Þjóðviljinn - 16.10.1976, Qupperneq 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 16. október 1976
Endurskoöun
sjóöakerfisins
gagnlaus
AAilli 80 og 90%
útf lutningsverðmæta
íslendinga eru sjávaraf-
urðir. Við lif um því á sjón-
um og því, sem úr honum
fæst. Sú stétt, sem kemur
með aflann að landi, sjó-
mennirnir, eru því ákaf-
lega þýðingarmikil enda er
þeim sungið lof og prís á
hátíðis- og tyllidögum, og
þem er helgaður einn dag-
ur á ári, sjómannadagur-
inn. En hvernig skyldi
vera búið að þeim svona
hvunndags? Fá þeir ekki
kúfinn af öllum aflanum,
sem þeir koma með að
landi eftir að hafa barist
við veður og vinda á mið-
unum, oft dögum saman?
AAaður skyldi ætla, að svo
væri og til þess að fá úr því
skorið fórum við á stúfana
og ræddum við nokkra
menn úr þessari stétt.
Sigurjón Hinriksson, 2. stýrimaður.
„Berum skaöann þegar
il la árar < en njót :um
6 M A góði j áram f 9 na
Fiskveröiö
hagstjórnartæki
Við ræddum fyrst við Óskar
Vigfússon, formann sjómanna-
félags Hafnarfjarðar og starfs-
mann félagsins þar og bárum
málið undir hann.
— „Þegar illa árar, aflabrestur
verður eða önnur áföll skella yfir,
eru það sjómennirnir, sem fá
fyrstu höggin, en i góðærunum
eru það ekki þeir, sem fá ágóðann
heldureinhverjir aðrir. Þá er þak
sett á fiskverðið, þannig að sjó-
menn fá ekki það sem þeim ber.
Ég fæ þvi ekki betur séð en rikis-
valdið noti fiskverð sem hag-
stjórnartæki.”
Hann sagði, að nú væri þungt i
sjómönnum um allt land. Mörg
undanfarin ár hafi laun sjómanna
farið hlutfallslega lækkandi, og
það væri segin saga, að samn-
ingar sem bornir væru undir
félagsmenn í sjómannafélögun-
um væru felldir.
— Afskipti rikisvaldsins af
kjörum sjómanna hafa mjög
stuðlað að þessari þróun, og er þá
skákað i skjóli þess, að við erum
ekki á föstum launum eins og
launþegar, heldur á hlutaskipta-
kjörum, sagði óskar.
Verðlagsráð sjávarútvegsins
ákveður fiskverðið hverju sinni. í
þvi á einn sjómaður sæti, annar
frá útgerðarmönnum og tveir frá
sölufyrirtækjum fiskiðnaðarins.
Svo er einn oddamaður, sem á að
vera hlutlaus, en hann er opinber
embættismaður frá rikisvaldinu.
— Þessi maður hefur i raun
gifulega sterka stöðu.sagði Óskar,
enda þótt hann eigi að heita hlut-
laus aðili.
Óskar Vigfússon
Sitjum eftir
meö sárt enniö
— Sjóðakerfið er þó það, sem
mestri ólgu hefur valdið meðal
sjómanna á undanförnum árum
hélt Óskar áfram. Það var endur-
skoðað i febrúar i vetur og bund-
um við miklar vonir við þá endur-
skoðun. Sjómenn töldu vist, að nú
yrði hlutur þeirra leiðréttur og
skiptaprósentan myndi hækka
um leið og sjóðum fækkaði. Sú
varð hins vegar ekki raunin á. Við
niðurfellingu sjóðanna hækkaði
fiskverð og þá var skiptaprósent-
an einfaldlega lækkuð sem þvi
nam eða um 3-5%. Sjómenn sitja
þvi eftir með sárt ennið. Þeir eru
alveg i sama farinu og fyrir þessa
breytingu á sjóðakerfinu. Eini
munurinn er sá, að það sem út-
gerðarmenn fengu af réttmætum
hlut sjómanna gengnum sjóða-
kerfið, fá þeir nú beint.
