Þjóðviljinn - 22.02.1976, Blaðsíða 4

4 StÖA — ÞJÓÓViLjiHK S'unhuda'gur'22! fébruar 1976 '
DJQÐVIlllNN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Kitstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón með sunnudagsblaði:
Árni Bergmann
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólavörðust. 19. Sími 17500 (5 linur)
Prentun: Blaðaprent h.f.
EFTIRÞANKAR UM ANGOLA
Um þessar mundir er innanlandsátök-
um i Angóla að ljúka — það er ljóst, að
MPLA hefur unnið sigur á andstæðingum
sinum i FNLA og UNITA. Að sjálfsögðu er
of snemmt að spá um það, hvernig hinni
sigursælu þjóðfrelsisfylkingu muni ganga
að leysa vandamál þessa nýja og að
mörgu leyti þýðingarmikla rikis. Að sönnu
er Angola mjög auðugt land að náttúru-
gæðum — en langvinn nýlendustyrjöld og
nú siðast hjaðningavig, sem margir er-
lendir aðilar hafa haft afskipti af, skilja
eftir óteljandi vandamál sem enginn leik-
ur er að leysa.
Meðan á stendur þjóðfrelsisstriðum er
athygli heimsins mjög bundin þeim tiðind-
um — hitt er svo algengt, að þegar sigur
hefur unnist, þá er eins og enginn viti
lengur hvað gerist. Hvort það er i Alsir
eða Vietnam. En það er liklegt að Angóla
„gleymist” ekki eins fljótt. Bæði vegna
þess að sigur tiltölulega róttækrar þjóð-
frelsishreyfingar mun hafa áhrif suður á
bóginn— á siðasta vigi hinnar hvitu yfir-
drottnunar i álfunni i Suður-Afriku. Og
einnig vegna þess að vestræn málgögn
hafa óspart kynt undir illspár um, að með
aðstoð sinni við MPLA hafi Sovétrikin
sýnt af sér útþenslustefnu af versta tagi.
Áróðurinn gegn MPLA hefur einmitt
allur miðast við ásakanir og vangaveltur
um hina sovésku aðstoð. Eins og oft áður i
slikum tilvikum er ekki reynt að skil-
greina raunverulegar forsendur fyrir þvi
að MPLA verður til og tekur á sig megin-
þungann af baráttunni gegn portúgölsku
nýlenduveldi. Þess er heldur ekki getið, að
stuðningur og samúð með MPLA er ekki
bundin við Sovétrikin ein og kúbumenn —
sviar og þó einkum júgóslavar hafa komið
þar við sögu, hvor með sinum hætti — ein-
mitt þjóðir sem mjög eru andvigar upp-
skiptingu heimsins i áhrifasvæði stór-
velda. Allt þetta er látið lönd og leið fyrir
frasanum „MPLA, sem Sovétrikin
styðja”.
Nú hafa margir bent á — m.a. Olof
Palme, forsætisráðherra Sviþjóðar i ný-
legri grein i Dagens Nyheter, að „það
Afrikuriki er ekki til sem notið hefur veru-
legs stuðnings frá Sovétrikjunum og eftir
það orðið leppriki þeirra”. Og að ekki séu
likur til þess i Angóla heldur. Og Palme
bendir einmitt á það, sem einkar þýð-
ingarmikið er i þessu sambandi: að leiði
sovésk hernaðaraðstoð við MPLA til veru-
legra áhrifa þeirra i Angólu, þá geta
Bandarikin og önnur Natóriki sjálfum sér
um kennt og engum öðrum. Hann segir
sem svo: Þegar til verða i ýmsum Afriku-
rikjum, og þá Angóla, þjóðfrelsishreyfing-
ar, sem eru til þess neyddar að gripa til
vopna, þá mæta þær þeirri staðreynd, að
nýlenduherrarnir eru tengdir Nató. Frá
Natórikjum getur þvi engrar samúðar eða
aðstoðar verið að vænta. Hreyfingarnar
þreifuðu viða fyrir sér um hernaðarað-
stoð, en gátu hvergi fengið hana nema i
Sovétrikjunum og Kina. „Þær hafa ekki
leitað til þessara rikja vegna þess að þær
vildu beygja sig undir utanrikisstefnu
þeirra eða likja i einu og öllu eftir þeirra
þjóðfélagsgerð, þær höfðu hreinlega ekki i
önnur hús að venda.” Einhver virtasti
þjóðarleiðtogi Afriku, Július Nyerere, for-
seti Tanzaniu, hefur tekið mjög i sama
streng og Palme.
Angóla verður m.ö.o. eitt af mörgum
dæmum um einhverja merkustu þver-
stæðu i nútimasögu: að Bandarikin verða
til þess með framgöngu sinni að flýta
mjög fyrir þvi, að hreyfingar og stjórnir
þokist ört til vinstri, og taki upp utanrikis-
stefnu sem er vesturveldum andsnúin.
Fjandskapur þeirra við Kúbu sendi Castro
rakleiðis á fund Khrúsjofs. Fyrir innrás-
ina i Kambódiu uppskáru bandarikja-
menn harðsnúna kommúnistastjórn i stað
hins hlutleysissinnaða glaumgosa Sihan-
úks. Og nú siðast uppskera þeir fyrir vin-
fengi sitt við nýlenduveldið Portúgal á-
hyggjur stórar af stjórn MPLA i Angóla.
áb.
