Þjóðviljinn - 16.02.1975, Qupperneq 7

Sunnudagur 16. febrúar 1975 ÞJODVILJINN — SÍÐA 7
GEIRFUGL
friðardúfan hefur borið þær
fregnir að siðasti geirfuglinn
sem seðlabankastjórinn gaf
fjallkonu islendinga og ekki
mátti vamm sitt vita hafi af
rælni leiðst út i tuttutu og eitt
og annað og tapað sinu fiðurfé
ljónið bætti fuglinn sér
með þvi að flögra upp i afrétt
og siga i öldur Þórisvatns
með töflur i gogginn
á útilegumönnum
þegar fuglinn hafði smalað
nógu fé til bólusetningar
og vildi setjast á helgan stein
mun hann hafa vitað of mikið
um vandamál sem vestræn
samvinna er eitruð af
og visin niður i klær
vekjarinn hringir til að
vernda hann frá heiðarlegri
kvikmynd sjónvarpið fer
af stað og hlutirnir að gerjast
litrikir niður við heimahöfn
þar var sendiherra frá júpiter
og mars en það er voldugur
auðhringur viðlagasjóðs
var fuglinn settur i kassa
færður upp i herflugvél
varpað út i þanghafið
fjötraður við járnkarl.
Jónas E. Svafár.
Þaö er aö frétta af kvennamálum I Sviþjóö, aö i fyrra var tíundi hluti
þeirra 700 sem teknir voru I lögregluna konur. Hér eru tveir nýliöar úr
hópi lögreglukvenna aö æfa sig I „líkamlegri sálfræöi”.
ÞORGEIR
ÞORGEIRSSON
SKRIFAR
MEIRA
UM RITSTÖRF
Það ber við á Alþingi islendinga aö tekin sé
afstaða til mikilsverðra mála. En náttúrlega
óviljandi — llkt og kjánar segja stundum hug
sinn án þess að ætla sér það.
Þegar lagafrumvarp um launasjóð rit-
höfunda kom þar til umræðu á dögunum þá
bárust hin skrækustu örvæntingarkvein úr
Alþingishúsinu.
Á erfiðum timum er ekki nokkur ástæða til
að spandéra fé I laun handa rithöfundum,
'sögðu þeir vist margir i kór.
Glöggir menn hafa þó löngum vitað að
þessi þjóð eins og aðrar les miklu meira á
svonefndum erfiðum timum en á veltiárum.
En röksemdir eru stundum fjarverandi
jafnvel þótt slangur af þingmönnum sé við-
statt i sölum Alþingis.
í þessum töluðum orðum eru þingmennirn-
ir raunar að leggja mjög eindregna og tvi-
mælalausa bókmenntalinu hvort sem þeir nú
gera sér grein fyrir þvi eða ekki.
Launasjóður rithöfunda ætti, ef lögin næðu
fram að ganga, að miðla röskum 20 miljónum
tilstarfandi rithöfunda i landinu — eigum við
að segja til handhafa hins frjálsa orðs eða
nota orðalag menningarfasistanna og segja:
til sjálfskipaðra rithöfunda.
En I landinu er lika til annar hópur rithöf-
unda sem vissulega eru ekki sjálfskipaðir.
Það eru blaðamennirnir við málgögn
flokkanna.
Þeir eru svo fjærri þvi að vera sjálfskipaðir
að þeir eru meir að segja dyggilega útvaldir
leigupennar.
Þessi leigupennastétt er ekki miklu
fámennari hópur en sjálfskipuðu rithöfund-
arnir.
Sömu pólitikusarnir og nú kveinka sér og
umhverfast af nisku andspænis 20 miljón
króna fjárveitingu til nokkurn veginn
frjálsra rithöfunda réttu vist allir nokkuð
hátt upp hendurnar til samþykkis riflega 30
miljón króna fjárveitingu handa málgögnum
flokkanna sinna þar sem leigupennastéttin
einmitt þiggur laun sin.
Dagblöðin þeirra eru undanþegin sölu-
skatti.
Af bókum greiðist hinsvegar söluskattur
þrátt fyrir öll ákvæði menningarsáttmála
Sameinuðu þjóðanna. Það mun láta nærri aö
hann verði um hálft hundraö miljóna á þjóð-
hátiðarárinu.
I gráa húsinu við Austurvöll. eru menn
semsé að kveða uppúr með þá tillögu að
minnast nú ellefu alda tilveru „bókaþjóð-
arinnar” með þvi að halda áfram að skatt-
leggja afurðir frjálsra rithöfunda og kaupa
sjálfum sér ritmálalið fyrir peningana.
Fáir áttu raunar von á heillegri afstöðu
Alþingis eða stefnu i menningarmálum. En
úr þvi afstaðan fæddist þá hlaut hún náttúr-
lega að vera einmitt þessi.
Til að fela þá augljósu staðreynd að Alþingi
rænir meðlögleysu afurðir frjálsu rithöfund-
anna til að eiga peninga að borga með laun
leigupenna sinna þarf að rugla meir en litið
málefnum beggja þessara hópa.
Hvernig má það takast?
Jú, ráöið er einfalt. Það er haldið i löngu
vonlaust og útafdautt kerfi. Þar á ég við
listamannalaunakerfið.
