Þjóðviljinn - 26.03.1975, Qupperneq 9

Fimmtudagur 27. marz 1975. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
...MeO afsetningunni var útvarps-
ráðsmeirihlutanum sýndur mikill
heiður og jafnvel meiri en hann
átti skilið.
um og truflunum i ljósvakanum
með þvi að hafa fáar stöðvar og
sterkar. Innan skamms verður
haldin alþjóðaráðstefna, þar sem
reynt verður að ná samkomulagi
um skipan þessara mála. Þá
riður á að við séum reiðubúnir- til
þess aðreisa nýja langbylgjustöð,
þvi búast má við þvi að litið svig-
rúm verði fyrir litla stöð að lok-
inni ráðstefnunni.
Annað forgangsverkefni er
veruleg efling á dreifingarkerfi
sjónvarpsins. Landsiminn er að
koma sér upp nýju örbylgjukerfi,
þar sem eru rásir fyrir útvarp og
sjónvarp, og er nú unnið að sliku
sambandi milli Akureyrar og
Blönduóss. Þetta er náttúrlega til
stórra bóta, en allt bendir til þess
að þessi uppbygging gangi miklu
hægar en æskilegt væri.
I þessu sambandi tel ég pað
fjarstæðu og móðgun við þorra
landsmanna ef á að fara að koma
upp litasjónvarpi fyrir Stór-
Reykjavikursvæðið, meðan
grundvallardreifingarkerfi hljóð-
varps og sjónvarps er i ólestri.
Þótt útsendingar i lit séu ekki
dýrar né háðar miklum tæknileg-
um erfiðleikum er dreifingarkerfi
litmynda miklu viðameira og
kostnaðarsamara en svarthvitra
mynda auk þess sem kaup litsjón-
varpstækja yrðu þjóðinni dýr og
spöruðu að minnsta kosti ekki
gjaldeyri. Og nauðsynlegt lita-
stúdió kostar óhemju fé. En þýð-
ingarmest er þó, að mismunun
fólks eftir landshlutum er ærin
fyrir, þó hún verði ekki aukin enn
með litasjónvarpi fyrir fólk á suð-
vesturhorni landsins.
Þriðja verkefnið er nýtt út-
varpshús, en nú er verið að vinna
að teikningum þess. Þar hefur
veriðlagðurgóðurgrundvöllur, og
sannarlega kominn timi til þess
að útvarpið komist i eigið hús-
næði, en það hefur orðið að hirast
i leiguhúsnæði frá upphafi. Nýtt
útvarpshús myndi svo að sjálf-
sögðu skapa margskonar hagræði
i rekstrinum. Þessi þrjú verkefni
eru grundvallaratriði þess að rik-
isútvarpið geti starfað sómasam-
lega sem stofnun og sinnt hlut-
verki sinu. Og það er langt þvi
frá, að i þeim felist nok-kur lúxus.
— Nú væri hér um mikla fjár-
festingu að ræða, ef ráðist yrði I
þessi vcrkefni af fullum krafti,
varla undir fjórum miljörðum. Er
raunhæft að ætla að fjárveitinga-
vaidið vildi sinna þessum þörfum
útvarpsins?
— Það er ekki vansalaust að
rikisútvarpið hefur ekki látið
gera neina áætlun um framtiðar-
þróun stofnunarinnar. Slík áætlun
um framkvæmdir, fjárþörf og
framvindu næstu 10—20 árin er
algjör forsenda þess að hægt sé að
fara til fjárveitingarvaldsins
annað en erindisleysu.
— Ef við vikjum þá að hinum
fræga útvarpsráðsmeirihluta. Sjö
menn voru kjörnir af alþingi 21.
des. 1971 til fjögurra ára, eða til
21. des. 1975, og þið settir af með
lögum i febrúarlok sl., eða rúm-
um niu mánuðum áður en valda-
setunni' átti að ljúka. Hvernig
myndaðist þessi meirihluti?
— Á alþingi voru kjörnir fjórir
menn af sameiginlegum lista þá-
verandi stjómarflokka (Njörður
P. Njarðvik, lektor, ólafur Ragn-
...Breyta þarf skipulagi ríkisút-
varps i veigamiklum atriðum,
t.d. koma upp útvarpsleikhúsi,
sameina fréttastofurnar og skipta
upp sjónvarpinu i innlenda og er-
lenda deild.
...Er það ekki pólitiskt ofstæki að
nota lögin tii þess að iosna við ó-
þæga einstaklinga?
Rœtt við
Njörð P.
Njarðvík,
fyrrverandi
formann
útvarpsráðs
...Morgunblaðið virðist áilta að
tjáningarfrelsið nái ekki til allra.
ar Grlmsson, prófessor, Tómas
Karlsson, þáv. ritstjóri Timans
og Stefán Karlsson, handritafr.)
tveir menn af lista Sjálfstæðis-
flokksins (Valdimar Kristinsson,
starfsm. Seðlabankans og Þor-
valdur Garðar Kristjánsson
alþm. Sfðar varð Magnús Þórðar-
son, starfsmaður Nató, aðalmað-
ur i stað Valdimars) og einn af
lista Alþýðuflokksins (Stefán
Júllusson, bókm.ráðunautur rik-
isins).
