Þjóðviljinn - 14.10.1976, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJ6ÐVILJINN Fimmtudagur 14. október 1976
omaviuiNN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
tJtgefandi: Útgáfnfélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón meö sunnudagsbtaði:
Arni Bergmann
(Jtbreiöslustjóri: Finnur Torfi Hjör-'
leifsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólavöröust. 19. Sfmi 17500 (5 linur)
Prentun: Bláöaprent h.f.
ÞEIM ER EKKI TRUANDI FYRIR ÞESSUM PENINGUM
í fyrradag var fjárlagafrumvarpið lagt
fram á Alþingi. Samkvæmt aðalfyrirsögn
á forsiðu Morgunblaðsins i gær þá eiga
rikisútgjöldin á næsta ári að hækka um
tæp 20%, og leynir sér ekki, að aðalmál-
gagn Sjálfstæðisflokksins er mjög stolt yf-
ir þvi að hækkunin skuli ekki vera meiri,
eins og verðbólgunni er háttað.
En hvernig skyldi nú þessi tala i forsiðu-
fyrirsögn Morgunblaðsins vera fengin?
Hún er ekki fengin með þvi, að bera á-
ætluð heildarútgjöld samkvæmt fjárlaga-
frumvarpinu nú saman við áætluð heild-
arútgjöld samkvæmt fjárlagafrumvarp-
inu i fyrra. Hún er ekki heldur fengin með
þvi, að bera áætluð heildarútgjöld sam-
kvæmt f járlagafrumvarpinu nú saman við
heildarútgjöld samkvæmt fjárlögum yfir-
standandi árs.
Nei, talan um tæplega 20% hækkun
rikisútgjaldanna á næsta ári, sú sem
Morgunblaðið þenur yfir þvera forsiðu,
hún er fengin með því, að áætla rikisút-
gjöldin á yfirstandandi ári bara litlum 10
þúsund miljónum króna hærri en fjárlög
gera ráð fyrir! Samkvæmt fjárlögum yfir-
standandi árs, eins og þau voru samþykkt
i desembermánuði s.l., þá áttu rikisút-
gjöldin að nema rúmum 58 miljörðum árið
1976, en nú er sem sagt gert ráð fyrir að
þau verði 68 miljarðar, og með þvi að
leggja þá tölu til grundvallar tekst Morg-
unblaðinu að fá það út, að rikisútgjöldin
eigi aðeins að hækka um tæp 20% á næsta
ári!!
Marktækur samanburður i þessum efn-
um hlýtur hins vegar að vera sá einn, að
bera saman sambærilegar stærðir, — það
er bera fjárlagafrumvarpið nú saman við
fjárlagafrumvarpið í fyrra. Sé það gert þá
kemur i ljós að hækkun rikisútgjaldanna
milli ára er ekki bara 20% heldur um 45%
og skattheimtan i samræmi við það. Og
séu niðurstöðutölur á gjaldalið fjárlaga-
frumvarpsins nú bornar saman við rikis-
útgjöld á yfirstandandi ári samkvæmt
fjárlögum, eins og frá þeim var gengið i
desember, þá er hækkunin nú 41,2%.
Sú leið sem fjármálaráðherrann hefur
hins vegar fundið upp til að flagga með
„hóflega” hækkun rikisútgjalda á næsta
ári, er sem sagt fólgin i þvi að auka bara
rikisútgjöldin i ár um 10 þúsund miljónir
króna framyfir það sem gert var ráð fyrir
við fjárlagaafgreiðslu og byrja siðan að
reikna út frá þeirri tölu.
Svona er nú reikningslist fjármálaráð-
herrans Matthiasar á Mathiesen, og er i
þessu sambandi vert að minnast þess, að
núverandi fjármálaráðherra er, svo
merkilegt sem það er, sami maður og fyr-
ir þremur árum mælti af miklum ákafa
fyrir tillögu á Alþingi um að skera
rikisútgjöldin niður um upphæð, sem á nú-
gildandi verðlagi samsvarar yfir 10
miljörðum króna.
Með einu pennastriki skyldi þetta gert,
ef Sjálfstæðisflokkurinn kæmist til valda,
sagði Matthias Á. Mathiesen þá.
