Þjóðviljinn - 02.04.1975, Síða 12

12 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 2. april 1975.
Albert sveik og flúði af fundi borgarstjórnar
S j álf stæðismenn
hafa forgang að
byggingarlóðnm
virðist eiga að vera hin opinbera stefna
Sjálfstœðisflokksins við úthlutun byggingarlóða
„Það er fullkomið siðleysi af
meirihlutanum að úthluta einni
vinsælustu lóð borgarinnar til fé-
lags, sem gerir það að inntöku-
skilyrði, að fólk gangi jafnframt I
Heimdall eða önnur sjálfstæðisfé-
lög.
Kjarni málsins er sá að verið er
að úthluta gæðum, sem allir borg-
arbúar eiga jafnan rétt á. Þessum
gæðum er verið að úthluta til
Heimdallar til þess að hann hafi
meira aðdráttarafl en önnur
stjórnmálafélög.
Meirihluti borgarstjórnar er
þannig að ginna fólk til fyigis við
stefnu sína með byggingarlóöum
borgarinnar. Það er hreint sið-
leysi,” sagði Sigurjón Pétursson,
borgarráðsmaður við umræður I
borgarstjórn um úthlutun bygg-
ingarlóðar til Byggung, Bygging-
arfélags ungs fóiks i Heimdalli.
A síðasta borgarstjórnarfundi
urðu harðar og langar umræður
um það ósmekklega uppátæki
borgarráðsfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins, að láta eitt sjálfstæðis-
félag I bænum, Heimdall, fá lóð til
að reisa ibúöir á fyrir félagsmenn
sina, meðan ótal öðrum opnum,
ópólitfskum félögum er ekki út-
hlutað byggingarlóðum.
Markús örn Antonsson, borg-
arráðsmaöur Sjálfstæðisflokks-
ins, hóf umræðurnar og lýsti það
uppblástur hjá blöðum minni-
hlutaflokkanna i borgarstjón, til
þess gerðan að slá ryki i augu
fólks, að gera slikan hávaða, sem
gerður hefur verið vegna úthlut-
unar lóðar til handa BYGGUNG
(Byggingarfélagi ungs fólks i
Heimdalli).
Siðan fullyrti borgarráðsmað-
urinn að af hálfu minnihlutans
hefði aðeins eitt byggingarsam-
vinnufélag komið til álita með að
fá umrædda lóð við Hagamel 51,
53 og 55, Byggingarsamvinnufé-
lag starfsmanna stjórnarráðsins.
Sagði Markús, að starfsmönn-
um stjómarráðsins hefði aldrei
verið gefið vilyrði fyrir lóð þess-
ari, og að alls ekki væri svo eftir-
sótt að byggja á þessum stað.
Ræða Markúsar var heldur
sundurlaus, en hér verður þó
reynt að geta helstu þátta úr
henni:
Hann sagði að fyrir minnihlut-
anum hefði ekki vakað annað en
gæta hagsmuna starfsmanna
miðstjórnarvaldsins i stjórnar-
ráðinu.
Úthlutunin til Byggung kæmi til
meö að stuðla að jafnvægi I byggð
borgarinnar, þar sem ungt fólk
vantaði I vesturbæinn.
Orðrétt:
,,Ef menn halda að ég sé svo
viðkvæmur, að ég ætli að útiloka
samstarfsmenn mina i pólitik i
slikum málum, þá er það rangt.
Slfk kerling er ég ekki og skal
aldrei verða.”
Kristján Benediktsson sagði
samvisku borgarráðsmanna
Sjálfstæðisflokksins slæma, þvi
mörg byggingarsamvinnufélög
hefðu sótt um að fá þessa tilteknu
lóð. Sagði Kristján það mikið
happ fyrir Sjálfstæðisflokkinn, að
aðeins eitt félag sjálfstæðis-
manna hefði sótt um lóðina, þvi
augljós hefði verið vandi þeirra
borgarráðsmanna ef til dæmis
Hvöt heföi einnig sótt um sömu
lóð.
