Þjóðviljinn - 14.10.1976, Blaðsíða 12

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 14. október 1976
Markús B. Þorgeirsson, skipstjóri:
r
I yfirheyrslu hj
a
bandaríska
sendiráðinu
Sumarið 1974 var ég skráður
skipverji á Fjallfoss eitt af skip-
um Eimskipafélags tslands. 1
septembermánuði þaö ár áttum
við að sigla til Bandarikjanna.
Nokkrum dögum áður en lagt var
upp i siglinguna var okkur öllum
skipsmönnum á Fjallfoss sem
ekki höfðum áður sigltá Banda-
rikin fengið i hendur sérstakt
eyöublað til útfyllingar. bað var
loftskeytamaðurinn, sem hafði
það verkefni að dreifa þessum
pappirum.
Þarna var um að ræða plögg frá
bandariska sendiráðinu i Reykja-
vik i sambandi við vegabréfs-
áritun, Mac Carthy reglurnar,
sem svo eru nefndar.
Þarna er þess meöal annars
krafist, að menn geri grein fyrir
stjörnmálaskoðunum sinum, eins
og ég mun rekja nánar hér á
eftir.
Min skoðun ersú, að með öllu sé
ósæmilegt, að Eimskipafélag Is-
lands taki að sér fyrir hönd
bandariska sendiráðsins i
Reykjavik að láta sjómenn út-
fylla slik sóðaplögg. Það er hreint
hneyksli og ekkert annað, að
Eimskip skuli annast slika starfs-
semi.
„Af hverju slepptir þú þessu
ekki”? sagði loftskeytamaðurinn
á Fjallfoss við mig, þegar ég eins
og aðrir fékk honum pappirana
útfyllta, en þar stóð skýrum stöf-
um að ég hefði verið i Kommún-
istaflokknum og væri nú i Alþýðu-
bandaiaginu.
— „Af þvi aö Markús Þorgeirs-
son er vanur að skýra satt og rétt
frá staðreyndum”, svaraði ég.
— ,,Þá verður þú að fara sjálfur
meö þetta upp i sendiráð,” sagði
þessi fulltrúi Eimskipafélagsins,
og segir nú frá samskiptum min-
um við sendiráöið.
6. september 1974, föstudag kl.
10 árdegis var ég mættur i :banda-
riska sendiráðinu i Reykjavik til
að ná i passaáritun til Bandarikj-
anna. Miðvikudaginn 4. septem-
ber kl. 10.15 sótti ég til rlkissak-
sóknara sakarvottorö og fór
þaðan upp i sendiráð Bandarikj-
anna við Laufásveg, þvi nú skyldi
Markús B. Þorgeirsson fara i sina
fyrstu ferð til hinnar frjálsu
bandarisku þjóðar, þar sem hið
mikla lýðræði rikir ætið eins og á
veisluborðum auðmannastéttar-
innar á Islandi og vilja nú margir
fá að deyja sem bandariskir skó-
sveinar, jafnt æðri sem lægri,
þrátt fyrir það að vera fæddir
sem islendingar.
Það sannast i dag á of mörgum
islendingum, að málsháttur sá er
hér verður færður i letur á þvi
miður við allt of marga is-
lendinga i dag: Af ljósum aurum
verður margur api.
Mac Carthy reglurnar i
fullu gildi og Eimskip
viðurkennir þær ennþá
Þegar Fjallfoss skyldi halda til
Bandarikjanna var mér fenginn
eftirfarandi listi til útfyllingar.
Listanum var útbýtt frá banda-
riska sendiráðinu i Reykjavik og
allir skipverjar sem ætla i fyrsta
sinn á skipum Eimskip, ber að
svara rétt og skilmerkilega áður
en þeir fá vegabréfsáritun til
„landsins helga”, ef svo mætti að
orði komast.
1. Fullt nafn
2. önnur nöfn t.d. nafn konu fyr-
ir giftingu.
3. Þjóðerni
4. Fæðingarstaður, borg, sýsla,
land.
5. Fæðingardagur og ár.
6. Heimilisfang.
7. Símanúmer heima.
8. Vinnustaður
9. Simanúmen á vinnustað.
10. Starf eða staða
11. Kyn
12. Háralitur
13. Augnalitur.
14. Hæð.
15. Litarháttur, ljós, rauður
o.s.frv.