Nú hafa verkin talað. Samkvæmt fjár-
lagafrumvarpinu nú eiga rikisútgjöld á
næsta ári að nema rúmlega 83 miljörðum
króna. Samsvarandi tala fyrir þremur ár-
um, á siðasta fjárlagafrumvarpinu, sem
vinstri stjórnin lagði fram, var 27,4
miljarðar króna. Hækkunin samtals á
þremur árum á þeim þremur frumvörp-
um, sem Matthias Á. Matthiesen hefur
lagt fram sem fjármálaráðherra, er þvi
yfir 200%, eða allmiklu meira en svarar til
gífurlegs vaxtar verðbólgunnar á þessu
tímaskeiði.
Þjóðviljinn er sem kunnugt er algerlega
andvigur þeim kröfum, sem uppi eru hjá
ýmsum aðilum i þjóðfélaginu um niður-
skurð á tryggingakerfinu, niðurskurð á
hvers kyns félagslegri þjónustu rikisins,
eða um niðurskurð á verklegum fram-
kvæmdum rikisins.
Þjóðviljinn bendir hins vegar á að þrátt
fyrir gifurlega aukningu rikisútgjalda og
þar með skattheimtu i tið núverandi rikis-
stjórnar, þá hafa verklegar framkvæmdir
og félagsleg þjónusta verið skorin niður.
Það eru hins vegar hvers kyns rekstrar-
útgjöld, sem hafa þanist út i sukkinu, að ó-
gleymdri margföldun vaxtagreiðslna. Og
það er furðulegt til þess að hugsa, að á
sama tima og rikisútgjöldin þenjast út um
200%, mun meira en verðbólgunni svarar,
—þá skuli jafnframt hafa verið þrengt svo
mjög að launakjörum opinberra starfs-
manna, að kaup þeirrahafi i raunverið
skert um nálægt 40% á rúmlega tveimur
og hálfu ári.
Og nú, þegar rikisútgjöldin stefna á
næsta ári á yfir 40% hækkun i krónutölu og
árleg verðbólga er a.m.k. 30%, — þá er
furðulegt að lesa það á blaðsíðu 141 i fjár-
lagafrumvarpinu, að fjárveitingum til
verklegra framkvæmda, það er hinna svo-
kölluðu „hreinu rikisframkvæmda”, sem
eingöngu eru kostaðar af rikinu og rikis-
stofnunum, — skuli ætlað að lækka, ekki
aðeins, hvað framkvæmdamagn snertir,
heldur bókstaflega i krónutölu úr rúmlega
12 miljörðum króna i tæplega 12 miljarða.
Þarna er um að ræða vegagerðina, raf-
orkuframkvæmdir, skólabyggingar,
hafnagerð, flugmál, rikisspítalana o.fl.
íslenska rikið þarf vissulega á miklu
fjármagni að halda, en Matthiasi Á.
Mathiesen og félögum hans er ekki trú-
andi fyrir þeim peningum.
k.
Helmingur krata
í Rvík telur
Björn Jónsson
ekki eiga erindi
á flokksþing
Kosning Alþýðuflokksfélags
Reykjavikur um helgina á flokks-
þing á 37. ársþing Alþýðuflokks-
ins, sem hefst föstudaginn, 22
þessa mánaðar, endurspeglar
átökin innan flokksins.
Annarsvegar er baráttan milli
„komma” og „hægri krata” eins
og það heitir á máli Alþýðuflokks-
manna og hinsvegar baráttan
milli þeirra sem vilja „hreinsa
til” i flokknum og þeirra, sem
vilja halda áfram að skara eld að
sinni köku með þátttöku i flokks-
starfinu en hugsa minna um
heildarhag flokksins, að mati
hreinsunarmanna
220 manns tóku þátt i kosning-
unni og var i gangi mikil
smölunarherferð af hálfu Björg-
vins Guðmundssonar, borgarfull-
trúa, Emanúel Morthens og fleiri.
Flokksforystan brá seint viö
þessari smölun, en tókst þó að
tryggja að Björn Jónsson forseti
ASI yrði kjörinn á þingið með um
helming atkvæða að baki sér, en
gegn honum og fleiri verkalýös-
mönnum beindist smölun Björg-
vins fyrst og fremst. Sú staöreynd
blasir þó við aö tæpur helmingur
krata i Reykjavik telur forseta
ASi ekki eiga erindi á flokksþing.