Kristján sagði siðleysið varð-
andi þessa úthiutun vera fólgið I
þvf að ginna fólk inn i Byggung og
jafnframtHeimdall, —en skilyrði
þess að fá inngöngu i Byggung
væri að vera i Heimdalli, — með
þvi að lofa fólki góðum bygging-
arlóðum. Ekki kvað Kristján sig
þekkja ungt fólk rétt ef það sæi
ekki vankantana á þessu hátta-
lagi.
Flutti Kristján siðan breyting-
artillögu frá honum og Sigurjóni
Péturssyni, þess efnis, að borgar-
stjórn samþykkti að úthluta
Byggingarsamvinnufélagi starfs-
manna stjórnarráðsins umræddri
lóð við Hagamel.
Elin Pálmadóttir sagði það
sina skoðun, að umræður þessar
væru ömurlegar árásir á ungt
fólk. Taldi hún þessa úthlutun
æskilega blóðgjöf fyrir vesturbæ-
inn, og engu skipti þótt þeir sem I
Byggung værú hefðu allir sömu
lifsskoðun og væru i sömu stjórn-
máiasamtökum.
Björgvin Guðmundsson skýrði
frá þvf að starfsmenn stjórnar-
ráðsins hefðu leitað til þáverandi
skrifstofustjóra borgarverkfræð-
ings fyrir löngu til þess að reyna
að fá þessa lóð. Sá væri nú for-
maður Heimdallar. Sagði skrif-
stofustjórinn að Elliheimilið
Grund hefði áhuga fyrir lóðinni,
en að Grund frátaldri ætti ekkert
að vera þvi til fyrirstöðu, að
stjórnarráðsmenn fengju lóðina,
þar sem enginn annar hefði sótt
um þessa lóð.
Þegar i ljós kom að elliheimilið
vildi ekki lóðina, töldu stjórnar-
ráösmenn sig nokkuð vissa um að
hljóta hana, og höfðu tal af borg-
arritara og borgarstjóra, sem
báðir voru þvi meðmæltir. Þá lof-
uðust og fulltrúar minnihlutans i
borgarráði að beita sér fyrir þvi
að stjórnarráðsmenn fengju lóð-
ina og einn borgarráðsmaður
Sjálfstæðisflokksins, Albert Guð-
mundsson. Var þvi fenginn meiri-
hluti fyrir því f borgarráði, að
stjórnarráðsmenn fengju þessa
lóð. En Albert sveik loforðið.
Lóð þessi var svo auglýst i des-
ember sl. og endurnýjuðu stjórn-
arráðsmenn þá umsókn sina um
hana. Komu þá einnig fram ýms-
ar aðrar umsóknir.
Björgvin benti á, að Byggung
væri ekki byggingarsamvinnufé-
lag, þar eð lög um slík félög kveða
á um að þau skuli vera opin félög,
cn félag, sem gerði það að skil-
yrði, að fólk hefði ákveðna stjórn-
málaskoðun og væri félagsbundið
i ákveðnum stjórnmálaflokki
væri ekki opið félag.
Björgvin taldi að úthlutun þessi
væri blettur á borgarstjórnarferli
Birgis ísl. og skoraði á hann að
þvo þann blett af sér.
Einnig skýrði Björgvin frá þvi,
að stjórnarráðsmenn hefðu farið
fram á að fá 2 af 3 stigagöngum
fjölbýlishússins, og borgarstjóri
hefði tekið þvf vel, en hefði siðan
sagt á borgarráðsfundi, að Hcim-
dallur sætti sig ekki viö skiptingu
lóöarinnar!
