Þjóðviljinn - 14.12.1977, Blaðsíða 9

Mi&vilcudagurian 14. desember 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA |9
Silja Aðalsteinsdóttir skrifar um barnabækur
Sögur af tveim
litlum stelpum
Sigrún eignast
systur
Saga: Njöröur P. Njarövik
Myndir: Sigrún Eldjárn
Iöunn 1977
Verö kr. 1440.-
Þaö er furöusjaldgæft aö börn
eignist systkini I barnabókum
miöaö viö hvaö þetta er ennþá
algengt i daglega lifinu. Ennþá
sjaldgæfara er aö vandlega sé um
málefniö fjallaö i bókum þar sem
barn bætist i fjölskylduna. Nú er
þetta mikil og erfiö reynsla fyrir
mörg börn sem vert er aö segja
frá, en þar meö er liklega lika
kom in skýring á tómlætinu: Ef niö
er býsna erfitt viöureignar.
Bók Njaröar P. Njarövlk um
þaö þegarSigrúnhans, sii sem fór
á sjUkrahús i fyrra, eignast litla
systur, er ekki djúpsálarfræöileg
greining á þvi sem fram fer i
barnshuga viö þessar aöstæöur
enda er þaö ekki ætlun höfundar.
En sagan bendir foreldrum á
mörg vandamál sem koma upp
þegar barn er i vændum eöa ný-
fætt og sýnir þeim hvernig má
bregöast viö þeim — þvl þetta
getur veriö erfitt fyrir foreldrana
lika — og af henni má hafa gott
gagn viö aö búa barn undir þenn-
an merka viöburö: vonbrigöin yf-
ir þvi hvaö barniö er ljótt nýfætt
(i augum þess sem vanur er rós-
bleikum dúkkuandlitum), hvaö
þaö er lengi ósjálfbjarga f vöggu
og hvaö lifiö snýst algerlega um
þaö á heimilinu.
Fyrsta skilyröiö sem uppfylla
þarf þegar nýtt barn er i vonum
er aö segja barninu sem fyrir er
frá þvi. Leyfa þvi aö fylgjast meö
allt frá byrjun. SigrUnu er sagt
frá þessu löngu áöur en fer aö
sjást á mömmu, og þegar svo
langt er gengiö meö aö barniö er
fariö aö sparka þá fær SigrUn aö
finna hreyfingarnar. Þaö þykir
Njöröur Njarövfk: „vandlega
unnin saga og á eftir aö koma aö
góöu gagni...”
henni aö vonum mjög skemmti-
legt. Þó lætur afbrýöisemin ekki á
sérstanda, jafnvel áöur enbarniö
fæöist eins og margir foreldrar
kannast eflaust viö. Henni leiöist
aö hlusta á sifelldar umræöur um
þetta væntanlega barn, og segir
þá kannski:
„Þið megið nU ekki alveg
gleyma mér fyrir þessu nýja
barni. Ég er þó alveg bráölifandi
barn hérna beint fyrir framan
auguná ykkur.Og meira að segja
oröin fimm ára”.
Eins og aö likum lætur veröur
afbrýöisemin meiri þegar barnið
er fætt, en foreldrar SigrUnar
taka vandræöum hennar vel og
reyna alltaf aö sýna henni meö
Þóra Siguröardóttir geröi myndir
viö ömmustelpu
skynsamlegum rökum aö hUn sé
þeim jafnmikils viröi og litla
barniö.
Sagan um SigrUnu og systur
hennarerafar vandiega unnin og
á eftir að koma að góöu gagni á
mörgum heimilum. Aörir þættir i
lifi SigrUnar þessa mánuöi eru
látnir liggja milli hluta þótt gam-
an heföi veriö að vita meira um
hvaö hUn er aö bardUsa, en mestu
„FRÁBÆRT SPIL’’
Við fengum hóp unglinga til að vígja
PÚKK, nýja spilið sem Haraldur Guð-
bergsson hannaði fyrir okkur.
