Þjóðviljinn - 14.10.1976, Blaðsíða 9

Þjóðviljinn - 14.10.1976, Blaðsíða 9
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 14. október 1976 Fimmtudagur 14. október 1976 bJóÐVILJINN — StÐA 9 Kunnir menn hafa hug á að filma Skjaldhamra — rætt viö Gunnar Eyjólfsson um leiklistarhátíðina í Dyflíni [ lok síðasta mánaðar var leikrit Jónasar Árna- sonar, 'Skjaldhamrar, sýnt sjö sinnum fyrir fullu húsi á Peacock-sviðinu í Abbey- leikhúsinu í Dyflíni á lr- landi. Það var fslenska leikhúskompaníið, sem sýndi leikritið undir leik- stjórn Anthony AAatheson. Óhætt er að segja að Skjaldhamrar hafi vakið mesta athygli allra leik- rita, sem sýnd voru að þessu sinni á Leikhúshátíð Dýflínar. Það fékk mjög góðar viðtökur áhorfenda og ágæta dóma í írskum blöðum. Þeirra hefur áöur veriö getiö i Þjóöviljanum, en nefna má aö Cork Examinersegir „aö leikritiö feli i sér boöskap um friö og manngæsku” og leikur allra leik- enda hafi veriö „sérstaklega sannfærandi”. The Irish Inde- pendent Rewiewer sagöi m.a. að „siðferðisboðskapur leiksins sé sterkur og hreinn og komi berlega i ljós i óvæntum endi.” Þaö var fyrir tilstilli Thomas McAnna, þjóðleikhússtjóra ira, aö tslenska leikhúskompaniinu var boðiö á hátiöina i Dýflini. Ahugi hans fyrir íslandi og viö- leitni hans til þess aö koma á nánari samskiptum milli is- lendinga og ira er sist i rénun. Hann er islenskum leikhúsgest- um af góöu kunnur siöan hann setti upp leikrit hér á landi og siö- asta afrek hans er aö vekja áhuga forseta trlands, O. Daleigh/á is- lenskum bókmenntum og þjóölifi. Forsetinn kom á sýningu á Skjaldhömrum og bauð leikurum og höfundi I embættisbústað sinn. t samtölum kom i ljós aö þekking hans á Islandi er mikil og hann hefur áhuga á aö koma hingaö. Lesefniö hans þá daga sem Is- lenska leikhúskompanfið dvaldist i Dýflini var einmitt Sjálfstætt fólk eftir Laxness, sem hann haföi aö láni hjá McAnna. Og i blöðun- um var veriö að gantast meö það aö ástæöan fyrir þvi aö forsetinn sá sér ekki fært aö opna leikhús- hátiöina meö formlegri ræðu aö venju sem verndari hennar hafi veriö sú, aö hann hafi verið niður- sokkinn i aö læra islensku. 1 viötalisem Þjóöviljinn átti viö Gunnar Eyjólfsson kom m.a. fram að Thomas McAnna hefur mikinn áhuga á þvi að fara i Noröurlandaför meö leikrit á næsta ári og heimsækja tsland i þeirri för. Forsetinn sem er mikill áhugamaöur um leiklist hefur lýst áhuga sinum á þvi aö slást i þá för. Viö spurðum Gunnar Eyjólfs- son hverskonar samkoma Dyflinarhátiðin væri? — Þarna eru sýnd á hverju ári leikritfrá hinum ýmsu leikhúsum á trlandi og greiniiegt er að mörgum þeirra er ætlað að halda áfram út i hinn stóra heim. Það er Jónina ólafsdóttir i hiutverki Leftenants Stantons. algengt aö leikrit, sem fá góðar viðtökur á Dyfllnarhátiöinni, séu sýnd I Skotlandi, Englandi og Bandarikjunum. A hátiöinni voru aðeins þrjú aökomin verk, eitt enskt, Lýsistrata I uppfærslu leik- hóps frá Belfast i Noröur-lrlandi og Skjaldhamrar. Þaö var greini- legt að uppfærslan á Lýsiströtu var undir áhrifum frá friöarsam- tökum kvenna i Noröur trlandi. Sem dæmi um útflutningssýningu á hátiöinni má nefna uppfærslu hins