Sigurjón Pétursson sagði að
ræður meirihlutamanna um þetta
hneyksli væru varnarræður, þar
sem þeir hefðu reynt að finna af-
sakanir fyrir gjörðum sinum,
m.a. með þvl að halda þvi fram,
að lóð við Hagamel væri ekki vin-
sæl lóð, og að ekki væri verið að
úthluta fólki lóð vegna þess að
það væri I stjórnmálaflokki,
heldur þó það væri það.
„Þarna er gengiö fram hjá
kjama málsins,” sagði Sigurjón.
„Kjarni málsins er sá, að verið er
aö úthluta gæðum, sem allir borg-
arar eiga jafnan rétt á. Þessum
gæðum er verið að úthluta til
Heimdallar til þess að gera hann
girnilegri I augum fólks, til þcss
að hann hafi meira aðdráttarafl
en önnur stjórnmálafélög."
Sigurjón sagði að á þessu ári
hefði aðeins verið úthlutað tveim-
ur byggingarlóðum undir fjölbýl-
ishús og fleiri lóðum yrði ekki út-
hlutað i ár. Annarri lóðinni hefði
verið úthlutað til einstaklinga, og
þá lika til Heimdellinga, sem ein-
staklinga, og við það er ekkert að
athuga. Hinni lóðinni er svo út-
hlutað Heimdalli beint.
Sigurjón sagðist vonast til þess,
aö borgarstjómarmeirihlutinn
léti þetta vera einsdæmi, og sagð-
ist þess fullviss, að reykvikingar
myndu fordæma þessa úthlutun,
nema þá nokkrir tugir Heimdell-
inga.
Þorbjörn Broddason sagðist
ekki hafa orðið þess var, að nokk-
ur legði sig i að verja þessa sið-
lausu úthlutun manna á meðal.
Sagöi hann að það væri leiðinlegt,
ef „reddingarpólitik” væri i
vexti, og taldi hana lágkúruleg-
ustu tegund af pólitik.
Síðan sagði Þorbjörn:
„Málið snýst ekki um það hvort
fólk með sömu lifsskoðun fái aö
byggja hús. Það er jafnvel æski-
legt, að fólk sem fer út I að byggja
saman hafi sömu Ilfsskoðun. Mál-
ið snýst um það, að fólk þarf aö
hafa eina ákveðna lifsskoðun til
þess að fá að byggja.”
Markús Örn og Davlð Oddsson
tóku til máls, að visu sitt i hvoru
lagi. Davið benti enn á það sem
rök, að það væri hagkvæmt fyrir
vesturbæinn að fá þangað inn
ungt fólk. (Ætli ekki sé neitt ungt
fólk I stjórnarráöinu?) Davið
spurði siðan að þvi, hvers vegna
ungt fólk I öðrum stjórnmála-
flokkum gerði bara ekki slikt hið
sama; ekki sæi hann neitt athuga-
vert við það.
Sigurjón Pétursson sagði það
rangt hjá Markúsi Erni að enginn
áhugi hefði verið fyrir þvi hjá
fulltrúum minnihlutans, að
nokkrir aðrir en starfsmenn
stjórnarráðsins fengju þessa lóð.
Sagðist Sigurjón hafa lýst þvi yfir
á borgarráðsfundi, að fengju
stjórnarráðsmenn ekki lóðina
kæmu að sinu mati allir aðrir til
greina en BYGGUNG, og nefndi
þar til byggingasamvinnufélagið
Vinnuna. Sigurjón sagði, að hins
vegar hefðu borgarráðsmenn
ekki haft tök á að velja á milli
annarra en Byggung og stjórnar-
ráðsins við úthlutunina, þvi aðrir
aöila hefðu ekki verið bornir upp
undir atkvæði, sem hugsanlegir
lóðarhafar.
Siðan sagði Sigurjón:
„t byggingarsamvinnufélaginu
Vinnan er ungt fólk, og uppfyllir
það þvi ailar kröfur þess efnis, að
stefna skuli að þvi að ungt fólk
flytjist I vesturbæinn, önnur en
þau að þar væru allir félags-
bundnir I Heimdalli.”