Listamannalaunakerfið er löngu orðið
gagnslaust — dautt, stirnað, rotnaö, úldið og
illa þefjandi hræ.
Hraksmánarleg pestin af þessu hræi
þjónar einmitt þeim tilgangi að hjálpa ráð-
leysingjunum á Alþingi til að beina huga
manns frá misréttinu sem þeir eru að fremja
I fullkominni eigingirni og ótrúlegri skamm-
sýni.
Að hossa leigupennum á kostnað frjálst
starfandi rithöfunda.
Og þeir siðarnefndu hafa ár eftir ár látið
hafa sig i að þyrla upp ódauninum i þágu
óvina sinna og gegn sinum eigin hagsmun-
um.
Þeir hnotabitast um hlægilegar ölmusurn-
ar i stað þess að afhrópa kerfið og krefjast
nútlmafyrirkomulags á málefni stéttar sinn-
ar — og þess þá fyrst og fremst að hún sé
metin til jafns við málalið pólitikusanna á
ritvellinum.
Einstöku listamenn (þó ekki rithöfundar)
hafa reynt að vekja máls á misréttinu og
fáránleikanum með þvi að skila aftur þvi fé
sem þeim hefur verið úthlutað með svo nið-
urlægjandi hætti.
Þeir vigreifu baráttumenn hafa litið
uppskorið nema skitlegt nagg og smámann-
legt baknag alls þorra hinna sem litilþægari
eru. Enda hefur þetta kerfi um árabil verið
að skreyta „heiðurslista” sinn með nöfnum
fólks sem enginn heilvita maður orðar sama
daginn og hann minnist á list.
Þeir yfirnáttúrlegu kjölturakkar pólitikus-
anna sem valdir eru I svokallaða úthlutunar-
nefnd listamannalauna og magnaðir upp i
forheimskunaræði með peningum hafa um
árabil verið að pota skyldmennum, flokks-
dindlum og drykkjubræðrum inn i raðir
listamanna með þessu móti, einvörðungu
vegna þess að fólkið skorti hæfileika eða
menningu til að skapa neitt það sem færði þvi
listamannsnafn.
Og nú er borgarstjórnarihaldið að feta þá
troðnu slóð og gera Kjarvalssafniö og sams
konar kerfisapparati eftir að starfandi
myndlistarmenn eru þaðan endanlega hrakt-
ir.
Þvllikt menningarástand.
Komi það fyrir að höfundi takist að vinna
sér inn sómasamlegt mannorð með áralöngu
puði þá vofir náðarfaðmur nefndarinnar yfir
honum. Þvi það þarf aö gera listann góðan
með þvi að kippa sliku fólki upp i „þriðja
flokk”, Þá liður ættmennum og flokksdindl-
um betur i „öðrum flokki”.
Miskabætur fyrir slika meðferð eru sem
stendur einar 75 þúsund krónur. Það er ekki
hátt metið mannorðið.
Og ekki tjóir einu sinni fyrir þvilikt fórnar-
dýr nefndarinnar sem finnur ósköpin nálgast
aö ganga á fund nefndarmanna og segja:
— Ég hvorki vil né heldur þarf þessa pen-
inga. Ég hef það orðið bærilegt og kerfiö
sjálft er mér ógeðfellt.
Nei, i þriðja flokk skal hann samt.
Og nefndin stendur með pálmann I höndun-
um.
Viðkomandi gæti náttúrlega skilað pening-
unum og gert uppsteyt um leið og hann bakar
sér fjandskap margra. Þvilik barátta er með
öllu tilgangslaus nema til komi viðtæk sam-
staða um það að neita. Slikt verður varla hjá
liðinu sem nefndin er búin að safna á listann.
Og einstaklingur sem skilaði fénu væri raun-
ar ekki aö gera neitt annað en sömu vitleys-
una og Alþingi gerir — að fá nefndinni fé til
ráðstöfunar næsta ár.
Það er þvl bágt til bjarga.
Náttúrlega má birta örstutta yfirlýsingu:
Ég undirritaður lýsi hér með yfir þvi að
gefnu tilefni að enginn nefndarmanna er
skyldur mér svo vitað sé, engum þeirra hef
ég nokkru sinni gefið brennivin né hef ég
gengið Ifélög, klúbba eða flokka neins þeirra.
Einhvern nefndarmanna hlýtur þvi að hafa
komist I bók eftir mig eða hitt einhvern les-
enda minna. En um flokkunina i „þriðja
klassa” verð ég að taka fram þetta:
Enda þótt satt væri það sem einhver var að
segja mér að einn nefndarmannanna hafi
kjötmatsréttindi þá gefur það nefndinni ekki
rétt til flokkunar á neinum þeim verðmætum
sem ekki verða étin. Bið ég fólk vinsamlegast
að skoða vandlega myndir af nefndinni þessu
til sönnunar.
Virðingarfyllst, undirritaöur.
En jafnvel svo hæverskleg yfirlýsing
mundi ekki gera annað en þyrla upp ódaun-
inum af störfum nefndarinnar og fela aðalat-
riöið.
Aðalatriðið er stefna Alþingis i þessum
málum.
Tökum nú fyrir nefið og skoðum hana.
Þorgeir Þorgeirsson