„jKommarnir”
urðu undir
Þrátt fyrir þetta sýna úrslit
kjörsins að verkalýðsarmurinn i
Alþýðuflokknum hefur orðið
undir og ýmsir þeir sem flokkur-
inn hefur haft á oddinum i verka-
lýðsmálum i höfuðborginni detta
út eöa koma neðar á listanum
heldur en menn eins og Emanúel
Morthens, sem mjög hefur verið
gagnrýndur af „hreinsunar-
mönnum” flokksins fyrir umsvif
sin með flokksfé. Björgvin Guð-
mundsson hefur legið undir
samskonar gagnrýni og þótt
skara eld að sinni köku. Hann
svarar með gagnsókn og vill sýna
„kommunum” og Birni Jónssyni i
tvo heimana til þess að styrkja
stöðu sina fyrir trúnaðarráðsfund
Alþýðuflokksfélagana, kjör-
dæmisráðstefnuna um næstu
helgi, og hugsanlegt framboð.
Benedikt Gröndal og Gylíi Þ.
Gislason hafi verið þeirrar
skoðunar að eina hálmstrá Al-
þýðuflokksins sé að styrkja
verkalýðsarm hans með þvi að
hafa Björn Jónsson, forseta ASI,
á oddinum. Enda þótt atlaga
Björgvins og fl. að Birni i kjörinu
á flokksþingiö hafi mistekist að
hluta sýnir hún svo ekki verður
um villst að „hægri kratar” berj-
ast hatrammri baráttu gegn
auknum áhrifum hans í flokknum
og stefnubreytingu i kjölfar þess.
Nokkrir armar
á lofti
Einn þátturinn i kjörinu um
helgina var ákvörðun Eggerts
Þorsteinsson, alþingismanns,
um að taka þátt i þvi, enda þótt
alþingismenn séu sjálfkjörnir á
flokksþing. Þessi breyting var
gerð fyrir tilstilli Gylfa Þ. Gisla-
sonar og segja kunnugir i Alþýðu-
flokknum að það hafi verið farið
að fara i taugarnar á honum að
Eggert var alltaf hærri i kjöri til
flokksþinga en hann. Nú hefur
Eggert þótt nauðsynlegt að
styrkja stöðu sina i þingflokki Al-
þýðuflokksins með þvi að krefjast
þess að vera i kjöri, þótt hann ýtti
þar með út einum fulltrúa al-
mennra flokksmanna. Þessi
ákvörðun mælist misvel fyrir, en
hann náði þvi að vera næst efsti
maður i kjörinu, með 60-65
prósent atkvæða að baki sér eins
og Björgvin. Til hliðsjónar skal
þess getið að hér áður fyrr, þegar
forystumenn flokksins og þing-
menn voru i kjöri til flokksþinga
voru þeir venjulega kjörnir á
þingið með um 90% atkvæða. Úr-
slitin sýna þvi að það eru engir
sjálfsagðir forystumenn i Rvikur-
félaginu, heldur berjast nokkrir
armar um bitana. Og eins og áöur
er vikið að éru þeir helstir á máli
Alþýðuflokksmanna „kommar”
(með Björn Jónsson i broddi
fylkingar) „hreinsunarmenn”
(Vilmundur, Arni Gunnarsson
o.fl.) og „Hægri kratar” (Björg-
vin Guðm. ofl.). Þaö verður þvi
varla friður á krataheimilinu i
bráð.
Björn
Fróðleg úrslit
Til fróðleiks er hér birt röð
efstu manna I flokksþingskjöri
Alþýðuflokksins i Rvik.
1. Björgvin Guðmundsson, 138
atkvæði.
2. Eggert G. Þorsteinsson, 134
atkvæði.
3. Sigurður E. Guðmundsson,
framkvstj. 130 atkvæði.
4. Emilia Samúelsdóttir, 129 at-
kvæði.
Björgvin
5. Björgvin Vilmundarson,
bankastj. 126. atkvæði
6. Árni Gunnarsson, ritstj. 121
atkvæði.
7. Bragi Jósepsson, blaðam. 114
atkvæði.
8. Björn Jónsson, forseti ASt, 108
atkvæði.
9. Guðmundur Magnússon,
skólastjóri, 104 atkvæði.
10. Finnur Torfi Stefánsson, lög-
fr„ 103 atkvæði.
11. Vilhelm Ingimundarson,
verslm. 100 atkvæði. —ekh