Þjóðviljinn - 16.12.1975, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 16. desember 1975.
DJÚÐVIUINN
MÁLGAGN SÖSÍALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
IJtgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréjtastjóri: FJinar Karl Haraldsson
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólavöröust. 19. Sfmi 17500 (5 línur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
EINSTAKUR HÆGAGANGUR í ÞINGSTÖRFUM
í desembermánuði hafa venjulega verið
mjög miklar annir á Alþingi islendinga á
undanförnum árum. Þótt nú séu aðeins ör-
fáir dagar uns þingmenn verða sendir i
jólaleyfi, þá hafa störf þingsins hins vegar
að þessu sinni verið á alveg ótrúlegum
hægagangi.
Þingfundir hafa oft verið stuttir, og t.d.
voru fundir i gær aðeins um klukkutima i
hvorri deild.
Þótt rikisstjórnin hafi boðað, að hún ætli
sér að afgreiða allmörg frumvörp fyrir
jól, þá eru fjölmörg þessara frumvarpa
enn ekki farin að sjá dagsins ljós. Ástæða
þessa seinagangs er auðvitað fyrst og
fremst sú, að i mörgum málum gengur
erfiðlega að ná samstöðu innan stjórnar-
liðsins, sem i lengstu lög er þó reynt að
tryggja áður en mál er sýnt. i þinginu.
Þau vinnubrögð rikisstjórnarinnar, að
ætla sér siðan að keyra fjölda mála gegn-
um þingið nú i siðustu vikunni, án þess
nokkurt tóm hafi gefist til eðlilegrar skoð-
unar og umfjöllunar, eru gjörsamlega for-
kastanleg, og fela i sér óvirðingu við al-
þingi.
En þótt dagskrá þingfundanna hafi oft
verið i rýrasta lagi að undanförnu, þá hafa
þingmenn stjórnarflokkanna þó haft
ýmsu að sinna við margvislegt leynimakk
og samningabrugg utan þingsalanna, og
það svo, að án liðsinnis stjórnarandstöð-
unnar hefði rikisstjórnin oft ekki komið
málum milli umræðna og til nefnda,
vegna fjarveru stjórnarliða úr þingsaln-
um.
FJÁRLAGAFRUMVARPIÐ GENGUR ÞVERT Á STEFNU
VERKALÝÐSHREYFINGARINNAR
í dag, þann 16. des., er ætlunin að fram
fari 2. umræða un fjárlagafrumvarpið, og
er það svo sannarlega á siðustu stundu,
þvi að nú er ráð fyrir þvi gert, að aðeins
tveir dagar liði milli 2. og 3. umræðu fjár-
laga, sem mun algert einsdæmi.
Þótt gert sé ráð fyrir þvi i fjárlagafrum-
varpinu, að heildarútgjöld rikissjóðs verði
á næsta ári 29,2% af áætlaðri þjóðarfram-
leiðslu á móti 28,7% þjóðarframleiðslu
samkvæmt fjárlagafrumvarpinu i fyrra,
þá er engu að siður gert ráð fyrir mjög
verulegum niðurskurði á verklegum
framkvæmdum, á niðurgreiðslum, á al-
mannatryggingum og fleiri liðum, sem
mjög snerta lifskjör almennings, og ‘þá
ekki sist þess fólks, sem úr minnstu hefur
að spila.
Fjárveitingar til verklegra fram-
kvæmda, það er gjaldfærður stofnkostn-
aður og fjárfestingar rikisins, rikisfyrir-
tækja og sjóða i rikiseign verði 9222,4
miljónir króna. Hér er um hvorki meira né
minna en 26% magnniðurskurð að ræða
frá fyrra ári, sé tillit tekið til þess, að
byggingarvisitala hækkar um 41% á milli
ára.
Á sama tima er ráð fyrir þvi gert að
vaxtagreiðslur rikisins hækki um 1600
miljónir króna, eða 66%, og samkvæmt
fjárlagafrumvarpinu er almennum
rekstrargjöldum rikissjóðs og rikisstofn-
ana ætlað að hækka um hvorki meira né
minna en 156% á fyrstu tveimur valdaár-
um rikisstjórnar Geirs Hallgrimssonar.