þekkta leikara Peter O’Tooles á „Dead eyed Dick”. Viö vorum aö sýna öll kvöld og gátum þvi miöur litiö séö af þeim ágætu sýningum, sem voru á hátiöinni. — tslenska leikhúskompaniiö fékk mjög góöa dóma á þessari hátiö. Heföi ekki verið grundvöll- ur fyrir þvi aö halda sýningum á Skjaldhömrum áfram erlendis? — Aö fá eins góöa blaöadóma og viö fengum er ómetanleg byrj- ■ un. Við fengum strax boö um aö sýna viöar á trlandi, t.d. i Cork og Wexford, auk þess sem skosk og jafnvel ensk leikhús sýndu áhuga á aö fá okkur. Þaö var bara ekki hægt að taka þessum boöum vegna þess aö fólkið i leikhópnum er bundiö viö önnur störf hvert i sinu horni. Ef hægt væri aö sam- ræma tima þessa fólks þá væri mjög æskilegt aö halda áfram aö sýna Skjaldhamra viöar. Vesturislendingar i Winnipeg hafa sýnt áhuga á aö fá okkur i heimsókn og grundvöllur er fyrir þvi eins og ég sagöi áöan aö sýna i Skotlandi og Englandi. En þetta kostar bæöi tima og peninga. 1 ts- lenska leikhúskompanlinu er mikill áhugi fyrir hendi, og Gra- ham Swanell, sem er hugmynda- rikur og velmenntaöur ieikari, hefur t.d. fullan hug á þvi að vinna meira með islendingum og kynna isiensk leikrit. — Þaö hefur komiö fram, aö kvikmyndaáform eru uppi i sam- bandi viö Skjaldhamra og til greina komi aö þú sjálfur leikir Kormák vitavörö i kvikmynd? — Þetta mál er þannig vaxiö aö eftir eina af sýningum okkar i Dyflinni komu þeir til min Leslie Linder, kvikmyndaframleiöandi, og Wolf Mankovics, rithöfundur. Hann er handritahöfundur fyrst og fremst og fékk Óskarsverðlaun fyrir handrit sitt að myndinni „The bespoken overcoat” og Grand Prix-verölaunin i Cannes ’73 fyrir mynd sina „Hierling”. Þetta eru miklir kunnáttumenn I faginu og standa fyrir sinu. Þeir eru nú aö vinna að 26 þátta fram- haldsmynd fyrir BBC um Edgar Allan Poé og verk hans og hafa nýlokið við Dickens-þætti. Þeir lýstu miklum áhuga á þvi aö kvikmynda Skjaldhamra. Auövitaö kostar þaö mikiö fé og spurningin er hvort tekst aö ná þvi fjármagni saman. Ég vona bara að hugmynd þessara manna rætist, þvi Skjaldhamrar eru sannarlega þess viröi aö vera kvikmyndaðir. Það skiptir svo engu máli hver verður I aöalhlut- verkinu.En eins og ég sagöi þeim þá myndu þeir veröa ennþá ákveönari aö hrinda hugmynd- inni i framkvæmd, ef þeir kæmu til Islands og kynntust þeirri náttúrufegurö sem hægt væri aö festa á filmu hér. — Svo viö vikjum aftur aö leik- húshátiöinni. Hvaöa gagn telur þú aö sé af svona samkomu? — Viö vissum þaö fyrir aö þaö eru viöa góö leikhús og stórkost- legir leikarar. En það er gott aö fá það staöfest, aö islensk ieiklist og leikritun þarf ekki aö bera kinnroða fyrir samanburöi viö það besta hjá öörum þjóöum. Þetta hefur sannast i feröum Inúk-hópsins um heiminn og i tr- landsferöinni okkar meðal annars. Annars komu til min i Dyflinni Gunnar Eyjólfsson i hlutverk Konrmáks vitavarðar á Skjaldhömrum ásamt Anthony Metheson sem Stone major. tveir menn, sitt i hvoru lagi, leik- ari og rithöfundur, og vöktu athygli mina á hugmynd, sem ég held að hvorki ég né aörir hafi velt fyrir sér. Þeir sögöu aö eftir þvi.sem þeir heföu kynnst væru islendingar mikil bókmenntaþjóö og heföu