Þjóðviljinn - 09.06.1976, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN MiOvikudagur 9. júni 1976
DJOÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Otgefandi: (Jtgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæindastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan óiafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
lUmsjón meö sunnudagsbiaöi:
Jírni Bergmann
Rjtstjórn, afgreiösia, auglýsingar:
Skólavöröust. 19. Simi 17500 (5 linur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
KAUPMÁTTUR VERKAFÓLKS LAKARI EN FYRIR HÁLFU ÁRI
í gær sendi Hagstofa Islands frá sér
upplýsingar um visitölu framfærslu-
kostnaðar þann 1. þessa mánaðar.
Reyndist framfærsluvisitalan vera 578,64
stig.
í almennu kjarasamningunum, sem
undirritaðir voru þann 28. febrúar s.l. var
kveðið á um, að hefði framfærsluvisitalan
farið fram yfir 557 stig þann 1. júni, þá
skyldu þann 1. júli greiddar verðlagsupp-
bætur á laun, sem svaraði hækkun fram-
færsluvisitölunnar fram yfir 557 stig.
Þegar dregin hefur verið frá, svo sem
kjarasamningarnir gera ráð fyrir, hækkun
framfærsluvisitölu vegna hækkunar á
launalið bóndans og hækkunar á áfengi og
tóbaki, þá verður niðurstaðan sú, að kaup
skal hækka þann 1. júli n.k. um 2.67%
vegna hækkunar framfærsluvisitölu um-
fram „rauða strikið”, sem var 557 stig.
Um næstu mánaðamót kemur svo
einnig til framkvæmda áfangahækkun um
6%, sem samið var um i kjarasamningun-
um i febrúar, og hækkar þá kaupið alls um
tæp 9% þann 1. júli.
Fróðlegt er að virða fyrir sér þróun
kjara- og verðlagsmála nú siðasta hálfa
árið, en rétt um hálft ár er nú liðið siðan
kjaramálaráðstefna Alþýðusambandsins
var haldin i byrjun desember s.l.
Eins og flestum er i fersku minni lá það
óumdeilanlega fyrir, þegar kjaramála-
ráðstefnan var haldin, að laun verkafólks
hefðu þá þurft að hækka um kringum 30%
til að vinna upp þá kjaraskerðingu, sem
orðin var á rúmlega hálfu öðru ári frá 1.
mars 1974.
Þessuslókjaramálaráðstefnan föstu, og
leiddi að þeirri staðhæfingu óvefengjanleg
rök.
Það kostaði hálfs mánaðar verkfall um
35.000 félagsmanna i verkalýðsfélögunum,
að knýja fram þann árangur, sem náðist i
kjarasamningunum I lok febrúar á þessu
ári.
Samt er árangurinn ekki meiri en svo,
þegar við litum nú til baka, að kaup-
máttur launa verkafólks er nú minni en
hann var, þegar kjaramálaráðstefna Al-
þýðusambandsins kom saman fyrir hálfu
ári, og það sem meira er: kaupmátturinn
verður líka eftir 1. júli, þegar nær 9% ný
kauphækkun verður þó komin til fram-
kvæmda, áfram minni en hann var i
nóvember s.l.
Hér skal athygli vakin á tölum sem
þetta sýna. Þann 1. nóvember s.l. var visi-
tala framfærslukostnaðar 491. Nú þann 1.
júni var visitala framfærslukostnaðar
hins vegar orðin 578,64 stig samkvæmt töl-
um Hagstofunnar, og hafði framfærslu-
kostnaður þannig hækkað um tæp 18% á
þessum 7 mánuðum.
Á móti þessari 18% hækkun fram-
færslukostnaðar hafa almennar launa-
hækkanir verkafólks frá þvi 1. nóv. s.l.
hins vegar aðeins verið þessar: 0.6% þann
1. des.,6% þann 1. mars og svo bætast við
tæp 9% um næstu mánaðamót. Þóttlág-
launahækkunin þann 1. mars, — kr. 1500 —
sé tekin með og metin 3%,þá er ljóst að nú
i júni hafa launin hækkað um aðeins tæp
1Ó% frá 1. nóv. s.l. á sama tima og verðlag
hefur til jafnaðar hækkað um tæp 18%
samkvæmt opinberri framfærsluvisitölu.
Og þótt kaupið hækki nú þann 1. júli um
tæp 9% til viðbótar, þá þarf vist enginn að
efast um, að strax i næsta mánuði verði
hækkun framfærslukostnaðar frá 1. nóv.
sl., sem nú er um 18% komin yfir 20%,og
þannig haldi verðlagið áfram að hækka á
undan laununum.
Niðurstaðan er þvi sú, að af þeirri 30%
kaupmáttarhækkun, sem Alþýðusam-
bandið benti á fyrir hálfu ári, að réttur
verkafólks samkvæmt fyrri samningum
stæði til, hefur enn alls ekkert náðst. Þess-
ar staðreyndir reyna talsmenn rikis-
stjórnarinnar að nota til þess að koma þvi
inn hjá almenningi, að öll kjarabarátta og
verkföll láglaunafólks sé til einskis.