Kristján Benediktsson spurði
að þvi hvort Sjálfstæðisflokks-
menn ætluðu sér að láta þessa út-
hlutun verða einsdæmi, eða hvort
þetta væri upphaf að þeim vinnu-
brögðum, sem við úthlutun lóða
yrði viðhöfð meðan Sjálfstæðis-
flokkurinn réði Reykjavikurborg.
Sagði Kristján, að ef um upphaf
nýrra vinnubragða væri að ræða,
væri sjálfsagt að fólki yrði gerð
grein fyrir þvi, að ef það vildi
byggja yfir sig á meðan Sjálf-
stæðisflokkurinn réði borginni,
þyrfti það fyrst að ganga I Heim-
dall.
Markús örn Antonsson, sagðist
ekkert vilja um það segja hvort
þetta ætti að verða einsdæmi og
taldi það vel koma til greina að
úthluta Byggung lóð aftur.
Birgir Isl. Gunnarsson borgar-
stjóri hafði þagað það sem af var
umræðum þessum, og þótti meðal
annars Björgvini Guðmundssyni
það undarlegt, þvl hann lét kalla
hann inn á fundinn úr hliðarsal,
og skoraði á hann að svara á-
kveðnum spurningum varðandi
lista þann yfir væntanlega byggj-
endur stjórnarráðsins, sem kraf-
ist var að lagður yrði fram með
umsókn um lóðirnar.
Borgarstjóri varð við þessari
ósk Björgvins, og sagði að listi sá,
sem I upphafi hefði fylgt umsókn
stjórnarráðsmanna hefði verið
mjög ótrúverður, þar eð sumir
þeirra, sem ætluðu sér að byggja
litlar Ibúðir væru búnir að hreiðra
um sig í stórum einbýlishúsum.
Slikir menn ætluðu sér augsýni-
lega ekki að byggja yfir sjálfa sig.
Borgarstjóri visaði þvi siðan á
bug, að menn þyrftu endilega að
vera I Sjálfstæðisflokknum til
þess að fá byggingarlóðir.
Magnús L. Sveinsson spurði að
þvl hvort það væri ekki siðleysi ef
útiloka ætti menn frá þvi að fá
lóðir til þess að byggja á vegna
þess að þeir væru i Heimdalli.
Þorbjörn Broddason benti á að
ekki væri rétt að bera saman opið
byggingarfélag og lokað eins og
Magnús L. Sveinsson vildi leggja
að jöfnu. Þorbjörn sagði það al-
rangt að verið væri að amast við
úthlutun á byggingarlóðum til
sjálfstæðismanna, heldur væri
verið að mótmæla þvi, að menn
skuli þurfa að ganga i Sjálfstæðis-
flokkinn áður en þeir fái bygging-
arlóðir.
Við atkvæðagreiðslu um úthlut-
un á Hagamelslóðunum var kraf-
ist nafnakalls. Uthlutun til stjórn-
arráðsins var felld, en úthlutunin
til Heimdallar samþykkt með at-
kvæðum allra fulltrúa Sjálfstæð-
isflokksins gegn atkvæðum 6 full-
trúa minnihlutaflokkanna.
Það vakti athygli, að þegar
skammt var liðið á fund, eða i
þann mund að umræður hófust
um þessa dæmalausu úthlutun,
fór Albert Guðmundsson af fundi,
en varamaður kom i hans stað.
Hefur Albert átt eitthvað bágt
innan um sig vegna svikins lof-
orðs um stuðning við starfsmenn
stjórnarráðsins.
Umræðu þessari lauk með þvi,
að fulltrúar minnihlutaflokkanna
létu bóka eftir sér mótmæli gegn
úthlutun þessari, og var hún sam-
hljóöa bókun þeirri, sem þeir hin-
ir sömu gerðu i borgarráði, og
birt var hér i blaðinu fyrir
nokkru. — úþ
Minningarorð
R. PALME DUTT
Rajani Palme Dutt var fæddur i
Cambridge 1896. Allan aldur sinn
ól hann i Bretlandi, þótt ekki væri
hann af breskum foreldrum.