þar fyrir utan á aö skipa góðu leikhúsi. Þeir spurðu hvort ekki væri timabært að mynda hóp leikara á tslandi, sem kynnti leik- bókmenntir islendinga erlendis t.d. á öllum þeim leikhúshátiöum, sem haldnar eru. Ég hef talsvert hugsaö um þetta siöan og tel aö þetta væri framkvæmanlegt, ef leikarar úr báðum atvinnuleik- húsunum i Reykjavik fengju næg- an æfingatima. Og hvaö kostn- aöarhliöina snertir veröur aö gá aö þvi aö betri landkynningu fáum viö varla heldur en kynn- ingu á leikbókmenntum erlendis. Hér sláum viö botninn I viötalið viö Gunnar Eyjólfsson en þess skal að lokum getiö aö I tslenska leikhúskompaniinu voru I tr- landsförinni auk Gunnars, Jónina ólafsdóttir, Anthony Mattheson, Graham Swanell, Arni Ibsen, Ingibjörg Ásgeirsdóttir, Steinþór Sigurösson og Rodney M. Bennett. Hópurinn nautstyrks frá islenska rikinu og nokkrum fyrir- tækjum i Reykjavik til trlands- fararinnar. —ekh. DUBLIN THEATRE FESTIVAL PEACOCK THEATRE 27 SEPT. - 2 OCT. 1976 THEICELANDIC THEATRE COMPANY OPERATION: SHIELD ROCK BY JÓNAS ÁRNASON & , ' Dálítið af leikhúsþorski — rætt við Jónas Árnason um landhelgis- áhyggjur íra Þjóöviljanum hafa nú borist úrklippur úr nokkrum írskum blööum, þar sem fjallaö er um blaöamannafund sem haldinn var i tilefni Leikhússhátiöarinnar i Dýflinni i lok siöasta mánaöar. t blööunum er þess getiö aö fyrir tilstilli Jónasar Arnasonar, rit- höfundar og alþingismanns, hafi mest veriö rætt um þorsk I þessari árlegu leikhúsumræöu. Segja blaöamenn aö þetta hafi veriö velþegin tilbreyting frá hástemmdu þrugli um stil og stefnur i leikhúsi. t Irish Press segir til dæmis um John Boland i grein sem hann nefnir „Dálitiö af leikhúsþorski”, aö Jónas Arnason hafi á fundinum sagt að á vissan hátt væri hann kunnugri þorskinum heldur en leikhúsinu. Hann hafi einnig boöiö blaöamönnum upp á þá óvæntu skoöun á þessu leikhúsþingi, aö af þessum tveimur fyrirbærum væri þorskurinn sýnu merkilegri. Hann segir einnig aö mister Arnason og málflutningur hans hafi verið ljósi punkturinn á leik- húshátiðinni. t Irish Times skrifar þekktur blaöamaður greinar undir dulnefninu Quidnunc og nefnir þær: „Úr dagbók ira.” Hann skrifar tvisvar um blaöa- mannafundinn og var svo óheppinn aö vitna vitlaust I ummæli Jónasar á fundinum þau sem fleyg uröu um Irland. Hann sagöi nefnilega i fyrri greininni og haföi eftir Jónasi: „Égveitmeira um guö heldur en um leikhús”. 1 seinni greininni skellir Quidnunc skuldinni á prentvillupúkann og biöur Jónas margfaldl. afsökunar. Þaö hafi alls ekki veriö ætlunin aö gera honum upp trúarskoðanir, enda sé sér sama hvort leikritaskáld trúi á Þór, Wotan eða Marilyn Monroe. í enskunni er eins og margir vita stutt á milli guös og þorsks i stafsetningunni. Merkingarmunurinn er hins- vegar þeim mun meiri á Cod og God. Samt trúa sumir á þorsk samanber slagoröiö: Megi þorskurinn bjarga drottningunni: Cod save the Queen. Quidnunc hefur afturámóti rétt eftir Jónasi aö hann hafi vissulega veriö mjög ánægöur meö hvaö írskum leikhúsgestum þóttu Skjaldhamrar fyndiö verk, en þó hafi það gert hann heldur hnugginn, aö sumir gagnrýnenda virtust hafa misskilið efniö, þvi aö I verkinu