Fljótlega kom I ljós að mál-
efnaleg samstaða varð i flestum
málum milli þriggja stjórnarliða
og fulltrúa Alþýðuflokksins, en
Tómas Karlsson hafði skoðanir
sem áttu meiri samleið með við-
horfum fulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins. Þannig varð til sá frægi
meirihluti, sem brátt varð Morg-
unblaðinu mikill þyrnir i augum.
Af þessu er ljóst að meirihluti
útvarpsráðs fór ekki eftir flokks-
pólitiskri skiptingu eða aðild
flokka að rikisstjórn. Ég held að
ekki sé hægt að sýna fram á eitt
einasta dæmi þess að meirihluti
útvarpsráðs hafi starfað eftir
flokkspólitiskum linum.
— Eftir hvaða linum störfuðuð
þið þá?
— Eftir menningarpólitiskum
línum og almennum lifsviðhorf-
um. Það er hinsvegar ekkert
launungarmál að i fyrrv. út-
varpsráði var hægri og vinstri
strengur. Þvi varð til að minu
mati heldur frjálslyndur meiri-
hluti. I orðinu frjálslyndi i þessu
samhengi felst þó ekki hið póli-
tiska hugtak um borgaralegan
liberalisma. Þessi meirihluti
varð til án þess að til hans væri
stofnað. Það kom semsagt i ljós
að málefnaleg samstaða hélst all-
an tlmann með þessum fjórum
fulltrúum. Samstarfið var þó ekki
á þann veg farið að þessi meiri-
hluti héldi með sér skipulega
fundi, heldur fóru skoðanir okkar
fjórmenninganna saman I öllum
meginatriðum.
— Hver var svo „glæpur” út-
varpsráðsmeirihlutans?
— t stórum dráttum má segja
að helsta nýsköpun okkar hafi
verið að skilgreina óhlutdrægnis-
sjónarmiðið á svolitið annan hátt,
en gert hafði verið. Við hættum að
krefjast þess að allar skoðanir
kæmu fram i einum þætti, en vild-
um skoða það á lengra timabili,
hvort óhlutdrægnisskyldunni
hefði verið fullnægt. Og við opn-
uðum rikisútvarpið til hægri án
þess að loka þvi til vinstri, m.a.
með ráðningu nýrra umsjónar-
manna þátta, og með þvi að
hvetja til umræðu um þjóðfé-
lagsmál. Mér þætti gaman að sjá
sýnd dæmi þess að við höfum úti-
lokað einhvern frá dagskrá sjón-
varps eða hljóðvarps vegna skoð-
ana, að minnsta kosti tókst aldrei
að sýna fram á það i þeim áróðri,
sem beint var gegn útvarpsráði.
Hitt er svo annað mál að ég
mótaði þá stefnu þegar i upphafi,
og um hana var samstaða, að
landsmenn skyldu geta opnað
fyrir tæki sin án þess að þurfa að
sitja undir vifilengjum og dólgs-
hætti i málflutningi. Ég var þvi
mjög andvigur að menn væru
með persónulegar svivirðingar i
dagskrá útvarpsins og ég tel að
hægt sé að koma öllum skoðunum
á framfæri á kurteisan og mann-
sæmandi hátt. Ég sagði einu sinni
á fundi i útvarpsráði að ég vildi
ekki að útvarpið hrapaði niður á
siðferðisstig svonefndra lesenda-
bréfa i dálkum Velvakanda.
— Nú upphóf Morgunblaðið
fljótlega cftir að fyrrv. útvarps-
ráð tók til starfa hatramman á-
róður gegn mcirihlutanum með
dylgjum og aðdróttunum um
kommúnisma og flciri ávirðingar
ykkar. Hvernig þótti þér að sitja
undir þessum ómálefnaiega og
persónulega áróðri?
— Mér skilst að Eykon hafi
sagt á alþingi i vetur að i Morgun-
blaðinu fengju allar heilbrigðar
skoðanir inni. Deilan snýst um
það hvaða skoðanir séu heilbrigð-
ar og hverjar sjúklegar. Ég held
að Morgunblaðsmönnum hafi
sámað mest að þeir réðu ekki
lengur yfir dagskrá útvarpsins,
og vanstillinguna megi rekja til
þess. Ég er Morgunblaðinu að
mörgu leyti þakklátur fyrir skrif
þess um útvarpsráð og mig
persónulega. Það er mér sannur
heiður að vera skammaður i þvi
blaði.
Það virðist vera skoðun Morg-
unblaðsins og annarra ihaldsafla
hér á landi, að lýðræðisleg mann-
réttindi eins og málfrelsi og al-
Framhald á 22. siðu.