Þjóðviljinn - 16.10.1976, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 16.10.1976, Blaðsíða 4
4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 16. október 1976 DJOÐVIUINN MÁLGAGN SÓSÍALISMA, VERKALÝÐSHREYFINGAR OG ÞJÓÐFRELSIS. (itgefandi: (Jtgáfufélag Þjóöviljans. Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann Ritstjórar: Kjartan Ólafsson Svavar Gestsson Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson Umsjón meö sunnudagsbiaöi: Arni Bergmann (Jtbreiöslustjóri: Finnur Torfi Hjör- leifsson Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar: Skólavöröust. 19. Sfmi 17500 (5 linur) Prentun: Bláöaprent h.f. RÁÐSTEFNA HERSTÖÐVAANDSTÆÐINGA 1 dag hefst i Stapa landsráðstefna Sam- taka herstöðvaandstæðinga. Ráðstefnunni verður haldið áfram i Reykjavik á morg- un og lokið þar. Að undanförnu hefur staðið yfir undir- búningur fyrir ráðstefnu þessa á vegum miðnefndar samtakanna. Er ljóst að þátt- taka verður myndarleg i ráðstefnunni en að leiðarlokum verður þó fyrst og fremst spurt um innihald og meginniðurstöður. Það sem mestu skiptir er tvennt: 1) Að samtökunum verði sett ljós stefnuskrá, sem einföldust og skýrust. í slikri stefnuskrá þarf að ná til þeirra meg- inmála sem samtökin berjast fyrir: ísland úr Nató — herinn burt, og forðast að hafa nokkur þau atriði stefnuskrá sem geta hrakið fólk frá stuðningi við þessi einföldu markmið. Jafnframt þarf i lögum sam- takanna að kveða skýrt á um þessi grund- vallarmarkmið, og að gera lagaramma samtakanna þannig úr garði að þau geti innan hans haft sem mest svigrúm til þess að virkja fjöldann til alhliða baráttu. 2) Að samtökunum verði kjörin forysta sem hefur vit og vilja til þess að fylkja hinum breiða f jölda undir merki Samtak- anna og ofangreind markmið. Skilyrðislaust þarf þetta tvennt að fara saman, ella ná Samtök herstöðvaandstæð- inga ekki tilgangi sinum. Baráttan gegn herstöðvum bandarikja- manna á tslandi og aðild íslands að Nató hefur nú staðið um áratugi. 1 þessari baráttu hefur margt unnist — hvað eftir annað hefur verið komið i veg fyrir áætl- anir um að framkvæma stórfellda út- færslu hernámsins. Stærsti sigurinn i þessum efnum er frá árinu 1945, þegar tókst með stjórnaraðild islenskra sósial- ista, að koma i veg fyrir að bandarikja- menn fengju leyfi til þess að setja upp þrjár herstöðvar lokaðar til 99 ára eða til ársins 2044. Hefðu þessi áform banda- rikjastjórnar tekist væri enn svartara fyrir augum islenskra herstöðvaand- stæðinga en nú er, þegar þó sér ekki i lokaárangur á næstunni. I baráttunni gegn herstöðvum á Islandi er ekki einasta erfið andstaða þar sem er varnarlið hersins i Sjálfstæðisflokknum, Alþýðuflokknum og Framsóknarflokkn- um. Baráttan fyrir brottför hersins og úr- sögn úr Nató er háð við öflugasta herveldi heims, Bandarikin, og við hernaðarkerfi heimsins i heild, sem Island er hluti af vegna herstöðvarinnar. Og i rauninni snýst barátta herstöðvaandstæðinga frá degi til dags ekki einasta um brottför hersins og úrsögn úr Nató; baráttan snýr nú ekki sist að þvi að koma i veg fyrir þá útfærslu hernámsins sem gæti falist i þvi að taka leigugjald fyrir landið undir her- stöðvunum. Leigugjaldsstefnan á sér nú fylgismenn og málsvara i einu dagblað- anna, i þingflokkum og i rikisstjórninni sjálfri. Meðan svo er verða herstöðvaand- stæðingar að snúa sér af aflefli gegn þess- ari leigugjaldsstefnu. Þjóðviljinn óskar ráðstefnu herstöðva- andstæðinga velfarnaðar og þess að hún verði enn einn hlekkurinn i varnarkeðju islensks sjálfstæðis. Það verður hún að visu þvi aðeins að samtök herstöðvaand- stæðinga verði sett skýr markmið sem sameina en sundra ekki, og að samtökun- um