fælist alvarlegur boöskapur um stööu smárikja i heiminum. Smáþjóöir eins og Islendingar og irar yröu aö vera á veröi til þess aö glata ekki þjóöar- vitund sinni. Þaö hafi alls ekki verið ætlunin aö segja brandara meö Skjaldhömrum — enda hafi leikritiö mjög harkalegan endi. Quidnunc segir aö i þau át ján ár sem hann hafi skrifað um leik- húshátiöina i Dyflinni hafi hann ekki upplifað skemmtilegri blaöamannafund en þennan sem hér hefur veriö getiö aö framan : „Guö sé lof aö þaö skeöi loksins eitthvaö á þessari hátiö.” segir hann. Þjóðviljinn ræddi viö Jónas Ámason um þaö samband sem tókst upp úr þessum fundi viö forystumenn samtaka sjómanna á trlandi. Þeir komu til fundar viö hann og hafa áhuga á þvi aö skapa tengsl viö sjómanna- samtökin á tslandi.— Staöa Irskra sjómanna er sýnu verri en okkar vegna þess aö trland er Efnahagsbandalagsriki. Ljóst er að þeir eiga haröa baráttu fyrir höndum. Aöalbaráttumál þeirra þessa stundina er aö kref jast þess af sinum utanrikisráöherra, aö hann komi i veg fyrir aö Efnahagsbandalagiö samþykki aö riki innan þess skuli aöeins hafa 12 milna einkalögsögu. Þaö ernáttúrulega alltof litiö fyrirþá, segir Jónas Arnason. Þetta mál veröur næst rætt á utanrikisráöherrafundi Efna- hagsbandalagsins, sem hefst á mánudaginn kemur. Austantjaldsþjóöirnar djöflast nú á Irsku miðunum. Þegar ég Framhald á bls. 14. Thomas McAnna Thomas McAnna er einn þekktasti leikhúsmaöur tra. Hann kom til Abbey ieikhúss- ins I Dýflini árið 1947 eftir að hafa skrifaö leikrit fyrir BBC og írska útvarpiö um skeiö. Hann var ábyrgur fyrir öllum irskum uppfærslum viö Abbey leikhúsiö i tvo áratugi og hefur veriö leikstjóri i Bandarikj- unum, Nýfundnalandi, tslandi og viöa á írlandi sjálfu. Leik- rit hans „Vetrarbrúökaup” var sýnt i Abbey-leikhúsinu 1966. Frá þvi ári fram til 1968 var McAnna listrænn for- stööumaöur Abbey-leikhúss- ins. Þá var hann prófessor i leiklist viö Charleton háskól- ann i Minnesota áriö 1969 og hlaut árið 1970 Toný-verð- launin fyrir besta Broadway- leikrit ársins 1970. Það var fyrir leikstjórn á „Borstal boy” eftir Brendan Behan. Ariö 1972 leikstýröi McAnna sama leikriti I Chimera leik- húsinu i St. Paul i Minnesota. Hann á nú sæti I stjórn Abbey- leikhússins, þjóöleikhúss Ira, og er fyrsti listamaðurinn úr starfsliöinu i fimmtiu ár. Thomas McAnna. Tómstundir eru hluti af lífi mannsins Brynjólfur Snorrason — Rætt við Brynjólf Snorrason verkamann við Kröflu Siglufjaröarhúsiö sem Húseiningar hf. hafa reist fyrir Kröfluncfnd veröur eini varanlegi manna- bústaöurinn viö Kröflu eftir aö orkuvinnsla hefst. neytið er heldur ekki nógu góö þó hún hafi batnað viö aö skúr var bætt við það. Aöur var mik- ill sóðaskapur og bleyta i mat- salnum. En á salerninu eru aðeins tvær handlaugar þó i reglum heilbrigðiseftirlitsins kveði svo á aö þaö skuli vera ein skál á hverja fimm starfsmenn. Þá eru þaö simamálin sem viö erum óánægöir meö. Hingaö liggja fjórar linur og á þeim eru eitthvaö um 20 simar. Fyrirtæk- in hafa hvert sinn sima en hér er aðeins einn almenningssimi. Hann er i anddyri mötuneytisins og við köllum hann útvarpiö þvi þar heyrist hvert orð sem sagt