Bandarísk uppfinning:
Skinnlíki á
brunasár
Fjöldi manns um heim
allan deyr úr brunasárum
á ári hverju vegna þess að
ekki er unnt að finna
heppilegt efni sem komið
getur í staðinn fyrir þá húð
sem bruni hefur spillt.
Slíkt efni, sem gæti leyft
brunasárum að gróa og
komið i veg fyrir hugsan-
lega sýkingu, sem og hita-
tap, missi vökva og nær-
ingarefna, slíkt efni er eitt
af því sem menn hafa ver-
ið að leita að frá því um
1500 fyrir Krists-burð þeg-
ar nýtt kjöt og hunang var
lagt á brunasár.
Aö undanförnu hafa læknar
prófaö' margskonar staögengla
mannshúðar — meðal annars
froöu úr gerviefnum, svinaskinn
’Og mannshúðarbleöla sem aörir
hafa gefið — en allt þetta hefur
ekki boriö þann árangur sem
skyldi. Að visu er hægt að nota
parta af óskaddaðri húð sjúkl-
ingsins sjálfs með góðum ár-
angri, eins og menn vita. En oft er
það svo, að þegar einhver hefur
orðið fyrir meiriháttar bruna þá
er blátt áfram ekki hægt aö ná
nægu magni af heilbrigðu skinni
til að leggja á sárin.
Nú hafa þau tiðindi gerst i Bost-
on að flokkur visindamanna hef-
ur búið til „húð” sem virðist iofa
brunasjúklingum meiru en nokk-
uð það sem fundið hefur verið upp
til þessa. Húð þessi er gerð úr
náttúruefnum og er mjög sterk.
Það eru verkfræðingar frá
Massachusettes Institute of
Technology og læknar frá Har-
vard sem hafa i sameiningu búið
til þetta nýja efni.
Hér er um að ræða samband
kolhydrata sem kallast muco-
polysaccarides og eggjahvituefn-
isins collagen, sem er sterkt
trefjaefni sem m.a. er i beinum,
húð og sinum. f MIT hefur hópur
manna undir leiðsögn próf.
Ioannis Yannas unnið þessi efni
úr vefjum dýra og tengt þau sam-
an með efnafræðilegum ráöum i
..trefjatreyst” efni, sem reynist
vera sterkara en summan af
þeim efnum sem það mynda.
Gervihúð þessi er búin til I ýms-
um stærðum og litum og er nokk-
uð gróf áferðar.
Margir góðir
kostir
I tilraunum sem til þessa hafa
verið geröar á dýrum með „húö”
þessa, hefur hún sýnt ýmsa
veigamikla eiginleika sem komiö
geta að notum fólki sem hlotið
hefur brunasár.
I fyrsta lagi hafnar likami dýr-
anna ekki þessari tilbúnu húö,
enda þótt efnin sem hana mynda
séu úr dýrategundum sem eru
alls óskyldar tilraunadýrunum.
Þetta er einkar þýöingarmikið,
þvi að „ósamrýmanleiki” að-
skotahluta likama þeim sem
reynt er að græða á er alþekkt og
mikið vandamál. Ennfremur
leiðir efni þetta ekki til myndunar
blóðlifrar. Þá hefur visindamönn-
unum tekist að setja efnið þannig
saman, að þeir geta haft fulla
stjórn á þvi með hvaða hraða það
er leyst upp af enzymum likam-
ans. Þetta er einnig einkar þýð-
ingarmikið. Þvi að ef efniö leysist
of fljótt upp getur það orðiö til
þess að skinnbótin breytist i
gagnslausan vökva. A hinn bóg-
inn — ef efnið tærist ekki nægi-
lega vel upp getur það hindrað
vefinn undir skinnbótinni i að
teygjast henni og mynda nýjan
húðvef.
Dr. John Burke frá Harvardhá-
skóla, sem er yfirmaður þessa
starfshóps við Shriner Burns
Institute i Boston og frumherji i
meðferð brunasára, hefur prófað
ónæmiseigindir efnisins og svo
það að hve miklu leyti það getur
komið i staðinn fyrir mannshúð.
Burke tekur það reyndar fram, að
enn séu eftir margar tilraunir á
dýrum áður en hægt er að nota
Bostonhúð þessa á manneskjur,
en þó sé hann bjartsýnn á mögu-
leika þess.
„Þetta er áreiðanlega besti
staðgengill mannshúðar sem viö
þekkjum til þessa”, segir hann,
„og það gæti vafalaust orðiö til
aö bjarga mörgum mannslifum
sem ekki tekst að bjarga núna.”
Burke segir ennfremur, að ver-
ið geti að þessi nýja húð verði
reynd i fyrsta sinn áður en ár er
liðiö.
Skrifstofustjóri
Staða skrifstofustjóra Félagsmálastofn-
unar Reykjavikurborgar er laus til um-
sóknar. Umsækjendur skulu hafa lokið
prófi i lögfræði eða viðskiptafræði. Laun
skv. kjarasamningum við Starfsmannafé-
lag Reykjavikurborgar. Uppl. veitir skrif-
stofustjóri kl. 10.30—12 f.h. (nema
þriðjud.). Umsóknir með upplýsingum um
aldur, menntun og fyrri störf þurfa að ber-
ast fyrir 9. mars nk.
Félagsmálastofnun Reykjavíkurborgar
Vonarstræti 4 sími 25500
(byggt á Newsweek)