verði kjörin forysta sem hefur víðtæka samfylkingu herstöðvaandstæðinga að viðmiðun. —s. 200 MÍLNA LANDHELGI í gær 15. október, var rétt eitt ár frá út- færslu islensku landhelginnar i 200 sjómil- ur. Þó að svo skammt sé frá útfærslunni hefur sennilega furðu margt þegar gleymst mörgum af sögu hins liðna árs. Þó er ekki langt siðan bresk Nató-herskip fóru með ofbeldi innan islensku landhelg- innar gegn islenskum sjómönnum og ógn- uðu lifi þeirra og tækjum. Þó er ekki langt siðan islenskir ráðamenn hörfuðu á und- anhald fyrir ofbeldisöflunum þrátt fyrir þann sigur sem þjóðin með samstöðu sinni og varðskipsmenn með ósérhlifni sinni höfðu unnið á ofbeldisöflunum. Saga svikasamninganna og undanlátsseminnar er svartur blettur á 200 milna baráttunni. Nú eru sex vikur eftir af gildistima samn- inganna við breta og vestur-þjóðverja. Nú þarf islenska þjóðin að vera á varðbergi enn einu sinni, nú þurfa islenskir ráða- menn að verða hræddari við einhug þjóð- arinnar en hótanir ofbeldisaflanna i Nató og Efnahagsbandalaginu. Nú þarf að koma i veg fyrir allt frekara samninga- makk um 200 milna landhelgina. 200 milna landhelgin er og á að vera skýlaus eign og yfirráðasvæði islendinga einna. Ekkert annað má koma til álita. —s. Leikfélag Kópavogs Glataðir samningar eftir skáldsögu Williams Heine- sen í leikformi Casper Kochs. Þýðandi Þorgeir Þorgeirsson. Tönlist Gunnar Reynir Sveins- son. Leikmynd Sigurjón Jóhannsson. Frumsýning laugardag 16. október kl. 8.30. Önnur sýning fimmtudag kl. 8.30. Ath. græn aðgangskort gilda. Miðasala kl. 5—8 sími 41985. Glataðir samningar ASI og BSRB hafa samninga fram á vor, en forsendur þeirra eru fyrir löngu úr sögunni. ViB blasa ólögleg verkföll hjá hinu opinbera og hörð kjarabarátta hjá verkalýðsfélögunum. Með batnandi viðskiptakjörum munu menn ekki biða vorsins með að knýja fram leiðréttingu á launum sinum. Astandið i þessum málum er þannig, að mikillar taugaveiklunar gætir nú á stjórnarheimilinu vegna þróunarinnar. Og alla leið nær hún inn á auglýsingadeild Morgunblaösins. 1 gær birtist þessi auglýsing Um „Glataöa snillinga” Leikfélags Kópavogs. Leiöarahöfundar Morgunblaðs- ins ættu að leita til auglýsinga- stjóra sins næst þegar þeir þurfa að hitta naglann á höfuöiö. Norsk hydro segir fyrir verkum Eins og áöur hefur komíð fram hefur Náttúruverndarráð verið sniðgengið i sambandi við ' áætlanir um vistfræöirann- sóknir f Eyjafirði vegna álvers- ins, sem Norsk hydro sækir á um að verði reist þar. Alþýðu- blaðið skýrir frá þvi f fyrradag að þar fyrir utan hafi norski auðhringurinn sjálfur sent hingað forskrift aö þvi hvernig rannsóknirnar skyldi stunda. 1 mars á þessu ári segir hringur- inn Rannsóknastofnun Norður- lands og Veöurstofu Islands fyr- ir verkum og i einstökum atrið- um hvernig haga eigi rannsókn- um. Og fyrr á þessu ári, nánar tiltekið 29. janúar, sendir sér- fræðingur Norsk Hydro, Per Ravn almennar tillögur aö um- hverfisrannsókn vegna áætlana um álversbyggingu. Það vekur athygli hve mikill skriður er kominn á undirbúninginn, þótt engin lýðræðisleg ákvörðun hafi verið um þaö tekin, að kanna skuli möguleika á að reisa álver i eigu erlends auðhrings við Eyjafjörð. Gróðinn númer eitt Alþýðublaðið segir að i al- mennu tillögunum frá þvi i janúar sé þess getið aö tekist hafi að draga verulega úr flúor- mengun frá álverum og nú finnist varla hreinn flúor i úr- gangi heldur sé hann oftast komin i bland við önnur úr- gangsefni, svo sem brenni- steinsdioxið og hydrókarbón. Skyldi það vera mikið betra? Þá segir að i seinni tið hafi athyglin i sambandi við álversmengun dregist aðúrrennsli frá álverum i sjó og vötn og svo að heil- brigðisástandi