er og útilokaö að ræöa einka- mál i hann. Stelpurnar á skipti- ekki verið hreyft siðan. Meðan búðastjórinn var hér stóð hann sig vel og kom mörgu I lag. En svo lenti hann i slysi og siðan hefur mörgu farið aftur. En viö höfum hér læknanema á staðn- um og sjúkrabil og i Reynihliö er hjúkrunarkona sem við get- um leitað til. Þetta fólk hefur reynst okkur vel og vill allt fyrir okkur gera. Og billinn er vel út- búinn. Við erum þvi ágætlega staddir hvað varðar fyrstu hjálp. Dauöagildran — Hefur veriö mikið um vinnuslys hér? — Nei, þau hafa verið mjög fátið miöað viö aöstæður. Þaö hefur oröið aö flytja nokkra á sjúkrahúsið á Húsavik en eng- inn þeirra var stórslasaöur. En það rikir mikil óánægja meö veginn héöan niöur að þjóöveginum. Hann gengur undir nafninu „Dauöagildran” meöal starfsmanna. Hann er svo mjór aö mjög algengt er aö 4 töfl og 40 spil — Hvernig er aöstaöan hér til aö halda uppi félagslifi? — Viö höfum borðtennisher- bergi þar sem tveir stórir eöa fjórir litlir menn geta leikiö i einu. Það er ekki stór prósenta af rúmlega 270 manns. Kröflu- nefnd gaf skemmtinefndinni fjögur töfl og einnig eigum viö eina 40 spilapakka. Fyrir hálfum öðrum mánuöi fengum viö til umráöa ágætis kvik- myndasýningarvél, 16 milli- metra með tali. En hún hefur ekki nýstokkursemskyldi.Bæöi er erfitt aö fá filmur og svo höf- um viö enga sýningaraðstöðu. Við höfum reynt aö sýna myndir i matsalnum eftir kvöldkaffi en þetta fer ekki saman. Eftir aö hafa kvabbað lengi fengum við herbergi undir bókasafn og hefur Amtsbóka- safnið á Akureyri veriö liölegt við að útvega okkur bækur i þaö. Einnig höfum við reynt aö halda bingó og félagsvist en þaö er er- fitt vegna vöntunar á húsnæöi. Það hefur ekki staöiö á bar- áttu fyrir umbótum á þessum málum en það hefur reynst er- fitt að ná samstööu um róttækar aögerðir vegna tlöra manna- skipta. Viö höfum fengiö loforö um aö fá skála 10 til umráöa. Hann er hannaður sem setu- stofa en hefur veriö notaöur sem svefnskáli. Sennilega fáum viö hann ekki fyrr en fer að fækka hér. Þá fara elstu starfs- mennirnir og okkur finnst þaö dálitið neyöarlegt aö þetta skuli ekki lagfært fyrr en mann- skapurinn er á förum. Kröflu- nefnd sjálf hefur hinsvegar borðinu taka skilaboð til okkar ef einhver vill ná i okkur. En hér þyrfti að vera lokaður simaklefi sem afgreiddur væri i gegnum skiptiborðið. — Hvernig mælist flótta- áætlun Almannavarna fyrir meðal manna? — Okkur finnst að flestu leyti allt i lagi meö hana. En það er spurning hvort viö erum klárir á að koma öllu fólkinu i burtu, einkum um veturinn. Hér þyrftu aö vera öflug snjóruöningstæki þvi þegar snjóar hér þá snjóar mikið. Svo hafa menn talað um að flytja seinni túrbinuna til Húsavikur ef gos kemur en ég vildi ekki þurfa að fara meö hana eftir þessum vegi. Það er þvi vegurinn sem fyrst og fremst þarf að laga. — Nú hafa fjölmiðlar veriö uppfullir af véfréttum um aö gos geti hafist hér á hveri stundu. Hafa þær haft einhver áhrif á mannskapinn? — Ekki svo mjög, það væri þá frekar að uggur settist að ættingjunum. En okkur finnst alltof mikiö gert úr goshættunni. Astandið hér veröur alveg nógu alvarlegt ef til