Unglingarnir voru allir einu máli:
„Frábært spil." Þetta gamla og
skemmtilega spil er ennþá spilað á
mörgum heimilum yfir jólahátíðina,
en með útgáf u spilsins (sem er reynd-
ar frumútgáfa) vitum við að PÚKK
mun eignast mun stærri hóp aðdá-
enda.
FRIMERKJAMIÐSTOÐIN
Laugavegi 15 (sími 23011)
og Skólavörðustíg 21 A, sími 21170 (heildsölupantanir)
máli skiptirþó aö höfundur vand-
ar umfjöllun þess efnis sem hann
ætlar sér aö rekja.
Myndir SigrUnar Eldjárn
leggja til hUmorinn i söguna og
tekst oft vel. Sérstaklega er litla
myndasagan af systrunum þegar
sU litla er farin aö skriöa sniðug-
legagerö (bls. 20.-21). Myndir af
SigrUnu eru lifandi og fjörlegar
flestar en fulloröna fólkiö er oft
stirtogióhreyfanlegt á myndunum.
Stundum eru hlutföllin líka dálitið
skrltin (t.d. á bls. 7). Besti þáttur
myndanna er hvaö þær eru skýr-
ar og fylla vel upp i textann. A
bls. 3 er mynd af þvi sem mamma
er að segja SigrUnu frá — fóstri i
likama konu —og mamma fitnar
jafnt og þétt og veröur óttalega
þung og þreytt þegar á liöur, þaö
sést vel á myndunum.
Frágangur á bókinni er góöur
og letriö skýrt og gott.
• •
Ommustelpa
Armann Kr. Einarsson
Teikningar eftir
Þóru Siguröardóttur
Bókaforlag Odds Björnssonar
1977
Verö kr. 2.400.-
Sagan hans Kára Tryggvason-
ar um Úllu litlu afabarn dregur
aldeilis dilk á eftir sér. Úlla horfir
á heiminn kom Ut 1973 og varö
verölaunabók áriö eftir — og þá
er ekki lengur aö sökum aö
spyrja. Bækur um afabörn veröa
sjálfsagt fastur liöur næstu árin.
Anna Rós er annaö afabarniö
sem Armann Kr. Einarsson skrif-
ar um, Afastrákur kom Ut 1975.
Nafnið á barninu er afar tildurs-
legt og tiskubundið en sem betur
fer heitir b arniö i raun og veru þvi
góða nafni Guörún Eva, þaö las
ég i Morgunblaöinu. Eins og i
Afastrák er uppistaðan i Ommu-
stelpu fyndnar athugasemdirlitlu
stUlkunnar og prjónaður kafli ut-
an um hvert atvik. En ekki liki ég
saman hvaö þessi bók er miklu
betriþeirri fyrri. Ég held aö þetta
sé besta bók sem Armann hefur
gert.
Anna litla býr :hjó mömmu sinni,
en mamma hennar er fiugfreyja
og er þess vegna oft aö heiman
sólarhringunum saman. Þá er
Anna hjá afa og ömmu á meðan
og fer þaöan i leikskólann sinn.
HUn er oröin stór stUlka, á fjögra
ára afmæli i sögunni. HUn er svo
mikiö eftirlætisbarn aö sjálfsagt
fyllist margur ungur lesandinn
öfund i hennar garö, hUn fær gjaf-
ir i hvert skipti sem mamma
kemur Ur vinnunni og er klók aö
hafa nammi Ut Ur fólki viö flest
tækifæri. Engu aö siöur er hUn
yndislegt barn og persóna hennar
veröurljós og lifandi i litlu sögun-
um sem afisegiraf henni. HUn er
orðheppin og uppáfinningasöm,
og margt er þaö i hátterni hennar
sem aörir foreldrar kannast viö.
Til dæmis hefur hUn alltaf fyrst
og fremst áhuga á þvi meö
óþekkta hlutihvort þeirséu vond-
ir eða ljótir eöa hvort þeir biti —
það er svo spennandi: „Hvaö
helduröu að strákurinn hafi
gert?” spyr afi. „Eitthvaö voöa
ljótt!" sagöi Anna Rós og augu
hennar uröu stór og kringlótt.