og mengun innan veggja verksmiðjanna. En þrátt fyrir alla viðleitni auðhringanna er gróöinn áfram i fyrirrúmi. Þaö sýnir þessi ágæta setning: „Til þess að ná sem bestum árangri, hvað varðar um- hverfismáiin innan aðgengi- legra fjárhags- og tæknimarka er mikill styrkur af bráða- birgðarannsókn.” ,Alvarleg mistök’ íslendingum til viðvörunar nefnir Norsk hydro dæmi af eig- in mistökum við skipulagningu, stofnun og rekstur Karmöy- verksmiöju auðhringsins i Noregi. Allir þessir þættir virðast hafa mistekist hrapal- lega. Reykhreinsunin mistókst og flúormengunin var tvöfalt meira en ætlað var. Sauðfé sýktist — en vegna rangs fæðis miðað við aðstæður, aö sögn Norsk hydró. (Jrgangur rann óhindrað i sjó vegna þess að þá bönnuðu það engin lög. Staösetning verksmiðjunnar var ákveðin án tillits til vinda- fars og ,,það varð dýrkeypt reynsla”. Sjálfsagt nefnir ál- hringurinn þetta dæmi til þess að sýna að hann hafi lært af reynslunni. En hjá mistökum kemst engin — og öruggt er að verði reist álver við Eyjafjörð mun gróöasjónarmiðið þyngra á metunum en umhyggja fyrir undirstööu landbúnaðar og blómlegs mannlifs þar. Litið í spegil Gisli Jónsson, menntaskóla- kennari á Akureyri og bæjar- fulltrúi skrifar nokkur sann- leikskorn i ritstjórnargrein i Islending. Hann ræöir um hinn almenna dryggkjuskap, sem i umræöum að undanförnu hefur verið gerður að sérstöku ung- lingavandamáli. ,,Hvað eru unglingar? Þeir eru annars vegar það sem þeir hafa tekiðað erfðum, hins vegar uppeldi og umhverfi. Allt þetta hafa þeir frá okkur. Eðli sitt fá þeir i arf, á uppeldi þeirra og umhverfi berum við ábyrgð. Ef eitthvað fer úrskeiðis, ber okkur fyrst að hyggja að okkur sjálf- um. Og við skulum ekki rjúka upp til handa og fóta með hneykslun og ásökunum i ann- arra garð, ef okkur þykir sem spegilmynd sjálfra okkar sé ófögur. Það tjáir ekki að hrópa lok, lok og læs, þó að drukkinn ungl- ingur komi á samkomu i æsku- lýðsheimili, eða hlakka yfir þvi, að slik heimili hafi verið mán- uðum saman lokuð vegna við- gerða. Það stoðar litt að ætla að skella skuldinni á æskulýðsráö viðkomandi staða. Ekki hafa þau skapað vandann, sem við er að fást. Þau eru þvert á móti stöðugt að reyna að leysa hann. Það dugir litt að heimta af forstöðumönnum skemmtistað- anna, að unglingum sé hent á dyr, ef upp kemst, að þeir hafi neytt vins áður en inn var komið. Þeir eru betur komnir undir vernarhendi æskulýðs- leiðtoga, sem reyna að hjálpa þeim, heldur en himandi i skúmaskotum eða ráfandi um stræti og hallærisplön. Og þvi miður stoðar það einnig stund- um litt að ætla að senda þá heim til sin, þegar svo ber við að aðstandendur eruekki betur á sig komnir en unglingarnir, er þeir eru þá ekki önnum kafnir við að „skemmta sér”, við þau forréttindi að mega neyta vins inn i samkomuhúsum.” „1 öllum þeim umræðum, sem fram hafa farið um drykkju- skap unglinga, hefur undarlegá litiö komið við kjarna málsins, vandamál okkar sjálfra, eldri kynslóðarinnar. Sá yðar sem syndlaus er kasti fyrsta steinin- um, var sagt og skrifað. Og hvernig geta æskulýðsráö og umsjónarmenn skemmtistaða tekið betur á móti unglingi, sem þegar er orðinn drukkinn, en með þvi að sýna honum skiln- ing, góðvild og umburðarlyndi, láta renna af honum og fá hann til að upplifa það og sannreyna, að það er hægt að skemmta sér án áfengis þrátt fyrir það for- dæmi sem við höfum gefið, sem fullorðnireigum að heita. Hér dugar engin skinhelgi né yfir- drepsskapur. Við skulum lita i spegil áöur en við áfellumst aðra. Þá væri kannski von til þess að sameiginleg vandamál okkar hinna eldri og ung- linganna leystust”. —ekh.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.