Slikt er þó auðvitað með öllu fráleitt.
Staðreyndin er sú, að hefði verkalýðs-
hreyfingin hlýtt ráðleggingum rikis-
stjórnarinnar og ekki lagt til kjarabaráttu
i vetur, þá væru kjör verkafólks enn að
miklum mun lakari en þau þó eru nú.
Má þar minna á, að spá Hagstofunnar
var sú, að allt verðlag i landinu myndi
hækka að jafnaði um um 17% frá 1. nóv.
1975 — 1. nóv. 1976, þótt alls engar launa-
hækkanir kæmu til. Án kjarasamninganna
i vetur hefði verkafólk orðið lika að bera
þá hækkanaskriðu bótalaust, ofan á þá
miklu kjaraskerðingu, sem orðin var
áður.
Þess vegna var niðurstaða kjara-
samninganna i febrúar þrátt fyrir allt
nokkur varnarsigur, svo sem fram kemur
i launahækkunum um næstu mánaöamót.
Hitt sýna þær tölur, sem hér hafa verið
raktar, að það skal meira en litið til hjá
verkalýðshreyfingunni, til að ná þvi að
halda i horfinu um launakjör verkafólks,
þegar við er að eiga svo fjandsamlega
rikisstjórn sem þá, er nú situr að völdum.
Þess vegna er það, að styrkja pólitiskt
afl verkalýðshreyfingarinnar, brýnasta
verkefnið i kjarabaráttu verkafólks.
—k.
Lofrœða Geirs
og viðbrögð
Dagblaðsins
S.l. fimmtudag héldu Sjálf-
stæðisfélögin i Reykjavik fund
þar sem ráðherrar flokksins
voru fengnir til að stappa stál-
inu i flokksmenn eftir Oslóar-
samkomulagiö. Aðeins ein
óskýr mynd hefur birst frá þess-
um fundi, en aftur á móti fengu
lesendur Morgunblaðsins um
Hvitasunnuhelgina vænan
skammt af lofræðu forsætisráð-
herra. Á þessum fundi hefur
Geir Hallgrimsson getaö upp-
lýst athafnamenn i viðskiptalifi
borgarinnar um að Oslóarsam-
komulagið veiti „stórkostlegan
fjárhagslegan ávinning fyrir ís-
lenskan þjóðarbúskap”. Jafn-
framt lét Geir þess getiö að
samkomulagið i rfkisstjórninni
væri gott, en „andstaða
stjórnarandstæðinga muni
koðna niður, og verða að engu.”
Ekki er annað að sjá á lofræöu
Geirs, en hann geri sér vonir um
að langvarandi stjórnarsam-
vinna sé framundan; einu
áhyggjur forsætisráðherra
virðast vera þær að ætlunar-
verkefni stjórnarinnar sé aö
veröa lokið. Geir lauk ræðu
sinni þannig:
„Ég gat þess í upphafi að við
Sjálfstæöismenn hefðum sett
okkur þrjú markmið í siðustu
kosningarbaráttu að tryggja
öryggi og varnir landsins, færa
fiskveiðilögsöguna út i 200 mílur
og treysta efnahag landsins.
Mikilvægur árangur hefur náðst
i tveimur fyrstnefndu mála-
flokkunum, og það mun styrkja
okkur i þvi mikla verki sem nú
verður að snúa sér að af öllu
afli, að tryggja efnahag
landsins.
Við skulum ganga með si'gur
af hólmi i þeirri baráttu sem
hinum fyrri.”
Ekki er að efa aö sjálfstæðis-
mönnum hefur liðið betur á
fimmtudagskvöld og getað
glaðst yfir unnum „sigri”. En
Adam var ekki lengi i paradis.
Daginn eftir birtir blað and-
stæðinga flokkseigendaklikunn-
ar skoöunarkönnun er sýnir að
þriðji hver fylgismaður
stjórnarinnar i siðustu kosning-
um hefur snúið við henni baki.
Dagblaðið segir að kjósendur
Sjálfstæöisflokksins, einkum á
höfuðborgarsvæðinu, hafi lýst
yfir andstöðu við stjórnina og
vonbrigði með flokkinn. Eink-
um var kvenfólkið andvigt og
haröskeytt út i rikisstjórn Geirs
Hallgrimssonar. Nú er eftir að
vita, hvernig flokkseigendamál-
gögnin bregöast við. Kannski
eru lofræðurnar og opna
Morgunblaðsins s.l. laugardag
vitnisburður um þá „andlits-
lyftingu” sem forsætisráðherra
á aö fá til að auka á ný fylgi
flokksins. En sagt er að sumir
liti nú eftir göfugu fordæmi frá
breskum ihaldsmönnum og
telja timabært aö feta í fótspor
þeirra um val á forystu.