Sú stefna rikisstjórnarinnar, sem i fjár-
lagafrumvarpinu felst og hér hefur að
nokkru verið lýst,er i æpandi mótsögn við
stefnumörkun kjaramálaráðstefnu
Alþýðusambands íslands frá þvi fyrr i
þessum mánuði, en i ályktun þeirrar ráð-
stefnu segir m.a.:
,,Dregið verði úr rekstrarútgjöldum
rikissjóðs og ótimabærum framkvæmdum
rikisstofnana, en þess þó gætt, að nauð-
syniegar framkvæmdir og félagsleg þjón-
usta verði ekki skert. Hagur lifeyrisþega
verði i engu skertur.”
Sú stefna, sem boðuð er i fjárlagafrum-
varpinu, er alvarleg storkun við verka-
lýðshreyfinguna, og neiti rikisstjórnin að
vikja frá þeirri stefnu, er hún þar með að
segja verkalýðshreyfingunni strfð á
hendur.
Hér er einnig rétt að minna á, að sú
fjórðungs lækkun á niðurgreiðslum vöru-
verðs úr rikissjóði, sem gert er ráð fyrir i
fjárlagafrumvarpinu, þýðir i reynd um
35.000,— krónur i útgjaldaauka á ári að
jafnaði, fyrir hverja 5 manna fjölskyldu i
landinu, eins og Geir Gunnarsson, fjár-
veitinganefndarmaður Alþýðubandalags-
ins, benti á við 1. umræðu fjárlaga.
Og til að varpa ljósi á, hvað niður-
skurðurinn á verklegum framkvæmdum
þýðir i reynd, þá er vert að taka hér dæmi
af höfnunum. í fyrra lét rikisstjórnin
leggja fyrir alþingi 4 ára framkvæmda-
áætlun i hafnamálum, sem mjög var
flaggað með. — Til að standa við þessa
áætlun hefðu fjárveitingar til nýrra fram-
kvæmda i almennum höfnum þurft að
nema um 1308 miljónum króna á næsta
ári. í fjárlagafrumvarpinu er hins vegar
aðeins gert ráð fyrir um 520 miljónum kr.,
eða langt innan við helming þess, sem
áætlunin gerði ráð fyrir, og er það aðeins
um 17% hækkun frá árinu 1974, þótt fram-
kvæmdakostnaður hafi mun meira en tvö-
faldast á þessum tveimur árum!! — k.
KLIPPT..
Ennþá hafa bresku freigáturnar ekki ráöist lengra en inn I fiskveiöi-
iögsögu okkar en ekki er aö vita nema þær sigli meö gapandi
kjöftum inn i landhelgina á næstunni.
Hver ver hvern
fyrir hverjum?
,,Ætla þeir að verja landið?”
spyr Indriði G. Þorsteinsson,
rithöfundur, i grein I Timanum
á sunnudaginn, eins og það hafi
einhvern tima verið ætlunin. 1
Þjóðviljanum hefur aldrei kom-
ist neinn efi að um það, að meg-
inmarkmið þrásetu Banda-
rikjahers á tslandi hafi aldrei
veriö að verja hagsmuni ey-
þjóðarinnar litlu. Þaö er hins-
vegar von aö spurningar sem
þessar vakni I þorskastriðinu
hjá þvi fólki, sem hefur trúað að
nokkur vörn væri i „verndaran-
um” og Atlantshafsbandalag-
inu.
Indriði bendir réttilega á það
að ásiglingar dráttarbátanna
bresku á Þór i mynni Seyðis-
fjarðar jafngildi innrás i landið
sjálft. Og væntanlega kæmust
bretar upp með það án nokkurra
ráðstafana af hálfu NATO eða
„verndarans” að skjóta varð-
skip i kaf við bryggju á Seyðis-
firði, úr þvi að dráttarbátaað-
förin gefur ekki tilefni til þess að
bretar séu agaðir.
„Arás á eitt bandalagsriki,
jafngildir árás á öll NATO-rik-
in.” Það er þessi skuldbinding
sem framar öðru gerir banda-
lag að varnarbandalagi. Hins-
vegar virðist ekki vera gert ráð
fyrir þvi þegar slik bandalög
eru stofnuð að bandamennirnir
fari að berja hverjir á öðrum.