16. Sér einkenni, sjáanleg ör
o.s.frv.
17. Hjúskapur. Giftur, ógiftur,
ekkja, ekkill, fráskilinn.
18. Tilgangur fararinnar til
Bandarikjanna, skemmtiferð,
viðskiptaerindi, heimsókn til
vina og ættingja o.s.frv.
19. Aætlaður dvalartimi i Banda-
rikjunum.
20. Aætlaður brottfarardagur frá
Islandi.
21. Hver mun greiða fargjald
GERIST
EIGINN
TÍSKU
TEIKNARI
100
OfíVAlS
FATAEFM/
Hltíma
KJÖRGARÐI
Markús B. Þorgeirsson
yðar og annan kostnað,
sjálfur, atvinnuveitandi,
bróðir i Bandarikjunum
o.s.frv.
22. Er maki yðar i Bandarikjun-
um, já eða nei.
23. Erannað hvort foreldri yðar i
Bandarikjunum? Já eða nei.
24. Hafið þér áður sótt um vega-
bréfsáritun til Bandarikj-
anna? Ef svo er, hvenær og
hvar?
25. Takið fram hvort áritunin var
útgefin, áritun synjaö, hætt
við umsókn.
26. Haf ið þér nokkru sinni sótt um
innflytjandaleyfi? Já eða Nei.
27. Hve lengi hafið þér búið á Is-
landi?
28. Teljið upp lönd þau önnur en
ísl. þar sem þér hafið búið i
meira en eitt ár á undanförn-
um 5 árum og þann tima sem
þér hafið búið þar. Lönd,
timabil.
19. Vegabréfið verður sótt. A að
senda það. Heimilisfang.
iO. Athugið vandlega: Bandarisk
lög banna útgáfu ferðamanna-
áritana til þeirra, sem hyggj-
ast dvelja þar langdvölum. Sá
sem kemur til Bandarikjanna
með ferðam annaáritun,
verður að fylgja fyrirmælum
hennar. Gestur má ekki
stunda atvinnu. Lögin banna
einnig, nema sérstök undan-
þága komi til, að gefnar séu út
áritanir til handa þeim, sem
haldnir eru smitandi sjúk-
dómum, t.d. berklum eða
þjást af alvarlegum geðsjúk-
dómum, svo og þeim, sem
nota eða selja eiturlyf, hafa
gerst brotlegir við lög eða al-
mennt velsæmi, eða verið
meðlimir Kommúnistaflokks-
ins eða skyldra samtaka. Ef
ofangr. takmarkanir eiga
við yður, er yður ráðlagt að
koma hingað til viðtals. Getið
þér það ekki, skuluð þér senda
skýrslu um málavexti með
umsókn yðar. Verið getur að
unntséaðlátaþessarog aðrar
takmarkanir niður falla I sér-
stökum tilvikum. Upplýsingar
þar að lútandi, svo og aörar
upplýsingar um vegabréfs-
áritanir, getið þér fengið með
þvi að hringja koma eða skrifa
sendiráði Bandarikjanna,
Laufásvegi 21, Reykjavik,
simi 24083.
31. Hafið þér lesið og skilið upp-
lýsingar i lið 30?
32. Eiga einhverjar af tak-
mörkunum i lið 30 við yöur?
Já, Nei. Ef svo er útskýrið þær
til fulls á sérstöku blaði.
33. Vegabréfsáritun veitt þeim
sem af ásettu ráði hefur i um-
sókn sinni gefið rangar upp-
lýsingar, má ógilda, annað
hvort fyrir eða eftir komuna
til Bandarikjanna. Sá sem
gefið hefur rangar upplýsing-
ar fær ekki vegabréfsáritun i
framtiðinni.
34. Ég staðfesti, að svör þau sem
ég hef látið i té i umsókn þess-
ari, eru rétt eftir bestu vitund
og þekkingu. Einnig er mér
kunnugt um að áritað vega-
bréf heimilar ekki handhafa
inngöngu i Bandarikin, sé
koma hans talin óleyfileg.
Dagsetning. Undirskrift.
Svo lita þá Mac Carthy lögin
út, sem liggja um borð i skipum
Eimskip. Það er sæmd að slikum
njósnasnepli um menn og mál-
efni. Þetta heitir vist Varið landá
islenskri tungu i dag, slikur upp-
lýsingaboðberi. Eimskip sé sæmd
að umboði sinu, á sama tima og
Eimskip
tekur að
sér
skítverkin
fyrir
sendiráðið
Norðurlandaþjóðirnar láta ekki
bjóða sér slíkt um sina farmenn.