Forysta Hvatar er talin hafa
bryddað upp á slikum hug-
myndum i vetur, en formaður
Sjálfstæöisflokksins hafi nú
reynt að friða Hvatarkonur meö
þvi aö veitast að MFtK i fyrr-
nefndri ræöu og þannig óbeint
flutt Landssambandi sjálf-
stæðiskvenna þakkir fyrir hjá-
róma ályktun um siðustu
mánaöamót vegna landhelgis-
samninganna.
„Ósigur með
sœmd”, segir
SUF
Eftir samkomulagið i Osló
hefur einn sendimannanna Þ.Þ.
i Timanum borið mikið lof á
samkomulagiö og bætt að vanda
við lofi á rikisstjórnina. En
framsóknarmenn hafa löngum
reynt að friða „óánægjuöfl”
innan flokksins með þvi að
prenta ööru hvoru tvöfaldan
leiðara. Samtök sem nefnd eru
SUF sjá um sérstaka siðu og þar
er aldeilis annaö hljóð i strokkn-
um. Rétt.er aö klippa og skera
nokkur sýnishorn af mál-
flutningi Péturs Einarssonar á
SUF-siöu s.l. föstudag.
„Bretar eiga sér hugtak, að
tapa meðsæmd. Þeir hafa alltaf
lagt á það áherslu þegar þeir sjá
fram á ósigur að ná samning-
um — þóft þeir hljóti að verða
þeim óhagstæðir — frekar en að
verða gjörsigraðir. Þetta
gerðist i Osló 1. júni. Framkoma
breta á Islandsmiðum ruddaleg
og fólskuleg gaf ekki tilefni til
þess að við islendingar gæfum
þeim kost á þessari úrlausn.
Margir stóðu i þeirri trú, að
samningar stæöu um 200 mílur.
SU F
S I l>.\ \
Ósigur með sæmd
SUF; Gáfum bretum hálfan
sigurinn.
Nú hefur hins vegar verið samiö
um veiðar breta allt að 20 mil-
um. Það kemur okkur á óvart
sem héldum að fyrir alllöngu
heföi verið fært út i 50 milur.
Ekki verður aftur snúiö frá þvi
sem nú hefur verið gert. Mjög
liklegt er að við heföum getað
náö miklu betri samningum ef
viö hefðum þraukaö lengur, þvi
sigurinn var i sjónmáli eins og
allir stjórnmálamenn voru
sammála um.”
„Erfitt er á þessu stigi að
meta þessa samninga til hlitar
þar sem fylgisskjöl hafa ekki öll
veriö birt, þegar þetta er
skrifað. En af þvi, sem fram er
komið má álykta svo, aö við höf-
um gefið bretum hálfan sigur.
Vinur okkar Crosland er ef-
laustvænsti maður, en hann er i
þessu tilviki aðeins jafningi
Einars Ágústssonar rétt eins og
islendingar og bretar setjast
sem jafningjar að samninga-
borði. Það skortir alvarlega á
það að forystumenn þessarar
þjóöar liti á sig sem fulltrúa
sjálfstæðrar þjóðar og komi
fram sem slikir gagnvart er-
lendum rikjum. Það er ekki til-
viljun að Morgunblaðið og Visir
hafa verið málgögn breta I þess-
ari deilu. Þar koma fram
kotungssjónarmið þau, sem
áður er lýst.”
„Vissulega hefur orðiö
breyting á þessu sjónarmiði i
ráöherratið Einars Ágústsson-
ar, en það var aðallega á tima
vinstristjórnarinnar. Nú viröast
sjálfstæðismenn þrýsta fram
undiriægjuhætti sfnum gagn-
vart útiendingum. Fram-
sóknarmenn verða að vera vel á
veröi fyrir þessu ósjálfstæði
sjálfstæðismanna þvi verði þau
leiðandi, þá veröur það þjóðinni
til ómælanlegs og ófyrirsjáan-
legs tjóns.
íslendingar geta fagnað 1.
júni 1976. Þeir unnu þar orrustu
i baráttunni um yfirráð yfir
auðlindum sinum. Islendingar
geta lika glaðst yfir gjafmildi
sinni, þeir gáfu bretum hálfan
sigur. P.E.”
A sama tima og Geir Hall-
grimsson talar um „gott sam-
starf” ræöa ungir framsóknar-
menn um „undirlægjuhátt”
sjálfstæðismanna viö útlend-
inga sem framsóknarráð-
herrunum stafi mikil hætta af.
En daginn eftir að Pétur birtir
gagnrýni sina á samkomulagið
skrifar Guðmundur G.
Þórarinsson helgarspjall þar
sem hann harmar að aðeins
SVR flaggaði fyrir samkomu-
laginu, en ekki landsmenn allir.
Þannig gat Guömundur ekki
leynt vonbrigöum sinum með
dræmar undirtektir þjóöarinnar
við „einum stærsta stjórnmála-
sigri okkar i landhelgismálinu.”