Ef fara ætti eftir meginreglunni
gæti málið lent i þeim ógöngum
að bretar yrðu neyddir til þess
að senda her á móti sinum eigin
innrásarher i islenska land-
helgi. Jafnvel fullkomnir óvitar
i hernaði geta gert sér i hugar-
lund að aldrei yrði burðug her-
mennska úr þvi.
Málið er þvi i sjálfheldu og lit-
ils að vænta til lausnar fisk-
veiðideilunni úr NATO-herbúð-
unum i Brussel. Þar við bætist
að NATO-herrarnir, og ýmsir
fleiri, leggja engan trúnað á þaö
að Einar Agústsson og Geir
Hallgrimsson muni nokkurn-
timann gera alvöru úr hótunum,
sem nú heyrast innan stjórnar-
flokkanna, um brottrekstur
bandariska NATO-hersins og
endurskoðun á aðild íslands aö
bandalaginu. Meðan vinstri
stjórnin siðasta var og hét voru
ummæli i þessa veru tekin mun
alvarlegar i Briissel.
Ekki er sennilegt að rikis-
stjórn Geirs Hallgrimssonar
takist að brýna bandariska
NATO-herinn til stórræða i
þorskastriðinu. Og það er kann-
ski eins gott að vekja ekki upp
þann risa sem á Miðnesheiði
sefur. Eftirfarandi saga, sem
hefur þann kost að vera dag-
sönn, sýnir að aðstoð Banda-
rikjahers gæti verið tvibent
vopn i striðinu um siðustu
þorskana: Einn af okkar kunn-
ari fiskifræöingum var að leita
að silfri hafsins fyrir isl. sjó-
menn á sildarárunum og haföi
tapað af göngunni. Hugsaði
hann sér þá að hafa gott af
bandariska hernum og láta
hann ganga úr skugga um hvar
sovéski sildveiðiflotinn héldi
sig, þvi að til hans hafði ekki
spurst um skeið, og verið gat að
hann væri að moka henni upp.
Herinn sér sig aldrei úr færi um
að auka góðvilja i sinn garð og
brást vel við. Flugvélar voru
gerðar út, og innan fárra
klukkutima kom staðarákvörð-
unin.
Sovéski flotinn var þá staddur
út af Norðurlandi, hátt i 100
skip, i fylgd eins herskips.
Fiskifræöingurinn þakkaði fyrir
sig pent, en var litlu nær um so-
vétmenninga. Það sem „vernd-
arinn” taldi vera rússa var
nefnilega islenski sildveiðiflot-
inn i fylgd Ægis gamla!
Og hver treystir þvi svo, að
herinn þekki i sundur varöskip
og bresk herskip, eða veiðiþjófa
frá islenskum togurum, þegar
hann stendur ekki einu sinni
klár á óvininum með stóru Ói.
Ekki er þó alveg loku fyrir
það skotið að rikisstjórn Geirs
sjái sér hag af þvi að leita i
náðarfaðm Bandarikjamanna. t
Hvita húsinu i Washington eru
menn sagðir hundleiðir á lang-
varandi dauðateygjum breska
ljónsins og þeim viktorianska
ósið þess að geta aldrei samið i
neinni deilu fyrr en það er orðið
of seint og hún töpuð.
NATO skiptir sér ekki af inn-
anrikismálum aðildarrikjanna
og ekki heldur, að þvi er virðist,
af árásum þeirra hvers á annað.
Hinsvegar er reynsla fyrir þvi,
að bandariska leyniþjónustan
CIA vilar ekki fyrir sér formsat-
riði af þessu tagi, samanber
Grikkland og Portúgal. I nýleg-
um sjónvarpsþætti kom lika i
ljós að hún hefur yfir að ráða
gnótt hergagna og sérþjálfuðu
liði til striða.
Viktor B. Ólason, yfirmaður
Menningarstofnunar Banda-
rikjanna, myndi áreiðanlega
hafa um það milligöngu, ef farið
yrði fram á það, að CIA tæki að
sér að verja landið fyrir „innan-
rikisvandræðum” NATO. Það
gæti orðið kærkomiö tækifæri
fyrir bandarisku leyniþjónust-
una að rétta við almenningsálit-
ið i heiminum i sinn garð, ef þeir
fengju að taka bretum tak við
Islandsstrendur og sýna það i
verki, að „drengirnir þeirra”
standa ávallt meö litilmagnan-
um. — ekh.
OG SKORIÐ