Oskar sagði lika, að með þess-
ari endurskoöun hefði ætlunin
verið sú, að losna við ævintýra-
mennina, sem „gera út á sjóð-
ina”, eins og sagt er. — „Það
virðist ekki hafa tekist, ságði
hann, nú eru liðnir 7 mánuðir frá
þvi að endurskoðunin tók gildi og
samt er enn meiri eftirspurn eftir
skipakaupum en framboð og það
segir sina sögu”.
Samtakamátturinn
Hafa sjómenn hugsað sér
einhverjar aðgerðir til að fá leið-
réttingu sinna mála?
— Það kemur trúlega i ljós á
þingi Sjómannasambandsins,
sem verður haldið i Lindarbæ
dagana 22.-24. okt. nk. I
sambandinu eru yfir 30 félög og
þingfulltrúar verða um 60 talsins.
Þar verður mörkuð stefnan i
kjarabaráttu sjómanna og ég hef
þá trú, að nú láti þeir ekki deigan
siga. Rikisvaldið hefur sýnt svo
klærnar nú á siðustu vikum, að
þvi er til alls trúandi og sjómenn-
irnir eru einmitt sú stétt, sem
harðast er vegið að um þessar
mundir og á ég þar við bráða-
birgðalögin alræmdu. Drög þau
að breytingum á vinnulöggjöfinni
sýna lika hvert rikisstjórnin
stefnir. Með þeim er i raun verið
að taka af mönnum það eina
vopn, sem dugar, verkfallsvopn-
ið.
Heldur þú, að sjómönnum tak-
ist að framfylgja harðri stefnu i
kjaramálum, sem hugsanlega
verður mörkuð á þinginu?
— Það er okkur hrein og bein
lifsnauðsyn. Við getum margt ef
samtakamættinum er beitt og ég
vil eindregið hvetja sjómenn til
að standa nú vörð um hagsmuni
sina og láta félagsþroskann koma
vel upp á yfirborðið.
Harðari
fyrir vestan
Niðri á Granda var verið að búa
Stjörnuna RE 3 á veiðar. Við tók-
um þrjá skipverja á Stjörnunni
tali og inntum þá eftir útlitinu i
kjaramálum sjómanna.
Sigurjón Hinriksson 2.
vélstjóri, sagðist ekki vera nógu
mikið inni i málunum hér fyrir
sunnan. Hann væri frá tsafirði og
þar væru menn miklu harðari af
sér eins og reyndar alls staðar á
Vestfjörðum.
—Menn i landi hafa betri kjör
en við, sagði hann. Það er ekki
tekið nógu mikið tillit til vinnuað-
stöðu okkar. Við verðum að vinna
úti i öllum veðrum og erum oft að
heiman vikum saman.
Ekki vildi Sigurjón þó hætta á
sjónum.
— Ég vil enga aðra vinnu
stunda, sagði hann, enda hef ég
verið i þessu frá þvi um
fermingu.
33% í okkar hlut
Sigmundur Gunnarsson,
háseti, sagðí að skiptahlutur
þeirra á bátnum væri 33%.
— Það er alltof litið, sagði hann.
Við eigum að fá meira i okkar
hlut.
Ef við fengjum greitt timakaup
eins og menn i landi fá, yrðum við
fljótt rikir. Það verður að rétta
hlut sjómanna verulega, þetta er
jú undirstöðuatvinnu vegur
þjóðarinnar, sagði Sigmundur.
Ekki ævistarf
Svavar Hjaltason, háseti
sat uppi á vörubilspalli og rakti
niður tó. Hann sagðist ekki hafa
verið á sjónum nema 4 mánuði og
ekki ætla að gera sjómannsstarfið
að ævistarfi sinu.
Hvers vegna ekki?
— Þetta er ekki nógu vel borgað
og erfið vinnuaðstaða, sagði
hann. Þetta er sæmilegt, þegar
mokfiskirí er, annars er það
aumt.
Þeir félagarnir voru allir sam-
mála um, að til mála gæti komið,
að sjómenn neyddust til að fara út
i harðar aðgerðir til að rétta hlut
sinn, og þeir vonuðust til að
sjómenn stæðu betur saman hér
eftir en hingað til.
—hs.