Faðir hans var merkur ind-
verskur fræðimaður, en móðir
hans var sænsk, og tók hann upp
ættarnafn beggja. Að loknu
menntaskólanámi i Oxford gekk
hann i Háskólann i Cambridge.
Þaðan lauk hann prófi i klass-
iskum fræðum með miklum
ágætum aðeins tvitugur að aldri.
Á stúdentsárum sinum, meðan
fyrri heimsstyrjöldin geisaði,
gekk hann hugsjónum jafnaðar-
stefnunnar á hönd. Hann neitaði
að gegna herþjónustu og var þá
fangelsaður um hrið.
R. Palme Dutt vann við Labour
Research Department frá 1919 til
1922 og tók þá saman fyrstu bók
sina, The Two Internationals,
Alþjóðasamböndin tvö. Hann var
einn af stofnendum breska
kommúnistaflokksins 1920. Og
átti hann 1922 sæti i skipulags-
nefnd flokksins, er setti honum
lög og reglur, sem hann hefur
siðan að miklu leyti starfað eftir.
1 hálfan fjórða áratug upp frá þvi
var hann annar aðal-forustu-
maður flokksins.
R. Palme Dutt var skarp-
skyggn, afkastamikill og
viðlesinn blaðamaður og rithöf-
undur um þjóðfélagsmál. Hann
stofnaði 1921 mánaðarrit um
stjórnmál, Labour Monthly og
var ritstjóri þess til dánardags.
Einnig var hann ritstjóri Worker’
Weekly 1922-1924. Þá var hann
ritstjóri dagblaðs breska
kommúnistaflokksins, Daily
Workcr, 1936-1938, á þvi skeiði,
sem áhrif flokksins munu hafa
verið hvað mest. Kunnastar bóka
hans eru: Modern India (1926),
Fascism and Social Revolution
(1934), World Politics 1918-’36
(1937), India Today (1940),
Britain in the World Front (1942),
Britain 's Crisis of Empireí 1949),
Problems of Contemporary
History (1963) og The
Intcrnationals (1964).
Fáir munu hafa lagt sig svo
mjög fram um að draga fram
raunhæft gildi alþjóðahyggju
jafnaðarstefnunnar i ölduróti
iiðandi stundar sem R. Palme
Dutt. Samhyggð hans með
nýlenduþjóðunum var næm. Mest
rúm i skrifum hans mun þó taka
upp baráttan á milli sósialismans
og kapitalismans sem átök á milli
stórvelda þessara tveggja þjóðfé-
lagskerfa. I nær tvo áratugi, um
það bil frá 1935 til 1955, allt frá
upphafi samfylkingarbar-
áttunnar gegn fasismanum þar til
kalda striðið var af hástigi, munu
mánaðarlegar greinar hans um
alþjóðamál og bresk stjórnmál i
Labour Monthly hafa verið ein-
hverjar hinar áhrifamestu slíkar
ritsmiðar i heimi öllum. Á engan
hóp manna munu áhrif hans þó
hafa verið meiri en á unga menn
úr nýlendunum, sem dvöldust i
Bretlandi við nám eða störf um
langan tima eða skamman.
R. Palme Dutt var hár maður
og grannur, brúneygur og svart-
hærður, andlitsfallið reglulegt, en
hörundslitur dökkur. Iiann var
hæglátur og gætinn i orðum. Hann
tamdi sér málhreim upplýsts
alþýðumanns fremur en háskóla-
manns. 1 orði og æði var hann
sem breskur maður
Hann lést 20. desember 1974.
Reykjavik, 18. mars 1975
Haraldur Jóhannsson.