Er von að maður spyrji hvort
Eimskip sé litið útibú frá leyni-
þjónustufyrirbærinu C.I.A. i
Bandarikjunum?
Voru faðir þinn og móðir
kommúnistar
Þegar ég kvaddi dyra hjá
bandariska sendiráðinu kom til
dyra kona, sem var túlkur i sendi-
ráðinu. Hún var mjög greinargóð.
Þegar hún hafði kynnt mig fyrir
ungum starfsmanni hófst yfir-
heyrslan. Alþýðubandalagiö
kommúnistar voru fyrstu orðin af
vörum fulltrúanna i sendiráöinu.
Ég svaraði þvi til, að ég hefði
verið i Kommúnistaflokki Islands
á sinum tima og einnig i Sam-
einingarflokki Alþýðu, Sósialista-
flokknum. Ég hefði lika siglt i
siðustu styrjöld við hlið banda-
rikjamanna, þá hefði verið hægt
að nota okkur komrnúnista.
Þegar við vorum efni i fallbyssu-
fóður, þá vorum við góðir. Ég vil
láta þig vita, starfsmaður, að Is-
land fórnaði fleiri mannslifum
hlutfallslega i siðustu styrjöld,
en Bandarikin. Island missti 9
skip, 152 sjómenn. Þá var þögn.
önnur spurning: „Hefuröu
hugsað þér að breyta um
skoðun? ” Nei, svara ég. Mér þyk-
ir sæmd að þvi að vera kallaður
kommúnisti og hafa talið mig
skoðanabróður þeirra sem
fórnuðu flestum mannslifum því
ennþá verðum við að álita þá þjóð
fórna mestu i styrjöld, sem fórnar
flestum mannslifum i slikum
átökum, þvi þó að byssan sé dýr-
mæt i augum Bandarikjanna þá
virði ég mannslifin meira.
Ennfremur sé ég enga forsendu
til þessað breyta um stjórnmála-
skoðun, þar sem Bandarikin eiga
i hlut, þvi ég hef aldrei fyrr þurft
að gera grein fyrir minum stjórn-
málaskoðunum, og er ég þó búinn
að stunda sjó siöan 1941, og hef
farið viða. Voru faðir þinn og
móðir kommúnistar? Eru þau lif-
andi? Þau eru bæði dáin, og voru
að ég best veit ávallt fylgjandi Al-
þýðuflokknum. Attu ættingja eða
vini i Bandarikjunum? Ekki veit
ég til þess. Ég vil koma þvi hér
að, að mér er sagt að Bandarikin
séu mesta lýðræðisriki heimsins,
enþangaðá ég ekki að fá að kom-
ast, ogþvisýnistmér þetta blekk-
ing. Ekkert svar. Hann vill fá
passann, sagði konan, þú mátt
koma á morgun um 10 leytiö. Svo
nú fór ég. Þegar ég mætti svo
daginn eftir klukkan 10 var mér
sagt að það væri ekki komið
skeytiað utan, hvað varðaði árit-
un i passann. Ég skyldi koma kl.
14, sem ég gerði. Allt við það
sama, ekkert skeyti komið.
Komdu fyrir klukkan 17. Ekkert
skeyti komið. Komdu i fyrra-
málið klukkan 10, og það gerði ég.
Allt það sama. Komdu kiukkan
13. Hvað er nú að frétta, spurði ég
konuna. Ekkert. Hún hafði ávallt
tekið á móti mér, en fært allar
fyrirspurnir minar inn til sendi-
ráðsfulltrúans hvað varöaði
fyrirgreiðslu mina. Kona góð
viltu segja þessum herra, að
koma með passann minn, viö eig-
um að sigla klukkan 20, og ég vil
fá passann, þvi ég fer til Banda-
rikjanna þó ég fái ekki aö stiga
þar á land, þvi ég læt þá ekki
stoppa mina atvinnu. Hvar er
passinn? Það vissi hún ekki eða
þau. Reyndu að koma fyrir kl. 17.
Þegarég kom þá, kom konan meö
passann uppaskrifaöan fyrir tvo
Framhald á bls. 14.