goss kemur. —ÞH og aðstaðan fyrir þær er slæm Það hefur komið fram í fyrri Kröflugreinum að alls vinna nú tæplega 300 manns við virkjunina. Krafla er þvi einn af stærri vinnustöðum landsins um þessar mundir. Til þess að for- vitnast um hagi verka- manna á svæðinu tókum við tali Brynjólf Snorra- son kranamann frá Akur- eyri en hann er í skemmtinefnd verka- manna og hefur unnið við Kröflu frá því fram- kvæmdir hófust þar. Fyrst var Brynjólfur Spuröur um þaö hvernig vinnutima væri hagað. — Algengasti vinnutiminn er frá 7.30 á morgnana fram til 21.30 á kvöldin. A borunum er hins vegar unniö i vaktavinnu og einnig hjá sumum öörum hópum. Þessi langi vinnudagur er ágætur á sumrin en þegar menn hafa verið hér lengi finnst þeim þetta of langt. Tómstundir eru jú hluti af lifi mannsins, ef hann nýtur þeirra ekki er hann þræll þjóðfélagsins. ágæta aöstööu i Siglufjaröar- húsinu eins og við köllum þaö. En eina setustofan okkar er barinn i Reynihlið. Einnig hefur Grjótagjá og félagsheimilið i Skjólbrekku bjargað okkur en þegar viö förum á ball fáum viö oftast bréf á eftir þar sem kvartaö er yfir drykkju. A hinn bóginn eru engar athugasemdir gerðar um það þegar háttsett- um aökomumönnum er veitt vin i Siglufjaröarhúsinu. Hér á aö rikja vinbann en það viröist ekki gilda um alla. Friösemd — Hefur verið eitthvaö um verkföll hérna út af kjaramál- um? — Nei, að hefur ekki verið mikill hasar i kjaramálunum. Aö visu stöövuöum viö vinnu i vor til aö knýja fram endurnýj- un á samningum og smáskærur hafa oröið út af ýmsum atriöum Sjúkrabíllinn. ÞRIÐJA KRÖFLUGREIN Texti og myndir — ÞH varðandi félagsaöstööuna sem ekki hefur verið staöiö viö. En aö ööru leyti rikir hér mesta friösemd i verkfallsmálum. — En hvaö um öryggismál- in? — Þau mættu veraibetra lagi en þaö er eins með þau og félagsaöstöðuna að baö tekur mjög langan timaaöfá hlutunum kippt: lag. Þaðer til dæmis ekk- ert varúöarkerfi i skálunum vegna eldhættu og i hverjum skála eru aðeins 1-2 slökkvitæki sem segja ekki mikiö. A þessu átti aö ráöa bót og var i þvi skyni fengin slökkvidæla og vatnstankur frá Egilsstööum. Þetta kom á staöinn en hefur bilar velti út af honum. Slysa- tiðnin á honum er mikil. Við tók- um þaö saman fyrir nokkru hve mörg óhöpp hafa oröið á þessu liðlega eina ári sem hann hefur veriö opinn og komumst að þvi aö uþb. 60 ökutæki hafa ýmist oltið eöa lent i sjálfheldu á veginum. Þú sérð þetta vel ef þú ekur eftir honum, þaö má viöa sjá krafs i vegarbrúninni. Fimm manns hafa verið fluttir slasaðir á sjúkrahús eftir veltur og fleiri hafa skrámast. Viö teljum það þvi mjög brýnt aö vegurinn veröi lagöur fyrir veturinn þvi ekki batnar hann þegar fer að frysta. Mötuneytiðof lítið — Ég hef heyrt þaö á mönnum aö nokkurrar óánægju gætir meö mötuneytiö? — Já, þaö er allt of litiö. Það er ekkert út á starfsfólkið að setja en það annar ekki öllum þessum fjölda. Mötuneytiö er miöað viö að nægja 150 manns en nú borða 270 manns i þvi. Kokkarnir verða þvi aö sjóða fiskinn á steikarapönnunni og menn verða aö skiptast á aö boröa á matmálstimum. Aöstaöan fyrir framan mötu-

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.