur
sinum. Arið 1898 sigldi hann til
Kaupmannahafnar til fram-
haldsnáms i gullsmiði og þar
kynntist hann m.a. þeim As-
grimi Jónssyni og Einari Jóns-
syni. Áriji 1902 fór hann ásamt
Einari til Þýskalands þar sem
hann bjó og starfaði að gull-
smiöi fram til 1915, lengst af I
Berlin.
Fyrst eftir heimkomuna
starfaði Baldvin að gullsmiði i
Reykjavik með fööur sinum og
bróður en árið 1923 flutti hann til
Vestmannaeyja og bjó þar til
1935 er hann flutti aftur til
Reykjavikur þar sem hann bjó
til æviloka.
Allan starfsaldur sinn hafði
Baldvin gullsmiöina að aðal-
starfi en málaði alltaf meöfram
þvi. Hann sótti sér efnivið viða
og fór m.a. i Gottuleiðangurinn
svonefnda til Grænlands árið
1929 og eru margar af myndun-
um á sýningunni úr þeirri ferð.
Flestar eru þó þær myndir hans
sem lýsa stemmningu við höfn-
ina, jafnt I Reykjavik, Vest-
mannaeyjum sem frá ísafirði.
Auk myndanna eru á sýning-
unni nokkrir af skartgripum
Baldvins. Gefur þar að lita
marga fallega og forvitnilega
gripi, svo sem tóbakshorn og
tóbaksdósir sem hann smiöaði
fyrir Theódóru Thoroddsen; er
horniö gert úr spora af hana en
dósirnar úr lltilli steinhnotu sem
Theódóra hafði fundiö. Einnig
má geta silfursleginnar ættar-
tölu Guðmundar frá Miðdal.
Baldvin teiknaöi einnig ýmiss
konar skjöl, sýslumerki, fri-
merki o.fl. og lesendum Þjóð-
viljans til fróðleiks má nefna að
hann teiknaði fyrsta hausinn á
blaðið og einnig hausa á ýmsa af
fastaþáttum þess.
Alls eru yfir 70 myndir og
teikningar á sýningunni auk
skartgripanna. Er þetta i fyrsta
sinn sem myndir hans eru sýnd-
ar á einkasýningu en um ævi-
daga sina tók Baldvin aðeins
þátt i einni málverkasýningu,
samsýningu myndlistardeildar
BtL haustiö 1941.
Eins og áður segir verður sýn-
ingin opnuð klukkan 15 I dag,
laugardag, og verður opin dag-
lega kl. 14—22 fram á annan
sunnudag.
—ÞH
Hagfrœðingur-
inn og ég
Kæri Bæjarpóstur.
Hefur þú ferðast með Hafnar-
fjarðarstrætó nýlega? Sennilega
ekki, þvi þá hefðirðu gert eitt-
hvert veður út af bágbornu ásig-
komulagi þessara gömlu troga.
Reyndar ætlaöi ég ekki að gera
skrjóðana hans Hafbergs sér-
staklega að umræöuefni, heldur
annaö mál, svolltið tengt.
Þannig er, að I hvert sinn sem
maður nær sæti i vagninum og ek-
ur á stað, þá svæfir olíustybban
og fúla pestin inni I vagninum öll
skilningarvit, og maður liður i
ljúfum draumi a.m.k. á áfanga-
stað, en sennilega lengra, ef eng-
inn vekur mann.
Nú vildi svo til um daginn að
maður með vit á efnahagsmálum
settist hjá mér. Þessi maöur fór
aö tala um efnahagsmál. Þetta
tal hjálpaði pestinni 1 bilnum og
brátt leiö ég eins og á töfrateppi
áleiöis i Fjörðinn.
En hvað heldurðu manni! Eftir
skamma ferð stend ég sjálfan
mig að þvi að hrökkva af draumi
og fara að sperra eyrun við efna-
hagsþurglinu i hagfræðingnum
sem hjá mér sat.
Hagfræöingur: Sko, nú er allt i
hönk. Gjaldeyrissjóðurinn farinn
oni okkur, allt að fara I strand og
gengið að taka enn eitt stökkið
niður á við...
Ég beið sallarólegur eftir fram-
haldinu;
Þessu verður aö koma I lag meö
einhverjum ráðstöfunum, sagði
hagfræðingurinn og trommaði litt
vinnulúnum fingrum á stress-
töskuna sina-.
Ég: Hvernig væri aö draga að-
eins úr innflutningi. Eru þessir
heildsalar ekki búnir aö ná nægi-
legum gróða núna, þannig að þeir
gætu slakað aðeins á i frjálsu
samkeppninni og rifað seglin
svona rétt á meðan skútan nær
sér á kjöl aftur?
Hagfræðingur: Nei. Það er
ósanngjarnt.
Ég: Hvernig þá ósanngjarnt?
Hagfræöingur: Ef við drögum
úr innflutningi, hættum jafnvel aö
versla við erlendar þjóðir, þá er-
um viö að velta okkar vanda yfir
á aðra. Og þjóðirnar hafa sam-
einast I ýmis efnahags- og
markaðsbandalög til að sporna
gegn þvi að erfiðleikar i einu
landi bitni á öðrum.
Ég: Verðum við þá að halda
áfram aö flytja inn?
Hagfræöingur: Já. Það er ekk-
ert undanfæri með þaö,
samningur okkar við Efta miöar
að auknum innflutningi og
minnkandi tekjum rikisins af inn-
fluttum vörum.
Ég: En nú er Geir alltaf að
segja að hann ætli sér að tryggja
næga atvinnu. Satt aö segja finnst
mér alltaf svartnættisbragur á
pólitikusum sem byrja að tala um
að „tryggja fulla atvinnu”. Það
merkir i minum eyrum einfald-
lega það, að atvinnuleysi sé fram-
undan.
Hagfræöingur: Ertu kommún-
isti? Lestu Þjóðviljann?
Ég: Nei, ég er hræddur viö at-
vinnuleysi.
Hagfræöingur: Sko, það er ekki
beint verið að boöa atvinnuleysi,
en Efta-þjóðirnar hafa gert með
sér samkomulag, sem gengur út á
það, að innflutningi verði ekki
hætt, en hins vegar eru sjálfsögð
viðbrögð þeirrar þjóöar sem I
erfiöleikum á, að berja niður
kaupmátt launanna, og þannig
minnkar gjaldeyriseyðslan sjálf-
krafa og þarf engar sérstakar
ráðstafanir til þess. Svo má
náttúrlega fella gengiö.
Ég: Segirðu þetta alveg
bláeygur?
Hagfræöingur: Já. Ég var aö
enda við að lesa þetta i frjálsri
verslun. Sko. Hér segir Geir:
„Verðum að tryggja fulla at-
vinnu.” Þetta þýðir einfaldlega
að hann ætli að lækka kaup
manna eins og hægt er og eftir fá-
einar vikur fjölgar atvinnu-
leysingjunum. Það er alltaf sama
sagan.
Ég: Nú ert þú hagfræöingur. Er
ekki hægt að rétta þjóðarskútuna
af á annan hátt en þann, að fjöldi
manna missi vinnuna, lifs-
hamingjuna — eiga örfáir að
bjarga þessu fyrir hann Geir með
blóðfórnum?
Ilagfræöingur: Maður orðar
þetta nú ekki svona.
Kæri Bæjarpóstur — mér datt
sisona i hug aö láta þig vita af þvi,
hvernig þeir hugsa þessir bláeygu
flibbamenn.
Kobbi.