Kannski vonast Anna eftir ein-
hverju ljótu og vondu sem bitur
vegna þess hvaö veröld hennar er
afskaplega vernduð á alla kanta.
Góö efni, hlýtt hugarfar, ástUÖ og
skilningur ymlykja litlu stúlkuna.
Þaö eina sem skortir á heföbund-
iö miöstéttarumhverfi er pabb-
inn. Honum bregöur fyrir rétt i
svip á afmælisdaginn þegar hann
kemur færandi hendi en fer aftur
ón þess aö ganga i fagnaöinn.
Þessu atviki er lýst af mikilli
smekkvisi.
All® persónur bókarinnar eru
vel siöaöar og kUltiveraöar
manneskjurUrefnaöri miöstétt —
nema ein. Þessi eina er Begga
Bjarna sem vinnur i frystihUsi
og kvabbar i mömmu önnu sem
hUn vann einu sinni með fáeinar
vikur aö kaupa fyrir sig barnaföt i
Ameriku. HUn er greinilega af
allt ööru sauöahUsi en hitt fólkiö
og Ármann geriö þaö mjög áber-
andi. Begga Bjarna strunsar þeg-
ar hUn gengur, fær glýju i augun
af aö hugsa um dýrðina i Ameriku
og situr of lengi: „Loks sýndi
Begga Bjarna á sér fararsnið.
Þótt mamma léti ekki á neinu
bera var hUn samt dauöfegin þeg-
ar gesturinn kvaddi og fór” (bls.
37). Begga kemur Ur allt öörum
heimi en Anna þekkir, enda held-
urstelpanað konan sé meö fram-
settan maga af þvi aö hUn gleypi
börn.
Bókin hefst á beinni ræöu
Onnu: „Mamma flýgur uppi i
himninum”, og eftirfylgir fjörleg
frásögn af einum háttatima stelp-
unnar. Þessi upphafskafli er besti
og fyndnasti kafli bókarinnar,
bein frásögn og aö mestu laus viö
tilfinningaleg innskot afa. t
mörgum siöari köflum dettur
Armann ofan i gryfju staðlaöra
upphafsorða kafla: „Yndisfagur
maimorgunn. Bliöur andvari i
hvitu gulli sólar og þaö var sem
þytur ósýnilegra vængja færi um
loftiö. Brumhnappar trjánna ilm-
uöu og grasiö söng”. Viöa annars
staöar er hátiöleiki sem jaörar
viö væmni, einkum i oröum og
lýsingum á hugsanagangi afa.
Þetta þarf aö fara hratt yfir þeg-
ar bókin er lesin fyrir jafnaldra
önnu. Annað sem þarf aö vara sig
á þegar lesiö er fyrir þau börn
sem þekkja vel ævintýrið um
Dýrin i Hálsaskógi er aö rangt er
fariö meö söguþráöinn Ur þvi
verki á bls. 106. Að þessu frátöldu
er bókin vel skrifuð, sérstaklega
stendur þaö allt fyrir sinu sem
lagt er önnu i munn.
Myndirnar i bókinni eru undur-
fallegar og smekklega komið fyr-
ir. Einn galla má ég þó til meö aö
minnast á þótt ef til vill sé þaö
smámunasemi. Ein fallegasta
myndin er af önnu litlu aö vaska
upp. 1 textanum sem fylgir sést
aö stelpan á aö vera má) skósiöa
svuntu af ömmu, en sU svunta
Framhald á bls. 14.
Draumur
um
veruleika
Svava
Jakobsdóttir
...og var að sýna
kærustuna sina. Og ég
vissi ekki hvernig ég
átti að vera eða til
hvers var ætlast af
mér enda ekki komin
inn í þessa tilveru
nema með annan fót-
inn og var sífellt að
skoða sjálfa mig og
fylgjast með hverri
hreyfingu sem ég gerði
af engu minni gaum-
gæfni en augun sem á
mig blíndu og ég var
alltaf að bjóðast til að
gera eitthvað. Ég ham-
aðist eins og ég væri af
þeirri tegund kvenna
sem aldrei fellur verk
úr hendi.
Mál og
menning